09.09.2014
Trong thế kỷ 21, có những điều mà trong thế kỷ trước
không ai nghĩ rằng sẽ có nhiều thay đổi đến vậy. Giờ phút này, một công dân trẻ
như tôi ngồi đây, viết những dòng chữ này thì đất nước Việt Nam, nơi tôi đang
sống, làm tôi thất vọng về trình độ phát triển. Sáng nay tôi được đọc một bản
nói rằng năng suất lao động của người Việt chỉ bằng 1/5 của người Malaysia, 2/5
của người Thái Lan và tệ hơn, chỉ bằng 1/15 của người Singapore.
Singapore, một đất nước nhỏ bé về diện tích, đang ám
ảnh những công dân Việt Nam ở thế kỷ 21 này. Những khu dân cư, những trung tâm
thương mại, những thành phố mới được xây dựng… tất cả đều được “ăn theo” mô
hình và kỹ thuật của Singapore. Nhưng tại sao lại là Singapore? Chẳng phải
những mô hình, những kỹ thuật đó Singapore cũng đã học tập từ những quốc gia
phương Tây tiên tiến hay sao? Tại sao từ một làng chài kém phát triển trên bán
đảo Malay, Singapore đã phát triển thành một quốc gia đứng thứ 2 ở châu Á về
mức sống? Câu trả lời có thể dẫn đến nhiều nguyên nhân, nhưng căn nguyên nhất
vẫn là yếu tố con người.
Lý Quang Diệu, nhân vật đã thay đổi và biến làng
chài nhỏ bị dịch bệnh triền miên trở thành đất nước có nền kinh tế phát triển
hàng đầu của châu Á. Singapore là nơi mà những kiến trúc hiện đại cùng chung
sống với thiên nhiên chan hòa, nơi cả thế giới ngưỡng mộ về chuẩn mực môi trường
xanh sạch, nơi có làn sóng di dân ngược từ châu Âu sang châu Á. Nhưng trong
những ngày đầu lập nước vào thập niên 60 thế kỉ trước, Lý Quang Diệu, thủ
tướng đầu tiên của Singapore, đã từng nói “hy vọng là một lúc nào đó Singapore
sẽ phát triển giống như Sài Gòn”. Thật đáng kinh ngạc khi có một thời
chính nhà lãnh đạo của Singapore đã mơ tưởng và bị ám ảnh về sự phát triển của
Sài Gòn.
Còn bây giờ thì sao? Sau hơn 30 năm, chính người
Việt Nam đang thèm thuồng được như Singapore ngày nay. Sau khi Mỹ rút khỏi
miền nam Việt Nam, chính Lý Quang Diệu, người từng có tuổi thơ sinh sống tại
Biên Hòa, đã nắm ngay lấy cơ hội đó để biến thời cuộc thành lợi ích cho
Singapore. Sau năm 1975, tất nhiên Mỹ và phương Tây đóng cửa với Việt Nam, mọi
giao thương với châu Á đều dành cho đồng minh của họ. Singapore được Lý Quang
Diệu phát triển thành cảng trung chuyển đường biển lớn nhất tại khu vực. Và
đúng theo quy luật về thương mại - kinh tế, Singapore được thừa hưởng những đặc
quyền của một cảng biển lớn, một cửa ngõ hướng vào Đông Nam Á và cả châu Á.
Lý Quang Diệu cho rằng, cuộc chiến tranh giữa Việt
Nam và Mỹ là tiền đề quan trọng cho sự phát triển của những nước phi Cộng sản ở
châu Á. Rõ ràng là trước khi tuyên bố như thế, Lý Quang Diệu đã nhanh chóng nắm
lấy cái “tiền đề quan trọng” đó để biến Singapore từ một quốc gia non trẻ kém
phát triển thành một đất nước giàu có. Lý Quang Diệu nhận định rằng, sau khi Mỹ
rút khỏi miền nam Việt Nam, lập tức những đồng minh của Mỹ ở châu Á tranh thủ
thời cơ để trở thành 4 con rồng châu Á, và sau này có thêm sự xuất hiện của 4
con hổ Đông Nam Á. Bốn con rồng được nói đến là Singapore, Nam Triều Tiên, Hong
Kong và Đài Loan. Bốn con hổ là Malaysia, Thái Lan, Philippines và Indonesia.
Vậy Việt Nam đã biến đi đâu trong bản đồ khu vực? Và lý do gì Việt Nam lại tụt
hậu một cách nhanh chóng như vậy?
Lý Quang Diệu từng nói rằng lẽ ra vị trí số một ở
châu Á phải là của Việt Nam. Theo ông, vị trí địa lý chiến lược, tài nguyên
thiên nhiên phong phú là hai yếu tố hàng đầu có thể đưa Việt Nam trở thành
người khổng lồ ở châu Á. Ông cho rằng, đất nước Singapore nhỏ bé với diện tích
và dân số chỉ xấp xỉ Sài Gòn, hoàn toàn không có tài nguyên thiên nhiên, chỉ có
một ít đất để xây dựng và ngay cả nước sinh hoạt cũng phải nhập từ nước bạn
Malaysia, nhưng Singapore đã phát triển trở thành đất nước có GDP cao thứ hai ở
châu Á chỉ sau Nhật Bản. Lại nói đến Nhật Bản, Lý Quang Diệu cũng chỉ ra những
bất lợi của quốc gia này, đó là một quốc gia bại trận sau Chiến tranh thế giới
thứ hai, không giàu tài nguyên, quanh năm động đất và sóng thần, nhưng
chỉ vài năm sau khi chiến tranh kết thúc, Nhật Bản là người khổng lồ châu
Á. Lý Quang Diệu cho rằng, sự thành công của một quốc gia bao gồm ba yếu tố:
điều kiện tự nhiên (vị trí chiến lược và tài nguyên thiên nhiên), con người và
thời cơ. Trong đó, để có yếu tố thời cơ, thì yếu tố con người phải vững và
nhanh nhạy. Lý Quang Diệu đánh giá rất cao điều kiện tự nhiên của Việt Nam,
nhưng ông không đánh giá cao yếu tố con người trong sự phát triển chậm chạp
này. Tôi hay đọc các bài viết trong nước ca ngợi sự thông minh, tính cần cù,
chịu khó của người Việt. Xin lỗi, tôi không thấy được sự thông minh và cần cù
đó. Xin nhắc lại, năng suất làm việc của người Việt Nam chỉ bằng 1/15 của người
Singapore, tức là một người Singapore làm việc bằng 15 người Việt Nam. Dân số
Singapore là 5 triệu dân, dân số Việt Nam là hơn 90 triệu dân. Vậy tức là năng
suất làm việc của 5 triệu dân Singapore chỉ mới bằng 75 triệu dân Việt Nam, thế
nhưng GDP của Singapore là gần 300 tỷ USD, trong khi GDP của Việt Nam là khoảng
170 tỷ USD. Đó chỉ là một so sánh chung chung, chưa tính đến dân số ở độ tuổi
lao động của hai quốc gia. Một khi yếu tố con người đã yếu kém như thế thì yếu
tố cơ hội cũng sẽ chẳng có nhiều.
Lý Quang Diệu tiếc vì Việt Nam không biết trọng dụng
người tài, ông nói rằng người tài ở Việt Nam đã định cư ở nước ngoài hết rồi.
Tôi đồng tình với quan điểm này của Lý Quang Diệu. Tôi thường nghe nói về cậu
bé thần đồng Đỗ Nhật Nam và cũng thường xem các video thi hùng biện tiếng Anh
của em. Báo chí và truyền thông Việt Nam cũng hay đề cập đến em, nhưng tuyệt
nhiên không thấy có một động thái nào của chính phủ Việt Nam dành cho Đỗ Nhật
Nam. Phải chăng đối với chính phủ Việt Nam, cậu bé ấy không phải là nhân tài
cần đầu tư và phát triển? Chưa kể là trong một lần phát biểu về truyện tranh,
cậu bé ấy đã bị những người lớn Việt Nam công kích, chỉ vì em không thích đọc
truyện tranh mà chỉ thích đọc sách khoa học. Thật trớ trêu. Đỗ Nhật Nam chỉ là
một trường hợp thần đồng được báo chí ưu ái, nhưng cũng bị chính phủ thờ ơ. Vậy
còn những thần đồng thầm lặng khác ở cái đất nước hơn 90 triệu dân này thì sẽ
nhận được hỗ trợ gì từ chính phủ? Trong mọi sự phát triển, yếu tố con người
luôn tối quan trọng. Thật đáng tiếc.
Nói thế nào đi chăng nữa, Lý Quang Diệu cũng chỉ là
người ngoài, không phải người Việt Nam. Thế nhưng những nhận định khách quan
của ông cũng đáng để suy ngẫm về sự phát triển của một quốc gia nhiều thuận lợi
như Việt Nam. Tôi thường thấy Việt Nam rất tự hào về lực lượng lao động trẻ với
giá nhân công rẻ của minh. Tôi cảm thấy đó là một điều đáng xấu hổ. Giá nhân
công rẻ chẳng qua là do trình độ, tay nghề kém nên chẳng thể đòi hòi được trả
công cao. Gần đây, quốc gia láng giềng với GDP thấp hơn Việt Nam là Campuchia
cũng đã tự chế tạo được xe hơi. Ngược lại, khi hãng điện tử Samsung đưa ra danh
sách những mặt hàng có thể đặt gia công với các doanh nghiệp Việt Nam thì mới
vỡ lẽ là Việt Nam chưa thể sản xuất nổi cái sạc pin, usb và ngay cả vỏ nhựa cho
điện thoại di động. Tất nhiên, Việt Nam đã đánh mất cơ hội gia công cho hãng
này. Việt Nam còn sẽ đánh mất nhiều cơ hội như thế cả về quy mô và số lượng nếu
cứ tiếp tục tự hào với những cái thuộc về quá khứ và không nhận thức được một
cách thấu đáo và nghiêm túc rằng mình đang ở đâu trên bản đồ khu vực và thế
giới. Lý Quang Diệu nói phải mất 20 năm nữa Việt Nam mới bằng Malaysia, vậy thì
20 năm nữa Malaysia sẽ phát triển ra sao và mãi mãi người Việt Nam sẽ bị ám ảnh
bởi sự thua kém của mình hay sao?
No comments:
Post a Comment