BÊN
THẮNG CUỘC - HUY ĐỨC
TẬP I :
GIẢI PHÓNG
Không
ai có thể đi đến tương lai một cách vững chắc nếu không hiểu trung thực về quá
khứ, nhất là một quá khứ mà chúng ta can dự và có phần cộng đồng trách nhiệm.
*
*
Published
by
OsinBook∘2012
Copyright
2012 by Huy Đức & OsinBook∘2012
ISBN:
978-1-4675-5790-0
Huy
Đức & OsinBook∘2012 giữ bản quyền
Thiết
kế bìa và trình bày:
Phùng
Văn Vinh & Trần Minh Triết
Bản
giấy in tại California, USA
ISBN:
978-1-4675-5791-7
Phát
hành toàn cầu
All
rights reserved. Without limiting the rights under copyright reserved above, no
part of this publication may be reproduced, stored in or introduced into a
retrieval system, or transmitted, in any form, or by any means (electronic,
mechanical, photocopying, recording, or otherwise) without the prior written
permission of both the copyright owner and the above publisher of this book.
Bảo
lưu toàn bản quyền. Không in lại, sao chép, tái bản, phân phát, một phần hay
toàn bộ cuốn sách, dưới dạng điện tử hay giấy, khi chưa có sự đồng ý bằng văn
bản của tác giả và nhà xuất bản.
Smashwords
Edition License Notes
This
ebook is licensed for your personal use only. This ebook may not be re-sold or
given away to other people. If you would like to share this book with another
person, please purchase an additional copy for each person you share it with.
If you are reading this book and did not purchase it, or it was not purchased
for your use only, then you should return to Smashwords.com and purchase your
own copy.
Thank
you for respecting the author’s work.
Chỉ
được phép sử dụng sách điện tử này cho mục đích cá nhân. Không được bán lại hay
chuyển cho người khác. Nếu bạn đọc muốn chia sẻ cuốn sách này cho người khác,
xin mua thêm một ấn bản cho từng người bạn muốn chia sẻ với. Nếu bạn đọc cuốn
sách này và không mua nó, hoặc không mua cho riêng bạn, thì bạn nên trở lại
Smashwords để mua ấn bản của mình. Chân thành cám ơn bạn đọc đã tôn trọng quyền
sở hữu bản quyền của tác giả.
*
*
"Bên Thắng Cuộc
của Huy Đức là quyển sách hay nhất về lịch sử Việt Nam sau 1975 mà tôi được
biết.”
– Trần Hữu Dũng, Đại học Wright, Ohio,
USA
“Cuốn sách này nói
về những sự thật khốc liệt, nhưng vì rất trung thực nên nó khiến ta bình tĩnh
hơn trong thế giới và giữa đất nước khốc liệt ngày nay.” - Nguyên Ngọc, Đại học Phan Châu Trinh, Hội
An, Việt Nam
“Bên Thắng Cuộc là
tác phẩm ‘thực’ nhất, cho đến thời điểm này, ghi lại một giai đoạn lịch sử khốc
liệt, thông qua tư liệu, của dân tộc từ biến cố 1975 đến nay.” – Đinh Quang Anh Thái, Nhật báo Người Việt, California,
USA
“Cuốn sách phân tích
tình hình Việt Nam từ năm 1975 - của một nhà báo sinh ra và lớn lên trong chế
độ cộng sản - một cách chuyên nghiệp và công bằng hiếm có. Nó là một kho tàng
dữ liệu quý báu, có thể làm ngạc nhiên cả những chuyên viên theo dõi chính trị
Việt Nam trong nhiều thập niên qua.” –
Nguyễn Mạnh Hùng, Đại học George Mason, Virginia, USA
"Huy Đức viết
công trình khảo cứu lịch sử đặc sắc này với lương tâm trong sáng và tay nghề
lão luyện của một nhà báo chuyên nghiệp có trách nhiệm trước vận mệnh của đất
nước. Có công minh lịch sử mới có hòa giải dân tộc thưc sự" – Chu Hảo, Nhà Xuất bản Tri Thức, Hà Nội,
Việt Nam
*
*
Huy Đức - Trương Huy
San
sinh
năm 1962 tại Hà Tĩnh
nhập
ngũ tháng 3-1979
học
viên trường Sỹ quan Hoá Học (1980-1983)
chuyên
gia quân sự ở Campuchia (1984-1987)
phóng
viên báo Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Thời báo Kinh Tế Sài Gòn, và Sài Gòn Tiếp Thị
(1988-2009)
blogger
của trang Osinblog (2006-2010)
Humphrey
Fellow về phân tích chính sách tại Đại học Maryland (2005-2006)
Nieman
Fellow về phân tích chính trị tại Đại học Harvard (2012-2013)
© 2012 by Huy Đức
& OsinBook∘2012, All rights
reserved
No
part of this book may be reproduced, scanned, or distributed in any printed or
electronic form without permission from the author.
Huy Đức &
OsinBook∘2012 giữ bản quyền
Không
in lại, sao chép, phân phát, một phần hay toàn bộ cuốn sách, dưới dạng điện tử
hay giấy, khi chưa có sự đồng ý của tác giả.
Thiết kế bìa và
trình bày: Phùng Văn Vinh & Trần Minh Triết
Bản
giấy in tại California, phát hành toàn cầu ngày 12/12/2012,
ISBN:
978-1-4675-5791-7
Bản điện tử phát
hành tại Amazon Kindle ngày 12/12/2012,
ISBN:
978-1-4675-5790-0
*
*
Thương yêu tặng Mỹ Đức
và hai
con Thạch Thảo, Đức Trung
“Suy cho cùng trong
mỗi cuộc chiến tranh
Bên nào thắng thì
nhân dân đều bại”
Nguyễn Duy
Mục
lục
Mấy lời của tác giả
Lời cám ơn
Phần I: Miền Nam
Chương I: Ba Mươi Tháng Tư
Đi từ bưng biền
Xuân Lộc
Tướng Big Minh
Trại Davis
Nguyễn Hữu Hạnh
Sài Gòn trong vòng vây
Xe tăng 390
Đầu hàng
Tuẫn tiết
Chương II: Cải tạo
Những ngày đầu
“Ngụy Quyền”
“Ngụy Quân”
“Đoàn tụ”
“Phản động”
Tù và cải tạo
“Thăm Nuôi”
“Học Tập”
Chương III: Đánh tư sản
“Chiến dịch X-2”
Đổi tiền
“Gian thương”
“Cải tạo công thương nghiệp tư doanh”
Hai gia đình tư sản
Kinh tế mới
Chương IV: Nạn Kiều
Đội quân thứ năm
Hiệp định Geneva
“Chổi ngắn không quét xa”
Hoàng Sa
Sợ “con ngựa thành Troy”
“Nạn Kiều”
“Phương án II”
“Ban 69”
Vụ Cát Lái
Chương V: Chiến tranh
Biên giới Tây Nam
Pol Pot
Đi dây
Khmer Đỏ và Campuchia dân chủ
“Kẻ Thù Lịch Sử”
Thất bại trong tấn công ngăn chặn (Pre-emptive War)
“Nhất Biên Đảo”
“Áo lính lại khoác vào ngay”
Chương VI: Vượt biên
“Vượt biên”
Từ “trí thức yêu nước”
Đến “thường dân”
Trước khi tới biển
Đường tới các trại tị nạn
Chương VII: “Giải Phóng”
Sài Gòn thay đổi
Kinh tế mới
Đốt sách
Cạo râu
“Cách mạng là đảo lộn”
Lòng người
Những người được sinh ra không đúng cửa
“Cánh cửa” Thanh niên Xung phong
“Nổi loạn”
“Sài Gòn lại bắt đầu ghẻ lở”
Phần II: Thời Lê Duẩn
Chương VIII: Thống nhất
Nước Việt Nam là một
“Bắc hóa”
Chủ nghĩa xã hội
“Con đường của Bác”
“Mỗi người làm việc bằng hai”
Lê Duẩn và mối tình miền Nam
Chấp chính và chuyên chính
Chương IX: Xé Rào
Bế tắc
Mậu dịch quốc doanh
Máy bỏ không, công nhân cuốc ruộng
Tháo gỡ
Nghị quyết Trung ương 6
Bù giá vào lương
Cắm cờ xé rào
Khoán chui
Ông Kiệt xé rào, ông Linh lãnh đạn
“Ai thắng ai”
Chương X: Đổi mới
Hội nghị Đà Lạt
Nhóm giúp việc mới
Người của những khúc quanh lịch sử
Từ chính sách Kinh Tế Mới
Đến chọc thủng thành trì bao cấp
Giá-Lương-Tiền
Nã pháo vào bộ tổng
Khép lại trang sử Lê Duẩn
Vai trò của Mikhail Gorbachev
Tuyên ngôn đổi mới
Bàn tay Lê Đức Thọ
Phút 89
Chương XI: Campuchia
“Pot ở đầu phum ta cuối phum”
“Xuất khẩu cách mạng”
Tư tưởng nước lớn
Bị cô lập
Phương Bắc
Hội nghị Thành Đô
Campuchia thời hậu Việt Nam
Phụ lục 1. Sự thật lịch sử về tăng 390 và tăng 384
Phụ lục 2. Tướng Big Minh sau 1975
Danh mục
sách tham khảo
-------------------------------
BÊN
THẮNG CUỘC - HUY ĐỨC
TẬP I :
GIẢI PHÓNG
Mấy
lời của tác giả
Cuốn
sách này bắt đầu bằng những câu chuyện xảy ra trong ngày 30-4-1975. Ngày mà
tôi, một cậu bé mười ba, trước giờ học chiều, đang vật nhau ven đồi thì nghe
loa phóng thanh truyền tin “Sài Gòn giải phóng”. Thay vì tiếp tục ăn thua,
chúng tôi buông nhau ra.
Miền Nam, theo như những bài học của chúng tôi, sẽ chấm dứt “hai mươi năm rên xiết lầm than”. Trong cái thời khắc lịch sử ấy, trong đầu tôi, một sản phẩm của nền giáo dục xã hội chủ nghĩa, xuất hiện ý nghĩ: phải nhanh chóng vào Nam để giáo dục các bạn thiếu niên lầm đường lạc lối.
Nhưng
hình ảnh miền Nam đến với tôi trước cả khi tôi có cơ hội rời làng quê nghèo đói
của mình. Trên quốc lộ Một bắt đầu xuất hiện những chiếc xe khách hiệu Phi Long
thỉnh thoảng tấp lại bên những làng xóm xác xơ. Một anh chàng tóc ngang vai,
quần loe, nhảy xuống đỡ khách rồi đu ngoài cánh cửa gần như chỉ trong một giây
trước khi chiếc xe rú ga vọt đi. Hàng chục năm sau, tôi vẫn nhớ hai chữ “chạy
suốt” bay bướm, sặc sỡ sơn hai bên thành xe. Cho tới lúc ấy, thứ tiếng Việt khổ
lớn mà chúng tôi nhìn thấy chỉ là những chữ in hoa cứng rắn viết trên những
băng khẩu hiệu kêu gọi xây dựng chủ nghĩa xã hội và đánh Mỹ.
Những
gì được đưa ra từ những chiếc xe đò Phi Long thoạt đầu thật giản đơn: mấy chiếc
xe đạp bóng lộn xếp trên nóc xe, cặp nhẫn vàng chóe trên ngón tay một người
làng tập kết vừa về Nam thăm quê ra, con búp bê nhựa – biết nhắm mắt khi nằm
ngửa và có thể khóc oe oe – buộc trên ba lô của một anh bộ đội phục viên may
mắn.
Những
cuốn sách của Mai Thảo, Duyên Anh được các anh bộ đội giấu dưới đáy ba lô đã
giúp bọn trẻ chúng tôi biết một thế giới văn chương gần gũi hơn Rừng Thẳm Tuyết
Dày1, Thép Đã Tôi Thế Đấy2. Những chiếc máy Akai, radio cassettes, được những
người hàng xóm tập kết mang ra, giúp chúng tôi biết những người lính xa nhà,
đêm tiền đồn còn nhớ mẹ, nhớ em, chứ không chỉ có “đêm Trường Sơn nhớ Bác”. Có
một miền Nam không giống như miền Nam trong sách giáo khoa của chúng tôi.
Tôi
vẫn ở lại miền Bắc, chứng kiến thanh niên quê tôi đắp đập, đào kênh trong những
năm “cả nước tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội”, chứng
kiến khát vọng “thay trời, đổi đất, sắp đặt lại giang san” của những người vừa
chiến thắng trong cuộc chiến ở miền Nam, rồi chứng kiến cũng những con kênh đó
không những vô dụng với chủ nghĩa xã hội mà còn gây úng lụt quê tôi mỗi mùa mưa
tới.
Năm
1983, tôi có một năm huấn luyện ở Sài Gòn trước khi được đưa tới Campuchia làm
chuyên gia quân sự. Trong một năm ấy, hai cô em gái của Trần Ngọc Phong3, một
người bạn học chung ở trường sỹ quan, hàng tuần mang tới cho tôi bốn, năm cuốn
sách. Tôi bắt đầu biết đến rạp chiếu bóng, Nhạc viện và sân khấu ca nhạc. Cho
dù đã kiệt quệ sau tám năm “giải phóng”, Sài Gòn với tôi vẫn là một “nền văn
minh”. Những năm ấy, góc phố nào cũng có mấy bác xích lô vừa mỏi mòn đợi khách
vừa kín đáo đọc sách. Họ mới ở trong các trại cải tạo trở về. Tôi bắt đầu tìm
hiểu Sài Gòn từ câu chuyện của những bác xích lô quen như vậy.
Mùa
hè năm 1997, một nhóm phóng viên vì nhiều lý do phải rời khỏi tờ báo Tuổi Trẻ,
gồm Đoàn Khắc Xuyên, Đặng Tâm Chánh, Đỗ Trung Quân, Nguyễn Tuấn Khanh, Huỳnh
Thanh Diệu, Huy Đức. Chúng tôi thường xuyên gặp gỡ, chia sẻ và trao đổi với các
đồng nghiệp như Thúy Nga, Minh Hiền, Thế Thanh, Phan Xuân Loan… Thế Thanh lúc
ấy cũng vừa bị buộc thôi chức tổng biên tập báo Phụ Nữ Thành Phố, và cũng như
Tổng Biên tập báo Tuổi Trẻ Kim Hạnh trước đó, chị không được tiếp tục nghề báo
mà mình yêu thích.
Chúng
tôi nói rất nhiều về thế sự, về những gì xảy ra trên thế giới và ở đất nước
mình. Một hôm ở nhà Đỗ Trung Quân, nhà báo Tuấn Khanh, người vừa gặp rắc rối
sau một bài báo khen ngợi ca sỹ bị coi là chống cộng Khánh Ly, buột miệng nói
với tôi: “Anh phải viết lại những gì diễn ra ở đất nước này, đấy là lịch sử”.
Không ai để ý đến câu nói này của Tuấn Khanh, nhưng tôi lại bị nó đeo bám. Tôi
tiếp tục công việc thu thập tư liệu với một quyết tâm cụ thể hơn: Tái hiện giai
đoạn lịch sử đầy bi kịch của Việt Nam sau năm 1975 trong một cuốn sách.
Rất
nhiều thế hệ, kể cả con em của những người đã từng phục vụ trong chế độ Việt
Nam Cộng hòa, sau ngày 30-4-1975 đã trở thành sản phẩm của nền giáo dục xã hội
chủ nghĩa. Nhiều người không biết một cách chắc chắn điều gì đã thực sự xảy ra
thậm chí với ngay chính cha mẹ mình.
Không
chỉ thường dân, cho đến đầu thập niên 1980, nhiều chính sách làm thay đổi số
phận của hàng triệu sinh linh như “Phương án II”4, như “Z30”5 cũng chỉ được
quyết định bởi một vài cá nhân, nhiều người là ủy viên Bộ Chính trị cũng không
được biết. Nội bộ người Việt Nam đã có nhiều đụng độ, tranh cãi không cần thiết
vì chỉ có thể tiếp cận với lịch sử qua những thông tin được cung cấp bởi nhà
trường và bộ máy tuyên truyền. Không chỉ các thường dân, tôi tin, những người
cộng sản có lương tri cũng sẽ đón nhận sự thật một cách có trách nhiệm.
Cuốn
sách của tôi bắt đầu từ ngày 30-4-1975 – ngày nhiều người tin là miền Bắc đã
giải phóng miền Nam. Nhiều người thận trọng nhìn lại suốt hơn ba mươi năm, giật
mình với cảm giác bên được giải phóng hóa ra lại là miền Bắc. Hãy để cho các
nhà kinh tế, chính trị học, và xã hội học nghiên cứu kỹ hơn hiện tượng lịch sử
này. Cuốn sách của tôi đơn giản chỉ kể lại những gì đã xảy ra ở Sài Gòn, ở Việt
Nam sau ngày 30-4: cải tạo, đánh tư sản, đổi tiền… Cuốn sách của tôi cũng nói
về hai cuộc chiến tranh cuối thập niên 1970, một với Khmer Đỏ và một với người
Trung Quốc. Cuốn sách của tôi cũng nói về làn sóng vượt biên sau năm 1975, và
về sự “đồng khởi” của nông dân, của các tiểu chủ, tiểu thương để dành lấy cái
quyền được tự lo lấy cơm ăn áo mặc.
Tư
liệu cho cuốn sách được thu thập trong hơn hai mươi năm. Trong vòng ba năm, từ
tháng 8-2009 đến tháng 8-2012, tôi đã dành toàn bộ thời gian của mình để viết.
Bản thảo cuốn sách đã được gửi tới một số thân hữu và một số nhà sử học, trong
đó có năm nhà sử học uy tín của Mỹ chuyên nghiên cứu về Việt Nam. Sau khi sửa
chữa, bổ sung, tháng 11-2012, bản thảo hoàn chỉnh đã được gửi đến một số nhà
xuất bản trong nước, tuy nhiên, nó đã bị từ chối. Cho dù một số nhà xuất bản
tiếng Việt có uy tín tại Mỹ và Pháp đồng ý in, nhưng để lãnh trách nhiệm cá
nhân và giữ cho cuốn sách một vị trí khách quan, tác giả quyết định tự mình đưa
cuốn sách này đến tay bạn đọc.
Đây
là công trình của một nhà báo mong mỏi đi tìm sự thật. Tuy tác giả có những cơ
hội quý giá để tiếp cận với các nhân chứng và những thông tin quan trọng, cuốn
sách chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót, và sẽ còn được bổ sung khi một
số tài liệu được Hà Nội công bố. Hy vọng bạn đọc sẽ giúp tôi hoàn thiện nó
trong những lần xuất bản sau. Lịch sử cần được biết như nó đã từng xảy ra, và
sự thật là một con đường đòi hỏi chúng ta không bao giờ bỏ cuộc.
Sài
Gòn – Boston, 2009-2012
------------------------------------------------
BÊN
THẮNG CUỘC - HUY ĐỨC
TẬP I :
GIẢI PHÓNG
Trong
quá trình thu thập tư liệu để viết cuốn sách này, tác giả đã nhận được sự giúp
đỡ chí tình của nhiều nhân vật lịch sử, sự hợp tác của các nhân chứng, sự đóng
góp của các đồng nghiệp, và sự ủng hộ của rất nhiều bè bạn.
Tác
giả đặc biệt cám ơn các nhà lãnh đạo đã trả lời phỏng vấn trực tiếp cho cuốn
sách này: Thủ tướng Võ Văn Kiệt, Thủ tướng Phan Văn Khải, Tổng Bí thư Đỗ Mười,
Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, Chủ tịch Nước Lê Đức Anh, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn
Văn An, Ủy viên Thường trực Thường vụ Bộ chính trị Phạm Thế Duyệt, Phó Thủ
tướng Nguyễn Mạnh Cầm, Phó Thủ tướng Vũ Khoan, Phó Thủ tướng Nguyễn Khánh, Phó Thủ
tướng Nguyễn Công Tạn, Bí thư Trung ương Đảng Hoàng Tùng, các Phó chủ tịch Hội
đồng Bộ trưởng Nguyễn Đình Liệu, Trần Phương, Đoàn Duy Thành, Ủy viên Bộ chính
trị Nguyễn Hà Phan, Bí thư Trung ương Đảng Phan Minh Tánh, Bí thư Trung ương
Đảng Trần Quốc Hương, Thứ trưởng Ngoại giao Trần Quang Cơ, Thiếu tướng Nguyễn
Trọng Vĩnh, Trung tướng Võ Viết Thanh…
Xin
cám ơn các nhà lãnh đạo đã trả lời các cuộc phỏng vấn của tác giả với tư cách
là một nhà báo mà một phần nội dung được sử dụng trong cuốn sách này: Đại tướng
Võ Nguyên Giáp, Thượng tướng Trần Văn Trà, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, Tổng Bí
thư Nông Đức Mạnh, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Quốc hội Lê Quang
Đạo, Chủ tịch Nước Nguyễn Minh Triết, Bộ trưởng Công an Lê Minh Hương, Đại
tướng Đoàn Khuê, Đại tướng Phạm Văn Trà, Phó Chủ tịch Nước Nguyễn Thị Bình, Ủy
viên Thường trực Bộ Chính trị Phan Diễn…
Cuốn
sách không thể hoàn thành nếu không có sự giúp đỡ, hợp tác và tư vấn của những
người giúp việc, những người có nhiều năm gần gũi với Chủ tịch Hồ Chí Minh, Thủ
tướng Phạm Văn Đồng như ông Trần Việt Phương, ông Vũ Kỳ…; của nhóm giúp việc
Tổng Bí thư Lê Duẩn: Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Trần Phương, Bộ trưởng Bộ
Kế hoạch Đầu tư Đậu Ngọc Xuân, thư ký tổng bí thư, ông Đống Ngạc; của nhóm giúp
việc và chuyên gia tư vấn của Tổng Bí thư Trường Chinh: Tiến sỹ Hà Nghiệp, Giáo
sư Trần Nhâm, Giáo sư Đặng Xuân Kỳ, Giáo sư Dương Phú Hiệp, Giáo sư Đào Xuân
Sâm, ông Trần Đức Nguyên…; của những người giúp việc Tổng Bí thư Nguyễn Văn
Linh: ông Trần Văn Giao, ông Hồng Đăng, ông Dương Đình Thảo, Tiến sỹ Lê Đăng
Doanh; của những người giúp việc Tổng Bí thư Đỗ Mười: Thống đốc Lê Đức Thúy,
Tiến sỹ Nguyễn Văn Nam; của những người giúp việc Thủ tướng Võ Văn Kiệt: Trợ lý
Vũ Quốc Tuấn, Trợ lý Nguyễn Trung, Trợ lý Vũ Đức Đam, ông Phạm Văn Hùng, ông
Nguyễn Văn Huấn, Bác sỹ Đinh Trần Nhưng, Thư ký Nguyễn Văn Trịnh…; của những
người giúp việc Thủ tướng Phan Văn Khải: Trợ lý Nguyễn Thái Nguyên, Trợ lý
Nguyễn Đức Hòa, Thư ký Nguyễn Văn Kích; của người viết tự truyện cho Đại tướng
Lê Đức Anh, Đại tá Khuất Biên Hòa.
Xin
chân thành cảm ơn bà Nguyễn Thụy Nga, phu nhân Tổng Bí thư Lê Duẩn, bà Ngô Thị
Huệ, phu nhân Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, bà Phan Lương Cầm, phu nhân Thủ
tướng Võ Văn Kiệt đã trả lời phỏng vấn và cung cấp thông tin, tư liệu. Xin cám
ơn sự giúp đỡ của Giáo sư Hồ Ngọc Đại, con rể, và Tiến sỹ Lê Kiên Thành, con
trai Tổng Bí thư Lê Duẩn; bà Võ Hiếu Dân, con gái, và ông Phan Thanh Nam, con
trai Thủ tướng Võ Văn Kiệt; Giáo sư Đặng Xuân Kỳ, con trai Tổng Bí thư Trường
Chinh.
Cuốn
sách cũng nhận được sự cộng tác rất tận tình của các vị từng đóng vai trò quan
trọng trong tiến trình hình thành chính sách ở các giai đoạn khác nhau của Việt
Nam như Bộ trưởng Tư pháp Vũ Đình Hòe (1946-1960), Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn
Đình Lộc (1992-2002), Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư Trần Xuân Giá, Tổng Cục trưởng
Địa Chính Tôn Gia Huyên, các đời chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Đoàn Trọng
Truyến, Lê Xuân Trinh, Lại Văn Cử, Đoàn Mạnh Giao, Bộ trưởng Thương mại Lê Văn
Triết, Bộ trưởng Thương mại Trương Đình Tuyển, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Vũ
Mão, Trưởng ban Tuyên huấn Trung ương Trần Trọng Tân, Trưởng ban Tư tưởng Văn
hóa Trung ương Hữu Thọ…
Đặc
biệt cám ơn các tướng lĩnh Quân đội Nhân dân Việt Nam từng đóng vai trò quan
trọng trong chiến tranh như Cục trưởng Tác chiến, Trung tướng Lê Hữu Đức, Cục
phó Tác chiến Thiếu tướng Lê Phi Long, Cục phó Tác chiến Thiếu tướng Phan Hàm,
những người trong gia đình Đại tướng Lê Trọng Tấn, Cục trưởng Tình báo Quân đội
Đại tá Lê Trọng Nghĩa, Chánh Văn phòng Quân ủy Trung ương Đại tá Nguyễn Văn
Hiếu, Chánh Văn phòng Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tá Nguyễn Văn Huyên…
Xin
chân thành cám ơn các nhà cách mạng lão thành đã cung cấp cho tác giả hơn năm
mươi cuốn hồi ký, phần lớn chưa từng xuất bản. Có những cuốn có giá trị tham
khảo đặc biệt quan trọng, như các tập hồi ký của Bí thư Trung ương Đảng Trần
Quốc Hương, một người từng gần gũi với Tổng Bí thư Trường Chinh, từng chỉ huy
mạng lưới tình báo miền Bắc ở miền Nam và từng là trưởng Ban Bảo vệ Trung ương
Đảng. Có những cuốn rất thẳng thắn của Ủy viên Trung ương Đảng khóa IV Nguyễn
Thành Thơ, người từng chỉ đạo kinh tế mới và hợp tác hóa ở miền Nam. Có những
cuốn tiết lộ xung đột đảng phái thời kỳ ngay sau 1945 của Đại tá Công an Trần
Tấn Nghĩa, người nhận lệnh trực tiếp ám sát và bắt giữ các thành viên đảng phái
không cộng sản trong các năm 1945, 1946. Có những cuốn nói về thời kỳ “giúp
bạn” Campuchia của Đại sứ Ngô Điền, Đại sứ Trần Huy Chương. Cũng có những cuốn
rất thú vị, giúp tiếp cận với những góc độ khác của các nhà lãnh đạo tối cao
như tự truyện của bà Ngô Thị Huệ, phu nhân Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, hồi ký
của bà Nguyễn Thụy Nga, người vợ miền Nam của Tổng Bí thư Lê Duẩn.
Tác
giả xin chân thành cám ơn các sỹ quan Quân đội Việt Nam Cộng hòa: Chuẩn tướng
Nguyễn Hữu Hạnh, Chuẩn Đô đốc Hồ Văn Kỳ Thoại, người chỉ huy trận hải chiến
Hoàng Sa tháng 1-1974; cám ơn Phó Thủ tướng Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn Hảo,
Dân biểu Hồ Ngọc Nhuận, Dân biểu Ngô Công Đức; cám ơn nhà văn Phan Nhật Nam,
các nhà thơ Tô Thùy Yên, Trần Dạ Từ, nhà văn Uyên Thao; cám ơn Giáo sư Lê Xuân
Khoa, bà Khúc Minh Thơ, những người đã giúp tác giả hiểu thêm về những nỗ lực
của cộng đồng để giúp những người tù cải tạo được định cư tại Mỹ.
Tác
giả cũng chân thành cám ơn Giáo sư Thomas Bass (Đại học Albany-SUNY), người đã
thu xếp cuộc phỏng vấn cựu ngoại trưởng Henry Kissinger tại Boston vào tháng
2-2006; chân thành cám ơn các nhà báo Nguyễn Thị Ngọc Hải, Yên Ba, Nguyễn Khoa
Diệu An, Trần Chí Hùng, Nguyễn Giang, Đinh Quang Anh Thái, Nguyễn Khanh, Lê
Thiệp, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên, nhà ngoại giao Đinh Hoàng Thắng, nhà
nghiên cứu Lưu Thu Hương, Tiến sỹ Trần Tố Loan đã giúp tác giả tiếp cận với
nhiều nhân vật và nhiều tài liệu lịch sử quan trọng. Tác giả cũng xin chân
thành cám ơn hàng trăm chính khách, sỹ quan, nhà tư sản, nhà báo, thường dân,
các thuyền nhân và nạn nhân của những biến động sau năm 1975, những người đã
giúp tác giả có được những câu chuyện sinh động. Những trích dẫn không có chú
thích trong cuốn sách này được lấy từ những cuộc trò chuyện do tác giả thực
hiện trực tiếp với các nhân chứng.
Xin
cảm ơn nhà thơ Bùi Khương Hà, người đã đọc những chương đầu tiên trong bản thảo
đầu tiên và có những ý kiến xác đáng giúp tác giả điều chỉnh nội dung và cấu
trúc cuốn sách.
Tác
giả cũng xin chân thành cám ơn nhà văn Nguyên Ngọc, nhà sử học Dương Trung
Quốc, Tiến sỹ Nguyễn Thị Hậu, Giáo sư Trần Hữu Dũng (Đại học Wright, Ohio),
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng (Đại học George Mason, Virginia), nhà sử học Sophie
Quinn Judge (Đại học Temple), Giáo sư Shawn McHale (Đại học George Washington),
Giáo sư Hồ Huệ Tâm (Đại học Harvard), Giáo sư Peter Zinoman (Đại học UC
Berkeley), Giáo sư Ngô Thanh Nhàn (Đại học New York) đã đọc và tận tình góp ý
để tác giả hoàn chỉnh bản thảo cuốn sách này.
Cuốn
sách cũng không thể hoàn thành nếu không có nhóm giúp việc gồm một số trí thức
trẻ, một số sinh viên mà trong lần xuất bản này tác giả chưa thể nêu tên họ.
Trong quá trình thực hiện cuốn sách tác giả đã luôn nhận được sự động viên,
giúp đỡ của những người bạn như Nguyễn Thanh Toại, Đặng Cao Thắng, Lê Hải, Đỗ
Trung Quân, Hà Tân Cương, Nguyễn Quang Lập, Đặng Tâm Chánh, Bùi Nguyên Cẩm Ly,
Trần Minh Khôi, Võ Văn Điểm, Huỳnh Kim Phụng, Đào Ngọc Lâm, Bùi Đức Thịnh,
Nguyễn Văn Diễn, B.V.D, N.T.H, Nguyễn Đức Quang, Trần Ngọc Phong, Mai Kỳ, Xuân
Bình, Nguyễn Hải Phong, Lê Thị Hoàng Anh, Phùng Văn Vinh, Trần Minh Triết …
Tác
giả hy vọng tiếp tục nhận được sự góp ý chân thành để hoàn chỉnh cuốn sách này
trong những lần xuất bản tới.
------------------------------------------
BÊN
THẮNG CUỘC - HUY ĐỨC
TẬP I :
GIẢI PHÓNG
PHẦN
I : MIỀN NAM
Chương
I : Ba Mươi Tháng Tư
Diễn
biến quân sự và chính trị trong giai đoạn kết thúc cuộc chiến và những gì xảy
ra trong dinh Độc Lập trong ngày 30-4 (Đi từ bưng biền/ Xuân Lộc/ Tướng Big
Minh/ Trại Davis/ Nguyễn Hữu Hạnh/ Sài Gòn trong vòng vây/ Xe tăng 390/ Đầu
hàng/ Tuẫn tiết)
Chương
II: Cải Tạo
Những
bàn bạc bên trong, quan điểm của chính quyền trong việc đối xử với “ngụy quân,
ngụy quyền”, những thủ thuật được áp dụng để đưa sĩ quan vào trại cải tạo; số
phận của những người tù không án, không biết ngày về và những bi kịch mà người
thân của họ phải nhiều năm gánh chịu. (Những ngày đầu/ “Ngụy Quyền”/ “Ngụy
Quân”/ “Đoàn tụ”/ “Phản động”/ Tù và cải tạo/ “Thăm nuôi”/ “Học tập”).
Chương
III: Đánh Tư Sản
Những
công cụ chuyên chính vô sản áp dụng ngay sau ngày 30-4-1975: Đánh tư sản vào
tháng 9-1975 và liền sau đó là đổi tiền lần thứ nhất 22-9-1975; Cải tạo tư sản
tháng 3-1978… Sự khác nhau của cải tạo tư sản và đánh tư sản (“Chiến dịch
X-2”/ Đổi tiền/ “Gian thương”/ “Cải tạo công thương nghiệp tư doanh”/ Hai gia
đình tư sản/ Kinh tế mới)
Chương
IV: Nạn Kiều
Sự
thật về vấn đề người Hoa năm 1978 (Đội quân thứ năm/ Hiệp định Geneve/ “chổi
ngắn không quét xa”/ Hoàng Sa/ Sợ “con ngựa thành Troy”/ ‘Nạn Kiều”/ “Phương án
II”/ “Ban 69”/ Vụ Cát Lái).
Chương
V: Chiến Tranh
Nguyên
nhân dẫn đến cuộc chiến tranh ở CPC và biên giới phía Bắc năm 1979 (Biên
giới Tây Nam/ Pol Pot/ Đi dây/ Khmer Đỏ và Campuchia dân chủ/ “Kẻ Thù Lịch Sử”/
Thất bại trong tấn công ngăn chặn [Pre-emptive War]/ “Nhất biên đảo”/ “Áo lính
lại khoác vào ngay”).
Chương
VI: Vượt Biên
Điều
gì đã khiến cho hàng triệu người VN phải bỏ nước ra đi. Bi kịch của người dân
và thái độ chính quyền trước cuộc tị nạn lớn nhất của người Việt Nam trong lịch
sử (“Vượt biên”/ Từ “trí thức yêu nước”/ Đến “thường dân”/ Trước khi tới
biển/ Trại tị nạn).
Chương
VII: “Giải Phóng”
Cuộc
chiến tranh được gọi là giải phóng có thực sự giải phóng sau những gì mà những
người cộng sản áp dụng tại miền Nam (Sài Gòn thay đổi/ Kinh tế mới/ Đốt
sách/ Cạo râu/ “Cách mạng là đảo lộn”/ Lòng người/ Những người sinh ra không
đúng cửa/ “Cánh cửa” Thanh niên xung phong/ Cửa không đủ rộng/ “Nổi loạn”/ “Sài
Gòn lại bắt đầu ghẻ lở”).
PHẦN II: THỜI LÊ DUẨN
Chương
VIII: Thống Nhất
Những
lo lắng từ hai phía đặc biệt là của ông Lê Duẩn dẫn đến quyết định thống nhất
hai miền cả về chính trị và kinh tế, áp dụng mô hình miền Bắc vào miền Nam một
cách vội vã, mặc dù, nhiều người lúc đó, kể cả ông Lê Duẩn, nhận thấy nền kinh
tế tư nhân miền Nam hiệu quả hơn những gì áp dụng trên miền Bắc (Nước Việt
Nam là một/ “Bắc hóa”/ Chủ nghĩa xã hội/ “Con đường của Bác”/ “Mỗi người làm
việc bằng hai”/ Lê Duẩn và mối tình miền Nam/ Chấp chính và chuyên chính).
Chương
IX: Xé Rào
Chính
sách kinh tế kế hoạch hóa và sản xuất lớn nhằm “tiến nhanh, tiến mạnh, tiến
vững chắc lên XHCN” đã dẫn đất nước đến chỗ kiệt quệ. Người dân và chính quyền
các địa phương, thay vì tuân thủ các nguyên tắc của nền kinh tế “kế hoạch hóa
tập trung” chấp nhận một số quy luật của kinh tế thị trường, tiến trình này bị
coi là “xé rào” nhưng chính những “lỗ thủng” đó đã trở thành lối thoát cho dân
chúng (Bế tắc/ Mậu dịch quốc doanh/ Máy bỏ không, công nhân cuốc ruộng/ Tháo
gỡ/ Nghị quyết Trung ương Sáu/ Bù giá vào lương/ Cắm cờ xé rào/ Khoán chui/ Ông
Kiệt xé rào, ông Linh lãnh đạn/ “Ai thắng ai”).
Chương
X: Đổi Mới
Vai
trò của Trường Chinh trong việc tiếp thu thực tiễn và chuẩn bị về mặt lý luận
để những người cộng sản chấp nhận kinh tế nhiều thành phần, điều mà về sau gọi
là đổi mới (Hội nghị Đà Lạt/ Nhóm giúp việc mới/ Người của những khúc quanh
lịch sử/ Từ chính sách Kinh Tế Mới/ Đến chọc thủng bức tường bao cấp/
Giá-Lương-Tiền/ Nã pháo vào bộ tổng/ Khép lại trang sử Lê Duẩn/ Vai trò của
Mikhail Gorbachev/ Tuyên ngôn đổi mới/ Bàn tay Lê Đức Thọ/ Phút 89).
Chương
XI: Campuchia
Dù
muốn hay không, Campuchia đã “nằm trong một trang sử” của Việt Nam. Không gian
chiến tranh trong thập niên 1980s và cách mà Việt Nam đã làm để thoát ra khỏi
hai cuộc chiến: Biên giới phía Bắc và Campuchia (“Pot ở đầu phum ta cuối
phum”/ “Xuất khẩu cách mạng”/ Tư tưởng nước lớn/ Bị cô lập/ Phương Bắc/ Hội
nghị Thành Đô/ Campuchia thời hậu Việt Nam).
(HẾT CUỐN I)
No comments:
Post a Comment