Gia Minh, biên tập viên RFA
2013-04-06
2013-04-06
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/signatory-of-just-for-dvvuon-declar-talks-04062013124619.html
Gia
Minh hỏi chuyện anh Phạm Lê Vương Các, một trong ba người ký tên đầu tiên vào
Tuyên Ngôn Công lý cho Đoàn Văn Vươn về điều đó, và trước hết anh này cho biết:
Không
có căn cứ pháp lý thỏa đáng
Phạm
Lê Vương Các:
Là một trong những người đầu tiên ký tên vào tuyên ngôn công lý cho Đoàn Văn
Vươn, sau khi biết mức án sơ thẩm đầu tiên dành cho những người trong gia đình
của họ Đoàn, tôi nhận thấy rằng công lý dường như vẫn chưa được thực thi đầy đủ
để đáp ứng sự kỳ vọng của công luận, bằng một bản án tha bổng hoặc án treo dành
cho gia đình ông Vươn. Nhìn vào bản án thì thấy luật pháp hiện nay vẫn chưa thể
là giá đỡ để giúp cho công lý và niềm tin được đứng vững.
Là
một người học luật, tìm hiểu về luật, tôi cảm thấy rất thất vọng và lo ngại về
bản án này.
Gia
Minh: Từ
góc độ của một người học luật, biết luật pháp, anh có thể cho những người không
nắm rõ về luật biết những gì không tương thích với hiến pháp, với những qui
định của Việt Nam cũng như quốc tế trong việc tuyên án cho những người trong
gia đình ông Đoàn Văn Vươn như thế?
Phạm
Lê Vương Các:
Sau khi biết được mức án dành cho ông Vươn và gia đình ông ta; bây giờ mà nói
về mặt lý luận nữa tôi không có chút hứng thú gì nữa để nói về lý luận. Bởi vì
tôi nghĩ nếu ngày hôm qua, quan tòa nếu dũng cảm để phân xử đâu là công lý, thì
không có mức án như vậy. Chính vì vậy quan điểm của tôi cũng đơn giản thế này:
tội danh giết người và chống người thi hành công vụ cho ông Vươn và những người
trong gia đình là không có căn cứ pháp lý thỏa đáng.
Gia
Minh: Anh
có thể nói rõ hơn vì sao không có căn cứ pháp lý thỏa đáng như thế?
Phạm
Lê Vương Các: Như
tôi đã nói, bây giờ nếu nói về mặt lý luận nữa, tôi cảm thấy hơi mệt mỏi.
Phải
tha bổng
Gia
Minh: Theo
chuẩn mực chung của luật quốc tế thì phải phán xét thế nào trong trường hợp
này?
Phạm
Lê Vương Các: Tôi
nghĩ phải tha bổng thôi, vì nếu theo chuẩn mực chung thế giới mà chiếu theo
Tuyên ngôn Thế giới về Quyền Con người, điều mở đầu viết rất rõ thế này ‘Điều
cốt yếu là nhân quyền phải được một chế độ pháp trị bảo vệ để con người khỏi bị
dồn vào thế cùng mà phải nổi dậy chống lại áp bức vào bạo quyền’. Như thế nhân
quyền bị xâm hại trong vụ cưỡng chế đất đai của gia đình ông Vươn là gì? Đó là
quyền tư hữu, quyền bảo vệ tài sản, quyền được sống trong một môi trường an
toàn và quyền được tự vệ chính đáng.
Như
ta đã thấy, chính quyền Tiên Lãng, Hải Phòng đã đặt gia đình anh Vươn vào trạng
thái mất an toàn, khi có hành vi sai trái là đã tước đoạt đi tài sản, đất đai
mà gia đình ông Vươn đã bao đời gây dựng và khai phá nên.
Ngoài
ra có thể thấy, chính quyền ở huyện Tiên Lãng, Hải Phòng đã thực thi pháp luật
một cách tùy tiện là đẩy gia đình ông Vươn phải vào thế cùng là nổi dậy, chống
lại sự sai trái và bạo quyền của chính quyền huyện Tiên Lãng.
Nơi
nào có áp bức, nơi đó có đấu tranh; đó là lẽ thường của tự nhiên; cho nên tôi
cho rằng nếu tuân theo chuẩn mực của luật pháp quốc tế, lẽ thường của cuộc
sống, lẽ thường của tự nhiên thì ông Vươn và thân nhân xứng đáng được tòa tuyên
vô tội.
Gia
Minh: Lâu
nay khi xét xử, thông thường ngoài việc căn cứ vào luật pháp của nơi sở tại,
người ta còn có theo án lệ nữa; trong trường hợp này, là người nghiên cứu về
luật, anh thấy ở tại Việt Nam từ trước đến nay có trường hợp nào tương tự có
thể xem như án lệ để xét xử trong vụ này không?
Phạm
Lê Vương Các: Trong
thời gian gần đây nhiều nhà nghiên cứu về luật cũng nhắc đến vụ án Đồng Nọc Nạn
ở thời kỳ Pháp thuộc. Hai vụ án này có một bản chất rất tương đồng với nhau.
Thứ nhất đó là mâu thuẫn giữa người nông dân đi khai phá đất và chính quyền địa
phương đại diện cho nhà nước trong việc thu hồi đất để rồi dẫn đến sự việc
người nông dân bị dồn vào thế cùng phải sử dụng vũ khí nổi dậy chống lại chính
quyền địa phương.
Chính
vì vậy, tôi nghĩ nếu ở Việt Nam sử dụng tiền lệ vụ án Đồng Nọc nạn để đưa vào
vụ án Đoàn Văn Vươn, thì về mặt lý luận hoàn toàn có thể được. Tuy nhiên, khá
đáng tiếc là hiện nay tại Việt Nam, án lệ lại không được thừa nhận như là một
nguồn luật chính thức khi xét xử.
Bản
án răn đe
Gia
Minh:
Sau khi có bản án, nhiều người có ý kiến là Nhà nước muốn răn đe đối với
những người dám dùng vũ khí để chống lại chính quyền như trường hợp gia đình
ông Đoàn Văn Vươn; theo anh thì mục tiêu răn đe có thể đạt được trong trường
hợp này hay không?
Phạm
Lê Vương Các: Đứng
về mặt quản lý nhà nước, tôi nghĩ nếu dùng bản án như thế để răn đe là hoàn
toàn vô tác dụng. Bởi vì chúng ta chỉ có thể xây dựng được một xã hội công
bằng, bình đẳng và bác ái trên phương diện tất cả phải có tinh thần thượng tôn
pháp luật. Và cần có một cơ chế để giám sát quyền lực nhà nước một cách hữu
hiệu- bằng cách tư pháp độc lập là điều trước tiên.
Bản
án đối với gia đình ông Đoàn Văn Vươn có tác dụng răn đe hay không? Trước hết
tôi nghĩ, chúng ta cần tiếp cận chức năng và nhiệm vụ của tòa án Việt Nam. Như
chúng ta biết, tòa án Việt Nam ngoài chức năng xét xử còn có chức năng bảo vệ
chế độ. Cho nên tôi nghĩ việc tuyên án ông Đoàn Văn Vươn thiếu đi chuẩn mực như
vậy, cũng chỉ nhằm ngăn chặn, răn đe của chính quyền đối với những người nông
dân. Gần đây chúng ta thấy, nông dân đi khiếu kiện đất đai gia tăng ngày càng
đột biến. Điều gì sẽ xảy ra nếu nông dân bất bình trong việc thu hồi đất mà
phải hành động như gia đình ông Đoàn Văn Vươn?
Gia
Minh: Là
người học luật và sau này đi bào chữa cho thân chủ, bản thân anh có thấy quá
khó khi mà hiện nay cũng còn có những án bỏ túi hay không?
Phạm
Lê Vương Các: Là
người học luật và có nhu cầu bào chữa trong tương lai, khi nhìn vào những án
như anh nói ‘án bỏ túi’, thì phải thừa nhận tại Việt Nam vẫn còn tồn tại khá
nhiều. Chính vì vậy, là người học luật, trước tiên, bất kỳ bản án nào dù cho
không công bằng; đứng từ góc độ cá nhân tôi vẫn tôn trọng nó để tôi có thể thay
đổi được nó. Dấn thân đi theo tiếng gọi của công lý và lương tri.
Gia
Minh:
Cám ơn.
-------------------------------------
XEM
THÊM :
No comments:
Post a Comment