Tuấn
Khanh
11-03-2014
Trong tất cả những câu chuyện về những người phụ nữ
mà tôi nhớ được, có một câu chuyện luôn ám ảnh tôi trong nhiều năm tháng. Đó là
một người phụ nữ vô danh, nghèo khó như bao nhiêu người nghèo khó trên đất nước
này. Tôi chọn ngày 20-10 để ghi lại chút ký ức về bà, vì nếu lỡ quên đi, chắc
là tôi sẽ hối tiếc nhiều.
Bà là một người bán bánh mì, đứng khép nép ở lề đi
bộ gần cửa trường Pétrus Ký cũ, nơi tôi vẫn đạp xe đi học ngang qua mỗi sáng.
Thời sinh viên Đại học, tiền chưa bao giờ đủ cho 2 ổ bánh mì một ngày, xe bán
bánh mì của bà là nơi ưa thích của tôi và nhiều sinh viên khác vì bà vẫn luôn
có một thái độ ưu ái thầm lặng với bọn mài đũng quần trên giảng đường.
Thêm một chút nước thịt, một vài miếng dưa leo; Thậm
chí liếc thấy ai đó gầy gò, bà vẫn cho thêm được 1,2 miếng thịt mong mỏng. Một
thông điệp quý giá và thầm lặng, nhưng mãnh liệt hơn cả những hứa hẹn về học
bổng hay tài trợ tương lai từ Bộ Giáo Dục, khiến giới sinh viên rỉ tai nhau và
hay ghé vào mua bánh mì trong một niềm tin trong sáng.
Nơi đó quen thuộc đến mức nhiều khi buổi chiều, đi
ngang, tôi vẫn nhìn xem có bà bán nơi đó không. Nhiều năm như vậy, bức tranh
ngày thường đó, tôi đã mang theo suốt cuộc đời.
Rồi một ngày, khi đạp xe đến mua bánh mì, bà chỉ còn
bán bằng chiếc thúng đặt trên yên sau của một chiếc xe đạp thồ. “Xe bán bánh
đâu rồi bà?”, tôi hỏi.
“À, mấy ông dẹp lề đường bắt rồi”, bà nói, tay vẫn
gói bánh. Đứa con gái phụ bà kể rằng mấy ông ở Phường đến tịch thu, và nói nếu
xin đóng tiền phạt, thì có thể lãnh xe về. “Dì sao mà đủ tiền đóng con”, bà
nói.
Xe thì không còn, nhưng ổ bánh mì của tôi vẫn y
nguyên cái tình cảm của một người nghèo vẫn dành cho giới sinh viên. Đó là lần
đầu tiên trong đời, tôi đạp xe đi, ăn không hết ổ bánh mì và nghĩ rất nhiều về
sự bình an đã mất trong trái tim mình.
Không chỉ là một lần. Chỉ mấy
tuần sau, tôi lại thấy bà chỉ còn bán bánh mì trong một cái thúng cặp nách. “Xe
cũng bị lấy rồi, mấy ổng nói má em cứng đầu quá, phạt cho tởn”, đứa con gái của
bà nói. Trời cho thế gian này có thứ bậc quan và dân. Quan vẫn làm chuyện của
quan, dân vẫn làm chuyện dân. Và tôi cũng cầm ổ bánh mì đầy đặn như mọi khi,
chạy đi, ước mong trẻ con đến phát khóc rằng phải chi mình trúng số để cho tiền
bà đóng phạt.
Bánh mì của người nghèo nuôi
tôi lớn. Bài học ở trường dạy tôi biết. Cuộc đời cho tôi chứng kiến để tôi
hiểu, nhưng tôi vẫn suy nghĩ trẻ con.
Tôi vẫn trẻ con đến mức thời
gian ngắn sau đó, tôi chạy vòng tới vòng lui để tìm người đàn bà bán bánh mì
quen thuộc, thậm chỉ trễ cả giờ học đầu. Bà không còn ở đó nữa cho đến tận hôm
nay. Có lẽ bà đã mưu sinh ở một nơi nào đó khác, như người ta vẫn đùa rằng năng
lượng đời không tự nhiên mất đi, mà chỉ bị xô đuổi từ nơi này sang nơi khác mà
thôi.
Nhiều năm sau, tôi vẫn còn bị
ám ảnh về thứ ký ức nhỏ nhặt này. Cho đến một hôm, thời hiện tại, tôi chứng
kiến chiếc xe Jeep dân phòng dừng ở một nơi quen thuộc. Những người đàn ông
cũng có vợ, có con gái, có mẹ… đang tần tảo, nhưng hùng hổ xô, giật, đạp những
thứ buôn bán nhỏ nhặt của nhiều người phụ nữ. trên tay họ là gậy, là dùi cui.
Trên miệng họ là khẩu lệnh và nụ cười gằn. Tiếng la hét, tức giận, và có cả
tiếng khóc thét của những người đàn bà giữa phố. Nhưng điều đó chẳng là gì
trước những bộ đồng phục lạnh lùng sừng sững, tựa như vô tri.
Cũng là những người bán hàng
rong, nhưng rất nhiều người, ở rất nhiều nơi sẽ được để yên khi đã nộp tiền.
Thậm chí những bộ đồng phục đó chỉ quần thảo với danh sách những ai chưa đóng
tiền chỗ, mà những người bán hàng cười mỉa : “ứng trước tiền phạt”.
Tôi nhớ đến người đàn bà bán
bánh mì mà tôi không biết tên. Tôi hình dung những gì bà đã mất nhưng vẫn giữ
lại hơi ấm khi trao từng chiếc bánh mì cho bọn sinh viên khố rách áo ôm chúng
tôi.
Tôi tin vào mọi lý thuyết của
sự phát triển, nhưng tôi cũng tin rằng người ta sẽ buộc phải ‘cứng đầu’ để có
thể sinh tồn. Nhất là khi sống trong một quốc gia đang quá khốn khó để sinh
tồn.
Ngày 20-10 hàng năm, tôi thường
nhìn thấy những người đàn bà to đẹp, trang phục đắt tiền trên truyền hình. Thậm
chí họ được gắn huân chương mà tôi không rõ vì lý do gì. Những giờ phút đó, tôi
vẫn hay nhớ đến người đàn bà bán bánh mì mà tôi biết, cũng như hàng triệu người
phụ nữ vô danh khác đang trở thành kẻ phạm luật trong một cái khung công lý quá
chật chội với thực tế của một con người trên đất nước này. Tôi tôn trọng luật
pháp vì tin vào tương lai, nhưng tôi vẫn luôn nhìn trừng vào nó để có thể nhận
ra, ghi nhớ rằng điều gì phải cần phải thay đổi một khi đất nước này thật sự có
những người biết lắng nghe và, thật sự yêu thương dân tộc này.
Thật đơn giản, vì tôi đã mang
ơn những ổ bánh mì nghèo hèn vô danh, nên tôi không bao giờ có thể quên những
điều đó.
Tôi là người Việt.
Tác giả gửi Quê Choa
No comments:
Post a Comment