Cách mạng dân chủ được viết bằng xương máu của những
người đã đổ xuống trong thời điểm lịch sử nhưng giữ được lâu dài nhờ những nhà
lãnh đạo có tầm nhìn xa vào tương lai đất nước.
Người viết đã có dịp giới thiệu tầm nhìn của một số
chính khách như Nelson Mandela, Mustafa Kemal Atatürk v.v... Lần này xin giới
thiệu Tiến sĩ Vytautas Landsbergis, giáo sư âm nhạc và là nhà lãnh đạo đầu tiên
của Cộng Hòa Lithuania sau Cộng Sản.
Vytautas Landsbergis là một tấm gương soi, một bài học
quý giá về tầm nhìn đất nước, nhất là các nước nhỏ phải tồn tại và vươn lên bên
cạnh một nước lớn đầy tham vọng. Người dân Lithuania gọi Vytautas Landsbergis
là con người định hướng đi cho đất nước.
Vytautas
Landsbergis và phong trào Sajudis
Giáo sư Vytautas Landsbergis
Giáo sư Vytautas Landsbergis sinh ngày 18 tháng 10,
1932 tại Kaunas, Lithuania. Ông tốt nghiệp Học Viện Âm Nhạc Lithuania năm 1955
và năm 1969 ông trình luận án Tiến sĩ Âm Nhạc. Từ năm 1978 đến năm 1990 ông là
giáo sư âm nhạc tại Học Viện Âm Nhạc Lithuania và Đại học Vilnius Pedagogical.
Giáo sư Vytautas Landsbergis là một trí thức nổi bật trong Phong trào Sajudis
được thành lập năm 1988 với mục đích tối hậu là đưa Lithuania ra khỏi xích xiềng
Cộng Sản Liên Xô. Ông được bầu làm chủ tịch của phong trào.
Phong trào bắt đầu bằng những hoạt động phi chính trị
như yêu cầu ngưng xây dựng nhà máy hạt nhân, ủng hộ các cải cách văn hóa, xã hội,
kinh tế của Mikhail Gorbachev. Nhóm bắt đầu chỉ với 35 thành viên, phần đông là
văn nghệ sĩ, một số trong nhóm từng là đảng viên đảng Cộng Sản Lithuania. Phong
trào Sajudis tổ chức nhiều cuộc tập hợp lớn, trong đó có buổi tập hợp với hàng
trăm ngàn người tham dự đánh dấu ngày Hitler và Stalin ký kết Hiệp ước
Molotov-Ribbentrop Pact cưỡng chiếm ba nước nhỏ vùng Baltic trong đó có
Lithuania.
Phong trào Sajudis mỗi ngày thêm lớn mạnh và được sự
ủng hộ của dân chúng. Đảng CS Lithuania bị cô lập dần và cuối cùng đồng ý từ bỏ
độc quyền cai trị. Cuộc bầu cử quốc hội tự do được tiến hành vào tháng 2, 1990
và Phong trào Sajudis chiếm được 101 trong số 141 ghế đại biểu quốc hội. Thời kỳ
đó Lithuania chưa bầu tổng thống hay đề cử thủ tướng. Vytautas Landsbergis được
bầu làm Chủ tịch Quốc Hội và theo hiến pháp tạm thời, ông là Chủ tịch của Hội Đồng
Tối Cao và được xem như Quốc trưởng của Cộng Hòa Lithuania vừa được hồi
sinh.
Tháng 3, 1990, Lithuania tuyên bố độc lập. Nhiệm vụ
lịch sử của Phong trào Sajudis được xem như hoàn thành. Các thành viên của
phong trào, có người ở lại, có người ra đi, có người thành lập các đảng phái tổ
chức riêng.
Năm 1993, Vytautas Landsbergis và một số thành viên
Phong trào Sajudis thành lập đảng chính trị Homeland Union (Tėvynes Sąjunga). Đảng
Homeland Union thắng lớn trong cuộc bầu cử quốc hội lần thứ hai và Giáo sư
Vytautas Landsbergis lần nữa là Chủ tịch Quốc Hội nhiệm kỳ 1996-2000. Khi
Lithuania gia nhập Cộng đồng Âu Châu năm 2004, ông được bầu vào Quốc hội Âu
Châu và được tái đắc cử năm 2009.
Cộng
Hòa Lithuania
Bản đồ Estonia, Latvia, Lithuania
Sau thời gian nhiều thế kỷ dưới chế độ bộ lạc và
phong kiến, Lithuania đoàn kết dưới thời vua Mindaugas năm 1251. Thông qua hôn
nhân, một trong những vua sau đó cũng là vua của Ba Lan. Lithuania kết hợp với
Ba Lan thành Cộng đồng Ba Lan- Lithuania (Polish-Lithuanian Commonwealth) năm
1569.
Sau hơn hai thế kỷ tồn tại, Cộng đồng Ba
Lan-Lithuania tan rã năm 1795 và phần lớn lãnh thổ Lithuania rơi vào tay Nga.
Sau Thế Chiến thứ Nhất, Lithuania tuyên bố độc lập và nước Cộng Hòa Lithuania
chính thức ra đời ngày 16 tháng 2, 1918. Năm 1922, Hoa Kỳ công nhận
Lithuania.
Tháng 6, 1940, sau khi gởi một tối hậu thư ngắn,
Liên Xô tiến chiếm Lithuania. Năm 1941, Hitler đánh bật Liên Xô và chiếm đóng
Lithuania. Vào giai đoạn cuối của Thế Chiến thứ Hai, Liên Xô phản công Đức và
tái chiếm đóng Lithuania, sau đó sáp nhập vào Liên Xô cho đến khi Lithuania được
phục hưng vào tháng 2, 1990.
Dân số hiện nay của Lithuania là 2.9 triệu người.
Lithuania là hội viên của Liên Hiệp Châu Âu (EU), Hội Đồng Châu Âu (CoE) và
Minh Ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Tổng sản lượng nội địa (GDP): 82.4 tỉ Mỹ
kim, GDP theo đầu người: 28,359.00 Mỹ kim.
Vytautas
Landsbergis và tầm nhìn về lãnh thổ
Hôm đó là ngày 29 tháng 7, 1991, hai phái đoàn đại
diện hai nước cộng hòa vừa được tái lập, Cộng Hòa Lithuania do Quốc trưởng
Vytautas Landsbergis cầm đầu và Cộng Hòa Nga dưới sự lãnh đạo của Tổng thống
Boris Yeltsin, gặp nhau để ký thỏa hiệp công nhận và hợp tác giữa hai nước.
Khi hai bên sắp ký, Boris Yeltsin bỗng chỉ thị các
nhân viên phái đoàn Nga rút một câu ra khỏi bản văn của thỏa hiệp trong đó thừa
nhận Liên Xô vào tháng 6, 1940 đã sáp nhập Lithuania vào Liên Xô một cách phi
pháp.
Vytautas Landsbergis đứng dậy nhìn thẳng Boris
Yeltsin và nói “Boris Nikolayevich, ông là một người đứng đắn, chúng ta đã đồng
ý với nhau điều đó rồi.” Boris Yeltsin đáp “Vâng, chúng ta đã đồng ý, vấn đề
này không bàn nữa.”
Với một người bình thường, sự kiện Lithuania từng bị
Liên Xô sáp nhập có thể không còn đáng để bàn. Trước mắt mọi người lịch sử đang
bước sang một chương mới, Liên Xô tan rã, cả phong trào CS Đông Âu đang sụp đổ,
cộng hòa Lithuania hồi sinh và được hàng trăm quốc gia công nhận. Cả hai dân tộc
nên nhìn về tương lai thay vì nhìn lại quá khứ. Nhắc lại chuyện cũ để làm
gì.
Nhưng không. Vytautas Landsbergis phản đối Boris
Yelstin bởi vì ông là một lãnh đạo nhìn xa trông rộng. Boris Yeltsin, một phần
có cảm tình với phong trào độc lập của Lithuania nhưng phần lớn hơn muốn dùng
Lithuania để chống Mikhail Gorbachev nên đã đồng ý thừa nhận Liên Xô cưỡng chiếm
Lithuania trong lần gặp Vytautas Landsbergis trước đó ở Moscow. Tuy nhiên, đó
chỉ là lời hứa miệng, không có gì để bảo đảm các nhà lãnh đạo Nga sau này cũng
cam kết giống như Yeltsin nếu không có một văn bản được lãnh đạo hai quốc gia
cùng ký.
Về mặt quốc tế, Nga cũng thừa hưởng mọi vị trí của
Liên Xô đã giữ trước khi sụp đổ như vai trò trong Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc,
các hiệp ước quốc tế Liên Xô đã ký và chủ quyền lãnh thổ mà Liên Xô đang tranh
chấp với các nước láng giềng. Do đó, nếu không có chữ ký của Yeltsin, Lithuania
đã vướng vào một cuộc tranh chấp lãnh thổ và do đó không đủ tiêu chuẩn để gia
nhập Liên Hiệp Châu Âu hay NATO. Trong văn khố của Nga vẫn còn các văn bản, dù
bất bình đẳng, trong đó chính phủ Lithuania vào năm 1940 đã chấp nhận lệ thuộc
vào Liên Xô. Xa hơn, Vladimir Putin có thể cho rằng Lithuania chưa bao giờ
chính thức là một nước độc lập mà vẫn là một phần của Đế Quốc Nga như trước Thế
Chiến thứ Nhất.
Vytautas
Landsbergis và tầm nhìn về xu hướng chính trị
Hôm đó là ngày 25 tháng 12, 1991. Aleksandr
Ivanovich, sĩ quan phụ trách trạm canh Điện Kremlin rời trạm canh đi ăn cơm tối.
Khi anh đi lá cờ đỏ sao vàng với hình búa liềm vẫn còn bay trong gió chiều của
mùa đông Moscow, nhưng khi anh trở lại và ngạc nhiên khi thấy lá cờ đã bị hạ xuống
và thay vào đó lá quốc kỳ Cộng Hòa Nga ba màu trắng, xanh, đỏ vừa được ai đó
kéo lên.
Anh Aleksandr không xem TV nên không biết Liên Xô
chính thức cáo chung vào lúc 7 giờ 12 phút tối ngày 25 tháng 12, 1991 sau khi
Mikhail Gorbachev chấm dứt diễn văn từ chức và quốc kỳ Cộng Hòa Nga được treo
trước tòa nhà Hội Đồng Bộ Trưởng lúc 7 giờ 45 phút tối. Không chỉ riêng anh
Aleksandr mà nhiều triệu dân Moscow cũng không quan tâm nhiều đến những gì đang
diễn ra trên đất nước họ. Ngoài trừ tiếng chuông trên tháp Spassky Tower của Điện
Kremlin vang lên báo hiệu một thay đổi lớn, phần đông người dân Nga bàng quan với
giờ phút lịch sử của đất nước mình. Không ai hoan hô và cũng không ai đả đảo.
Ngày 25 tháng 12, thật ra, chỉ là ngày trên danh
nghĩa, trên giấy tờ và thực tế Liên Xô đã chấm dứt tồn tại ba tuần trước đó tại
nhà nghỉ trong khu rừng Białowieża ở Belarussia. Tại đó, đại diện ba nước cộng
hòa Nga, Ukraine và Belarus ký hiệp ước tuyên bố giải thể chế độ CS Liên Xô và
thành lập Cộng Đồng Các Quốc Gia Độc Lập (Commonwealth of Independent States, gọi
tắt là CIS).
Hiệp ước CIS bắt đầu bằng câu khẳng định “Liên Xô
trên bình diện luật quốc tế cũng như thực tế địa lý chính trị đã ngừng tồn tại.”
Các nước Azerbaijan, Armenia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Moldova, Tajikistan,
Turkmenistan, Uzbekistan, Gruzia sau đó cũng đã ký vào hiệp ước này, nâng tổng
số lên 12 nước thành viên.
Thời điểm khi Liên Xô tan rã là thời điểm vô cùng
quan trọng cho 15 nước thuộc Liên Xô để chọn một hướng đi. Họ chỉ có hai con đường
để chọn. Gia nhập CIS có nghĩa là chọn đi về hướng Đông hay hướng Nga và từ chối
CIS tức chọn đi về hướng Tây hay hướng thế giới tự do.
Vytautas Landsbergis và hai nhà lãnh đạo của Latvia
và Estonia từ chối lời mời của Boris Yeltstin để tham gia hội nghị thành lập
CIS. Ba quốc gia Latvia, Lithuania và Estonia ngay từ đầu đã không muốn liên hệ
trực tiếp hay gián tiếp gì đến Nga và CIS. Thái độ của Vytautas Landsbergis
trong thời gian giành độc lập 1990 đã dứt khoát với quá khứ Cộng Sản và lệ thuộc
vào Nga dưới bất cứ hình thức nào. Ông chọn hướng đi dân chủ tây phương cho nền
cộng hòa non trẻ Lithuania.
Vytautas Landsbergis về cá nhân không có nhiều cảm
tình với Anh, Mỹ, Pháp. Trong lịch sử cận đại các cường quốc phương Tây đã hơn
một lần bỏ rơi họ. Trong suốt 50 năm, các cường quốc Tây Phương cũng chưa hề
công khai lên tiếng tố cáo Liên Xô đã chiếm đóng Lithuania. Sự thật cay đắng đó
đến nay vẫn còn được nhắc. Tuy nhiên, cảm tình thương ghét là chuyện của cá
nhân, còn hướng đi của dân tộc và thời đại là chuyện của đất nước. Ông đã chọn
đi cùng đất nước.
Những bài học đau thương của các thế hệ Lithuania
trong thời gian dài lệ thuộc dưới ách cai trị của Đế Quốc Nga là những lời
khuyên dành cho Vytautas Landsbergis và các lãnh đạo Baltics biết nên tránh Nga
càng xa càng tốt và càng sớm càng tốt. Các điều khoản về bình đẳng quyền hạn và
trách nhiệm trong hiệp ước thành lập CIS chỉ có trên giấy tờ. Gia nhập CIS là
rơi vào chiếc bẫy bành trướng truyền thống của Nga.
Vytautas
Landsbergis và chủ trương “thoát Nga”
Trong diễn văn trước Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc
ngày 28 tháng 9, 1992 Vytautas Landsbergis tố cáo những khái niệm mà các lãnh đạo
Nga hay dùng như “biên giới gần” hay “xung đột trong các quốc gia vùng Baltic”
vẫn còn trong suy nghĩ của các lãnh đạo Nga sau CS. Đó là những lý do giới lãnh
đạo Nga viện dẫn để can thiệp vào nội bộ Latvia, Lithuania và Estonia. Chủ
trương bành trướng truyền thống đã có từ thời các Nga Hoàng, sang Cộng Sản và
sau Cộng Sản.
Phương pháp “thoát Nga” duy nhất là dân chủ hóa đất
nước nhanh chóng để qua đó hội nhập vào dòng phát triển của kinh tế Châu Âu.
Ngay sau khi độc lập một hiến pháp dân chủ được công bố vào tháng 10, 1992 và
các chính sách tư hữu hóa nền kinh tế được thực hiện sau đó để mong đuổi kịp
các quốc gia phát triển.
Ngày 2 tháng 6, 1993, ba nhà lãnh đạo Baltics gặp
nhau tại Jurmala, Latvia để soạn thảo chung một thỉnh nguyện thư gởi EU để được
tham gia với tư cách thành viên phụ (Associate Members). Các nước Baltics phát
hành tiền tệ riêng, đòi hỏi dân các quốc gia CIS phải có visa mới được nhập cảnh
và chi tiết đến mức thay đổi số điện thoại vùng để tránh nhầm lẫn với
CIS.
Vấn đề khó khăn nhất phải đàm phán với Nga là sự hiện
diện của nhiều sư đoàn quân Nga trên lãnh thổ Baltics. Không giống trường hợp
Đông Đức hay các nước Đông Âu, quân đội Nga có mặt trên lãnh thổ Baltics là kết
quả của hiệp ước 1940. Dù bất bình đẳng, các quốc gia này đã chấp nhận để quân
đội Liên Xô đồn trú trên lãnh thổ quốc gia họ. Vytautas Landsbergis nhắc lại và
nhấn mạnh với phái đoàn Nga chính Boris Yeltsin đã thừa nhận trong hiệp ước
1991 rằng Liên Xô đã cưỡng chiếm vùng Baltics một cách phi pháp, do đó, quân đội
Nga phải rút ra khỏi ba nước Baltic. Nga buộc phải rút quân.
Chọn lựa đi về hướng Tây của Lithuania là một chọn lựa
khôn ngoan, đúng lúc. Không giống như trường hợp Georgia phải trải qua nhiều
xung đột với Nga cho tới 2009 mới rút chân ra khỏi CIS với nhiều thương
tích.
Vytautas
Landsbergis và tầm nhìn về an ninh chiến lược
Lúc 1 giờ chiều ngày 29 tháng 3, 2004 tại Washington
DC, Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Colin Powell thay mặt Liên Minh Bắc Đại Tây Dương
(NATO) chấp nhận bảy quốc gia hội viên mới gồm Bulgaria, Estonia, Latvia,
Lithuania, Romania, Slovakia và Slovenia. Đây là lần thứ năm NATO mở rộng và
nâng tổng số hội viên lên đến 26 quốc gia.
Vytautas Landsbergis luôn nhấn mạnh Lithuania là một
phần của Châu Âu và hội nhập vào dòng sống của Châu Âu là một định hướng căn bản
trong nhận thức chính trị của ông. Vytautas Landsbergis phát biểu tại Bỉ năm
1997 “Khi đứng bên bờ biển Baltic, người dân Lithuania luôn nhìn về hướng Tây.”
Hai tổ chức mà Vytautas Landsbergis luôn nhắm tới để trở thành hội viên ngay từ
đầu là Cộng đồng Châu Âu và NATO. Năm 2004, Lithuania hoàn thành cả hai mục
đích.
Khối quân sự Warsaw chết không kèn, không trống vào
ngày 25 tháng 2, 1991 tại Budapest, Hungary khi chỉ còn 5 quốc gia thành viên.
Từ đó, Nga không có một liên minh quân sự nào đủ khả năng làm đối trọng với
NATO. Các nhà chiến lược Nga tiên đoán sau Hungary, Ba Lan và Tiệp, sớm hay muộn
các nước Đông Âu còn lại cũng sẽ trở thành hội viên của NATO. Tuy nhiên, các quốc
gia vùng Baltic thì khác. Sự kiện ba nước Baltics gia nhập NATO đã làm Nga giận
dữ và công khai chống đối. Không giống các nước Đông Âu, các quốc gia Baltics vốn
là một phần của Nga và sau đó là Liên Xô và chưa có quốc gia nào vốn thuộc Liên
Xô tham gia NATO. Nga còn viện dẫn mặc dù đã rút quân nhưng các căn cứ quân sự
của Liên Xô và sau đó Nga xây dựng vẫn còn trên lãnh thổ Lithuania. Chính phủ
Lithuania cho Nga biết những căn cứ đó quá lạc hậu và không đủ tiêu chuẩn
NATO.
Các lãnh đạo Nga từ Yeltsin và về sau, dĩ nhiên, muốn
Lithuania là một nước trung lập nhưng lịch sử đã cho Vytautas Landsbergis thấy
trung lập chỉ có trên danh nghĩa chứ không phải trên thực tế. Tháng 9, 1939,
khi Hitler phát động Thế Chiến thứ Hai, Lithuania tức khắc tuyên bố trung lập
nhưng kết quả đã bị hai chế độ độc tài Stalin và Hitler thay phiên nhau giày
xéo trên mảnh đất chỉ 25 ngàn cây số vuông và kết quả khoảng một phần ba dân số
bị giết, bị đày ải hay thất lạc trong suốt thời gian bị ngoại xâm chiếm
đóng.
Việc Lithuania gia nhập NATO cũng gây nên rất nhiều
tranh luận cho chính giới của quốc gia này nhưng Lithuania cần sự bảo vệ dưới một
hàng rào an ninh tập thể Châu Âu. Đó là ý do chính yếu và là một chọn lựa sống
còn. Thủ tướng Ba Lan Alexandre Kwasnewski trả lời báo chí rằng quốc gia ông
gia nhập NATO có cùng lý do như các nước khác không muốn rời NATO. Chủ quyền của
Lithuania không thể được bảo vệ nếu chỉ đứng nhìn Châu Âu như một người khách lạ.
Bốn
thành quả hội nhập và thăng tiến của Lithuania
Phân tích tiến trình phát triển của Lithuania cho thấy
có bốn thành quả giúp quốc gia này để giành độc lập, hội nhập và thăng tiến gồm:
- Dân chủ hóa đất nước,
- Đoàn kết dân tộc,
- Chiến lược hóa vị trí của quốc gia
- Tham gia các liên minh quân sự đáng tin cậy.
Bốn điều kiện tiền đề đó của Lithuania hoàn toàn
thích hợp với trường hợp Việt Nam khi đương đầu với Trung Cộng mà người viết đã
trình bày trong chính luận Để
thắng được Trung Cộng(*).
Dân chủ. Ngay trong ngày tuyên bố độc lập 11 tháng
3, 1990, quốc hội vừa được bầu với phong trào độc lập Sajudis chiếm đa số đã
công bố một hiến pháp tạm thời để điều hành guồng máy quốc gia. Vytautas
Landsbergis, chủ tịch quốc hội và lãnh đạo tối cao của quốc gia thời đó công bố
hàng loạt cải cách chính trị để dân chủ hóa Lithuania bởi vì đối với các quốc
gia dân chủ tiên tiến Châu Âu, dân chủ là tiền đề để đối thoại và là điều kiện
tiên quyết để hội nhập. Một hiến pháp khác phối hợp các đặc điểm dân chủ từ các
hiến pháp Mỹ, Pháp với truyền thống văn hóa Lithuania ra đời 25, tháng 10,
1992. Mặc dù có nhiều tranh chấp chính trị nội bộ, các mục tiêu cải cách dân chủ
và độc lập từ Nga không thay đổi trong nhận thức của các nhà lãnh đạo
Lithuania.
Đoàn kết dân tộc. Như đã viết ở trên, Phong trào
Sajudis bắt đầu chỉ với 35 người nhưng tập hợp được nhiều trăm ngàn người dân
Lithuania bởi vì họ theo đuổi một mục đích chung, cụ thể, và khả thi, đó là
giành độc lập. Sau thời kỳ độc lập, phong trào Sajudis tự nguyện phân chia
thành nhiều tổ chức khác nhau nhưng trong giai đoạn hai năm từ 1989 đến 1991,
Sajudis chỉ tập trung vào một mục tiêu duy nhất là tháo xích xiềng CS Liên Xô.
Niềm khao khát lớn nhất của người dân Lithuania trong giai đoạn này là “thoát Cộng”
và vì thế họ đã đoàn kết sau lưng phong trào Sajudis. Con đường “thoát Cộng” rất
gian nan và những thay đổi kinh tế chính trị cũng đã rất khó khăn nhưng chỉ
trong vòng hơn mười năm Lithuania đã đáp ứng mọi tiêu chuẩn của EU và NATO đề
ra để trở thành hội viên của cả hai tổ chức uy thế nhất Châu Âu.
Chủ động chiến lược hóa vị trí quốc gia. Ba quốc gia
Baltics giữ một vị trí chiến lược sườn phía tây của Châu Âu trên bờ biển
Baltic. Tuy nhiên, cũng vì vị trí chiến lược này mà ba nước đã luôn là chiến
trường của các đế quốc. Trong suốt hàng trăm năm, Nga và Thụy Điển tranh nhau
kiểm soát đường ra biển Baltic đã sử dụng các quốc gia Baltics như một bãi chiến
trường. Vị trí chiến lược, vì thế, chưa đủ nhưng phải đặt đúng vị trí trong
tương quan chính trị và quân sự trong vùng. Lithuania ngày nay là một phần
không thể tách rời trong toàn bộ chiến lược của NATO. Không giống như thời trước
hai cuộc thế chiến, Lithuania ngày nay đóng một vai trò quan trọng và hỗ tương
trong việc bảo vệ an ninh và ổn định của Châu Âu.
Đoàn kết với láng giềng cùng hoàn cảnh và tham gia
các liên minh đáng tin cậy: Trong khi nhiều nước Châu Âu còn do dự, TT George
Bush đã công khai ủng hộ quan điểm cứng rắn của Lithiunia đối với Nga và sau
này cũng chính TT George Bush đã ủng hộ ba quốc gia Baltics gia nhập NATO. Đáp
lại, các quốc gia Baltics đã nhiệt thành ủng hộ và đóng góp quân sự vào các cuộc
chiến tranh do Hoa Kỳ phát động, cụ thể qua chiến tranh Iraq ngay cả trước khi
các nước này gia nhập NATO. Các lãnh đạo Lithuania ý thức liên minh đáng tin cậy
đã trở thành lá chắn vô cùng cần thiết để bảo vệ quốc gia họ và những hy sinh
mà họ cần phải đáp lại.
Không giống như Belarus còn chìm trong độc tài lệ
thuộc vào Nga hay Georgia, Ukraine quá chậm nên trễ chuyến tàu, Lithiunia đã
“thoát Cộng” và có những chỗ dựa quốc tế vững vàng để “thoát Nga.” Thành quả đó
trước hết nhờ tài lãnh đạo của Giáo sư Vytautas Landsbergis. Ông không thuộc đảng
phái nào trước cả và cũng chưa hề làm chính trị nhưng ông có tầm nhìn xa rộng.
Tuy nhiên chỉ có tầm nhìn của riêng cá nhân ông thôi chưa đủ mà còn cần phải có
tầm nhìn chung của cả dân tộc. Trong giờ phút khó khăn và thử thách, đa số dân
Lithuania đã bỏ phiếu cho ông, đã chọn ông làm người lãnh đạo và đã đứng sau
ông.
Tầm nhìn vô cùng quan trọng vì đã giúp nâng một con
người lên cao hơn và một dân tộc lên cao hơn.
(Nhân ngày giỗ đầu của Giáo sư Nguyễn Ngọc Bích,
3-3-2017)
04.03.2017
_____________________________
Chú thích:
Tham khảo:
- The End Of The Soviet Union: Stanislau
Shushkevich's. Eyewitness Account For The First Time In English, This Issue Of
Demokratizatsiya Publishes. The George Washington University Archives.
- On Moscow's Streets, Worry And Regret,
By James F. Clarity, The New York Times, Published December 26, 1991.
- From Soviet Federalism To The Creation Of
The Commonwealth Of Independent States (CIS). CVCE.eu 2016
- The International Politics Of Eurasia: V.
1: The Influence Of History By S. Frederick Starr, Karen
Dawisha.
- Lithuania, The Move Toward Independence,
1987-91.The Baltic States In U.S. — Soviet Relations, 1939- 1942.
Lithuanian Quarterly Journal Of Arts And Sciences. Volume 12, No.1 - Spring
1966.
- The Baltic States In U.S.-Soviet
Relations, The Years Of Doubt, 1943-1946. Lithuanian Quarterly Journal Of
Arts And Sciences. Volume 12, No.4 - Winter 1966. Editor Of This Issue: Thomas
Remeikis.
- The Baltic States In U.S. - Soviet
Relations From Truman To Johnson, Richard A. Schnorf, Cmdr, Us Navy,
Lithuanian Quarterly Journal Of Arts And Sciences. Volume 14, No.3 - Fall
1968.
- Identifies and Solidarity In Forein
Policy: East Central Europe and the Eastern Neighbourhood, Edited by Elsa
Tumets, Published by Institute of International Relatiosn, Prague 2012 PP
94-112.
- Why, How, Who, and When: A Lithuanian
Perspective on NATO Membership, Oskaras Jusys and Ksadauska. Fordham
International Law Journal, Volume 20, Issue 5, 1996.
- 2017 Index Economic Freedom
- James S. Corum, The Security Concerns Of
The Baltic States As Nato Allies, Strategic Studies Institute And U.S. Army
War College Press 2013.
- Interviews: Vytautas Landsbergis, “The
Restoration of Lithuanian Independence”, “Promoting Democracy”. The
Freedoom Collection.
- The Polish-Lithuanian Commonwealth
(1569-1795) By H. Kozlowski
-->
No comments:
Post a Comment