12:01:am
30/11/12
Luật
sư Lâm Lễ Trinh mạn đàm với cựu đổng lý Quách Tòng Đức
Tuy
là bạn tâm giao với người viết từ lâu, ông Quách Tòng Đức luôn luôn tỏ ra dè
dặt và thận trọng khi nhắc đến những năm dài làm Đổng lý Văn phòng cho Tổng
thống Ngô Đình Diệm, vị lãnh tụ khai sáng nền Đệ nhứt Cộng hoà Việt Nam. Sau
chính biến 1.11.1963, ông Đức trở lại ngành Tư pháp và được thăng chức Chủ tịch
Tham Chính Viện 1969. Tháng 4.1975, Sàigòn thất thủ, ông và gia đình xin tị nạn
chánh trị tại Paris. Chánh phủ Pháp tuyển dụng ông vào Phòng Tố tụng Tổng quát
của thị xã Paris, thời Thị trưởng Jacques Chirac. Ông về hưu đầu năm 1984. Nay
89 tuổi, trí tuệ còn minh mẫn tuy sức khoẻ không tốt như trước. Gần đây, trong
những lần gặp nhau lại ở Pháp cũng như qua nhiều cuộc điện đàm có ghi âm, ông
Đức đã chịu thố lộ với người viết nhiều điều liên hệ đến giai đọan chín năm
phục vụ vị nguyên thủ quốc gia bị sát hại năm 1963.
Lần
đầu gặp chí sĩ Ngô Đình Diệm
Ông
Quách Tòng Đức (QTĐ) sanh tại An xuyên năm 1917, thuộc một gia đình trung lưu,
đậu cử nhân và Cao học Luật Đông Dương năm 1941, Đại học Hà nội, sau khi lấy
bằng tú tài tại trường Pétrus Ký, Sài gòn. Ông thuộc toán cử nhân đầu tiên gồm
có Nguyễn Thành Cung và Lê Văn Mỹ thi đậu năm 1942 vào ngạch huyện, phủ tại
Miền Nam VN mà cấp bậc cao nhứt là Đốc phủ sứ thượng hạng ngoại hạng tương
đương với chức Tổng Đốc đứng đầu tỉnh ở ngoài Trung và Bắc. Khi vua Bảo Đại chỉ
định Trần Văn Hữu lập Chánh phủ, Thủ hiến Nam Việt Thái Lập Thành (xuất thân là
một Đốc phủ sứ như các ông Nguyễn Ngọc Thơ, Lê Tấn Nẩm, Dương Tấn Tài, Lê Quang
Hộ …) bổ nhiệm ông QTĐ năm 1951 làm Chánh Văn phòng và thiếu tá Dương Văn Minh,
Chánh Võ phòng. Năm 1953, thủ hiến Thành và Thiếu tướng Chanson bị nhóm Cao Đài
kháng chiến của Trình Minh Thế ám sát tại Sa déc trong một cuộc kinh lý.
49
ngày sau Điện Biên Phủ thất thủ, tức là 26.6.1954, Bảo Đại giao cho cựu Thượng
thơ Ngô Đình Diệm lập chánh phủ, thay thế hoàng thân Bửu Lộc. Trước đây, ông
Diệm đã ba lần từ chối lời mời của Bảo Đại: năm 1937, 1945 và 1948. Ông giao
thiệp thân tình với nhà cách mạng Phan Bội Châu lúc sanh tiền, có ghé Nhựt năm
1950 để hội kiến với Kỳ ngoại hầu Cường Để và, theo một số sử liệu, từng lãnh
đạo Việt Nam Phục Quốc Đồng Minh Hội trong nước. Có lúc ông bị Việt Minh bắt
giữ và – khác với Bảo Đại - đã cương quyết bác bỏ lời mời của Hồ Chí Minh làm
Cố vấn cho Chánh phủ do Hồ dựng ra.
Hiệp
định Genève, ký ngày 20.7.1954, chia đôi VN nơi vĩ tuyến 17. Trong đám đông
quần chúng đón tiếp nồng nhiệt Thủ tướng Diệm tại phi trường Tân Sơn Nhứt có
ông Nguyễn Ngọc Thơ, nguyên bí thơ của Toàn quyền Decoux, cùng đi với ông QTĐ.
Thủ tướng Diệm – kiêm luôn Quốc phòng và Nội Vụ – mời ông Thơ tham gia Nội các với
tư cách Bộ trưởng Nội vụ. Ông Thơ chọn ông Đức làm Đổng lý Văn phòng năm 1954.
Ngày 23.10.1955, một cuộc trưng cầu dân ý truất phế Bảo Đại. Ngày 26.10.1956,
từ Thủ tướng trở thành Tổng thống, ông Diệm thiết lập nền Đệ nhứt Cộng hoà VN.
Quân đội tổ chức một cuộc diễn binh huy hoàng tại đại lộ Trần Hưng Đạo Sàigòn
dưới quyền điều khiển của Dương Văn Minh, vừa vinh thăng Thiếu tướng sau khi
tảo thanh xong Bình Xuyên taị Rừng Sát. Ông QTĐ thay thế Đổng lý Tôn Thất Trạch
cuối năm 1954 và giữ chức vụ này cho đến ngày Quân đội đảo chánh năm 1963.
Nhận
xét về mối liên hệ của TT Diệm với gia đình.
Theo
ông QTĐ, năm 1954 chánh phủ Pháp trả trước dinh Gia Long ở đường Gia Long, và
sau khi quân đội Pháp rút khỏi Việt Nam, nhà cầm quyền Đệ nhứt cộng hoà mới thu
hồi Dinh Toàn quyền Norodom, đổi tên thành Dinh Độc lập, trên đại lộ Thống
nhứt. Dinh này đươc kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, khôi nguyên La Mã, xây cất lại
hoàn toàn sau ngày 27.2.1962 vì Dinh bị hai phi công Phạm Phú Quốc và Nguyễn
Văn Cử dội bom hư hại khá nặng.
Dinh
Độc lập chia làm hai tầng: tầng dưới có hai phòng khánh tiết tráng lệ và các
Văn phòng của Cố vấn Ngô Đình Nhu, Bộ trưởng Phủ Tổng thống, Đổng lý Văn phòng,
Tổng thơ ký Phủ Tổng thống và nhân viên. Tầng trên chia làm ba phần: phía trái
dành làm Văn phòng và phòng ngủ của Tổng thống, phòng sĩ quan tuỳ viên; ở giữa
có hai phòng tiếp tân khang trang; phiá phải là nơi cư ngụ của gia đình ông bà
Nhu gồm có hai trai, hai gái. Tổng thống Diệm thích làm việc trong phòng ngủ,
trang trí sơ sài với một cái giường nhỏ bằng gỗ, một bàn tròn và ba ghế da. Nơi
đây, Tổng thống thường dùng cơm và tiếp các Bộ trưởng và tướng lãnh.
Gia
đình Tổng thống rất trọng Nho giáo. Hằng năm vào Tết Nguyên đán, luôn luôn tụ
họp đông đủ ở Phủ Cam, Huế, để chúc thọ bà cụ Ngô Đình Khả giao cho người con
áp út Ngô Đình Cẩn săn sóc ngày đêm. Ông bà Ngô Đình Khả có chín người con: 6
trai, 3 gái. Trưởng nam, Tổng đốc Ngô Đình Khôi và con trai là Ngô Đình Huân bị
CS giết năm 1945. Ba người con gái là bà Ngô Đình Thị Giao tức bà Thưà Tùng, bà
Ngô Đình Thị Hiệp tức bà Cả Ấm, thân mẫu của Đức Hồng y Nguyễn Văn Thuận và bà
Ngô Đình Thị Hoàng tức bà Cả Lễ, mẹ vợ của Nghị sĩ Trần Trung Dung. TT Diệm là
người con trai thứ ba trong gia đình nhà Ngô, sanh năm 1901 taị Huế, được vua
Bảo Đại bổ nhiệm năm 1933, Thượng thơ đầu Triều lúc 33 tuổi nhưng ông Diệm sớm
rũ áo từ quan vì thực dân Pháp không chấp nhận chương trình cải tổ rộng lớn của
ông.
Sau
ngày ông Khôi qua đơì, Tổng giám mục Ngô Đình Thục, trở nên người anh cả “quyền
huynh thế phụ”. Đức cha được kính nể và có nhiều ảnh hưởng đối với TT Diệm. Ông
QTĐ cho biết, lúc còn ở Vĩnh Long, Giám mục Thục vài tuần có về Saigon ngụ
trong Dinh. Ông Ngô Đình Luyện, con út trong gia đình, đại sứ ở Luân Đôn, năm
khi mười họa mới về nước nghỉ phép hay để dự các phiên họp của Hội đồng Tối cao
Tiền tệ mà ông là một thành viên, hay để dự các phiên họp của Hội đồng Tối cao
Tiền tệ mà ông là một thành viên. Ông Đức không nhớ có lần nào gặp ông Cẩn
trong Dinh Độc Lập.
Văn
phòng Đổng lý không làm việc thẳng với Cố vấn Nhu. Ông Nhu có nhân viên riêng
trong Sở Nghiên cứu Chánh trị Phủ Tổng thống mà người giám đốc đầu tiên là đốc
phủ sứ Vũ Tiến Huân, Tham lý Nội An Bộ Nội vụ, về sau thay thế bởi bác sĩ Trần
Kim Tuyến. Văn phòng của Sở Nghiên cứu xử dụng một ngôi nhà riêng trong hàng
rào Dinh Độc lập. Vài tháng trước vụ binh biến 1.11.1963, Tuyến bị thất sủng,
trung tá Phạm Thư Đường thay thế. Tuyến được bổ nhiệm làm Tổng lãnh sự (hụt)
tại Le Caire, trở lại VN và liên hệ đến một nhóm âm mưu đảo chánh. Đảo chánh
thành công, bs Tuyến bị Hội đồng Cách mạng đày ra Côn Đảo (tỉnh trưởng là trung
tá Tăng Tư) trên một năm cùng với lối 200 nhân vật chế độ cũ gồm có Ngô Trọng
Hiếu, Cao Xuân Vỹ, đại tá Nguyễn Văn Y, Hà Như Chi, Dương Văn Hiếu…. Ông QTĐ
không thể xác nhận tin nói rằng trước ngày 1.11.1963, ông Nhu đã giao cho người
em vợ là Trần Văn Khiêm điều khiển cơ quan mật vụ. Khiêm bị nhiều tai tiếng,
từng cộng tác với Văn phòng của luật sư Trương Đình Dzu, ứng cử viên Tổng thống
thời Thiệu-Kỳ. Vụ Khiêm giết cha mẹ là ông bà cựu đại sứ Trần Văn Chương taị
Hoa kỳ sau 1975 làm dư luận xôn xao. Toà án Mỹ tha Khiêm với lý do Khiêm bị
bịnh tâm thần và trục xuất Khiêm khỏi Hoa kỳ. Khiêm hiện sống bình thường ở
Pháp. Có sự điều đình chánh trị gì bên trong vụ án này?
Khi
được hỏi cách cư xử của TT Diệm với bà Nhu (nhũ danh Trần Lệ Xuân), ông Đức cho
biết “ông cụ có vẻ nể và ủng hộ bà Nhu” trong vụ tổ chức Phong trào Phụ nữ Liên
đới và vận động Quốc hội ban hành Bộ Luật Gia đình cấm ly dị. Tổng thống cho
rằng bà Nhu hành động như vậy là giúp cải tổ xã hội. Tuy nhiên, những kẻ xấu
miệng lại cho rằng Bộ Luật Gia đình nhằm mục tiêu riêng: ngăn luật sư Nguyễn
Hữu Châu ly dị với vợ là Trần Lệ Chi, chị của bà Nhu. Ngoài chức vụ dân biểu
Quốc hội, bà Nhu còn là chủ tịch Phong trào Phụ nữ Liên đới. Khi tiếp quốc
khách, bà Nhu đóng vai trò Đệ nhứt Phu nhân vì Tổng thống độc thân. Tuy bất
bình về những lời tuyên bố châm dầu vào lửa của người em dâu trong vụ Thích
Quảng Đức tự thiêu ngày 11.6.1963 (đặc biệt với câu “monks’ barbecue”),
ông Diệm không công khai phủ nhận vì ngại đụng chạm đến ông Nhu vào một giai
đoạn rối như tơ vò. Chính ông Nhu, với tánh hay nhường nhịn cho yên nhà yên
cửa, cũng không kiểm soát nổi lối phát ngôn của vợ. Bà Nhu hiện có một cuộc
sống kín đáo, đơn sơ, nặng về tôn giáo, qua lại giữa Paris và Rome, tất cả con
cái đều thành tài [tác giả viết bài này năm 2005]. Trưởng nữ Ngô Đình Lệ Thủy
chết trong một tai nạn lưu thông sau 1975. Sự bất hạnh không ngớt đeo đuổi gia
đình nhà Ngô. Thời gian gần đây, bà Nhu thay bà Luyện để tổ chức hằng năm tại
Paris một lễ cầu hồn cho TT Diệm và ông Nhu. Trong số ít người còn lui tới với
bà Nhu, có vợ chồng cựu bộ trưởng Lao động Hùynh Hữu Nghiã. Ông Nghĩa qua đời
năm vừa rồi [2004].
Về
tin đồn Đức cha Thục làm kinh tài (khai thác lâm sản, mua thương xá Tax, làm
chủ nhà sách Albert Portail..v..v..), ông Đức cho rằng TT Diệm tin TGM Thục
không làm điều gì quấy, ngài phải kiếm tiền nuôi sống trường Đại học Đà Lạt do
Ngài thành lập. Trải qua một cuộc đời sóng gió và gặp nhiều hiểu lầm với Toà
thánh Vatican sau 1975, TGM Ngô Đình Thục được Giáo hoàng phục hồi chức tước,
về hưu ở Hoa kỳ và đã ra đi bình yên tại một Viện dưỡng lão công giáo thuộc
tiểu bang Missouri.
Ông
QTĐ xác nhận ông Ngô Đình Nhu chẳng những là lý thuyết gia mà còn là bộ óc của
Đệ nhứt Cộng hoà, “l’homme indispensable, nhân vật cần thiết”. Ông xuất
thân từ ÉØcole des Chartes Paris, trầm tĩnh, ít nóí, lạnh nhạt bên ngoài, thích
nghiên cứu lịch sử, có nhiều sách hơn đồng chí. Trong lối ba năm chót của chế
độ, dù giữ quyền quyết định cuối cùng trong mọi việc, TT Diệm thường phê chuyển
các hồ sơ chánh trị quan trọng qua cho ông Nhu để lấy ý kiến, không kể những
cuộc gặp mặt thảo luận riêng hằng ngày. Ông Nhu làm việc âm thầm, cần mẫn, hút
thuốc liên hồi (mỗi lần nửa điếu, do sự can ngăn của bà Nhu) trong một văn
phòng không rộng, đầy ngập sách vở, ánh sáng mờ mờ, ở tầng dưới Dinh Độc lập,
có gắn máy lạnh và interphone với bên ngoài. Ông thường phê vào các công văn
với một cây bút chì mỡ màu xanh lá cây. Ông là cha đẻ của Đảng Cần Lao, dựa vào
thuyết Nhân Vị, Personnalisme, đúc kết hai xu hướng của triết gia công
giáo Emmanuel Mounier (1905-1950) và Jacques Maritain (1882-1973). Ông phát
động và thực hiện kế hoạch quốc phòng Ấp chiến lược từng gây khiếp đảm cho CS
Bắc Việt. Quốc sách này được thành lập bởi Nghị định số 11-TTP của Tổng thống
và ông Nhu là Chủ tịch Uy ban Liên bộ đặc trách Ấp chiến lược.
Ông
Nhu cũng cho thành lập Phong trào Thanh niên và Thanh nữ Cộng hoà giao cho Cao
Xuân Vỹ phụ trách. Ông đẩy mạnh tổ chức Lao động ở Việt nam và nâng đỡ Trần
Quốc Bửu. Đại tá CIA Lansdale (người đã ủng hộ Magsaysay trở thành Tổng thống
Phi Luật Tân năm 1952) giúp ông móc nối với Lực lương kháng chiến Cao Đài để
đưa tướng Trình Minh Thế về với Quốc gia. Ngoài chức Tổng Bí thơ Đảng Cần Lao
(tổ chức theo mô hình đảng Cộng sản, với một Quân ủy trong Quân đội), có một
lúc ông Nhu là dân biểu Quốc hội. Ông không bao giờ tháp tùng Tổng thống trong
các cuộc kinh lý. Săn bắn là thú tiêu khiển yêu chuộng của ông và đồng thời là
cơ hội tìm nơi yên tịnh để suy nghĩ.
Ông
đại sứ Luyện, gốc kỹ sư, tánh tình cởi mở, thích giao du với bạn bè mỗi khi về
VN nhưng không có nhiều ảnh hưởng vì không xen vào vấn đề nội trị. Ông là bạn
học của cựu hoàng Bảo Đại, sống taị Luân đôn và đại diện VNCH ở nhiều xứ Âu
châu và Phi châu. Sau khi vợ trước qua đời, ông Luyện tục huyền với em vợ và có
rất đông con. Bà Luyện sống ở ngoại quốc nhiều hơn và ít khi xuất hiện. Sau
1963, ông Luyện daỵ toán taị một trường tư thục Paris, sau đó sang Phi châu làm
việc một thời gian, tình trạng khá chật vật khi về hưu. Ông có qua Hoa Kỳ vài
lần để thăm Đức TGM Thục, không có liên lạc với bà Nhu, và ông đã quá vãng ở
Pháp năm 1982.
Cho
đến cuối năm 1961, vai trò của ông Ngô Đình Cẩn, Cố vấn lãnh đạo Miền Trung,
trái lại, rất hệ trọng về mặt an ninh và đoàn thể. Ông Cẩn không ăn học cao
nhưng nắm vững tình hình địa phương, có óc tổ chức, luôn luôn trang phục theo
lối Việt, áo dài, khăn đống, ăn trầu, (từ đó biệt danh “Ông Cố Trầu”), độc
thân, thích hút thuốc Cẩm Lệ, đan rổ, làm vườn, nuôi thú, nuôi chim. Ảnh hưởng
của ông lan vào Miền Nam với những điệp vụ mang danh nghĩa chiêu hồi của Đoàn
Công tác Đặc biệt do Dương Văn Hiếu quán xuyến, sự hiện diện của Nguyễn Văn Hay
trong cương vị phó TGĐ taị Tổng nha Cảnh sát Công An Sàigòn và các hoạt động
của cánh Cần Lao do nha sĩ thân tín Phan Ngọc Các điều khiển. Sau 1.11.1963,
viên lãnh sự Mỹ Helble taị Huế không cho Cẩn và thân mẫu được tị nạn chánh trị
taị Toà lãnh sự trong khi trước đó, cơ quan USAID Sàigòn chứa chấp Trí Quang
nhiều ngày. Lúc vừa bị bắt, ông Cẩn có chỉ cho tướng Đỗ Cao Trí tịch thu tại
nhà ông ở Phú Cam, dưới gầm giường, “một bao bố và một va-li đựng quý kim” (đọc
hồi ký Dòng họ Ngô Đình của Nguyễn Văn Minh, bí thơ của N Đ Cẩn, trang 307).
Ông Cẩn bị Hội đồng Quân nhân Cách mạng, thời Nguyễn Khánh, xử tử vào lúc 6 giờ
30 chiều ngày 9.5.1964 taị sân sau khám Chí hoà, Sàigòn. Luật sư bào chữa là Võ
Văn Quan. Cố vấn Cẩn tỏ ra bình tĩnh tại pháp trường, tuyên bố tha thứ cho các
người tuyên án ông và xin đừng bị bịt mắt nhưng không được chấp nhận. Nếu gia
đình thỏa thuận lấy của đổi mạng, ông Cẩn có thể đã thoát chết. Vụ tống tiền
này đã được cố nghị sĩ Trần Trung Dung và cố trung tướng Lâm Văn Phát xác nhận
với người viết sau 1975.
Được
hỏi về tin đồn có sự cạnh tranh ảnh hưởng chánh trị giữa Nhu và Cẩn, ông QTĐ
nói chỉ nghe nói phong thanh. Vào tháng 10.1963, ông Cẩn nhận được lệnh của TT
Diệm ngưng mọi hoạt động về đoàn thể và đóng cửa Văn phòng Cố vấn chỉ đạo ở
ngoài Trung gồm có Hồ Đắc Trọng và đại úy Nguyễn Văn Minh. Hình như sự hiện
diện của TGM Ngô Đình Thục tại Huế đã bó tay ông Cẩn phần nào. Ông Cẩn không
dám phê bình chị dâu tuy không ưa bà Nhu. Trong phạm vi cá nhân, ông Cẩn giữ
liên lạc tốt với Thượng tọa Trí Quang nhưng điều này không giúp giải quyết cuộc
khủng hoảng Phật giáo. Hoa kỳ và Cộng sản đã nhúng tay quá sâu.
Người
viết có yêu cầu ông QTĐ cho biết trong gia đình họ Ngô, ai là người gây tiếng
tăm bất lợi cho chế độ. Suy nghĩ một phút, ông Đức đáp: TGM Thục và bà Nhu. Đặc
biệt trong giai đọan Phật giáo. Đức cha ảnh hưởng quá nặng ngoài lãnh vực tôn
giáo. Bà Nhu xen quá sâu vào chính trị, điều ít thấy trong giới phụ nữ VN. Ngó
từ bên ngoài, năm anh em Ngô Đình rất khắng khít, mỗi người giúp tay tích cực
xây dựng chế độ trong một lãnh vực. Sự đoàn kết ấy được diễn tả trong huy hiệu
Đệ nhứt cộng hoà: năm cành trúc kết thành một bó, dưới khẩu hiệu “Tiết trực
Tâm Hư.” Tuy nhiên, mỗi nhân vật có cá tánh riêng, nhận định không luôn
luôn nhất thống, đôi khi còn mâu thuẫn. Đó là hậu quả khó thể tránh trong một
chế độ dựa vào gia tộc để lãnh đạo. Phe chống đối cũng như Hoa kỳ và Cộng sản
đều khai thác triệt để và dễ dàng nhược điểm này.
Dư
luận cho rằng trong năm chót của chế độ, trước cuộc binh biến 1.11.1963, ông
Nhu – trên thực tế – là một “Tổng thống không ngôi” vì có nhiều quyền lực, làm
lu mờ vai trò của ông Diệm nhưng quyền bính hiến định vẫn ở trong tay ông Diệm
bị tấn công tứ phiá, bên trong lẫn ngoài nước. Không có một văn kiện chánh thức
nào bổ nhiệm ông Nhu lẫn ông Cẩn làm Cố vấn Chánh phủ. Chính các đoàn thể chánh
trị ở Miền Trung mời ông Cẩn làm “Cố vấn Chỉ đạo” và dành cho ông
danh xưng nầy. Có lúc dư luận cảm thấy ông Diệm cần ông Nhu hơn là ông Nhu cần
ông Diệm. TT Diệm không thể tách rời khỏi ông Nhu đóng vai trò “l’âme
damnée, linh hồn đày đọa”. Đó là đầu mối thảm trạng xảy ra cho hai người
vào giờ phút chót.
TT
Diệm tưởng lầm có thể dùng uy tín cá nhân để bảo vệ sanh mạng của bào đệ. TT
Diệm cũng tưởng lầm khối tướng lãnh chấp nhận điều đình với ông. Phần đông
tướng lãnh kính nể TT Diệm nhưng tất cả ngán sợ ông Nhu vì ông Nhu lắm mưu mô,
nhiều bản lãnh. Sự ngán sợ đã trấn áp lòng nể trọng và dẫn đến quyết định hy
sinh vị nguyên thủ quốc gia. 3 giờ trưa ngày 1 tháng 11, lúc tiếng súng đang nổ
lớn, TT Diệm điện thọai cho đại sứ Lodge: Một cuộc điện đàm ngắn ngủi, đầy phẫn
nộ trong khuôn khổ ngoại giao. Khi hay hai ông Diệm, Nhu thoát khỏi Dinh Gia
Long đêm1.11.1963, nhóm phản lọan “run đến phát rét” và một tướng cầm
đầu định “trở cờ”, theo sự tiết lộ của Tổng thống Thiệu trước khi qua
đời với người viết. Conein thúc phe phản lọan phải bắt sống cho kỳ được hai ông
Diệm, Nhu. Conein nói suồng sã: “On ne fait pas l’omelette sans casser les
oeufs, Không thể rán trứng mà không đập bể trứng !”, theo Trần Văn Đôn kể
lại trong Hồi ký.
TT
Diệm không chiụ ra lệnh cho một số đơn vị võ trang trung thành phản công quân
đảo chánh vì muốn tránh cảnh nồi da xáo thịt, làm suy giảm tiềm năng kháng
cộng. 4 giờ sáng ngày 2.11.1963, hai tư lệnh Quân khu thân tín ở Vùng I và II
là tướng Đỗ Cao Trí và Nguyễn Khánh tuyên bố ủng hộ Hội đồng Cách Mạng. Hy vọng
cuối cùng tan biến. Hai giờ sau, Tổng thống cho phép đại úy Đỗ Thọ, sĩ quan tùy
viên, điện thoại cho chú y là đại tá Đỗ Mậu yêu cầu cho xe đến đón tại Nhà thờ
Cha Tam Chợ lớn. Lúc 6 giờ và 6 giờ 45 sáng ngày 2.11.63, TT Diệm đích thân
điện thoại cho các tướng Minh, Đôn và Khiêm để tìm giải pháp cho cuộc khủng
hoảng. Dương Văn Minh chỉ định Mai Hữu Xuân, Nguyễn Văn Quang, Dương Ngọc Lắm,
Dương Hiếu Nghĩa và Nguyễn Văn Nhung (tên vệ sĩ đã từng thủ tiêu xác của Ba
Cụt) đi đón, với chỉ thị riêng thanh toán hai ông Diệm, Nhu, trước khi về tới
Bộ Tổng tham mưu. Thái thú Cabot Lodge nhắm mắt trước vụ mưu sát bỉ ổi này mà
ông có dư quyền chận lại nếu muốn. Đây là một vết nhơ không bao giờ rửa sạch
trong lịch sử đại cường Hoa kỳ. Tổng thống Kennedy (lãnh tụ đảng Dân chủ) quá
yếu đuối, để cho thuộc hạ lật đổ ông Diệm một cách vô trách nhiệm, với sự a
tùng của viên đại sứ đồ tể Cabot Lodge (thuộc đảng Cộng hoà). Mai Hữu Xuân (đồ
đệ của tên Cò khát máu Pháp Bazin) sống cô đơn, qua đời tại vùng Bắc Californie
vì bịnh tim, nhiều hôm sau lối xóm mới khám phá được, báo cho cảnh sát. Đại tá
Quang (gốc Đaị Việt và cấp trên của Dương Văn Minh trong Quân đội Pháp) thăng
thiếu tướng, một thời gian ngắn thì chết vì bịnh lao phổi.
Ông
Nhu có thiện cảm với Pháp hơn với Mỹ, yếu tố văn hoá/ giáo dục ảnh hưởng nặng.
Ông Diệm lại e dè với Pháp (qua kinh nghiệm thất vọng thời làm quan dưới triều
thực dân) nhưng rốt cuộc, oái oăm thay, ông trở thành nạn nhân của Mỹ mà ông
nghĩ là văn minh và nhân đạo hơn!
Con
người của chí sĩ Ngô Đình Diệm.
Nhiều
sách vở và tài liệu đã nóí về cuộc đời chánh trị và riêng tư của TT Ngô Đình
Diệm. một lãnh tụ cương trực, khí khái, chống cộng cố hữu (anti-communiste
invétéré) cũng như bướng bỉnh với đế quốc, bất luận Pháp, Tàu hay Mỹ. Theo ông
QTĐ, TT Diệm có cái uy nghiêm riêng phát xuất từ một gương mặt phúc hậu, một
tác phong cương nghị, một giọng Huế ấm áp, một lối nhìn thẳng vào người đối
thoại. Một nốt ruồi đen thấy rỏ trên gò má dưới mắt trái của Tổng thống được
các nhà tử vi xem như báo hiệu một số mạng nhiều buồn phiền và tang tóc. Ông
không nặng lời hay gắt gỏng với cấp thừa hành, khi không vừa ý.
Phong
cách của TT Diệm làm cho những người tiếp xúc với ông phải kính nể. Sau cái bề
ngoài trầm tĩnh, TT Diệm là một con người cuồng nhiệt, một hỏa diệm sơn, kiên
trì trong mục đích, không nhân nhượng trên những đức tin căn bản. Trong chín
năm làm việc tại Dinh, ông Đức cũng có dịp chứng kiến một ít trường hợp – vì lý
do đặc biệt – Tổng thống thịnh nộ, quát tháo, đập bàn … Những “trận bão” này,
tuy nhiên, qua mau, Tổng thống tự kềm chế cấp thời vì bản tánh của ông bộc
trực, không cố chấp, không thâm độc như Hồ Chí Minh. Ông có thể độc thoại hàng
giờ khi nói đến những đề tài mà ông nghiền ngẫm như chủ thuyết cộng sản, ấp
chiến lược, khu trù mật, dinh điền, cải tổ hành chánh, hay văn hoá Khổng Mạnh.
Mái tóc đen nhánh, dáng người thấp, chân đi hai hàng lạch bạch nhưng mau lẹ.
Rất sùng đạo, xem lễ mỗi buổi sáng tại hoặc một phòng riêng trong Dinh, hoặc
nhà nguyện Dòng Chúa Cứu thế. Trang phục màu trắng, cà vạt đen quanh năm, không
thay đổi. Làm việc bất chấp giờ giấc, với nhịp độ làm các người thân cận mệt
nhoài. Khi có vấn đề khẩn, ông cho mời nhân viên hữu trách vào Dinh để đàm đạo
thâu đêm. Bằng không, ông đọc phúc trình, hồ sơ đến khuya, uống trà, hút thuốc
nhưng không bao giờ hút hết phân nửa điếu thuốc.
TT
Diệm kinh lý không biết mệt, có khi mỗi tuần đi suốt hai ba ngày, đến các tiền
đồn hẻo lánh, làng Thượng xa xôi, sử dụng mọi phương tiện chuyên chở: máy bay,
ghe, tàu, xe jeep, trực thăng… Ông không hùng hồn trước đám đông nhưng rất
thoải mái và thân mật ở giữa những nhóm nhỏ, không quan cách, không mị dân.
Khi
nhóm Hội đồng Nội các, Tổng thống Diệm thường ra ngoài chương trình ấn định,
nếu tình cờ gặp một đề tài gây chú ý. Ông nói say mê, không đầu không đuôi, lắm
khi không kết luận. Với tư cách thơ ký phiên họp, ông QTĐ ghi mệt tay. Lúc bế
mạc, các bộ trưởng thường phải nhờ ông Đức tóm tắt vì suốt chín năm trời làm
việc bên cạnh Tổng thống, ông Đức đã quen và rút kinh nghiệm, tuy đôi lúc cũng
đoán lầm.
TT
Diệm sống rất nặng về lý tưởng. Con người Khổng giáo nghiêm khắc và Công giáo
khổ hạnh nơi ông có những nhận xét lắm khi không sát thực tế. Ông thường nhắc
rằng người cán bộ trung thành luôn luôn hy sinh vì đại cuộc mà không cần đến
cơm áo, danh vọng và chức tước, một lời khen của lãnh tụ đủ gây mãn nguyện. Khổ
nỗi, không phải cán bộ nào cũng thánh thiện như thế. Cuộc nổi loạn năm 1963 là
một sự cải chính xót xa. Sánh với Hồ Chí Minh, ông Diệm là một lãnh tụ đức độ
thiếu mưu lược, ghét xảo quyệt.
Thú
tiêu khiển của TT Diệm không nhiều vì thiếu giờ rảnh. Ông thích cỡi ngựa ở Đà
lạt hay trong vòng rào của Dinh Độc Lập trong những năm yên ổn. Ông sưu tập máy
ảnh, thích chụp hình và rất vui khi nhận được một máy lọai mới. Chủ tiệm chụp
hình Hà Di thường được gọi vào Dinh về vấn đề chuyên môn. Tổng Thống ăn uống
thanh đạm, thường bữa dùng tại ngay phòng ngủ, do ông già An và đại uý Nguyễn
Bằng phục dịch, thực đơn ít khi thay đổi gồm có cơm vắt, muối mè, cá kho và
rau. Tổng thống ít khi đau, lâu lâu cảm cúm, có bác sĩ Bùi Kiện Tín chăm sóc.
Phòng nội dịch không đông nhân viên, do ông Tôn Thất Thiết phụ trách. Vấn đề
tiền bạc riêng của Tổng thống thì giao trọn cho Chánh văn phòng đặc biệt Võ Văn
Hải, ông Diệm không có nhu cầu lớn. Ông Hải, học trò cũ của GM Ngô Đình Thục, tốt
nghiệp Trường Khoa học Chính trị Paris, cử nhân Hán học, rể của cựu Thượng thơ
Nguyễn Khoa Toàn, theo sát Tổng thống Diệm từ lúc còn bôn ba ở hải ngoại và
được ông Diệm thương như con. Ông Hải chính là người được TT Diệm chỉ định
ngày11.11.1960 ra trước cổng Dinh Độc Lập tiếp xúc với các sĩ quan phản lọan
Nguyễn Chánh Thi – Vương Văn Đông để tìm hiểu yêu sách của họ. Hải chống ông bà
Nhu và bác sĩ Tuyến, giám đốc Sở Mật vụ và cũng không thích ông Cẩn.
Ông
Đức còn thêm: Vài hôm sau 1.11.1963, ông có chứng kiến vụ Hải lập biên bản trao
cho đại úy Đặng Văn Hoa, chánh văn phòng của tướng Trần Văn Đôn số tiền của TT
Diệm giao cho Hải cất giữ. Ông Đức không biết số tiền này được bao nhiêu và lọt
vào túi của ai. Nôi hai trang cuối cùng của hồi ký Việt Nam Nhân chứng, Trần
Văn Đôn có ghi rõ Hải đã trao hai số bạc mặt 2.390.000 đồng và 6.297 Mỹ kim,
Dương Văn Minh lấy 6.000 đô và chia cho Trần Thiện Khiêm 297 đô. Số bạc VN được
phân phát cho Tôn Thất Đính, Lê Văn Kim, Dương Văn Minh, Nguyễn Khánh, Nguyễn
Hữu Có, Nguyễn Văn Thiệu, Phạm Ngọc Thảo, Trần ngọc Tám và Trần Thiện Khiêm,
riêng Đôn có nhận 24.500 đồng.
Khi
phe quân nhân lên cầm quyền, Võ Văn Hải có can đảm tổ chức nhóm “Tinh thần
Ngô Đình Diệm” và ra ứng cử dân biểu taị Sàigòn nhưng thất cử. Năm 1974,
không hiểu vì sao Hải lại xoay qua, cùng với Tôn Thất Thiện, ủng hộ nhiệt tình
tướng Dương Văn Minh là người ra lệnh hạ sát hai ông Diệm, Nhu. Hải qua đời
trong một trại giam Bắc Việt sau 1975, đem theo nhiều điều bí mật chưa hề tiết
lộ.
Về
câu hỏi TT Diệm liên hệ ra sao với đảng Cần Lao, ông QTĐ cho biết ông Diệm chỉ
để ý theo dõi hoạt động của Phong Trào Cách Mạng Quốc gia (tổ chức nồng cốt của
chế độ từ lúc đầu) và Liên đoàn Công chức Cách mạng, một tổ chức ngoại vi của
Chánh phủ. Về chuyện thành lập và sinh hoạt của đảng Cần Lao, TT Diệm giao hết
cho hai ông Nhu và Cẩn. Trong các năm chót của chế độ, kế hoạch Ấp chiến lược
cũng do ông Nhu hoàn toàn phụ trách, Tổng thống không lưu ý đến như đã từng lưu
ý đến kế hoạch Dinh điền hay Khu Trù mật. Các gương mặt nổi trong hoạt động Cần
Lao gồm có các ông Huỳnh Văn Lang, Trần Kim Tuyến, Lê Văn Đồng, Huỳnh Hữu
Nghĩa, Lê Quang Tung, Đỗ Mậu, Nguyễn Văn Châu, Đỗ Kế Mai, Nguyễn Trân ..v..v..
Bs Tuyến làm việc với ông Nhu, ít khi gặp Tổng thống, trừ trường hợp đặc biệt.
Quyết định đưa Cần Lao vào Quân đội – tức là chính trị hoá Quân đội – làm yếu
Quân đội vì phá vỡ hệ thống quân giai và làm nản lòng các sĩ quan chuyên
nghiệp. Quân đội chỉ biết có Tổ Quốc. Và phục vụ tổ quốc mà thôi.
(Còn
tiếp)
©
Lâm Lễ Trinh
Lâm Lễ Trinh / Đàn Chim Việt
12:01:am
02/12/12
[Phần
1]
Vụ
công điện số 9159 cấm treo cờ Phật giáo và sự trở mặt của các sĩ quan thân tín.
Trong
quyển hồi ký “Dòng họ Ngô Đình”, xuất bản năm 2003 taị Californie, tác
giả Nguyễn Văn Minh, nguyên bí thơ (1956-1963) của cố Ngô Đình Cẩn, ghi nơi
trang 164-165: Lối 10 hôm sau vụ nổ lựu đạn giết 7 em bé và một số Phật tử tại
đài phát thanh Huế nhân ngày lễ Phật Đản 1963, Dương Văn Hiếu, trưởng đoàn Công
tác đặc biệt Miền Trung, vào Dinh để phúc trình với TT Diệm, ông Diệm nói với
Hiếu như sau về vụ treo cờ Phật giáo: “Sau đó tôi mới bảo Quách Tòng Đức gởi
công văn nhắc các Tỉnh, chứ tôi có cấm chi mô! Không hiểu taị răng hắn để tới
ngày chót mới gởi công điện. Khi xảy chuyện, tôi kêu vô hỏi, hắn xin thôi. Công
chuyện đổ bể như ri rồi, xin thôi thì ích chi?”. Nguyễn Văn Minh còn viết
thêm ý kiến của Tôn Thất Đính: “Ông Đức đã gởi đi một công điện mà không
tham khảo ý kiến ông Cố vấn Ngô Đình Nhu… Lẽ nào lại tự tiện đánh đi một công
điện như vậy nếu không được tình báo Mỹ tổ chức?”
Được
hỏi nghĩ sao về những đoạn trích dẫn trên đây, ông QTĐ tỏ vẻ rất ngạc nhiên.
Ông xác quyết không bao giờ nhận được lệnh của ông Diệm thảo và gởi cho các
Tỉnh trưởng công điện số 9159 đề ngày 6.5.1963 do ông Nguyễn Văn Minh nêu ra,
với nội dung “chỉ thị cho các cơ quan phụng tự (nhà thờ, chùa chiền… chỉ
treo cờ Quốc gia mà thôi” (nguyên văn). Trước đó, việc treo cờ được giải
quyết bởi hai nghị định số 78 và 189 của Bộ Nội vụ (năm 1957 và 1958) và một
sắc lệnh đầu năm 1962 của Phủ Tổng thống nhắc nhở quần chúng tôn trọng Quốc kỳ.
Ông
Đức kể lại: Tháng tư 1963, sau một cuộc thị sát vào mùa lễ Phục Sinh, TT Diệm
có chỉ thị cho ông Đức gởi thông tư lưu ý các giới chức Tỉnh về thể thức treo
quốc kỳ VN trong các ngày lễ đạo, không phân biệt tôn giáo nào: treo trước cổng
giáo đường, ở chính giữa và phiá trên, đúng kích thước, còn các cờ đạo và cờ
đoàn thể thì ở vị trí thấp hơn. Thông tư nhấn mạnh: phiá trong các giáo đường,
chùa chiền và những nơi thờ phượng, giáo kỳ được treo tự do, không giới hạn.
Lệnh của Tổng thống được phổ biến ngay ngày hôm sau.
Theo
ông QTĐ, đầu tháng 5.1963, tại Huế, xảy ra một điều đáng tiếc: Để lấy điểm
trong lễ Ngân khánh 25 năm thụ phong giám mục của Đức cha Ngô Đình Thục, nhà
chức trách hành chánh địa phương đã cho treo cờ Vatican “loạn xạ”, bất
chấp thông tư nói trên. Một tuần sau – ngày 8.5.1983 - vào lễ Phật Đản, các
Phật tử cũng tự tiện treo cờ Phật giáo như thế. Hôm sau, Tỉnh trưởng Thừa Thiên
trở lại thi hành thể thức treo cờ trong thông tư của Phủ Tổng thống nên gây sự
phẫn nộ của Phật tử vì họ cho rằng đây là một biện pháp bất công, kỳ thị. Tại
Miền Nam, theo ông Đức, với 4.800 chùa Phật, không có xảy ra vấn đề như ở Huế.
Ông
Đức còn nhớ rất rành mạch rằng, sau thảm kịch tại Đài Phát thanh Huế chiều ngày
8.5.1963, Tổng thống có đòi ông vào Văn phòng để đưa cho ông xem, với một gương
mặt “mệt nhọc, buồn rầu và chán nản”, công điện ngày 6.5.1963 nói trên
và hỏi “một cách sơ sài” ai đã gởi đi chỉ thị ấy. Ông Đức trả lời không
biết vì trong sổ công văn gởi đi không có dấu vết của tài liệu vưà kể. Theo ông
QTĐ, trong hoàn cảnh chánh trị dồn dập sôi động lúc đó (Thích Quảng Đức tự
thiêu, Quách Thị Trang bị bắn chết tại chợ Bến Thành, lựu đạn nổ ở Huế, tướng
lãnh lập kiến nghị đòi cải tổ, việc kiểm soát chùa v.v…), TT Diệm rối trí,
không còn màng đến việc ra lệnh điều tra. Ông có lẽ dư biết việc giả tạo công
điện 9159 là một đòn phép mới của phe chống Chánh phủ ( Phật giáo Ấn quang?
Tình báo Hoa kỳ? Đảng phái đối lập? hay Cộng sản?). Vậy việc ông Đức xin từ
chức là một điều thất thiệt. Nghi “tình báo Mỹ tổ chức”ông Đức –
như tướng Đính ỡm ờ xuyên tạc – là một chuyện tưởng tượng rẻ tiền.
Để
tỏ thiện chí dàn xếp, Chánh phủ đồng ý cho hai Ủy ban Liên bộ và Liên phái công
bố một thông cáo chung ngày 16.6.1963 xác định những điểm đã thỏa hiệp về việc
treo cờ Phật giáo và Quốc kỳ, hưá xét lại Dụ số 10 trước Quốc hội vào cuối
1963, tạm ngưng áp dụng Nghị định của Phủ Tổng thống số 116/TTP/TTK ngày
23.9.1960 ấn định thể thức mua bán bất động sản và đất đai của Phật giáo, hứa
sẽ trừng trị nhân viên có lỗi và bồi thường các gia đình nạn nhân. Tuy nhiên,
mọi việc đã quá trễ đối với Hoa kỳ và Bắc Việt.
Trong
hồi ký “Ngô Đình Diệm, Nỗ lực hoà bình dang dở”, (nxb Xuân Thu
Californie 1989), nơi trang 189-190, Nguyễn Văn Châu, nguyên giám đốc Nha Chiến
tranh Tâm lý Quân đội VNCH, trở thành đối lập với Chánh phủ trước cuộc binh
biến 1.11.1963, có ghi lại: Sau 1975, một cựu đại uý Hoa kỳ tên James Scott,
liên hệ với CIA và từng làm cố vấn cho Tiểu đoàn 1/3 thuộc Sư đoàn 1 Bộ binh,
thú nhận trong một lá thơ đăng trên một tuần báo Mỹ rằng chính y đã gài một
trái bom nổ chậm chiều 8.5.1963 taị Huế. Sự kiện này cũng được Trần Kim Tuyến,
dưới bút hiệu Lương khải Minh, ghi lại trong hồi ký Làm thế nào giết một
Tổng thống? (tập 2, trang 366-370). Theo trung tướng Trần Thiện Khiêm xác
nhận với Marguerite Higgins, tác giả quyển sách Vietnam, Our nightmare, chương
VI, Nguyễn Khánh (nắm quyền sau cuộc chỉnh lý 30.1.1964) đã hy sinh thiếu tá
Đặng Sỹ, phó Tỉnh trưởng Nội an Thừa Thiên, để Thích Trí Quang trì hoãn chống
đối. Toà án Mặt trận xữ Sỹ khổ sai chung thân.
Tình
trạng giữa TT Diệm và Mỹ căng thẳng kể từ muà hè 1962, nổ lớn taị Huế với vụ
Phật giáo 8.5.1963. Qua tháng 7, tin đồn đảo chánh lan rộng. Ngày 21.8.1963,
đại sứ Lodge trình ủy nhiệm thơ và bắt đầu móc nối với tướng lãnh. Sau ngày Lực
Lượng Đặc Biệt của đại tá Lê Quang Tung lục soát chùa chiền, các tướng tin cẩn
của TT Diệm đều đổi lòng, theo phe phản loạn, trừ ông Cao Văn Viên trước sau
như một. Ông Đức cảm động khi được biết đại tướng Viên (hiện ở Hoa Thịnh Đốn)
đã xác nhận với người viết rằng sau ngày 30.1.1964 Nguyễn Khánh chỉnh lý ê-kíp
Dương Văn Minh, Nguyễn văn Nhung, kẻ giết hai ông Diệm-Nhu, – từ đại úy thăng
thiếu tá – bị An ninh Quân đội bắt vào giao cho Lực lượng Nhảy Dù của Tư lệnh
Cao Văn Viên canh giữ. Nhung “đã tự treo cổ bằng một sợi giây giày trong
khám đường”, theo lời tướng Viên.
Được
hỏi: trong các tướng thường vô ra Dinh Độc lập, ai là người được sủng ái nhứt,
ông QTĐ đáp không do dự: “Tôn Thất Đính và Trần Thiện Khiêm, mà Tổng thống
xem như người nhà!” Điều này không ngăn Đính và Khiêm đóng vai trò
chính yếu trong cuộc đảo chánh 1.11.1963, hệ trọng hơn cả Dương Văn Minh được
chọn làm bình phong. Chính Trần Văn Đôn, với tư cách người móc nối, đã tiết lộ
trong hồi ký “Việt Nam Nhân Chứng”, rằng Đôn có dò xét tâm ý của Đính và
đến gặp Khiêm bốn lần, lần đầu vào tháng 9.1963, và Khiêm có cho Đôn biết “ông
ta cũng có một kế hoạch riêng do Mỹ chủ trương”. Đôn viết (nguyên văn): “Tôi
khuyên ông ta không nên bàn với Mỹ một việc quan trọng như vậy, nên bỏ kế hoạch
ấy đi!”(trang 193). Trong những biến cố quân sự liên tiếp làm hỗn loạn Miền
Nam từ 1.11.1963 cho đến ngày Tổng thống Thiệu cầm quyền, tướng Trần Thiện
Khiêm đứng sau màn giựt giây chiếu theo lời xác nhận của một số nhân chứng hàng
đầu khả tin. Tới nay, ông Khiêm không đính chánh mà cũng không tiết lộ gì cả.
Liệu tướng Khiêm sẽ ra đi như tướng Thiệu, mang xuống tuyền đài những bí ẩn đau
thương của Đệ nhị Cộng hoà Miền Nam ?
Theo
QTĐ, Dương Văn Minh không sâu sắc về chánh trị tuy thời cuộc đưa lên ghế Quốc
trưởng hai lần: sau 1.11.1963 (nhờ Mỹ giúp) và tháng tư 1975 (với sự đồng ý của
Bắc Việt). Lần đầu, Minh tại chức ba tháng; lần sau, được 40 giờ, rồi đầu hàng
địch vô điều kiện. Với tư cách Bộ trưởng Nội vụ, tác giả bài này được chỉ thị
đích thân điều tra mật về trường hợp tẩu tán kho vàng Bảy Viễn chứa trong một
thùng kẽm lớn, theo phúc trình của đại tá Nguyễn Văn Y, Tỉnh trưởng Chợ lớn,
phụ tá hành quân cho ông Minh trong cuộc tảo thanh Rừng Sát. Người viết có mời
tướng Minh đến giải thích. Vì lý do chánh trị, hồ sơ tạm xếp. Bộ Tư lệnh Hành
Quân bị giải tán, tướng Minh được cử làm Cố vấn Quân sự Phủ Tổng thống, một
chức vụ tượng trưng. Từ đó, ông cảm thấy không yên tâm với “chiếc gươm Damoclès
treo trên đầu”, ông hận chế độ – đặc biệt cố vấn Nhu - vô ơn sau khi ông đã
chống Nguyễn Văn Hinh, ủng hộ Thủ tướng Diệm, giúp dẹp Bình Xuyên và bắt nạp Ba
Cụt. Một lý do khác gây nghi ngờ đối với tướng Minh là cơ quan tình báo quốc
gia bắt đủ bằng chứng về mối liên hệ thầm lén giữa ông Minh và người em CS là
thiếu tá Dương Văn Nhựt, bí danh Mười Ty. Một người em khác của tướng Minh là
Trung tá QĐVNCH Dương Văn Sơn cũng đã chứa chấp vợ chồng Nhựt và đóng vai trò
liên lạc ở trong và ngoài xứ. Cục trưởng Trung ương Tình báo và Tổng giám đốc
Cảnh sát Công an Nguyễn Văn Y, hiện ở Virginia, đã xác nhận với người viết có
đích thân trình hồ sơ Dương Văn Minh cho TT Diệm xem. Tổng thống liền ra lệnh
hủy bỏ hồ sơ nầy “trước mắt ông” vì không muốn cho Hoa kỳ biết, “xấu
hổ.” (sic).
Hoa
kỳ và Cabot Lodge đã khai thác mối thù riêng của tướng Minh đối với cá nhân hai
ông Diệm, Nhu để lật đổ Đệ nhứt Cộng hoà và thay ngựa giữa giòng. Hoa kỳ cũng
dư biết Minh có liên hệ với Bắc Việt nên áp lực Trần Văn Hương trao quyền gấp
lại cho D V Minh – trái với Hiến pháp – hầu tạo lý do cho Mỹ chuồn sớm khỏi VN.
Nguyên đại tá Nguyễn Linh Chiêu, hiện ở Huntington Beach, Californie, kể lại
với tác giả bài này: Năm 1983, ông có gặp tướng Minh tại Paris, hỏi vì sao thủ
tướng Vũ Văn Mẫu cuối tháng 4.1975 lại hấp tấp ra thông cáo buộc quân Mỹ phải
rút trong vòng 24 giờ? Tướng Minh đáp – trước mặt nhân chứng Trần Văn Đôn – đã
làm “theo lời yêu cầu của đại sứ Mỹ Graham Martin.” Các sự kiện trên đây
cho thấy tướng Dương Văn Minh chỉ là một con rối trong tay Hoa kỳ, Pháp và Bắc
Việt. Minh đã giúp Hoa kỳ tràn vào VN bằng cách tuân lệnh đảo chánh ông Diệm.
Mười hai năm sau, cũng chính Minh giúp Quân đội Mỹ tháo chạy. Nguyên TT Trần
Văn Hương đã thẳng thắn phát biểu: “Minh không phải là con người thích hợp
với cảnh dầu sôi lửa bỏng của Đất nước!”
Năm
1988, đại tướng Minh được Hoa kỳ cho phép rời Paris qua Pasadena, Californie,
sống với người con gái. Phải chăng đây là một cách trả ơn? Ông Minh quá vãng
ngày 6.8.2001, thọ 86 tuổi. Trước đó, Võ Văn Kiệt cũng có đến thăm ông taị
Pháp, theo Lý Quý Chung tiết lộ trong quyển “Hồi ký Không Tên” vưà xuất
bản taị Saigon. Với vài người thân tín, tướng Minh nói ông không tiếc hối đã
đóng vai trò của một Pétain Việt Nam!
Nguyễn
Khánh là một sĩ quan thân tín có công “cứu Chúa” trong vụ binh biến
11.11.1960 khi giữ chức Tham mưu trưởng Bộ Tổng tham mưu. Ông nuôi cao vọng
thay thế Tổng tham mưu trưởng Lê Văn Tỵ. Sau khi thăng Thiếu tướng tạm thời taị
mặt trận, ông được đưa lên Cao nguyên hẻo lánh để trấn Quân khu 2 và Vùng 2
chiến thuật. Ông Khánh sanh bất mãn, vì thế tuyên bố trên đài phát thanh lúc
bốn giờ sáng ngày 2.11.1963 ủng hộ phe đảo chánh. Theo tướng Khánh kể lại với
người viết: đêm 1.11.1963, ông Diệm và ông Nhu có điện thoại từ Chợ Lớn lên
Pleiku cố thuyết phục ông Khánh cầm quân về Sàigòn giải cứu nhưng ông Khánh trả
lời “Quá trễ và ở quá xa.”. Câu hỏi đặt ra: Nếu tướng Khánh nhận về “cứu
giá”, nếu TT Diệm trì hưỡn xuất hiện sáng 2.11.1963 và nếu sự cứu giá thành
công, thì thời cuộc liệu thay đổi ra sao? Mọi việc tùy thuộc biết bao nhiêu chữ
“nếu”! Sau hết, với người viết, tướng Khánh còn than phiền TT Diệm không giữ
lời hứa (viết tay) trao quyền lại cho Quân đội sau cuộc binh biến 11.11.1960.
Đây là một sự kiện khác mà tướng Khánh hẳn không quên. Trong một buổi lễ long
trọng truy điệu cố TT Ngô Đình Diệm taị thủ phủ Little Sàigòn, Californie,
tướng Nguyễn Khánh không tiếc lời ca tụng TT Diệm như một anh hùng dân tộc mà
ông ngưỡng mộ và quyết chí noi gương. TT Diệm nể trọng đại tướng Lê Văn Tỵ,
người duy nhứt trong Quân đội được kêu bằng Ngài. Phiá dân sự, cách xưng
hô này chỉ áp dụng đối với Phó TT Nguyễn Ngọc Thơ và Bộ trưởng Ngoại giao Vũ
Văn Mẫu, nhân vật cạo đầu năm 1963 để phản đối trong vụ Phật giáo.
Tướng
nào giỏi đóng tuồng và chuyên “trở cờ”? Tuy không thân cận với giới
tướng lãnh, ông Đức có thể trả lời theo một nhận định chung: Trần Văn Đôn (em
út của Tây con Nguyễn Văn Hinh và là người từng công khai đốt lon sĩ quan Pháp
để tỏ lòng trung thành với TT Diệm) và Tôn Thất Đính (con cưng của chế độ trở
giáo đâm sau lưng chế độ. Một Brutus hay một Juda? ). Ai thâm độc nhứt? Đỗ Mậu.
Ông Mậu – một cột trụ Cần Lao – thú nhận đã mọp lạy trước ông Đính (cũng là Cần
lao gộc) để van xin Đính theo quân nổi loạn. “Đại tá muôn năm” Đỗ Mậu hận vì TT
Diệm cho rằng ông không đủ văn hoá để tiến cao hơn. Người viết có dịp hỏi
nguyên Thủ tướng Nguyễn Khánh nghĩ sao khi chọn Mậu lãnh đạo Bộ Văn hoá không
thích hợp chút nào với trình độ của y thì tướng Khánh nheo mắt cười, trả lời:
Mậu tự ti mặc cảm nhưng đầy cao vọng và được một số Phật tử ủng hộ lúc đó. Việc
bổ nhiệm này khuyến khích Mậu cộng tác sốt sắng và đồng thời biến Mậu thành trò
cười của quần chúng! Đây là một “đòn chánh trị” quen thuộc của Nguyễn Khánh,
kịch sĩ từng đả đảo Hiến chương Vũng Tàu do chính ông cho thảo ra. Một đòn khác
của tướng Khánh: móc nối với Huỳnh Tấn Phát, lãnh tụ Mặt trận Giải phóng Miền
Nam, với chủ đích – theo lời tuyên bố của Khánh – kéo Phát về phiá Quốc gia.
Điều này bị Nguyễn Thị Bình phủ nhận hoàn toàn trong hồi ký Chung Một Bóng
Cờ, (nxb Chính trị Quốc gia, Hànội 1993). Chẳng những thế, trang 453-454
của hồi ký còn tiết lộ Nguyễn Khánh đã vận động Hoa kỳ cúp viện trợ và bỏ rơi
TT Thiệu, Khánh công khai đi đêm với Mặt trận trong giai đoạn chót của Hiệp
định Paris.
“TT
Diệm có thích được nịnh hót hay không?” Ý kiến của Ông Đức: Tại Bắc Việt, Cộng sản
đã thần tượng hoá Hồ Chí Minh. Trong Nam, cũng có khuynh hướng ấy đối với ông
Diệm, dưới nhiều hình thức, đặc biệt trong Phong trào Cách mạng Quốc gia với số
đoàn viên tăng từ 10,000 năm 1955 lên đến 2 triệu năm 1963, tổ chức đến tận xã,
phường. Bộ trưởng Thông tin Trần Chánh Thành bỏ hàng ngũ kháng chiến về cộng
tác với ông Diệm từ lúc đầu như Trần Hữu Phương, Trần Lê Quang… Ông có công xây
dựng Phong trào CMQG, tổ chức Chiến dịch tố cộng và đề xướng “Suy tôn Ngô
Tổng thống”. Bất thuận với Trần Kim Tuyến, Thành rời Nội các cuối năm 1959.
Ba bộ trưởng khác ra đi cùng một lúc vì, với ông Thành, lập hồ sơ truy tố một
số cán bộ Cần lao dân sự và quân sự lộng quyền: Trần Trung Dung (Quốc phòng),
Nguyễn Văn Sĩ (Tư pháp) và người viết (Nội vụ). Bộ Thông tin bị đổi thành Nha
Tổng Giám đốc Thông tin do bác sĩ (Cần lao) Trần Văn Thọ phụ trách. Ngày
30.4.1975, ông Thành (Nghị sĩ và Ngoại trưởng thời Nguyễn Văn Thiệu) tự tử bằng
thuốc độc tại nhà để tránh sa vào tay CS còn bs Tuyến thì được nhà báo điệp
viên Việt cộng nằm vùng Phạm Xuân Ẩn lấy xe chở đến một địa điểm dùng trực
thăng Mỹ thoát khỏi VN. Tuyến định cư tại Anh quốc nhờ bà Tuyến làm việc cho
Tòa Đại sứ Anh ở Sàigon. Tuyến làm chủ một nhà trọ bed and breakfast gần
Cambridge và qua đời cách đây vài năm, sau khi phát hành với Cao Vĩ Hoàng quyển
hồi ký “Làm thế nào giết một Tổng thống?”
Theo
ông QTD, TT Diệm cởi mở, bình dân trong những năm đầu chấp chánh nhưng về sau,
trở nên khó tánh và khép kín hơn. Ảnh hưởng của quyền lực? hoàn cảnh ? giới cận
thần a dua? Qua ba giai đọan Quốc Hội Lập Hiến, Quốc Hội Lập Pháp kỳ 1 và Quốc
Hội Lập Pháp kỳ 2, nền Đệ nhứt Cộng hoà đi lần vào bế tắc. Trong gia đình, ông
bà Trần Văn Chương, nhạc gia của ông Nhu, – chồng, đại sứ VNCH taị Hoa Thịnh
Đốn và vợ, quan sát viên tại Liên Hiệp Quốc – lợi dụng chức vụ để phản tuyên
truyền và đả kích kịch liệt Chánh phủ Sàigòn và luôn cả vợ chồng ông Nhu. Bác
sĩ Trần Văn Đỗ, chú vợ của cố vấn Nhu, và luật sư Nguyễn Hữu Châu, nguyên bộ
trưởng Phủ Tổng thống kiêm Bộ trưởng Nội vụ, anh em bạn cột chèo với ông Nhu,
cũng không còn ủng hộ ông Diệm. Ls Châu đào thoát qua Paris ngang con đường Nam
Vang nhờ sự giúp đỡ của bạn học cũ là Quốc vương Sihanouk. Ông đã trình luận án
Thạc sĩ luật chỉ trích chương trình viện trợ Hoa kỳ ở VN và sau đó, dạy luật
taị Đại học Paris. Ls Châu như khoa học gia Bửu Hội, năm 1972, cũng ngả theo
ủng hộ Mặt trận Giải phóng Miền Nam. Trần Văn Đôn- người chủ trương đảo chánh –
nhìn nhận một cách thương hại: Tội nghiệp, mọi người đều bỏ TT Diệm!
Ông
QTĐ tỏ ra dè dặt đối với dư luận cho rằng TT Diệm kỳ thị Phật giáo. Ông cho
biết TT Diệm thường tiếp xúc với các vị tu hành thuộc mọi tôn giáo, đặc biệt
Phật giáo; không bỏ qua dịp viếng thăm một số chùa như chùa Sư Nữ của Sư bà
Diệu Huệ (mẹ giáo sư Bữu Hội) ở Phú Lâm, chùa Diệu Đế ở Huế v.v… Chính ông Đức
đã nhiều lần chuyển đến tay ông Mai Thọ Truyền, chủ chùa Xá lợi và Hội trưởng
Hội Phật giáo Nam Việt những số tiền giúp đỡ. Một chuyện mà ít người biết là TT
Diệm đã hiến cho Đức Đạt Lai Lạt Ma trọn số tiền 15.000 mỹ kim, giải thưởng Leadership
Magsaysay tặng cho Tổng thống. Vì lý do chánh trị, quyết định này không
được công bố.
Ủy
ban tôn giáo Liên Hiệp Quốc được Chánh phủ Saigòn mời đến điều tra năm 1963
cũng đã phúc trình - sau ngày hai ông Diệm, Nhu bị giết – rằng Đệ nhứt Cộng hoà
không kỳ thị tôn giáo. Mặt khác, TT Diệm đã từng thẳng thắn bác bỏ những yêu
sách quá đáng của các giáo phẩm di cư, bởi thế nên có sự bất mãn ngấm ngầm. Hai
Giám mục Phát Diệm, Bùi Chu Lê Hữu Từ và Phạm Ngọc Chi chống đối ra mặt.
Cho
đến ngày TT Diệm qua đời, phần đông các người phục vụ sát cạnh bên Tổng thống
hàng ngày đều thuộc thành phần Phật giáo: Đổng lý (QTĐ), Tổng thơ ký Nguyễn
Thành Cung, Chánh văn phòng Võ Văn Hải, bí thơ Trần Sử, nội dịch Tôn Thất
Thiết, cận vệ Nguyễn Bằng…..
Vấn
đề thủ tiêu các người đối lập và việc tiếp xúc của ông Nhu với đối phương Cộng
sản.
Sau
chánh biến 1.11.1963, Hội đồng Quân nhân Cách Mạng tố cáo chánh quyền Diệm đã
thủ tiêu một số ngưới đối lập như Nguyễn Bảo Toàn, Tạ Chí Diệp, Vũ Tam Anh, Hồ
Hán Sơn, v.v… QTĐ tuyên bố không biết gì về những chuyện này thuộc thẩm quyền
các cơ quan công an, tình báo. Tuy nhiên, ông tin chắc rằng ông Diệm không bao
giờ đích thân chủ trương như vậy vì Tổng thống là một tín đồ Công giáo thuần
thành, phân biệt tội phước, không khát máu như Cộng sản mà ông tích cực chống
đối. Có thể một số nhân viên an ninh cuồng tín đã hành động để lấy điểm (excès
de zèle) hay giải thích sai lầm chỉ thị cấp trên. Một bằng chứng cụ thể là
TT Diệm chỉ ra lệnh giam chớ không cho xử tử Hà Minh Trí, một cán bộ Cao Đài,
mưu sát hụt ông tại Ban Mê Thuột và gây thương tích cho Bộ trưởng Đỗ Văn Công.
Hà Minh Trí được Hội đồng Cách Mạng trả tự do khi họ đã giết TT Diệm. Câu hỏi
nêu ra là cuối cùng, TT Diệm có hay biết các vụ thanh toán đối lập hay không và
phản ứng thế nào? Dù sao, lịch sử vẫn đặt vấn đề trách nhiệm tinh thần đối với
ông.
Trong
giai đoạn chót của chế độ, có tin đồn trong quần chúng và báo giới Mỹ rằng cố
vấn Ngô Đình Nhu đi đêm với CS kháng chiến để tìm ra giải pháp giữa Nam, Bắc.
Chính ông Nhu có đề cập đến chuyện này trong vài phiên nhóm với tướng lãnh tại
Bộ Quốc phòng và ngày 23.7.1963 taị suối Lồ Ồ khi nóí chuyện với các cán bộ xây
dựng Ấp Chiến lược khoá 13. Một nguồn tin khác cho biết ông Nhu xử dụng trung
gian cuả bốn đại sứ Roger Lalouette (Pháp), d’Orlandi (Ý), Goburdhun (Ấn dộ) và
Manelli (Ba Lan), (hai ông sau là thành viên của Ủy ban Quốc tế kiểm soát đình
chiến) cũng như Tổng lãnh sự Pháp ở Bắc Việt Jacques de Buzon để liên lạc với
Hànội.
Ông
QTĐ nói có nghe dư luận này nhưng không biết rõ chi tiết. Ông cũng có nghe xầm
xì rằng ông Nhu đã gặp một đại diện Văn phòng Chính trị CS (Phạm Hùng?) trong
lần đi săn tại Quận Tánh Linh, Bình Tuy. Ông Đức nghĩ đây chỉ là một đòn chiến
thuật của ông Nhu để dằn mặt Hoa kỳ, Tổng thống Diệm không bao giờ chấp nhận
giải pháp điều đình với Hồ Chí Minh. Hơn nữa, Hiến pháp VNCH có ghi rõ chủ
trương của Miền Nam Việt Nam chống chủ nghĩa vô thần. Ông Đức còn xác nhận: một
Tết Nguyên Đán trước 1963, một cành đào đỏ lộng lẫy được trưng bày nơi phòng
khánh tiết Dinh Độc lập với tấm thiệp in tặng của “Chủ tich Nhà nước
Cộng hoà Xã hội Miền Bắc”.
Những
ngày chót của Tổng Thống Diệm. Các cận thần cuối cùng.
42
năm trôi qua [2005], mọi công dân VN, ủng hộ hay chống đối ông Diệm, đều cảm
thấy nhục nhã khi đọc lại những lời thú nhận sống sượng của tướng Trần Văn Đôn,
đầu não trong chánh biến 1.11.1963 và tác giả của quyển hồi ký “VN Nhân
Chứng” (nxb Xuân Thu, Californie, 1989) về vai trò Hoa kỳ chỉ huy vụ lật đổ
và sát hại một lãnh tụ đồng minh. Đôn viết: “Đúng 1 giờ 30 trưa, (trùm Xịa)
Conein vào bộ Tổng Tham mưu, (nơi đặt văn phòng của Đôn) mang theo một
máy truyền tin đặc biệt để liên lạc với Toà Đại sứ Mỹ và một bao tiền là ba
triệu bạc VN” (trang 211). Đôn còn tuyên bố khi y thậm thọt gặp riêng Thái
thú Cabot Lodge để thỉnh thị: “Chúng tôi (nhóm đảo chính) không bao giờ có
tham vọng cá nhân, chỉ muốn cứu nước!” (trang 210).
Trong
hồi ký VN Nhân Chứng, đọan chót, Trần Văn Đôn cho biết ba triệu bạc -cái
giá rẻ mạt để thay đổi một thế cờ! – đã chia cho Dương Văn Minh, Lê Văn Kim,
Tôn Thất Đính, Nguyễn Hữu Có, Đỗ Cao Trí, Nguyễn Khánh , Trần Ngọc Tám và Lê
Nguyên Khang.
Ông
Đức tỏ ra ngán ngẩm khi được hỏi nghĩ gì về sự tự thú trên đây. Theo ông, trong
những ngày chót của một cuộc đời đấu tranh gian khổ, TT Diệm là con người cô
đơn nhứt trên thế gian: dân tộc bỏ rơi, đồng minh phản bội, gia đình chia cách,
kẻ thù cộng sản reo hò chiến thắng, sự nghiệp chính trị ra tro, uất hận ngất
trời vì tương lai mù mịt của Đất nước, một quốc gia bị sức mạnh chèn ép. Với
ông Nhu quỳ bên cạnh cầu nguyện trong Nhà thờ Cha Tam Chợ Lớn sáng ngày
1.11.1963. không chắc TT Diệm đồng một tâm tư với người em.
Ông
Đức bùi ngùi nhắc lại: Tối 1.11.1963, khi tiếng súng nổ rền khắp nơi, ông và
gia đình rời khỏi nhà riêng ở số 8 đường Lê Văn Thạnh, Sàigòn, ngủ đêm tại Chợ
Lớn, không xa căn phố lầu của Mã Tuyên, nơi Tổng thống và ông Nhu tạm ngụ. Sáng
hôm sau 2 tháng 11, trở lại nhà thì được hay Tổng thống có điện thoại tối hôm
trước nhưng người giữ nhà trả lời không biết ông Đức ở đâu. Vài giờ sau, ra-dô
báo tin hai ông Diệm, Nhu “tự tử”, điều mà Đức không tin chút nào. Đến nay, ông
Đức vẫn ân hận vì không được tiếp xúc lần chót với Tổng thống.
Hỏi:
Trong Nội các, ai được Tổng thống Diệm tin cậy nhứt những ngày, tháng cuối
cùng? QTĐ đáp: Nguyễn Đình Thuần và Trương Công Cừu. Thuần kiêm ba trọng trách:
Bộ trưởng taị Phủ Tổng thống, Bộ trưởng phụ tá Quốc phòng, và Bộ trưởng Đặc
nhiệm Phối hợp An ninh. Cừu là Bộ trưởng Đặc nhiệm Phối hợp Văn hoá Xã hội.
Ngoài ra, còn có Ngô Trọng Hiếu, Bộ trưởng Công dân vụ, từng là đại sứ VNCH ở
Nam Vang, bị Chánh phủ Cam bốt trục xuất vì giúp cho tướng Đap Chuon đảo chánh
(hụt) Quốc vương Sihanouk. Tên ông Hiếu nằm trong bản danh sách của Cabot Lodge
ghi các nhân vật cần thanh toán, theo hồi ký nêu trên của trung tá Nguyễn Văn
Châu.
Ông
Đức không ngạc nhiên cho lắm khi được người viết cho biết một số tài liệu giải
mật taị Hoa kỳ tiết lộ Thuần là tay trong thân tín của CIA, theo dõi để phúc
trình từng phản ứng của hai anh em Diệm-Nhu. Thuần từng được Mỹ chấm như một “Thủ
tướng có triển vọng” nếu TT Diệm chịu sửa Hiến pháp để đặt thêm chức vụ này
(đọc The Storm has many eyes, A personal narrative của Henri
Cabot Lodge, NY 1973, trang 62 và Lodge in Vietnam, A Patriot abroad
của Ann Blair, nxb Yale University Press, New Haven 1995, trang 92).
Một
số nhân vật rất gần Dinh Độc lập cho biết Thuần dùng đủ mưu chước để thu hút
cảm tình của TT Diệm và từ đó, tìm cách ly gián ông Diệm và ông Nhu trong giai
đọan chót của chế độ. Ông QTĐ ngạc nhiên khi hay chính Đệ nhị Phòng Pháp đã
giúp Thuần trốn khỏi VN. Cố Ứng Thi, chủ của Khách sạn Rex và bạn thân của
Thuần, xác nhận với người viết điểm vừa nói. Thuần hiện sống thong dong taị
Paris.
Tác
giả bài này thắc mắc: không lẽ một ngưởi tinh vi như ông Nhu mà không nhận ra
mặt trái của Nguyễn Đình Thuần? Ông Đức trả lời: Có thể ông Nhu không mù quáng
nhưng ở vào thế kẹt lúc đó, không còn ai liên lạc để dò xét âm mưu đen tối của
Hoa kỳ, ông Nhu phải “tương kế, tựu kế” xử dụng Thuần. Ông Nhu cũng đã áp dụng
chiến thuật này (kế hoạch chống đảo chánh Bravo) để tìm cách chi phối nhóm
tướng bị Mỹ mua chuộc.
Ông
Đức cho biết thêm: Linh mục Cao Văn Luận cũng là một cố vấn thân tín của Tổng
thống được giao phó ra nước ngoài xin tài trợ về giáo dục, tìm kiếm trí thức
Việt đưa về nước và tổ chức Viện Đại học Huế mà ông là Viện trưởng đầu tiên.
Trong giai đoạn khủng hoảng Phật giáo, dư luận cho rằng cha Luận đã trở mặt,
ngả theo phe chống chánh quyền. Chẳng những thế, ông còn viết hồi ký “Trong
giòng lịch sử “ để nói xấu TT Diệm và đề cao Hồ Chí Minh. Tình đời đen bạc!
Ông
QTĐ quả quyết không bao giờ gặp Vũ Ngọc Nhạ (mà CS tuyên bố phịa trong quyển
sách và bộ phim giả tưởng Ông Cố Vấn gài được vào Dinh Độc Lập!) Trả lời về các
cán bộ gốc Cộng sản cộng tác với chế độ, ông Đức cho biết Kiều Công Cung –
nguyên tư lệnh một sư đoàn Việt cộng – đã tỏ ra xứng đáng đến cùng trong chức
vụ Đặc ủy chiêu hồi. Phạm Ngọc Thảo – mà Tổng Nha Công an có hồ sơ – được bổ
nhiệm đại úy Bảo An, sau đó Tỉnh trưởng Kiến Hoà và thanh tra dinh điển. Hai
chuyên viên Mỹ về Giáo dục và Dinh điền thường lui tới Dinh và ăn sáng với Tổng
thống là giáo sư Wesley Fishel thuộc Đại học Michigan và Ladejinsky mà Tổng
thống quen từ lúc bôn ba ở Hoa kỳ. Về sau, được hay hai chuyên viên này làm
việc cho CIA. Đặc biệt, Fishel đã ra mặt chống phá ông Diệm taị Hoa Thịnh Đốn
trước ngày đảo chánh.
Trần
Văn Đôn ghi nơi trang 182 của hồi ký “Việt Nam Nhân Chứng”: Trong một buổi học
tập chính trị taị bộ Tổng Tham Mưu trước chính biến 1.11.1963, ông Nhu nói, sau
khi nghe các tướng lãnh trình bày thỉnh nguyện : “Mấy anh muốn cải tổ chánh
phủ mà xin như vậy đâu có nhiều. Muốn làm cách mạng thật sự, tôi tưởng các anh
phải xin nhiều hơn. Ông Diệm bị kẹt với một số Bộ trưởng thối nát bất tài.
Trong lúc này Quân đội phải nhận rõ vai trò của mình để cứu nước, nên đảo chánh
một đêm bắt mấy ông Bộ trưởng đó rồi hôm sau trao quyền lãnh đạo lại cho Tổng
thống. Nếu có vị tướng nào muốn đảo chánh thì quân đội phải chống lại, phải bắt
người đó mà treo cổ trên đường Công Lý.”
Đâu
là sự thật? Nếu đúng, thì đây có phải là ván bài tố xả láng của ông Nhu để dò
xét và sập bẫy nhóm tướng tạo phản? Hay một nhìn nhận chua chát chế độ đang
tuột dốc thê thảm, đưa dân tộc vào một trận đại hồng thủy? Tổng thống Ngô Đình
Diệm có thể đã phạm một số sai lầm nguy hại khi cầm quyền – điều này sẽ được sử
sách phê phán công và tội – nhưng không một ai – từ đồng minh Hoa kỳ cho đến Hồ
Chí Minh – chối cãi rằng ông là một lãnh tụ yêu nước, trong sạch, có khí phách
và không làm dân tộc VN hổ thẹn vì ông đã cố bảo vệ đến cùng thể diện và quyền
uy quốc gia. Không một gia đình Việt Nam nào mà lại hy sinh nặng như thế cho
Đất nước, mất một lần bốn người con ưu tú, một vì tay Cộng sản và ba vì tay
quốc gia. Ông Diệm ra đi, Hồ Chí Minh không còn đối thủ, Mỹ rảnh tay Việt nam
hoá chiến tranh, Miền Nam sụp đổ mau lẹ.
Hay
tin TT Diệm bị sát hại, Mao Trạch Đông phản ứng bằng nhận xét: “Chính quyền
Kennedy hạ ông Ngô Đình Diệm là một thất sách, một sai lầm rõ rệt!” Và
Hồ Chí Minh tuyên bố: “Ông Diệm là một nhà yêu nước, theo lối của ông ấy!”
Trong hồi ký The Real War, chương V, Richard Nixon viết: Tổng thống
Pakistan Ayub Khan nói với tác giả vài ngày sau vụ đảo chánh 1.11.1963: “Việc
Tổng thống Diệm bị giết có ba ý nghĩa đối với nhiều người Á Đông: trở thành bạn
Hoa kỳ là một nguy hiểm, trung lập có giá hơn và đôi khi tốt hơn là kẻ thù.”
Riêng về De Gaulle thì ông nhận định: ‘Sau Diệm, không phải là một khoảng
trống mà là một sự quá đầy!” De Gaulle muốn nói: Miền Nam lạm phát lãnh tụ,
trở thành một giỏ cua và một hí trường tranh dành địa vị, ngôi thứ.
Đối
với thế hệ lãnh đạo mai sau, sự thất bại của TT Diệm – mà đồng minh Hoa kỳ lẫn
kẻ thù Cộng sản đều xem như một mối đe dọa cần triệt hạ – là một bài học quý
báu về kinh nghiệm chống Đế quốc, về Nhân tình thế thái và thân phận của một
nước nhược tiểu. Học giả Denis Warner từng cho ông biệt danh “The Last
Confucian, Người hiền triết Khổng giáo cuối cùng”. TT Diệm là một thầy tu
lạc lõng giữa chính trường gió tanh mưa máu, gánh trên vai thánh giá của Quê
hương đau khổ. Lịch sử trước sau gì cũng sẽ ban cho ông Công Lý.
Sau
tháng 4.1975, hai ngôi mộ của TT Diệm và Cố vấn Nhu được cải táng từ nghĩa
trang Mạc Đĩnh Chi, Saigon, về quận Lái thiêu, tỉnh Bình Dương. Mộ bia của TT
Diệm có khắc chữ Huynh. Mộ bia của Cố vấn Nhu khắc chữ Đệ. Hai nắm mồ khiêm
nhường, quạnh hiu, thiếu người chăm sóc, kết thúc một cuộc đời đấu tranh khắc
nghiệt, đầy oan trái nhưng chắc chắn không phải là một hy sinh vô bổ trên bàn
thờ Tổ Quốc.
Kết
luận
Ông
bạn Quách Tòng Đức chấm dứt buổi nói chuyện thân tình bằng một lời than chua
xót: Dĩ vãng buồn nhiều hơn vui, phá hoại nhiều hơn xây dựng, hận thù thay vì
đoàn kết. Đến nay, Đất nước chưa thấy lối thoát, những bài toán của Xứ sở chưa
tìm ra đáp số. Ngày nào Cộng sản vẫn bám víu vào quyền lực thì quốc nhục chậm
tiến còn kéo dài. Thế cuộc xoay vần. Lý thuyết chánh trị, chế độ, lãnh tụ,… rồi
cũng phải trở về với cát bụi. Vanitas vanitatum, omnia vanitas, Hư danh,
tất cả đều là hư danh! Cuối cùng chỉ còn lại Dân tộc, Dân tộc trường tồn, Dân
tộc bất diệt.
Lưu
đày, dù trên mảnh đất dân chủ, chưa phải là Tự do. Người Việt tha hương, vào
tuổi gần đất xa trời, vừa đau buồn hướng về Đất Mẹ, vừa thao thức tự vấn như
Thôi Hiệu trong bài thơ Đường Hoàng Hạc Lâu:
Chiều
xuống, Quê nhà đâu đó tá?
Bên
sông khói toả, não lòng ai.
(Chi
Điền dịch)
©
Lâm Lễ Trinh
Ngày
Quốc khánh Hoa kỳ 2005
Thuỷ
Hoa Trang
Californie
THEO DÒNG SỰ KIỆN:
NHỚ
LẠI NHỮNG NGÀY Ở CẠNH TỔNG THỐNG NGÔ ĐÌNH DIỆM [pdf] Nguyễn Hữu Duệ
--------------------
Hồng
Lĩnh
says:
Cụ
Quách Tòng Đức vừa qua đời tại Pars ngày 25/11/2012.
Thêm một nhân chứng của biến cố lịch sử 1963 ra đi.
Nguyện chúc cụ đựợc an nghỉ bình an.
Thêm một nhân chứng của biến cố lịch sử 1963 ra đi.
Nguyện chúc cụ đựợc an nghỉ bình an.
R.I.P
No comments:
Post a Comment