26.11.2015
Thế là
trong số những người cùng viết blog trên VOA với tôi, có hai người đã vĩnh viễn
ra đi: Nguyễn Xuân Hoàng (1940-2014) và Phùng Nguyễn (1950-2015).
Tôi
thân với Nguyễn Xuân Hoàng hơn với Phùng Nguyễn, tuy nhiên, sự ra đi của Phùng
Nguyễn lại làm cho tôi bị sốc hơn là sự ra đi của Nguyễn Xuân Hoàng. Có thể là
vì Nguyễn Xuân Hoàng dù sao cũng khá lớn tuổi, hơn nữa, anh bị bệnh hiểm nghèo
từ lâu, cái chết của anh là điều đã được báo trước. Còn Phùng Nguyễn thì trẻ
hơn. Tôi biết anh có vấn đề về tim và từng vào bệnh viện cấp cứu, nhưng tôi, với
niềm tin vào tuổi tác của anh cũng như sự tiến bộ của y học, nghĩ là anh sẽ vượt
qua cơn bệnh một cách dễ dàng. Nhà văn Võ Phiến từng bị mổ tim hai lần (vào năm
1985 và năm 1992) vậy mà cũng hưởng thọ đến năm 90 tuổi. Nghĩ đến Phùng Nguyễn,
hình ảnh nổi bật nhất trong óc tôi là một người đầy sức sống và rất nhiệt tình.
Do đó, tin anh mất khiến tôi bàng hoàng. Cả ngày cứ ngẩn ngơ.
Mà hình
như cái chết của người cầm bút nào cũng khiến tôi bị sốc hơn cái chết của những
người khác. Lý do chính là vì tôi đọc nhiều và đọc khá thường xuyên các nhà văn
và nhà thơ, bởi vậy, cảm thấy họ gần gũi và thân thiết hơn hẳn những người bình
thường chung quanh. Hơn nữa, văn chương - văn chương thực sự - bao giờ cũng, một
mặt, gắn liền với sự già giặn và điêu luyện trong cách viết, nhưng mặt khác, lại
gắn liền với sự mới mẻ trong cách nghĩ, sự tươi mát trong cách cảm và sự trẻ
trung trong cách nhìn. Bởi vậy, đọc các nhà thơ và các nhà văn, đặc biệt các
nhà văn thuộc giới sáng tác, bao giờ chúng ta cũng dễ có cảm tưởng là họ trẻ
hơn hẳn tuổi tác thực sự của họ. Với ấn tượng như vậy, cái chết của họ bao giờ
cũng là một điều bất ngờ.
Với
Phùng Nguyễn, tôi lại càng bất ngờ. Chỉ mới đây thôi, vào ngày 11 tháng 7 năm
2015, anh còn gửi email cho tôi:
“Nguyễn
Hưng Quốc thân mến;
Tôi
vừa được giao một blog trên VOA, và hân hạnh được đứng chung một sân chơi cùng
Quốc. Những năm sau này tôi không viết đều nên ngòi bút [có] phần rỉ sét, hy vọng
sẽ khá lên sau một thời gian. Rất mong được một blogger kinh nghiệm như Quốc
góp ý.
Quốc
và Hoàng Ngọc-Tuấn có dự định Mỹ du năm nay không? Nếu có ghé miền Đông thì cho
biết với nhé.
Thân
mến”
Và cũng
mới đây thôi, ngày 4 tháng 10, anh còn bay từ tiểu bang Maryland, miền Đông Hoa
Kỳ, về California dự đám tang của nhà văn Võ Phiến, sau đó, viết bài tường thuật trên blog của anh. Mới hơn nữa, ngày
10 tháng 11, anh còn viết bài “Mệnh trời” nói về chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch nước
Trung Quốc Tập Cận Bình. Đọc những bài viết nghiêm túc, lúc nào cũng thiết tha
với văn học, đất nước và công lý như vậy, không ai có thể tưởng tượng là anh sẽ
sớm vĩnh biệt chúng ta.
Tổng cộng,
trên blog của anh, Phùng Nguyễn mới chỉ đăng được có 15 bài. Trước đó, anh cũng
đã viết một số bài tạp ghi về các vấn đề chính trị, xã hội và văn học Việt Nam
đăng rải rác trên các tạp chí hoặc báo mạng, chủ yếu là trên Damau.org mà anh
là một trong những người sáng lập. Về sáng tác, anh đã xuất bản được hai tập
truyện ngắn: “Tháp ký ức” (1998) và “Đêm Oakland và những truyện khác” (2001).
Nói chung, Phùng Nguyễn viết không nhiều. Nhưng anh vẫn có một phong cách
riêng: giản dị, chừng mực, cẩn thận và tinh tế. Với phong cách ấy, một mặt, anh
có một vị trí nhất định trong sinh hoạt văn học hải ngoại; mặt khác, được khá
nhiều người yêu mến.
Người
ta càng dễ yêu mến Phùng Nguyễn hơn khi tiếp xúc với anh ngoài đời.
Thật
ra, tôi gặp Phùng Nguyễn chỉ khoảng 4, 5 lần; và lần nào cũng có đông người
khác. Dường như chưa có lần nào tôi có dịp ngồi riêng với anh để chuyện trò về
văn chương nghệ thuật. Nhưng ấn tượng anh để lại trong tôi bao giờ cũng tốt đẹp.
Nhớ nhất là vào những năm cuối thập niên 1990, lúc tôi làm tạp chí Việt
(1998-2001), anh viết email cho biết anh sẵn sàng làm giùm trang web cho tờ báo
để mọi người ở xa, không có báo giấy, có thể đọc được. Lúc ấy tôi chưa hề gặp
Phùng Nguyễn. Chỉ liên lạc với anh qua thư từ. Tôi rất cảm kích trước lời đề
nghị ấy. Và tôi cũng biết anh từng sốt sắng giúp thiết kế website cho một số tờ
báo khác. Nhớ nữa, cách đây năm bảy năm gì đó, anh bàn với tôi một cách sôi nổi
về dự án bán sách tiếng Việt dưới hình thức ebook. Anh lý luận cộng đồng người
Việt, tuy đông, nhưng sống rất phân tán, thường xa các trung tâm thương mại, do
đó, rất khó mua sách. Hơn nữa, với sự phát triển của internet, thói quen đọc
sách điện tử càng lúc càng phổ biến. Kết luận: đây đúng là thời điểm tung ra một
kệ sách chỉ toàn bằng ebook. Anh muốn những cuốn ebook đầu tiên là những tác phẩm
văn học ít nhiều có tiếng vang trong nền văn học ở hải ngoại. Anh xin tôi mấy
cuốn. Tôi hơi ngờ vực kết quả của một dự án như thế nhưng dĩ nhiên tôi không có
lý do gì để từ chối.
Sau
này, khi tôi tổ chức một số cuộc hội thảo về văn học Việt Nam tại Mỹ, bao giờ
tôi cũng mời anh tham gia, và bao giờ anh cũng nhận lời một cách nồng nhiệt. Lần
mới nhất là cuộc hội thảo về văn học miền Nam (1954-1975) được tổ chức tại hội
trường hai nhật báo Người Việt và Việt Báo ở California vào đầu tháng 12 năm
2014, trong đó, anh trình bày về đề tài “Văn học Miền Nam 1954-75: đường về
gian nan”. Đó cũng là lần cuối cùng tôi gặp anh.
Bây giờ
vẫn còn nhớ bài thuyết trình của anh. Khuôn mặt của anh. Điệu bộ của anh. Và giọng
nói của anh.
***
Chú thích:
Nhà văn
Phùng Nguyễn qua đời ngày 17 tháng 11 năm 2015 tại tiểu bang Maryland, Hoa Kỳ.
Dưới đây là bản tiểu sử do chính anh viết gửi tôi khi tham dự cuộc hội thảo về
văn học Miền Nam được tổ chức tại Nam California vào cuối năm 2014:
Tên thật
Nguyễn Đức Phùng. Sinh năm 1950.
Lính Cộng
hòa từ năm 1968. Giải ngũ 1974 với cấp độ tàn phế 60%. Đến Hoa Kỳ năm 1984.
Tốt
nghiệp Thạc sĩ Quản Trị Kinh Doanh và Tin Học (California State University).
Làm việc trong ngành tin học từ năm 1990.
Bắt đầu
viết từ năm 1994, đã cộng tác với các tạp chí Văn, Văn Học, Hợp Lưu, Việt, Thế
Kỷ 21, VHNT Liên Mạng, talawas.org, tienve.org, damau.org…
Chủ bút
tạp chí Hợp Lưu (năm 2002).
Chủ
trương tạp chí mạng Da Màu (năm
2006) cùng với Đặng Thơ Thơ & Đỗ Lê Anhdao.
-------------------------
* Blog của Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc là blog
cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng
không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
Tin
buồn: Ban Việt ngữ Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ rất đau buồn báo
tin đến bạn đọc: Nhà văn Phùng Nguyễn, người phụ trách cột blog "Rừng
& Cây" trên VOA Tiếng Việt, vừa đột ngột qua đời ngày 17 tháng 11 tại
bang Maryland, Hoa Kỳ. Tuy thời gian hợp tác với VOA Tiếng Việt chưa lâu, những
bài viết nghiêm túc, độc đáo và đặc sắc của Nhà văn Phùng Nguyễn cũng như của
những thi văn hữu được ông mời cộng tác về đề tài văn học-nghệ thuật cùng những
vấn đề liên quan đã thu hút sự chú ý của - và được đánh giá cao bởi - đông đảo
bạn đọc tại Viêt Nam cũng như ở nước ngoài. Sự ra đi quá sớm của Ông là một thiệt
thòi khó bù đắp không những cho giới văn học mà còn cho những người đọc yêu mến
Ông qua cột blog "Rừng & Cây". Ban Việt ngữ xin thành thực chia
buồn cùng tang quyến Nhà văn Phùng Nguyễn trước sự mất mát to lớn này. Sự đóng
góp quý báu của Ông sẽ được VOA Tiếng Việt luôn trân trọng.
Bài
viết :
No comments:
Post a Comment