Nguyễn Công Huân chuyển ngữ
Thứ Ba, 09/04/2013
Khi quay một
bộ phim tài liệu về Hồ Chí Minh vào lúc đồng bào của ông chiến đấu với quân đội
Hoa Kỳ những năm 1960, Trần Văn Tân quan sát thấy lối sống giản tiện của vị
lãnh đạo Đảng này đã lôi kéo được sự ủng hộ của những người dân nghèo như thế
nào.
Chậu hoa với
hình búa liềm tượng trưng cho Đảng CS trên đường phố Hà Nội. Các nhà lập pháp
bắt đầu tiến trình sửa đổi Hiến pháp hai năm về trước, một phần để phản ánh sự
thay đổi của đất nước từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung kiểu Xô-Viết
sang nền kinh tế thị trường. Ảnh: Justin Mott/Bloomberg
Năm thập niên sau đó, Tân nói rằng các nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản bây
giờ quan tâm nhiều đến việc làm giàu cho bản thân hơn là làm theo tư tưởng Hồ
Chí Minh. Bãi bỏ thể chế độc đảng sẽ dẫn đến sự “cạnh tranh lành mạnh” và thu
hẹp khoảng cách giàu nghèo, ông Tân, 65 tuổi, một công chức về hưu hiện đang
bán chè ở trung tâm thành phố Hà Nội cho biết.
“Có những người không có đủ ăn,
con cái của họ không có đủ quần áo che thân trong mùa đông”, ông Tân nói. “Có những người nông dân không có đất. Họ rất nghèo, trong khi nhiều
người trong giới lãnh đạo lại rất giàu có. Những lãnh đạo này giàu tới mức mà
thế hệ con, cháu của họ cũng không xài hết tiền.”
Tân là một
trong số hơn 12.000 cựu quan chức, học giả và nông dân đã lên tiếng công khai
chống lại đề nghị thay đổi hiến pháp nhằm tăng cường quyền lực của Đảng Cộng
sản. Phong trào chưa từng có này đe dọa làm gia tăng những thách thức với Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng khi ông tìm cách khôi phục nền kinh tế tăng trưởng chậm
chạp của Việt Nam, với nợ xấu ở mức cao nhất Đông Nam Á năm ngoái.
“Ngay cả nếu tình hình được kiểm
soát và khôi phục, vấn đề vẫn còn đó. Đó là một mối đe dọa thực sự”, ông Ernest Bower, chủ tịch của
Fairfax, BowerGroupAsia có trụ sở ở Virginia, chuyên tư vấn các doanh nghiệp
hoạt động trong khu vực Đông Nam Á, nói. “Đảng
CSVN sẽ phải đối phó với điều này. Nếu hệ thống tiếp tục hành xử độc đoán khi
những quyết định lớn được thực hiện, đó là đáng lo ngại vì nó có thể tạo ra
tăng trưởng chậm hơn nữa và sự bất mãn ngày càng tăng. “
‘Chế độ độc tài toàn trị’
Chỉ số VN
Index đã tăng 22% trong năm nay, đây là con số tăng trưởng tốt nhất ở châu Á,
chỉ sau Nhật Bản, bởi vì dòng vốn ở một số nền kinh tế tiên tiến đã đổ vào các
thị trường mới nổi. Chỉ số này, vốn tăng 18% vào năm ngoái, đã tăng 0,6% ngày
hôm nay trước giờ nghỉ giải lao buổi sáng. Tiền đồng đã bị suy yếu 0,5% trong
năm nay.
Các nhà lập
pháp bắt đầu tiến trình xem xét sửa đổi hiến pháp hai năm trước đây, một phần
để phản ánh sự thay đổi của đất nước từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung
kiểu Xô-Viết sang nền kinh tế thị trường. Vào ngày 2/1, Đảng CSVN trưng cầu ý
kiến của công chúng về các điều khoản mới và các thay đổi trong bản dự thảo
hiến pháp, ví dụ như loại bỏ ngôn ngữ quy định khu vực nhà nước sẽ đóng “vai
trò chủ đạo” trong nền kinh tế.
Hai tuần
sau, Đảng CSVN đã nhận được những thách thức lớn nhất dành cho quyền lực của
mình kể từ khi đất nước thống nhất cách đây 37 năm sau chiến tranh: Bảy mươi
hai vị trí thức và cựu quan chức chính phủ, bao gồm cả nhiều đảng viên, đã đưa
ra một bản dự thảo hiến pháp thay thế, đòi hỏi “cạnh tranh chính trị”. Tuần
trước, dự thảo đã nhận được hơn 12.000 chữ ký thông qua một chiến dịch vận động
lấy chữ ký trực tuyến.
Nhóm này,
trong đó bao gồm nhiều đảng viên của Đảng Cộng sản, đã đưa ra những lời phản
biện sắc bén vào tuần trước, khi các nhà lập pháp từ chối xem xét đề nghị của
họ. Trong một bài viết trực tuyến, họ kêu gọi các phương tiện thông tin đại
chúng công bố tài liệu và thúc giục mọi người từ bỏ “chế độ toàn trị do một
đảng lãnh đạo, đứng trên nhà nước và pháp luật, và từ chối rất nhiều quyền tự
do và dân chủ được xác định trong Hiến pháp “.
“Cấm thảo luận”
“Chúng tôi trông đợi sẽ có cuộc
đối thoại công bằng, thẳng thắn với họ, nhưng cho đến nay hoàn toàn không có
cuộc thảo luận nào cả “, Phạm Chi Lan, người đã từng là cố vấn cho cựu Thủ tướng
Phan Văn Khải, cho biết vào ngày 03 tháng 4.
Bản dự thảo
thay thế, trong đó đòi hỏi bầu cử dân chủ và quyền sở hữu đất tư nhân, trái
ngược với dự thảo hiến pháp của Chính phủ, vốn tiếp tục khẳng định quan điểm
của hiến pháp hiện thời rằng Đảng Cộng sản “là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và
xã hội.”
Những người
đứng tên ký dưới bản dự thảo thay thế có tên tuổi phải kể đến Hồ Ngọc Nhuận,
Phó chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh, và Chu Hảo,
nguyên Thứ trưởng Bộ khoa học và công nghệ. Nông dân từ Nghệ An, quê hương của
chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng đã ký vào bản kiến nghị.
“Đổ máu”
Nguyễn Quang
A, một nhà kinh tế đã nghỉ hưu, người đã giúp viết dự thảo, cảnh báo tình trạng
bạo lực tương tự như cuộc nổi dậy năm 2011 ở Ai Cập và Tunisia nếu chính phủ
không giải quyết các tranh chấp đất đai, ví dụ như cưỡng chế đất đai bằng vũ
lực. Khoảng 70% của 1,6 triệu khiếu nại nhận được của Thanh tra Nhà nước này
trong khoảng thời gian từ năm 2008 tới 2011 liên quan đến vấn đề đất đai, theo
một trang web của chính phủ.
Nông dân
Đoàn Văn Vườn và năm thành viên trong gia đình đã bị kết án 5 năm tù giam vào
tuần trước vì đã chống lại và bắn vào lực lượng công an tới cưỡng chế gia đình
rời bỏ mảnh đất của họ, theo như một bài viết trên trang web của chính phủ ngày
5/4. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng năm ngoái nói rằng quyết định cưỡng chế là bất hợp
pháp và đã ra lệnh điều tra.
“Chúng tôi
muốn tránh bất kỳ cuộc đụng độ bạo lực nào mà có thể dẫn đến đổ máu,” ông Quang
A cho biết trong một cuộc phỏng vấn ngày 22 tháng 3. “Đó là lý do tại sao chúng
tôi đang làm điều này ngay bây giờ. Đảng và những người cầm quyền cần phải hiểu
các vấn đề để tránh cho cả xã hội phải trả một giá quá đắt. “
Đảng đã
chuyển hướng sang bịt miệng những người phản bác. Báo Gia Đình và Xã hội do nhà
nước quản lý đã đuổi nhà báo Nguyễn Đắc Kiên vào 26/2/2013, sau khi ông này
viết một bài trên blog chỉ trích Tổng bí thư Nguyễn Phú trọng, người đã phỉ
báng những đòi hỏi phải có nhiều đảng phái chính trị hơn.
Nhạc sĩ bị bỏ tù
Nguyễn Đình
Lộc, cựu Bộ trưởng Tư Pháp đã tham gia ký bản kiến nghị, đã tuyên bố vào tháng
trước rằng ông không tham gia chắp bút cho bản kiến nghị sau khi gặp gỡ với các
quan chức Đảng CS. Chính quyền, nơi cho biết một phần sáu trong số 90 triệu dân
Việt Nam đã tham gia góp ý sửa đổi hiến pháp, đã quyết định mở rộng thời hạn
lấy ý kiến từ 31 tháng Ba sang tháng Chín, sau đó các nhà lập pháp sẽ xem xét
các thay đổi.
Việt Nam
thường xuyên bỏ tù những nhà bất đồng chính kiến kêu gọi mở rộng tự do chính
trị. Trong tháng Giêng, 14 nhà hoạt động đã nhận được tới 13 năm tù vì tội lật
đổ chính quyền bằng cách tham gia vào cuộc biểu tình chống Trung Quốc. Năm
ngoái, hai nhạc sĩ đã bị bỏ tù vì tuyên truyền chống nhà nước XHCN sau khi thủ
tưởng Dũng ra lệnh đàn áp các blog đã đăng bài viết tấn công ông ta.
Năm ngoái,
tranh chấp nội bộ đã khiến TBT Nguyễn Phú Trọng phải xin lỗi trước công chúng
vì sự thất bại của Đảng Cộng Sản trong việc kiềm chế tham nhũng. Dũng và các
nhà lãnh đạo hành đầu của chính phủ sẽ phải đối mặt với cuộc bỏ phiếu tín nhiệm
trong Quốc hội lần đầu tiên vào tháng tới.
Dũng cho
biết trong tháng 12 rằng nền kinh tế có thể chỉ tăng trưởng 5,5% trong năm nay,
sau khi đã tăng 5,03% trong năm 2012, mức thấp nhất kể từ năm 1999. 20% tầng
lớp giàu có của Việt Nam thu nhập trung bình cao hơn 9,2 lần so với 20% tầng
lớp nghèo, tăng lên từ con số 8,4 lần năm 2006, theo Tổng cục Thống kê.
Nền kinh tế
Việt Nam sẽ tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn trong năm nay, Phó Chủ
tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết tại một hội nghị được tổ chức bởi Ủy
ban Kinh tế của Quốc hội ngày 6 tháng Tư. Chính phủ cần đẩy mạnh cải cách cơ
cấu kinh tế để thúc đẩy tăng trưởng, bà nói.
Tân, người
đã giúp bộ phim tài liệu về Hồ Chí Minh, nói rằng điều quan trọng là phải vận
động cho một hệ thống đa đảng mặc dù thay đổi này có thể phải vài năm nữa mới
tới.
“Chúng tôi có thể chẳng làm được
điều gì đáng kể vào lúc này, nhưng chúng ta vẫn cần phải nói ra,” ông nói. “Hy vọng rằng nó có thể giúp mọi thứ thay đổi dần dần.”
Để liên hệ
với nhân viên của Bloomberg News cho câu chuyện này: K. Oanh Hà tại Hà Nộioha3@bloomberg.net
Để liên hệ
với biên tập viên chịu trách nhiệm về câu chuyện này: Peter Hirschberg tạiphirschberg@bloomberg.net
No comments:
Post a Comment