Phạm Huy
Hoàng
10-03-2014
Bản đồ nước Nga cổ hồi thế kỷ thứ
XI
Cách đây gần 11 năm ( từ cuối tháng 11.2004 đến
tháng 01.2005 ) , liên minh V. Yushenko – Yu. Tymoshenko đã tổ chức cuộc “cách
mạng” Cam thành công tại Ucraina .
Ngày
21.11.2004 Ủy ban bầu cử công bố kết quả
kiểm phiếu và tuyên bố ứng cử viên V.Yanukovich ( khi đó đang là Thủ tướng
Ucraina ) trở thành vị Tổng thống thứ 3 của Ucraina ( kể từ thời điểm Liên xô
tan rã ) với thắng lợi sát sao , hơn đối thủ là ứng cử viên V.
Yushenko với 3% số phiếu nhiều hơn . Không
đồng ý với kết quả vì cho rằng có gian lận , Yushenko liên minh với Tymoshenko – người đàn bà giàu có và thế
lực nhất Ucraina , tổ chức biểu tình rầm rộ tại Quảng trường Độc lập ( tiếng
Ucraina là Maidan ) ở thủ đô Kiev để phản đối và yêu cầu tổ chức bầu cử lại .
Ngày 26.12.2004 kết quả cuộc bầu cử lần 2 được công bố và lần này thắng lợi thuộc về Yushenko với 8% số phiếu
nhiều hơn . Thực ra khi tiến hành chiến
dịch tranh cử , mùa hè năm 2004 Yushenko đã cam kết nếu trở thành Tổng thống
thì sẽ bổ nhiệm Tymoshenko làm Thủ tướng Ucraina .
Trước khi
cuộc “cách mạng” Cam năm 2004 nổ ra , nền kinh tế Ucraina thời Yanukovich làm Thủ
tướng ( 2002-2004 ) tăng trưởng khá
ngoạn mục 7-7,5%/năm ( cao nhất trong số các nước SNG ) , lạm phát ở mức
thấp . Dù có nền tảng kinh tế tạo đà tốt , nhưng vì không có mục tiêu chiến
lược chung và không thể dung hòa được quyền lợi giữa hai chính Đảng ( Bloc
Tymoshenko và Nước Ucraina của chúng ta ) , giữa Tổng thống Yushenko và Thủ
tướng Timoshenko ngày càng xa dời nhau , tiếng nói chung ngày càng ít dần .
Tham vọng đưa Ucraina xích lại gần EU đã gặp phải sự phản đối của 1 bộ phận rất
lớn ở trong nước và sự lạnh nhạt của
nước Nga láng giềng . Kinh tế Ucraina dần đi vào suy thoái , trì trệ . Những
liên minh lỏng lẻo nhất thời giữa các chính đảng cũng chỉ đem đến kết quả trong
ngắn hạn . Những kỳ vọng vào cuộc “cách mạng” Cam dần lụi tàn . Bất ổn , đấu đá
lại bùng phát
Nhờ biết
“đâm bị thóc , chọc bị gạo” , vào những thời điểm ganh đua quyết định , Đảng
Các khu vực của Yanukovich đã lôi kéo được các Đảng phái khác ngả về phe mình
để lấy phiếu bầu và cuối cùng V. Yanukovich cũng đắc cử Tổng thống ( lần này thì Yanukovich
lại hơn đối thủ đứng thứ 2 – Tymoshenko
3,48 % phiếu bầu ) và chính thức nhậm chức từ ngày 25.02.2010. Nga ,
Mỹ , Đức , Pháp , Ba lan , Gruzia , các nước Baltic và Tổng thư ký NATO là
những người đầu tiên nhất thừa nhận và chúc mừng Yanukovich .
Mặc dù được
Nga hậu thuẫn khá nhiều trong
suốt những năm tại vị , nhưng dường như con người này vừa thiếu cả tâm lẫn tầm
nên đất nước Ucraina lại rơi vào vòng luẩn quẩn như 3 đời Tổng thống trước đó .
Và bất ổn , sự sụp đổ của chính quyền lại đè nặng lên số phận của mỗi người dân
Ucraina .
Tại cuộc họp
báo ngày hôm 04.03 , Tổng thống Nga – V.Putin đã nêu câu hỏi : “ Qua 4 đời Tổng
thống , đầu tiên là L.Kravchuk , tiếp
theo là L.Kuchma , rồi V.Yushenko và cuối cùng là V. Yanukovich tại sao 1 người
dân bình thường Ucraina suốt 22 năm qua luôn phải chứng kiến sự hỗn loạn và
hứng chịu sự bất ổn như đã và đang xảy ra ở đất nước này ? Hàng chục năm qua
mỗi khi bất ổn xảy ra các phe nhóm biểu tình , phản đối luôn đều có chung 1 đòi
hỏi là phải thay đổi căn bản . Thay đổi căn bản thì không thấy , chỉ thấy kẻ
bịp bợm cũ ra đi để thay vào đó bằng 1 kẻ bịp bợm mới !” .
Câu trả lời
ngắn , gọn và không gì chính xác hơn là nhận định của cựu Đại sứ Mỹ tại Liên xô
từ năm 1987-1991 – Jack Matlock : “…
suốt 22 năm , kể từ khi Ucraina tuyên bố độc lập đến nay , đất nước này chưa
thể tìm ra được 1 thủ lĩnh đích thực cho mình . Người có đủ khả năng quy tụ mỗi
công dân của đất nước để tạo nên 1 dân tộc thống nhất . Cho đến thời điểm này
Ucraina mới là 1 Quốc gia chứ chưa phải là 1 dân tộc ! ” .
Tại sao
lại như vậy ? Liệu có phải số phận của đất nước này luôn hẩm hiu ?
Lần lại lịch
sử của đất nước này, càng thấy phải có những nghiên cứu để từ đó đưa ra những
nhận định hợp lý xung quanh những xung đột thường xuyên xảy ra trong suốt 22
năm gần đây tại quốc gia này .
Nhà nước
Nga cổ đã tồn tại với cái tên Kievxkaya Rus từ thế kỷ thứ IX . Phần lớn diện
tích của Ucraina hiện nay nằm trong lãnh thổ này với Kinh đô là Kiev. Ngay cả
cái tên Ucraina cũng chỉ xuất hiện vào năm 1187 trong biên niên sử Ypatyevxki
của Nga , với nghĩa của từ này là 1 vùng đất ( khu vực ) nằm ở rìa biên giới .
Qua những biến thiên của lịch sử , tùy từng thời kỳ mà lãnh thổ ngày nay của
Ucraina bị chia cắt và chiếm lĩnh , cát cứ của các quốc gia mà chủ yếu là Nga , Ba lan và Latvia . Mặc dù sự tranh
giành đã tạo ra những thay đổi ở những thời điểm lịch sử nhất định , nhưng cả ngàn năm qua ( cho đến trước khi Liên xô
ra đời ) phần lớn lãnh thổ của Ucraina hiện nay đều thuộc quyền kiểm soát của
đế quốc Nga.
Ngay cả phần lớn lãnh thổ của Belorussia hiện nay từ
xa xưa cũng thuộc về Nga . Theo giải thích , sở dĩ vùng đất này có tên là Bạch
Nga vì đó là vùng đất của Nga chưa bị quân Nguyên Mông vấy bẩn ( chưa đặt chân
tới ).
Cuộc chiến
tranh Nga – Thổ nhĩ kỳ bắt đầu từ 1768 và kết thúc năm 1774 được ghi nhận bằng sự ra đời của nhà nước
Crym độc lập . Tuy nhiên sau 9 năm tồn tại , năm 1783 vùng Crym lại thuộc về đế
quốc Nga dưới sự trị vì của Nữ hoàng Ekaterina II . Cũng bắt đầu từ đây , vùng
đất phía đông và nam của Ucraina ( trong
đó có cả khu vực thủ đô Kiev ) vốn là vùng đất nông nghiệp đã phát triển và
thành vùng sản xuất công nghiệp của Nga .
Cuối thế kỷ
XIX đầu thế kỷ XX , cái tên Ucraina đã bắt đầu được định hình gắn với phần lớn
lãnh thổ của Ucraina hiện nay. Cách mạng vô sản nổ ra , những người Bolsevich
Ucraina tập hợp thành 1 lực lượng và tổ chức ra bộ máy lập pháp cũng với tên
gọi Rada . Tuy nhiên lúc đó phần đất phía Tây của Ucraina ngày nay vẫn bị quân
Hung-Áo và cả Đức , Rumania chiếm đóng . Năm 1920 quân Ba lan tràn vào xâm
chiếm vùng phụ cận với nước này . Phải nhờ liên minh với những người Bolsevich
Nga , quân Ba lan mới bị đẩy lui .
Ngày
30.12.1922 cùng với Nga , Belorussia và nước cộng hòa ngoại Kavkaz , Ucraina
đồng ý gia nhập và xây dựng nhà nước
Liên xô chung .
Chiến tranh
thế giới thứ 2 nổ ra , phát xít Đức tấn công Liên xô . Cùng với Belorussia ,
Ucraina là điểm nóng và khốc liệt nhất trong cuộc chiến chống trả quân xâm lược
. Ucraina là lá chắn và làm hao mòn sức lực quân đội Đức trước khi chúng tiến
về Matxcơva .
Năm 1954 ,
trong 1 lần về thăm Crym , Tổng bí thư Đảng CS Liên xô - N.Khrushyev không hiểu
do hứng chí hay do nặng nghĩa với quê nhà ( Khrushyev sinh ra ở Nga nhưng từ bé
đến lúc trưởng thành đều ở Ucraina ) đã đề xuất trao vùng tự trị Crym ( trong
đó có cả Sevastopol ) cho Ucraina . Chỉ trong vòng chục ngày việc này đã
được tiến hành rất nhanh , ngày
25.01.1954 dự thảo quyết định mới được thông qua thì đến ngày 05.02.1954 quyết
định chuyển giao Crym từ Nga sang cho Ucraina đã được Chủ tịch Xô viết tối cao
Khrushyev ký . Cả 1 vùng rộng lớn với đa số là người dân tộc Nga từng ở đây cả
trăm năm mà nay đã bị Matxcơva quyết định số phận 1 cách chóng vánh . Việc
trưng cầu dân ý cho việc này không hề được đếm xỉa và đả động gì .Và trên thực
tế , từ thời điểm chuyển giao cho Ucraina đến khi Liên xô tan rã , mọi vấn đề
về Crym đều do Matxcơva quyết định
Trước những
bất ổn cả về kinh tế , lẫn chính trị và xã hội , ngày 17.03.1991 Liên xô đã tổ
chức trưng cầu dân ý toàn Liên bang . Kết quả có 70,2% người dân của Liên bang
Xô viêt đồng ý duy trì sự tồn tại của Liên xô
và 80,2% dân Ucraina đồng ý với đề xuất chung và thừa nhận Ucraina là 1
nước cộng hòa thuộc Liên bang Xô viêt.
Tháng 8.1991
xảy ra chính biến tại Matxcơva . Ngày 24.08.1991 Rada của Ucraina quyết định tổ
chức trưng cầu dân ý . Gần 32 triệu người tham gia . Có 90,32% đồng ý với đề
xuất tuyên bố thành lập nhà nước Ucraina độc lập . Ngày 08.12.1991 L.Kravchuk (
Ucraina ) B.Elxin ( Nga ) và S.Shushkevich ( Belorussia ) ký hiệp ước
Belovezhxkoye tuyên bố chấm dứt sự tồn tại của Liên xô và lập nên Cộng đồng các
quốc gia độc lập ( SNG ).
Từ những cứ
liệu lịch sử đã nêu ở trên , có thể thấy trải qua cả ngàn năm dân tộc Ucraina
hình thành và phát triển luôn có sự giao thoa với cộng đồng các dân tộc láng
giềng , nhất là với cộng đồng dân tộc Nga cổ Xlavơ . Ngay cả hiện nay , khi mà
Liên xô đã sụp đổ từ lâu , khi mà 1 bộ phận không nhỏ người dân Ucraina đang
quay lưng lại với quá khứ và kỳ thị với những người nói tiếng Nga thì họ cũng
khó mà chứng minh được rành rẽ rằng trong huyết quản của họ hoàn toàn không có
1 phần hơi ấm của dòng máu Nga !
Từ khi
Ucraina tuyên bố độc lập ( năm 1991 ) đến nay , tại đất nước này ( và thậm chí
cả ở ngay trong nước Nga ) đôi khi , đôi lúc xuất hiện trào lưu dị ứng với quá
khứ . Có không ít người cho rằng chính vì sự tồn tại của Liên xô mà tiếng
Ucraina không được sử dụng và bị quên lãng . Tuy nhiên năm 2011 , các chuyên gia từ Gallup, Inc. ( Hoa kỳ )
tiến hành khảo sát điều tra , khi được hỏi thì có đến 83% người dân Ucraina trả
lời bằng tiếng Nga ( chứ không phải là tiếng Ucraina hay ngôn ngữ khác ) . Điều
đó có nghĩa ( theo các chuyên gia ) 83% dân Ucraina vẫn thường tư duy bằng
tiếng Nga . Ngay cả Taras Shevchenko – người vẫn được coi là nhà văn , nhà thơ
và họa sỹ của Ucraina , khi làm thơ ông
chủ yếu viết bằng tiếng Ucraina còn khi viết văn thì lại bằng tiếng Nga. Khó mà
biết khi tư duy , T.Shevchenko suy nghĩ bằng ngôn ngữ nào ? Còn theo số liệu
thống kê chính thức , hiện nay giao tiếp trong các gia đình ở Ucraina có khoảng
43-45% sử dụng tiếng Nga .
Vậy tại sao
vài chục năm gần đây Ucraina luôn có xu
hướng dị ứng và muốn quay lưng lại với nước Nga ?
Về khách
quan có thể lý giải như sau :
Từ sau khi
Liên xô tan rã , mọi “tội vạ” thời kỳ Xô viêt để lại dường như đổ hết lên đầu
nước Nga , những hậu quả do khiếm khuyết của hệ thống chính trị gây nên lại bị
quy kết đó là do bản tính người Nga hoặc của lãnh đạo Nga là vậy! Hơn nữa những hơi hướng của chủ nghĩa sô vanh
vẫn còn đọng lại trong tư duy của giới chức Nga . Họ vẫn còn quen với nếp nghĩ
của người anh Cả thời còn phe XHCN . Thêm vào đó , nước Nga quả thực vẫn đang
và sẽ còn là “cái mỏ” để dân mấy nước nghèo hơn ( nhất là những nước trong khối
SNG ) đến “đào”.
Nước Nga có
quá nhiều thứ để mà có thể “kiêu” với láng giềng và thế giới . LB Nga là 1
cường quốc . Đó là sự thật . Nhất là trong lĩnh vực quân sự , có thể sánh ngang
ngửa với Hoa kỳ .
Các cường
quốc luôn muốn thể hiện vị thế của mình trên “võ đài” quốc tế . Sự phân chia và
tranh giành ảnh hưởng các khu vực trên thế giới dù khi âm thầm , lúc công khai
thì vẫn luôn diễn ra .
Cha đẻ của
EU với đồng tiền chung € hiện nay - chính trị gia người Pháp Jacques Delors ( ông được coi là lãnh đạo thành công nhất trong lịch sử
hình thành và phát triển của cộng đồng châu Âu ) khi được hỏi căn cứ vào đâu mà
ông đưa ra ý tưởng xây dựng Liên minh châu Âu ? J.Delors nói ông copy theo mô
hình của Liên bang Xô viêt , nơi mà ở đó có 1 nhà nước chung , đồng tiền chung
và sức lao động tự do di chuyển . Quả thực sau bao nhiêu nỗ lực , hỗ trợ nhưng
Liên minh châu Âu dường như vẫn còn lỏng lẻo hơn mô hình Liên xô trước kia rất
nhiều .
Sự tồn tại và vững mạnh của Liên xô luôn là
“cái gai” trong nhãn quan của 1 số nước ( trong đó có Hoa kỳ ) . Và dĩ nhiên sự
sụp đổ của Liên bang Xô viêt cũng làm cho 1 số người nuối tiếc và hoài niệm .
Những chuẩn mực của xã hội dân sự ở Hoa kỳ
và các nước phương Tây là những chuẩn mực của thế giới văn minh . Điều đó không
có gì phải bàn cãi và ngụy biện .
Khi Hoa kỳ muốn đặt chân và kiểm soát 1 vùng
lãnh thổ nào đó trên thế giới , lý do được đưa ra bao giờ cũng là đem lại tự do
, dân chủ cho dân chúng ở khu vực đó . Trên thực tế không hẳn như họ vẫn rêu
rao . Chính trị là những thủ đoạn để giành và đạt được quyền lực cho mình .
Iraq với Saddam Hussein là 1 minh chứng . Lấy lý do loại trừ vũ khí giết người
hàng loạt mà Saddam Husein đang có , Mỹ chủ xướng và lôi kéo các đồng minh vào
cuộc tấn công Iraq . Ngay cả sau khi Saddam đã bị treo cổ , vũ khí giết người
hàng loạt ở Iraq vẫn không được Mỹ công bố vì không tìm thấy !
Việc cơ quan an ninh Hoa kỳ nghe lén điện
thoại của nguyên thủ các nước đồng minh thực chất cũng chính là vì quyền lợi
của nước Mỹ .
Không và sẽ không bao giờ có thế giới đại
đồng - mọi người đều bình đẳng và quyền lợi dân tộc bị triệt tiêu , như những
người cộng sản luôn mơ tưởng và khẳng định . Con người là 1 thực thể của 2 mặt
tốt xấu đúng như thuyết Âm – Dương .
Mỹ và các đồng minh NATO đang nỗ lực triển khai lực lượng với mục tiêu
bao vây và làm suy yếu Nga . Đó là 1 thực tế.
Nguyên nhân nội
tại trong lòng quốc gia Ucraina là :
Lịch sử , sự pha trộn đã tạo nên tính cách
hơi khó lý giải về dân tộc và con người Ucraina . Trải qua 4 đời Tổng thống :
Kravchuk , Kuchma , Yushenko rồi Yanukovich , không ai để lại dấu ấn nào xứng
với cái danh mà mình đã mang . Dấu ấn chung trong 22 năm qua của 4 nhiệm kỳ
Tổng thống đó là sự chia rẽ và tranh giành quyền lực . Đúng như J.Matlock đã
nhận định : Ucraina chưa có 1 dân tộc đúng nghĩa .
Trên thế giới chắc không có mối quan hệ nào
tương tự như của Nga với Ucraina và Belorussia . Các cơ quan điều tra và thống
kê chắc cũng khó có thể có con số chính xác về mối quan hệ gia đình , huyết
thống đan chéo trong 3 quốc gia này . Trong lúc ở Ucraina xảy ra những biến cố
, rất nhiều người ở Nga và Belorussia nín thở và mất ăn mất ngủ lo cho số phận
người thân của mình , những người đang định cư tại đó.
Thật trớ trêu , tại Ucraina lại đang tồn tại
và lan tràn làn sóng bài Nga , bài ngôn ngữ Nga . Ngay sau khi “cướp” được
chính quyền , nhóm Maidan đã chủ trương đề cao ngôn ngữ Ucraina và loại bỏ tính
chính danh của tiếng Nga . Chỉ khi vấp phải làn sóng chỉ trích ngay cả từ phương
Tây , Tổng thống tạm quyền kiêm Chủ tịch Rada – Turchinov mới rút lại chủ
trương này . Cùng với đó nhóm quá khích dân tộc chủ nghĩa mà tiên phong trong
việc này là phong trào “Pravyi Sektor” ( tạm dịch là Cánh tả ) trực tiếp tiến
hành gây hấn với những ai nói tiếng Nga . Hai trong số các nhân vật quan trọng
nhất của “Pravyi Sektor” là Dmitri
Yarosh và Alexandr Muzychko đều đang bị cơ quan điều tra LB Nga phát lệnh truy
nã toàn cầu . Yarosh ( thủ lĩnh của “ Pravyi Sektor” ) mới đây viết lên trang
cá nhân Vkontakte kêu gọi trùm khủng bố người Chechnya – Doka Umarov giúp đỡ để
chống lại nước Nga , còn chính A.Muzychko thì năm 1994 trực tiếp tham gia trong
đội quân của nhóm khủng bố Chechnia do S.Bashaev cầm đầu . Yarosh tuyên bố sẽ
tham gia ứng cử Tổng thống Ucraina
trong năm nay . Đã có các chứng cứ cho thấy sự hiện diện của các chuyên gia
quân sự của các công ty tổ chức đánh thuê ( Mỹ ) sang huấn luyện quân sự cho
các binh sỹ “ Pravyi Sektor” . Người ta
đang nghi vấn có sự tiếp tay và tài trợ của 1 số tài phiệt Ucraina . Điển hình
là tỷ phú , ông chủ đội bóng đá Sakhtyor – Sergey Taruta , ngay sau khi “cướp”
được chính quyền , từ Kiev đã chỉ định Taruta làm tỉnh trưởng Donetsk mặc dù
phần lớn dân địa phương ( là người gốc Nga ) phản đối quyết liệt .
Khi
cần đạt được mục đích của mình , các phe phái chính trị ở Ucraina chấp nhận
liên kết với nhau để chống lại Nga và lật đổ Yanukovich . Mỹ và phương Tây cũng
vậy . Trong thời gian diễn ra biểu tình ở Maidan , các đại diện của Hoa kỳ và
EU thường xuyên xuất hiện và sự có mặt của họ không hề làm hạ nhiệt căng thẳng
mà ngược lại. Sự rò rỉ cuộc nói chuyện qua điện thoại của ngoại trưởng Estonia
- Urmas Paet và đại diện đối ngoại của EU - Catherine Ashton đã minh chứng cho
điều đó . Tính chính danh của các phe phái tham gia biểu tình cũng có những
nghi vấn . Nhất là các phần tử quá khích của “ Pravyi Sektor” , nếu đàng hoàng
tại sao lại phải bịt kín mặt như những phần tử khủng bố và nếu thực sự vì dân
chủ thì tại sao lại phải đeo dải băng có hình quốc xã ở tay ?
Thời gian cuối , trước khi bị lật đổ ,
Yanukovich dường như đã bất lực . Mặc dù diễn biến ở Ucraina được so sánh với
Mùa xuân Ả rập , nhưng theo các chuyên gia có điểm khác căn bản , đó là tại Ai
cập quân đội vẫn thể hiện được sức mạnh và gây được sức ép còn ở Ucraina các
lực lượng vũ trang đều đã “buông súng”
Matxcơva và V.Putin lo lắng cho sự an toàn
của những người gốc Nga ở Ucraina nói chung và ở Crym là hoàn toàn có cơ sở .
Các phần tử quá khích tấn công người Nga đang sinh sống ở Ucraina ngày càng phổ
biến . Khi được BBC phỏng vấn , đại diện của nhóm dân tộc chủ nghĩa đã công
khai bày tỏ quan điểm rằng đất nước Ucraina là của người Ucraina . Nếu Nga
không sớm ra tay để giữ và làm chủ Crym thì không biết sự thể sẽ bi đát đến
nhường nào ? Và liệu dân Nga có để cho Putin yên ?
Không phải vì Putin độc tài đến mức lôi kéo
được gần như 100% các đảng phái trong Duma quốc gia ủng hộ quyết định kéo quân
vào Crym . Đơn giản là bởi sự rối ren mất kiểm soát ở Ucraina và sự tiếp tay
quá lộ liễu của phương Tây đã làm cho cả dân tộc Nga tự ái . Lịch sử đã từng
chứng kiến những lần như vậy không chỉ với đất nước Nga mà cả các dân tộc khác
trong đó có Việt nam ( chứ không phải bởi tài lãnh đạo như Đảng CS vẫn rêu rao
) , khi lòng tự tôn dân tộc bị động chạm thì sức dân lúc đó sẽ trào dâng hơn
nước vỡ bờ ! . Tối 07.03 tại Quảng trường Đỏ , buổi ca nhạc ủng hộ Crym với 65
ngàn người tự nguyện tham gia là 1 thí dụ cụ thể cho nhận định này.
Mỹ kết tội Matxcơva lấy lý do bảo vệ người
Nga là ngụy biện và tự tạo ra lý do không có thật . Nhưng sau khi Yanukovich ký
thỏa ước với các phe phái đối lập với sự chứng kiến của ngoại trưởng Pháp , Đức
, Ba lan và đại diện về nhân quyền của Nga , chấp nhận “đầu hàng” đồng ý tổ
chức bầu cử Tổng thống và quốc hội trong năm nay ( trước thời hạn ) và sửa đổi
Hiến pháp . Yanukovich vừa dời Kiev đi Kharkov thì các lực lượng đối lập đã tổ
chức “cướp” chính quyền . Và Mỹ dựa vào đó để biện minh rằng vì Yanukovich đã
bỏ trốn nên các lực lượng đối lập mới nắm quyền. Vậy liệu đó có phải cũng là sự
tưởng tượng của Mỹ và đồng minh ? Và vì vậy Matxcơva cho rằng đã bị phương Tây
( chứ không phải là Ucraina ) lừa ?
Bài học nào được rút ra từ cuộc khủng
hoảng đang diễn ra tại Ucraina ?
Trong lúc người dân ở Ucraina đang gần như
mất phương hướng , ngân khố Ucraina trống rỗng , hơn 13 triệu hưu trí chưa nhận
được lương hưu ... thì các phương tiện thông tin chính thống cũng như không
chính thống hầu hết chỉ tập trung vào phân tích và bình luận về quan hệ giữa
Nga và phương Tây . Điều đó cho thấy các
siêu cường sẽ luôn và mãi chỉ vì lợi ích của chính họ . Và Ucraina cũng chỉ là
con bài để họ sử dụng . Chỉ vì cái bắt tay giữa Nixon và Mao Trạch Đông năm
1972 mà Việt nam phải gánh chịu hậu quả nặng nề là 1 ví dụ để đời . Chúng ta ,
những người đến từ xứ xở “thấp cổ bé họng” , thay vì hào hứng “nghiêng ngả” dự
đoán kết quả THẮNG-THUA giữa Nga và phương Tây nên chăng hãy lo cho số phận của
mỗi người dân Ucraina để từ đó rút ra kinh nghiệm và tìm ra định hướng khả dĩ
cho chính mính ?
Ucraina mặc dù có diện tích lãnh thổ lớn thứ
2 ở châu Âu ( chỉ sau Nga ) , nhưng vẫn còn nghèo và lại là hàng xóm với nước
Nga “giàu ngầm” đôi khi như kẻ say rượu “biêng biêng” , lại ít nhiều có những
mối quan hệ “cận huyết” ( ngoài ngôn ngữ như đã nêu ở trên , tôn giáo Xlavơ
chính thống cũng gần như ngự trị ở Ucraina ) . Vì thế cùng với sự nỗ lực vực
dậy nền kinh tế để cải thiện đời sống cho mỗi người dân thì sự ổn định về chính
trị cũng tối quan trọng . Và trong quan hệ quốc tế , các thế hệ lãnh đạo của
Ucraina nên và rất cần biết câu ngạn ngữ của Việt nam - “bán anh em xa , mua
láng giềng gần” . Bài học của Gruzia là 1 dẫn chứng sinh động . Gruzia là 1
nước nhỏ hơn Ucraina nhiều . Cũng là hàng xóm với Nga , nhưng ít có những nét
đặc thù hơn so với Ucraina . Mặc dù có nhiều lợi thế hơn hẳn Ucraina , Tổng
thống Sakashvili lại được phương Tây “chống lưng” gần như vô điều kiện . Vậy mà
sau gần 10 năm tại vị , cũng phải ra đi trong thất vọng . Nội các mới của
Gruzia đang chủ trương sưởi ấm lại quan hệ với nước Nga .
Đó là những gì có liên quan đến đối ngoại .
Còn về đối nội , chừng nào Ucraina chưa thiết lập được thể chế mà ở đó mọi
chính Đảng phải đặt lợi ích của đất nước lên thành lợi ích tối thượng thì khi
đó sự đấu đá tranh giành sẽ vẫn còn diễn ra như hiện nay. Đúng như J.Matlock đã
viết – đất nước Ucraina đang rất cần 1 thủ lĩnh thực sự . Và cũng theo
J.Matlock , Ucraina có thể xích lại với
phương Tây để hợp tác làm ăn , thúc đẩy kinh tế phát triển nhưng phải gửi tới Matxcơva thông điệp rằng Kiev
không có ý định mở đường cho NATO đến Ucraina . Dùng NATO để “thọc sườn” nước
Nga thì chính Ucraina sẽ luôn bất ổn .
Tốt nghiệp khoa Luật trường Đại học tổng hợp
Sankt Peterburg , từ 1 sỹ quan tình báo KGB thạo tiếng Đức , làm trợ lý đối
ngoại cho thị trưởng S Peterburg , V.Putin được A.Chubai tiến cử vào nội các
của Chính phủ Nga thời B.Eltsin làm Tổng thống . Người ta vẫn nói , công lao
đáng kể nhất mà Eltsin đã đóng góp cho nước Nga là nhìn thấy và tiến cử Putin
là người kế vị . Điều đó là chính xác . Bởi vì , thời Eltsin làm Tổng thống ,
tình hình nước Nga cực kỳ rối ren , bất ổn . Các chủ trương , chính sách khi
đưa ra quốc hội thảo luận rất khó tìm được sự đồng thuận . Nhất là vùng Kavkaz
và đặc biệt là tại Chechnia mâu thuẫn sắc tộc , những thù hằn do lịch sử để lại
luôn bùng phát . Khủng bố xảy ra liên miên . Từ khi lên nhậm chức đến nay , dù
vẫn còn rất nhiều tệ nạn , nhiều vấn đề cần phải giải quyết nhưng Putin đã làm
được 2 việc lớn rất căn bản . Đó là có 1 chính Đảng ( nước Nga thống nhất ) có
đủ tiếng nói đa số trong quốc hội và dùng người Chechnia bản xứ để điều hành
nước cộng hòa Chechnia . Vì vậy nước Nga thời Putin khác hẳn nước Nga thời
Eltsin . Riêng về các chính sách đối ngoại của Putin , hầu hết đều đề cao được
vị thế siêu cường của nước Nga . Rất nhiều người Nga , qua sự kiện Crym đều nói
, may mà có Putin mà người gốc Nga và nói tiếng Nga đang sinh sống ở Ucraina
mới được bảo vệ . Và có lẽ cũng chính vì thế mà khi quân đội Nga tràn vào Crym
lại được người dân trên khắp nước Nga ủng hộ mạnh mẽ đến thế ?
Putin là để cho nước Nga . Những việc Putin
đã làm thể hiện tính cách của con người này . Putin cũng rất thực dụng . Nếu vị
thế và quyền lợi nước Nga bị đụng chạm , chắc chắn Putin sẽ hành động . Lãnh
đạo Việt nam không nên ảo tưởng vì quá khứ hão huyền khi nghĩ rằng nước Nga là
người anh em truyền thống và gần gũi .
Mỗi quốc gia , nhất là các cường quốc nếu
muốn duy trì được vị thế của mình thì tất yếu phải có những thủ lĩnh tương xứng
. Họ có thể bị các nước khác chê trách , thậm chí chửi rủa nhưng tại quê hương
mình họ được dân chúng ngợi ca . Ví dụ như Đặng Tiểu Bình , nhân dân Việt nam
sẽ còn muôn đời chửi rủa vì sự xâm lăng của Trung quốc nhưng lịch sử Trung hoa
lại ghi nhận Đặng là 1 trong những vĩ nhân của đất nước này .
Nhóm lãnh đạo Maidan của Ucraina nếu quay
lưng với Nga để theo hẳn phương Tây thì buộc phải chấp nhận luật chơi của họ và
đây sẽ là cái giá rất đắt . Các tỉnh phía Đông của Ucraina với đa số dân là
người gốc Nga . Đây lại là các tỉnh giàu hơn các khu vực khác . Liệu thời gian
tới phương Tây có giúp được Ucraina bình yên ? Dường như điều này là không thể
vì quá sức đối với Mỹ và phương Tây !
Các nước nghèo như Việt nam nếu không nhanh
chóng bứt phá để tạo cho mình vị thế trên trường quốc tế thì rất dễ bị các đối thủ
lớn “buôn” tính mạng mình trên lưng mình , kiểu như Nga và Mỹ cùng các nước
phương Tây đang đem tính mạng của đất nước Ucraina ra để mặc cả với nhau .
“Cách mạng” Cam không được coi là 1 cuộc cách mạng đúng nghĩa bởi vì mặc
dù nó tạo ra sự thay đổi nhưng không làm cho đất nước Ucraina tốt hơn lên
Tác giả gửi Quê Choa
Bài viết thể hiện văn phong và quan điểm riêng
của tác giả
No comments:
Post a Comment