Chính thức: Philippines có thể kiện những yêu sách Biển Đông của Trung Quốc (Heather Timmons - Quartz)

Chính thức: Philippines có thể kiện những yêu sách Biển Đông của Trung Quốc

Heather Timmons  -  Quartz

Dịch giả: Trần Văn Minh

Posted by adminbasam on 30/10/2015

https://anhbasam.wordpress.com/2015/10/30/5645-chinh-thuc-philippines-co-the-kien-nhung-yeu-sach-bien-dong-cua-trung-quoc/

Một tòa án trọng tài quốc tế đã phán quyết tối qua (29 tháng 10) rằng tòa có thẩm quyền quyết định liệu Trung Quốc có vi phạm luật pháp quốc tế với yêu sách chủ quyền của họ ở Biển Đông hay không, sau hai năm Philippines bắt đầu đệ trình đơn khiếu nại. Quyết định này mở đường cho một phiên xử có thể đưa tới phán quyết kết luận cho cuộc xung đột âm ỉ lâu dài trong vùng biển giàu tài nguyên – mặc dù Trung Quốc đã từng nói họ sẽ không tham gia.

Trung Quốc đang tẩy chay thủ tục tố tụng vì họ chủ trương rằng tòa án, Tòa án Trọng tài Thường trực có trụ sở tại Hà Lan, không có thẩm quyền trong vấn đề này, một phần vì Trung Quốc và Philippines đã ký kết các thỏa thuận song phương trong quá khứ về việc giải quyết tranh chấp.

Tòa án giải thích lý do tại sao họ từ chối lập luận đó và những lập luận tương tự trong thông cáo báo chí dài chín trang:

… Tòa án cho rằng Tuyên bố ASEAN-Trung Quốc là một thỏa thuận chính trị không có tính ràng buộc về mặt pháp lý và do đó không có liên quan đến các quy định trong Công ước, mà trong đó đặt ưu tiên cho việc giải quyết các tranh chấp thông qua bất kỳ phương tiện nào được các bên đồng ý. Cũng như thế, Tòa cho rằng một số hiệp ước và các tuyên bố chung giữa Trung Quốc và Philippines không thể ngăn cản Philippines trong việc tìm cách giải quyết tranh chấp với Trung Quốc thông qua Công ước.

Tòa sẽ quyết định về việc phải chăng tuyên bố của Trung Quốc liên quan đến “đường chín đoạn” vi phạm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển, hay UNCLOS, phải chăng một số thực thể biển nên được phân loại ra là “đảo, đá, thực thể thủy triều thấp hoặc bãi ngập nước” (mỗi loại có các quyền khác nhau theo luật pháp), và phải chăng “một số hoạt động của Trung Quốc” ở biển Đông vi phạm Công ước.

Chính phủ dân tộc chủ nghĩa của Trung Quốc đã tung ra bản đồ với đường chín đoạn, tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông vào thời cuối Đệ Nhị Thế chiến, và gần đây Trung Quốc đã bắt đầu tạo dựng và mở rộng đảo trong vùng tranh chấp bằng cách nạo vét cát lên, sau đó xây dựng phi đạo và hải đăng trên các đảo đó. Philippines, Việt Nam, Malaysia, và Indonesia đều có tuyên bố chủ quyền trong vùng biển. Một khu trục hạm của hải quân Mỹ đã đi vào phạm vi 12 hải lý của một hòn đảo đó trong quần đảo Trường Sa vào đầu tuần này, chỉ dấu rằng Mỹ coi khu vực là “vùng biển quốc tế” và không đếm xỉa các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.

Tòa án Hague đã chỉ ra rằng, bất kể Trung Quốc tẩy chay phiên tòa, bởi vì cả Trung Quốc và Philippines đều ký tên vào UNCLOS. “Quyết định không tham gia vào thủ tục tố tụng của Trung Quốc không thể lấy đi quyền phán quyết của Tòa Trọng tài”.