Trần
Hà Linh - Luật Khoa
02
Feb 2017
Một nhóm sinh viên luật
của đại học Yale (Mỹ) đã nộp đơn kiện sắc lệnh cấm nhập cảnh vừa qua của Tổng thống
Donald Trump lên toà án liên bang và giành một thắng lợi tạm thời.
Nhóm sinh viên luật
Yale đang làm việc vào thứ Hai vừa qua để chống lại lệnh cấm nhập cảnh của TT
Trump. Ảnh: Jessica Hill for The New York Times.
Sáng
sớm thứ Bảy, 28/1, khoảng hai chục sinh viên ngồi chật kín phòng họp của Trung
tâm Vận động Quyền Công nhân và Người nhập cư (Worker & Immigrant Rights
Advocacy Clinic – WIRAC) của trường luật, trực thuộc đại học Yale, thành
phố New Haven, bang Connecticut. Máy tính và điện thoại đều sẵn sàng, chuẩn bị
cho một cuối tuần làm việc căng thẳng.
Chỉ
trước đó nửa ngày, Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp
(executive order) cấm công dân của 7 nước Hồi giáo nhập cảnh vào Mỹ trong 90
ngày và đình chỉ toàn bộ chương trình nhận người tị nạn trong 120 ngày. Riêng
chương trình nhận người tị nạn Syria bị hoãn lại vô thời hạn. Sắc lệnh có hiệu
lực ngay lập tức. Cuộc khủng hoảng hiến pháp đầu tiên dưới thời Tổng thống
Trump chính thức bắt đầu.
Ngay
sau đó, hàng trăm người đến từ 7 quốc gia Hồi giáo nói trên đã bị an ninh sân
bay khắp nước Mỹ tạm giữ ngay khi hạ cánh và làm thủ tục trục xuất.
Với
sự trợ giúp của các giáo sư Yale và luật sư của tổ chức Trung tâm Luật Di trú
Quốc gia (NILC) và Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU), các sinh viên quyết định
cần phải kiện sắc lệnh của TT Trump để những người bị tạm giữ được ở lại Mỹ.
Họ
chia nhóm nghiên cứu và soạn thảo đơn kiện habeas cho hai công
dân Iraq đang bị giam giữ tại sân bay John F. Kennedy, New York.
Cả
hai người Iraq này đều từng trợ giúp cho quân đội và chính phủ Mỹ, có đầy đủ giấy
tờ hợp lệ để nhập cảnh vào Mỹ và đã trải qua các khâu kiểm tra, thẩm định kỹ
càng trước chuyến bay.
Nhóm
lập luận rằng, việc không cho những hành khách này nhập cảnh vào Mỹ vi phạm Tu
chính án thứ 5 của Hiến pháp Mỹ về chuẩn mực tố tụng và quyền được bảo vệ công
bằng, cũng như vi phạm luật di trú và luật pháp quốc tế.
|
Đơn
kiện habeas hay habeas corpus dùng để kiện
ra toà trong các vụ giam giữ người trái pháp luật, áp dụng với cả người nước
ngoài trên lãnh thổ Mỹ. Nguyễn Ái Quốc, khi bị giam giữ ở Hong Kong thời kỳ
1931-1933, đã nộp đơn kiện habeas corpus lên toà án Anh và thắng
kiện.
|
Nhóm sinh viên làm việc
dưới tầng hầm của một toà nhà trong khuôn viên trường Luật Yale. Ảnh: Yale Law
School.
4
giờ chiều cùng ngày, cùng với các luật sư và tổ chức dân quyền, họ soạn xong và
nộp lên toà liên bang tại Brooklyn, New York một đơn kiện dài 25 trang. Toà quyết
định mở phiên xử khẩn cấp vào lúc 7:30 tối.
Nhóm
sinh viên ngồi tại phòng họp ở Yale, hồi hộp chờ đợi tin tức từ New York.
Cũng
trong lúc đó, tình hình tại các sân bay đang rất căng thẳng. Các cuộc biểu tình
nổ ra khắp nơi. Hàng trăm luật sư Mỹ đổ dồn về các sân bay để trợ giúp miễn phí cho những
người bị giam giữ.
My
Khanh Ngo, sinh viên năm thứ 3, cho biết, trước khi toà ra quyết định, các sinh
viên không biết phải kỳ vọng vào điều gì. Họ tiếp tục nghiên cứu và soạn thảo
đơn kháng cáo, phòng trường hợp thua kiện.
“Thế rồi khi nhận được
tin lúc 9h tối, chúng tôi vỡ oà sung sướng. Lệnh toà không chỉ áp dụng cho thân
chủ của chúng tôi và cho họ ở lại, mà lệnh còn có hiệu lực trên toàn quốc”, My Khanh chia sẻ
trên website Đại học Luật Yale.
“Chúng tôi ăn mừng
trong khoảng 5 phút, trước khi nhận ra rằng mọi chuyện mới chỉ bắt đầu”.
My
Khanh và các bạn đồng môn lập tức lập ra một “phòng chiến sự” ngay tại trường để
trợ giúp cho các tình nguyện viên đang trực tại các sân bay trên toàn quốc. Điện
thoại, email, tin nhắn đổ về liên tục.
Một
trong số những người được họ trợ giúp là một học giả Fulbright người Iran đang
theo học tiến sĩ (Ph.D) tại một trường ở New York. Cô bị giam giữ tại sân bay
khi vừa đặt chân trở lại Mỹ và bị ép lên một chuyến bay quay trở lại Iran vào
1:00 sáng Chủ nhật.
“Chúng tôi gọi điện
cho hãng hàng không, gọi cho Cơ quan An ninh Giao thông, gọi cho Cơ quan An
ninh Biên giới và Hải quan, cố gắng hết mức có thể để can thiệp vào việc này”, My Khanh nói.
My Khanh và các bạn đồng
môn trong “phòng chiến sự”. Ảnh: Yale Law School.
“Và sau khi
tranh cãi quyết liệt trên điện thoại, chúng tôi đã buộc họ phải cho máy bay
quay lại”.
Nhóm
sinh viên cũng soạn sẵn một mẫu đơn kiện habeas để cho luật sư khắp nơi có thể
dùng cho vụ việc của họ. Kết quả là các luật sư đã dùng mẫu này để nộp đơn kiện
cho hàng chục hành khách rơi vào tình huống tương tự ở các sân bay trên toàn quốc.
Việc
toà Brooklyn, New York ra lệnh đình chỉ một phần sắc lệnh của Trump mới chỉ là
thắng lợi tạm thời. Vụ kiện này sẽ phải trải qua các phiên xử tiếp theo để đưa
ra phán quyết cuối cùng. My Khanh và nhóm sinh viên đang gấp rút chuẩn bị hồ sơ
cho phiên toà dự kiến sẽ mở vào ngày 13/2 tới đây.
Tài
liệu tham khảo:
o
Challenging the Refugee and Muslim Ban (Website Yale
Law School)
o
Law School clinic works to block ban (Yale Daily News)
No comments:
Post a Comment