Posted
on March 9, 2015 by editor
Việt
Nam có thể bị mất toàn bộ các đảo, các cấu trúc địa lý thuộc quần đảo Trường Sa
cho Trung quốc, nếu vẫn còn giữ nguyên chính sách “ba không” như hiện nay.
Trên
quan điểm địa chiến lược, Trung Quốc chỉ có thể trở thành “đại quốc” khi các nước
chung quanh “yếu”. Nếu các nước này đã là các nước “giàu” thì cũng phải làm thế
nào cho họ ít nhiều lệ thuộc vào Trung Quốc. Đã từ lâu Trung Quốc là động cơ
cho phát triển của cả khu vực (và thế giới). GDP của Trung Quốc lên hàng thứ
nhì và ngân sách quốc phòng cũng hàng thứ nhì trên thế giới (150 tỉ đô là số
công bố. Số thật sự có thể lên gấp đôi). Trung Quốc đã là một “nước lớn”. Các
nước “giàu” trong khối ASEAN, hay Đại Hàn, Nhật đã “tương thuộc” một cách sâu sắc
về kinh tế với Trung Quốc.
Việt
Nam là một ngoại lệ. Nước này từ đầu thập niên 90 đã ngoan ngoãn nằm trong “quĩ
đạo” của Trung Quốc. Việt Nam tuyên bố là không “liên minh” với nước nào. Điều
này rất hợp ý Bắc Kinh. Trung Quốc sẽ liên tục “giúp” mọi thứ để cho Việt Nam
trở thành một nước “yếu” và nghèo đói kinh niên.
Một
cái nhìn (địa chiến lược) khác, Mỹ lại không muốn thấy một “đại cường” Trung Quốc,
đối trọng với Mỹ trong khu vực. Mỹ không thể tái dựng lại “chiến tranh lạnh” nhằm
cô lập Trung Quốc mà chỉ có thể thiết lập một hàng rào các nước đồng minh để
bao vây Trung Quốc. Các nước nằm trong “hàng rào” của Mỹ đều là các nước giàu
(hay tương đối giàu hơn Việt Nam) và mạnh. Việt Nam có vị trí rất “đắc địa”, vì
là thanh kiếm dưới yết hầu của Trung Quốc. Dĩ nhiên được Mỹ coi trọng.
Việt
Nam có hai lựa chọn.
Một
là không liên minh với ai hết (theo như ý nguyện của Bắc Kinh) như hiện nay. Kết
quả là nghèo kinh niên, (lãnh thổ mất lần hồi) vì đó là mục đích chiến lược của
Trung Quốc.
Hai
là “liên minh” với Mỹ để trở thành một nước giàu và mạnh (ít ra như Đại Hàn).
Vì một Việt Nam nghèo đói sẽ không ngăn cản được Trung Quốc mà còn là một gánh
nặng cho Mỹ.
Và
chỉ có liên minh với Mỹ Việt Nam mới có thể bảo vệ được toàn vẹn lãnh thổ, vùng
biển, vùng trời của quốc gia mình.
Một số yếu tố trình
bày sau đây, cho thấy nếu Việt Nam không thay đổi, mất nước sẽ là một trình tự
êm ái.
1.
Từ vụ kiện của Phi
Ngày
23 tháng giêng năm 2013, Bộ Ngoại giao Phi trao công hàm cho Bắc Kinh, đồng thời
thông báo trước dư luận trong ngoài nước, việc Phi đã nộp hồ sơ đưa Trung Quốc
ra Tòa trọng tài theo Phụ lục VII của Công ước Quốc Tế về Biển 1982. Hồ sơ kiện
của Phi gồm 4.000 trang tài liệu, được Tòa Trọng tài Thường trực (La Hague, Hòa
Lan) thụ lý. Tháng 6-2014, Tòa thông báo cho Trung Quốc, nước này có 6 tháng để
nộp bản phản biện, thời hạn chót là ngày 15-12-2014. Như đã biết, từ ngày 19
tháng 2 năm 2013, bộ Ngoại giao Trung Quốc đã tuyên bố từ chối tham gia vụ kiện,
và dĩ nhiên, không nhìn nhận thẩm quyền của Tòa. Một bản Tuyên bố ngày
7-12-2014 đã được phía Trung Quốc công bố. Theo đó lập luận của Trung Quốc về
các lý do không tham gia vụ kiện được trình bày khá rõ rệt.
Những
lập luận đáng ghi nhận của Trung Quốc là:
a.
Tòa không có thẩm quyền vì cốt lõi của vụ kiện liên quan đến “chủ quyền lãnh thổ”
mà điều này không thuộc phạm trù của Công ước Quốc tế về Biển 1982.
b. Vụ kiện liên quan đến vấn đề “phân chia ranh giới biển” mà điều này Trung Quốc đã bảo lưu năm 2006 (loại trừ mọi biện pháp trọng tài có mục đích phân chia ranh giới biển).
Thái
độ của TQ, không tham gia vụ kiện và không nhìn nhận thẩm quyền của tòa, không
cản trở được quá trình thụ lý của Tòa Thường Trực. Nếu không có gì trở ngại, nội
vụ sẽ xử vào tháng 7 năm 2015.
Trong tiểu đoạn trước người viết có nói rằng sẽ có 40% xác suất Tòa tuyên bố “không có thẩm quyền”.
Vì
sao sẽ giải thích bên dưới. Điều này nếu xảy ra, vùng nhận diện phòng không
(ADIZ) của Trung Quốc ở Biển Đông sẽ sớm được thành lập (theo bản đồ dưới đây).
Dĩ nhiên, tất cả các đảo, cấu trúc địa lý trong vùng biển (được bao che bởi
vùng ADIZ) phải thuộc chủ quyền của Trung Quốc. Trung Quốc không thể lập vùng
nhận diện phòng không nếu có một vùng lãnh thổ (nào đó) ở phía dưới còn thuộc về
một nước khác.
Tức
là, trước khi tuyên bố vùng nhận diện phòng không, công việc của Trung Quốc là
“thâu hồi” các đảo, các cấu trúc địa lý bên dưới khu vực này. Phía thiệt hại
nhiều nhất không phải Phi Luật Tân mà là Việt Nam. Toàn bộ lãnh thổ của Việt
Nam trong Biển Đông sẽ bị mất.
Hình
trên:
Vùng ADIZ của TQ, giả định của tác giả.
2.
Nội dung hồ sơ kiện của Phi
Phi
yêu cầu Tòa tuyên bố, gồm 10 điều:
1.
Các quyền của Trung Quốc và Phi ở biển Đông phải tuân thủ theo UNCLOS. (Các quyền
được xác định theo phần II đối với lãnh hải và vùng tiếp giáp, theo phần V đối
với vùng ZEE và theo phần VI đối với thềm lục địa).
2.
Yêu sách đường 9 đoạn của Trung Quốc là vô giá trị.
3.
Các cấu tạo lúc chìm lúc nổi, không nằm trong lãnh hải các quốc gia ven biển,
thuộc đáy biển, thì không thể chiếm hữu, ngoại trừ cấu tạo đó nằm trên thềm lục
địa của quốc gia theo phần VI UNCLOS.
4.
Các bãi Vành Khăn, Mc Kennan, Xu Bi và Gaven là các cấu tạo chìm khi thủy triều
lên, không phải là đảo theo qui định của điều 121 UNCLOS, cũng không nằm trên
thềm lục địa Trung Quốc, việc Trung Quốc chiếm đóng có trái phép hay không và
việc xây dựng trên các bãi cạn này có trái phép hay không?
5.
Bãi Vành Khăn và McKennan thuộc thềm lục địa của Phi theo phần VI của UNCLOS.
6.
Bãi Hoàng Ngam và các đá Châu Viên, Gạc Ma, Chữ Thập là các bãi chìm, ngoài trừ
vài mỏm đá nhô trên nước khi thủy triều lên. Chúng chỉ là “đá” theo điều 121
khoản 3 của UNCLOS, vì thế chỉ có thể có lãnh hải không quá 12 hải lý. Trung Quốc
đã đòi hỏi một cách phi lý quyền mở rộng các vùng biển quá 12 hải lý tại các cấu
tạo này.
7.
Trung Quốc đã vi phạm luật pháp khi ngăn cấm các tàu của Phi khai thác các vùng
biển cận Hoàng Nham và đá Gạc Ma.
8.
Phi có quyền về lãnh hải 12 hải lý, ZEE 200 hải lý và thềm lục địa, theo các phần
II, V và VI của UNCLOS, tính theo đường cơ bản quần đảo của Phi.
9.
Trung Quốc đã yêu sách một cách bất hợp pháp các quyền đối với tài nguyên sinh
vật và phi sinh vật và đã khai thác phi pháp các tài nguyên này và cũng đã vi
phạm pháp luật khi không cho Phi khai thác các tài nguyên sinh vật và phi sinh
vật trong vùng EEZ và thềm lục địa của mình.
10.
Trung Quốc đã can thiệp một cách bất hợp pháp quyền tự do hàng hải của Phi được
xác định theo UNCLOS.
Các điểm, theo tôi,
Tòa không có thẩm quyền để tuyên bố là:
Điểm
3 và điểm 4: về tình trạng pháp lý các cấu tạo địa lý lúc chìm lúc nổi (mà
Trung Quốc hiện chiếm đóng và xây dựng). Công ước Quốc tế về Biển 1982 không đề
cập đến việc các cấu trúc địa lý này có thể chiếm hữu hay không? Phán lệ (hay
án lệ) của CIJ trong vụ kiện giữa Qatar và Bahreïn. Tòa nói về việc này như
sau:
“Luật
pháp quốc tế im lặng về tình trạng pháp lý của các bãi lúc chìm lúc nổi, các
bãi này có thể xem như là một “lãnh thổ” hay không? luật pháp hiện hành cũng
không thể xác định là các bãi đó có thể xem như là một lãnh thổ tương đương với
“đảo” hay không”?
Tuy
nhiên, trong vụ tranh chấp giữa Tân Gia Ba và Mã Lai về chủ quyền của các đảo
Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks và South Ledge qua phán lệ của Tòa
án Quốc tế (CIJ) ngày 23-5-2008. Trường hợp tương tự, South Ledge là một đảo đá
lúc chìm lúc nổi, chỉ thấy khi thủy triều thấp. Tòa có nhắc lại tình trạng mơ hồ
về tình trạng pháp lý của các cấu trúc địa lý này trong vụ án Qatar và Bahreïn.
Dầu vậy Tòa phán rằng South Ledge nằm ở vùng lãnh hải nước nào thì sẽ thuộc chủ
quyền của nước đó.
Nếu
phán quyết của Tòa CIJ ở trên trở thành một “phán lệ”, được áp dụng trong trường
hợp các cấu trúc địa lý tương tự ở Trường Sa, thì chủ quyền các cấu trúc (lúc
chìm lúc nổi) sẽ phụ thuộc vào các đảo chính. Tức là nước nào có chủ quyền ở đảo
chính thì các cấu trúc phụ thuộc cũng sẽ thuộc chủ quyền của quốc gia đó.
Ở
điểm này Tòa sẽ không có thẩm quyền phán xét. Đơn giản vì nó liên quan đến vấn
đề “chủ quyền lãnh thổ” mà điều này nằm ngoài thẩm quyền của UNCLOS.
Điểm
5, đá McKennan thuộc nhóm đảo Sinh Tồn, phụ thuộc vào đảo Sinh Tồn. Trong khu vực
đảo này Trung Quốc đã chiếm hai bãi (đá) Gạc Ma và Tư Nghĩa. Đá Vành Khăn sẽ phụ
thuộc vào đá (nổi thường trực) hay đảo nào kế cận trong vòng 12 hải lý. Phía
Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền các đảo Trường Sa, theo Tuyên Bố đơn
phương năm 1958 về hải phận 12 hải lý.
Ở
điểm này Tòa cũng không có thẩm quyền, vì thuộc vấn đề “chủ quyền lãnh thổ”.
Điểm
6 nói về hiệu lực của “đảo” hay “đá” theo điều 121 UCLOS. Ở đây tranh luận là về
lý thuyết luật học nhưng rất dễ sa vào lãnh vực “phân chia ranh giới biển” mà
điều này Tòa cũng không có thẩm quyền do bảo lưu của Trung Quốc năm 2006.
Tức
là, khi tôi nói có xác suất 40% Tòa không có thẩm quyền là dựa trên các cơ sở dữ
kiện này.
3.
Việt Nam cần có thái độ nào?
Hình chụp từ trên
không Đá Chữ thập ngày 14 tháng 11, 2014 cho thấy TQ đang xây dựng cảng và các
công thự khác. HÌnh: IHS Janes’s Defense Weekly
Nghe
báo chí loan tải, Việt Nam đã gởi hồ sơ lên Tòa, trong vụ kiện của Phi, không
phải để tham gia vụ kiện mà nhằm bảo vệ (bảo lưu) quyền lợi của Việt Nam trong
khu vực. Điều này tôi cũng đã cảnh báo từ sau khi Phi tuyên bố đi kiện. Lý do
các chủ thể mà Phi đề cập tới hầu hết đều thuộc chủ quyền của Việt Nam.
Sự
việc Trung Quốc ráo riết xây dựng trên các cấu trúc địa lý (chiếm được của Việt
Nam), trong vòng một thời gian ngắn, đã biến các cấu trúc địa lý này thành những
đảo nhân tạo. Như vậy chủ ý của Trung Quốc là phải hoàn tất việc xây dựng trước
ngày Tòa tuyên bố (dự tính tháng 7 năm 2015).
Trung
Quốc đã đặt thế giới trước một việc đã rồi.
Bước
kế tiếp (có thể là hai bước song song) là Trung Quốc sẽ tuyên bố vùng “nhận diện
phòng không” đồng thời tuyên bố phong tỏa vùng biển chung quanh các đảo Trường
Sa. Vấn đề “tự do hàng hải” sẽ không ảnh hưởng vì Trung Quốc không có mục đích
làm gián đoạn việc này. Các đảo (có người sinh sống) sẽ phải kéo cờ đầu hàng trong
một thời gian ngắn vì thiếu nước và lương thực.
Bằng
mọi cách Trung Quốc sẽ chiếm các đảo trong khu vực ADIZ mà họ đã vạch ra. Vì nếu
còn một đảo nào đó thuộc chủ quyền nước khác, vùng ADIZ này sẽ không hiệu lực.
Việc
xây dựng các đảo của Trung Quốc chắc chắn đã làm Việt Nam “chới với” nhưng lãnh
đạo (và phần lớn học giả) Việt Nam vẫn dường như chưa nhìn thấy viễn ảnh nan giải
phía trước. Lãnh đạo công sản Việt Nam vẫn yên bình tổ chức hội nghị “sắp xếp
nhân sự”, khẳng định “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” trong khi
học giả thì viết luận văn tuyên truyền chính sách “đu dây” với “lời nguyền địa
lý”.
Có
“lời nguyền địa lý” nào độc địa bằng địa lý nước Nhật?
Về
tình trạng văn hóa và địa lý, Nam Hàn có khác gì Việt Nam với Trung Quốc?
Không
có lời nguyền nào cả. Chỉ có vấn đề là khôn hay dại. Có chui đầu vào niềng “kim
cô” hay không mà thôi.
Giải
pháp tốt nhất (để phá nước cờ thế của Trung Quốc) hiện nay của Việt Nam là liên
minh với Mỹ và tức thời lập hồ sơ đi kiện Trung Quốc.
Vì
tình thế mới phải có kế sách mới.
Vụ
Phi đi kiện Trung Quốc không thuyết phục được Tòa. Bởi vì các đảo mà Phi hiện
chiếm đóng phần lớn là trái phép. Chỉ có Việt Nam mới có tư cách (hơn Phi) để
kiện Trung Quốc ở Trường Sa. Điều này tôi cũng đã cảnh báo từ hơn thập niên
nay.
Hình
: http://dcvonline.net/wp-content/uploads/2015/03/150217160111-china-janes-images-exlarge-169.jpg
Tiến trình xây dựng của
Trung Quốc ở Đá Ga Ven, Trường Sa. Hình: IHS Jane’s Defense Weekly
-----------
Nguồn: Việt Nam có thể mất Trường Sa? Trương Nhân Tuấn, Facebook,
8/3/2015. DCVOnline minh họa bổ túc.
No comments:
Post a Comment