Thứ tư 12 Tháng Ba 2014
Bên cạnh điểm nóng Ukraina, cuộc khủng hoảng tại
Venezuela, quốc gia Nam Mỹ, là một chủ đề chính của báo chí Pháp. Le Monde có bài xã luận « Người Venezuela
trong ngõ cụt của tư tưởng Chavez ». Bài viết mang lại một số lý giải để
hiểu được cội rễ của những bế tắc và xung đột trầm trọng tại một quốc gia, vốn
là nhà xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giới.
Từ đầu tháng 2/2014 đến nay,
người Venezuela thuộc đủ tầng lớp liên tục xuống đường để chống lại « một chế độ thành công trong ba
lĩnh vực : hoang phí, tham nhũng và độc đoán về chính trị ». Theo Le
Monde, « tư tưởng Chavez » là nguồn gốc của tình trạng này. Hugo Chavez,
cố lãnh tụ cánh tả của Venezuela, cầm quyền từ năm 1999 đến khi chết, năm 2013
đã để lại một học thuyết có ảnh hưởng bao trùm lên toàn xã hội. Tư tưởng Chavez
là « một học thuyết hỗn hợp (một « cocktail ») giữa chủ nghĩa dân tộc tập
quyền tả khuynh (socialo-souverainisme), lấy cảm hứng từ chế độ cộng sản Cuba
và chủ nghĩa chống đế quốc, có nguồn gốc trong truyền thống cách mạng Mỹ Latinh
trước đây ». Chế độ theo « tư tưởng Chavez » hiện đang trở thành một
cơn ác mộng đối với Venezuela.
14 năm trị vì của ông Chavez
cho phép cải thiện đời sống của những người nghèo khổ nhất trong xã hội
Venezuela, bằng việc phân phối lại nguồn lợi tức từ dầu mỏ. Nhưng chỉ có thế. Chế
độ Chavez đã để lại nhiều hệ quả tồi tệ cho một nền kinh tế, giờ đây nằm dưới
quyền thống trị của Nhà nước. Theo Le Monde, người kế nhiệm ông Chavez còn
khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn sau một năm cầm quyền. Nền kinh tế bị đóng
băng. Lạm phát tăng 56% trong một năm. Tuần này, Tổng thống Maduro buộc phải
tuyên bố lập ra hệ thống « thẻ phân phối hàng nhu yếu phẩm », y như Cuba
cách đây nửa thế kỷ.
Phụ trương Le Monde có bài « Tại
Venezuela, hàng hóa kiệt quệ và sự nở rộ của các đường dây buôn lậu nhỏ »,
để mô tả thực trạng thê thảm tại quốc gia này. Một chi tiết nói lên rất nhiều,
đó là việc giấy đi vệ sinh cũng trở thành mặt hàng làm giả. Cuối năm 2013,
Venezuela thiếu đến khoảng 1/3 hàng hóa phục vụ tiêu dùng. Trên thị trường chợ
đen, giá đô la cao gấp 12 lần giá cả chính thức. Dược phẩm khan hiếm, cắt điện
trở thành chuyện cơm bữa… Giá cả bị kiểm soát chặt, giá gạo bên kia biên giới
cao gấp 10 lần trong nước. Theo chính phủ, 40% thực phẩm được nhập với giá
thấp, được xuất khẩu trở lại sang các nước láng giềng. Nhiều băng đảng mafia
kiểm soát buôn lậu xăng dầu, vì xăng là mặt hàng gần như miễn phí tại
Venezuela… Buôn lậu mang lại những nguồn thu khổng lồ cho các nhóm đặc quyền
trong bộ máy nhà nước.
Giải giáp « dân quân cách mạng » : Điều kiện tiên quyết
để đàm phán
Trong tình hình khủng hoảng
kinh tế-xã hội nghiêm trọng này, các phản kháng từ phía xã hội, đặc biệt từ
phong trào sinh viên, gặp phải các cản phá quyết liệt từ phía « các lực
lượng dân phòng bán vũ trang » của chế độ. Báo Libération mô tả thực trạng
này qua bài « Các dân phòng theo tư tưởng Chavez tự do lăn bánh », với
ghi nhận : Tổng thống Maduro dựa vào các nhóm « colectivos » nằm ngoài
vòng kiểm soát để chống lại đối lập, kể từ tháng 2/2014, các đụng độ khiến 21
người chết.
Libération cho biết, các
colectivos là một dạng « dân quân cách mạng vũ trang ». Lực lượng này
thề « bảo vệ cách mạng » bằng mọi giá. Mặc dù Tổng thống Maduro khẳng
định chỉ có các lực lượng của Nhà nước mới được trang bị vũ khí, nhưng trên
thực tế, Tổng thống theo lập trường Mácxít-Lêninnít, vốn là người ủng hộ nhiệt
thành đối với « liên hiệp dân-quân » chống « đế quốc » Mỹ. Mới đây ông
cũng chính thức kêu gọi sự ủng hộ của các lực lượng này chống lại các chiến lũy
của đối lập trên đường phố. Tại Venezuela, một cảnh tượng diễn ra thường xuyên
là, đối lập lập các chiến lũy, các dân quân bán vũ trang đi mô tô tới dỡ bỏ.
Nhiều trường hợp dân quân nổ súng gây thiệt mạng.
Libération cũng ghi nhận việc
chính quyền Venezuela có chủ trương giải giáp lực lượng dân quân này từ một năm
nay, với hình ảnh mang tính biểu tượng « đổi súng trường kalachnikov lấy
cuốn Hiến pháp bỏ túi màu xanh ». Nhưng trên thực tế, nhiều người vẫn giữ
súng ống, vì lo ngại, chính quyền cách mạng bị lật đổ. Hiện tại, ở Venezuela có
hàng triệu vũ khí sở hữu bất hợp pháp. 20.000 người thiệt mạng hàng năm trên đường phố, trong đó
đa số là do bạo lực. Các lãnh đạo đối lập Venezuela coi việc giải giáp
lực lượng dân quân « colectivos » là yêu cầu tiên quyết cho mọi đàm phán
với chính phủ.
No comments:
Post a Comment