Nguyễn Trọng Bình
21/08/2015
1.
“... Con không có tính từ nào khác nên con phải dùng tính từ này, là giáo dục
Việt Nam bây giờ con thấy là quá “thối nát” rồi (...). Các vị có thể nói là mất
thời gian, nhưng con thấy là thời gian các vị cải tiến, cải lùi còn mất thời
gian hơn. Giáo dục Việt Nam không cần cải cách gì nữa, giáo dục Việt Nam cần được
cách mạng. Đó mới là điều các vị trong Bộ Giáo dục nên làm. Còn nếu bây giờ các
vị không làm thì đến khi nào con thành Bộ trưởng Bộ Giáo dục con sẽ làm”. Phát
biểu trên là của cậu bé Vũ Thạch Tường Minh - học sinh lớp 8 trường Hà Nội -
Amsterdam trong ngày 12/8 tại một hội thảo (giới thiệu sách Văn và Tiếng Việt lớp
6) của nhóm Cánh Buồm ở Hà Nội. Với riêng tôi phát biểu này cũng chính là lời
khẳng định về cái mùi... “thối” của nền giáo dục nước nhà hiện nay thực sự đã
quá sức chịu đựng với những ai còn có lương tri. Là người Hà Nội nên cậu bé gọi
là “thối”, còn tôi, xin gọi là “thúi” cho đúng với “chất” ngôn ngữ của dân miền
Tây Nam bộ.
2. Thật ra, nếu ai đó quan tâm đến mối quan hệ giữa “văn chương và đời sống
hiện thực” ở xã hội Việt Nam sẽ thấy cách nay trên dưới 35 năm, tức là vào khoảng
tập niên 80 của thế kỷ trước, cái mùi “thúi” khủng khiếp này của nền giáo dục
nước nhà đã được nhà văn Nguyễn Huy Thiệp cảnh báo trong một truyện ngắn
nhan đề “Những người muôn năm cũ”. Ngay trong những dòng mở đầu của truyện ngắn
này Nguyễn Huy Thiệp đã khẳng định bản chất của nền giáo dục nhà trường ở Việt
Nam thời ấy cũng giống như một “gói thuốc đắng” bởi mục đích của nó chỉ đơn thuần
là để “nhồi nhét” và “cấp cho người học một văn bằng tốt nghiệp”. Nguyễn Huy
Thiệp viết:
“Tất cả nền giáo dục
của chúng ta – Doanh nói – là nhằm làm sao chứng tỏ mọi sự có lý. Các chương
trình hình học, các quy tắc vật lý, các bài học lịch sử … tất cả đều nhằm mục
đích khiến cho người ta tưởng bở rằng mọi người đang sống trong một thế giới có
trật tự tổ chức hoàn hảo. Tất cả đều láo khoét, vô lý! Thực ra toàn bộ thế giới
được xây dựng trên sự ngẫu nhiên lộn xộn không có quy tắc nào cả. Con người vốn
dĩ yếu đuối, họ tự phỉnh mình bằng những lập luận có lý để có ảo tưởng tự tin
hòng sống qua kiếp người gian khó trầm luân.”
Tiếp theo thế hệ của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, năm
2012, Phan An - một cây bút trẻ thế hệ 8X - thế hệ sinh ra, lớn lên và
buộc phải “nuốt trọn gói thuốc đắng của nền giáo dục nhà trường”- một lần nữa
khẳng định cái mùi “thúi” này trong một cuốn tiểu thuyết có tên gọi rất ngộ
nghĩnh: “Trời hôm ấy không có gì đặc biệt”. Bằng lối viết giễu nhại phóng túng
và ngôn ngữ thời @, Phan An bảo rằng cái mùi “thúi” của cả hệ thống giáo dục quốc
gia từ mẫu giáo cho đến đại học đang ngày một nồng nặc và vô cùng khó chịu.
Điểm lại một chút “lịch sử vấn đề” như trên để thấy,
thật ra, cái mùi “thúi” của nền giáo dục nước nhà hôm nay vốn đã có mầm mống và
bùng phát từ rất lâu rồi. Cho nên, giờ đây việc một cậu bé mới mười ba, mười bốn
tuổi đầu (có lẽ vì không chịu nổi cái mùi “thúi” này) đã buộc phải lên tiếng
trong một diễn đàn giáo dục mà xung quanh là những bậc “trưởng thượng” chẳng
qua chỉ là chuyện “giọt nước tràn ly” mà thôi.
Nhìn bề ngoài, có thể ai đó sẽ cho rằng phát biểu của
cậu bé là sự “ăn theo nói leo” người lớn chứ làm sao ở độ tuổi của em có thể nhận
thức hết bản chất của vấn đề này. Thế nhưng, nếu xét ở phương diện khác -
phương diện “vô thức tập thể” chẳng hạn - thì phải chăng phát biểu trên của cậu
bé ít nhiều đã cho thấy xã hội Việt Nam có một sự bức bối, một nỗi khát khao về
một cuộc cách mạng giáo dục thực sự của các thế hệ người Việt Nam từ sau ngày đất
nước thống nhất đến nay? Thử hỏi, một cậu bé đang tuổi “ăn chưa no lo chưa tới”
sao không “học theo nói leo” chuyện gì khác mà lại “học theo nói leo” chuyện
mang tầm vĩ mô này? Hơn nữa, tại sao cậu bé kia đã nghe thấy cái mùi “thúi” bốc
lên từ nền giáo dục nhưng có không ít người lớn hiện nay hoàn toàn không nghe
thấy gì hết? Năm này qua tháng khác những người này cứ nói mãi về sự “tài tình,
sáng suốt” trong lãnh, chỉ đạo; nói mãi về những “thành quả”, “thành tựu” vượt
bậc của nền giáo dục nước nhà nói riêng và đất nước nói chung?
Cho
nên, theo tôi phát biểu của cậu bé chính là lời cảnh báo cụ thể và rõ ràng nhất
về sự mạt vận của nền giáo dục nước nhà nếu như “những người có trách nhiệm”
không chịu làm “cách mạng” thực sự mà cứ tiếp tục “bài ca con cá” đổi mới căn bản
và toàn diện rất lung tung, rối rắm và lộn xộn như hiện nay. Từ đây, như một lẽ tất yếu, nếu nói “giáo dục là quốc sách hàng đầu” thì
xã hội và đất nước này phải chăng cũng đang sắp sửa đến cái hồi ấy? Vì giáo dục
mà bốc mùi “thúi” như thế thì xã hội và đất nước làm sao có được mùi thơm?
Nếu vậy thì những người đã và đang nắm quyền “cai quản”
nền giáo dục hiện nay rất nên thể hiện mình bằng cách lên tiếng xin lỗi và cảm
ơn cậu bé này. Dĩ nhiên, nếu ông bà nào đó cho rằng nền giáo dục này chỉ toàn
mùi thơm thì không cần phải làm việc này. Nhưng tôi đồ rằng, những ai cho rằng
nền giáo dục này toàn một mùi thơm thì có lẽ “sợi dây thần kinh xấu hổ” của họ
đã bị đứt mất rồi.
3. Chỉ vài hôm nữa là cả nước lại bước vào năm học mới, hàng triệu học sinh
nước nhà chắc chắn rồi sẽ được nghe thư chúc mừng của lãnh đạo nước nhà. Nói gì
thì nói, dù sao chúng ta cũng không nên gieo những hạt mầm bi quan vào đầu thế
hệ tương lai của đất nước. Tuy vậy, thiết nghĩ đã là Người thì không nên chối bỏ
những sự thật nhất là không nên ngụy biện hay lấp liếm kiểu “đời thối phải nói
là thơm”. [1]
Vậy nên, cá nhân tôi ước sao năm nay, những người có
trách nhiệm với nền giáo dục nước nhà nếu còn biết xấu hổ thì xin các vị chớ có
sử dụng những mỹ từ sáo rỗng để ca ngợi thành tựu của ngành giáo dục này nữa.
Và nếu có dũng khí và bản lĩnh, mong các vị hãy nói với thế hệ trẻ Việt Nam hôm
nay rằng:
“Trong tư cách những
người lãnh đạo và quản lý nền giáo dục nước nhà, chúng tôi tự thấy hổ thẹn về tất
cả những sự yếu kém, lạc hậu của nền giáo dục nước ta hiện nay, vì thế, rất
chân thành chúng tôi xin cúi đầu tạ lỗi với tất cả quý Thầy Cô giáo, các vị phụ
huỳnh và đặc biệt nhất các em học sinh, sinh viên trên cả nước xung quanh vấn đề
này. Chúng tôi ý thức và thống nhất với nhau rằng, từ đây về sau nhiệm vụ duy
nhất chúng tôi là sẽ tạo ra thật nhiều mùi thơm để không làm phiền lòng toàn thể
nhân dân Việt Nam về cái mùi “thúi” của nền giáo dục hôm nay nữa!”.
--------------------
N.T.B
Được
đăng bởi bauxitevn vào lúc 08:36
No comments:
Post a Comment