Nguyễn
Đạt/Người Việt
August
4, 2016
.
Những
vòng hoa phúng điếu
SÀI
GÒN (NV) – Chúng
tôi sửng sốt và rất buồn khi nghe tin nhà văn Dương Nghiễm Mậu mất vì lâu nay định
tới thăm ông mà cứ lần lữa. Thời gian này nhớ tới ông, tính chắc sẽ đến. Rồi đến
thật. Để vĩnh biệt. Bởi với tôi, ngoài sự kính trọng một nhà văn tài năng, còn
tràn đầy quý mến Dương Nghiễm Mậu, bạn của anh tôi, nhà phê bình văn học Nguyễn
Nhật Duật. Còn tôi là bạn học cũ của em ông thuở sinh viên Đại học Văn khoa Sài
Gòn, Phí Ích Bành.
Thay mặt
các anh em trong tòa soạn Nhật báo Người Việt, buổi sáng 4 tháng 8, chúng tôi đặt
vòng hoa mang tới lễ tang nhà văn Dương Nghiễm Mậu, trong hẻm số 281 đường Lê
Văn Sỹ. Buổi sáng này là buổi sáng thứ hai linh cữu Dương Nghiễm Mậu quàn tại
nhà, giữa những vòng hoa, người thăm viếng thắp nhang, phúng điếu.
Chúng
tôi gặp trong lễ tang Dương Nghiễm Mậu nhiều người tới phúng điếu, là bằng hữu
thân quen của nhà văn, là những anh em trong giới văn nghệ tại Sài Gòn hiện
nay. Người thì cầm bút từ trước 30 tháng Tư, 1975, người thì sau này: nhà thơ Từ
Hoài Tấn, nhà thơ Nguyễn Quốc Thái, nhà thơ Phù Hư, họa sĩ Lê Thánh Thư, nhà
văn Nguyễn Viện, nhà thơ Trần Tiến Dũng… Có người quen biết Dương Nghiễm Mậu,
có người chỉ nghe tiếng, cảm phục mến yêu những tác phẩm của ông.
Chúng
tôi cảm động gặp lại họa sĩ Cù Nguyễn, tuổi tác chắc cũng ngang bằng Dương Nghiễm
Mậu, họa sĩ đặc biệt trọng văn tài, quý nhân cách của nhà văn vừa từ biệt cõi
trần. Và gặp nhà văn Nguyễn Nghiệp Nhượng, ông vừa là bạn văn, vừa có thâm tình
với Dương Nghiễm Mậu. Hai người bạn văn rất gần gũi nhau trong thời gian Dương
Nghiễm Mậu cùng nhà văn Lý Hoàng Phong phụ trách Tạp chí Văn Nghệ, phát hành
vào những năm 1960.
Linh
cữu nhà văn Dương Nghiễm Mậu.
Chúng
tôi biết tới Dương Nghiễm Mậu cùng lúc những tác giả mà sau đó là những tên tuổi
đáng kể trong văn nghệ Sài Gòn của Miền Nam tự do, qua Tạp chí Văn Nghệ: Đỗ Quý
Toàn – Trần Dạ Từ – Viên Linh – Nguyễn Nghiệp Nhượng – Trần Đức Uyển – Nguyễn Đức
Sơn…
Ngoài
những truyện ngắn và truyện dài đăng trên các tạp chí văn nghệ tại Sài Gòn, tác
phẩm của Dương Nghiễm Mậu đã in thành tập sách xuất bản, có thể kể các tập truyện:
Cũng đành – Nhan sắc – Đôi mắt trên trời – Kinh cầu nguyện – Sợi tóc tìm thấy –
Đêm – Địa ngục có thật – Ngã đạn – Trong hoang vu – Quê người… Các truyện dài
-cũng gọi là truyện vừa, vì truyện dài của Dương Nghiễm Mậu thường ngắn hơn truyện
dài của các nhà văn khác-: Gia tài người mẹ – Tuổi nước độc – Con sâu – Phấn đấu
– Đêm tóc rối – Gào thét – Sống đã chết – Ngày lạ mặt – Niềm đau nhức của khoảng
trống…
Cũng
Đành, tập truyện ngắn được xem là tác phẩm đầu tay của Dương Nghiễm Mậu, xuất bản
năm 1963. Lúc đó tôi học năm đầu ở Đại học Văn khoa, kết bạn với Phí Ích Bành từ
tập truyện này của Dương Nghiễm Mậu. Bành hỏi tôi thích truyện nào nhất, tôi
nói ngay: truyện Người Ngồi Đội Mũ. Tới bây giờ, mỗi khi thấy ai ngồi trong
quán mà vẫn đội mũ, tôi lại nhớ truyện ngắn này.
Cũng
như khi nhắc tới họa sĩ Tạ Tỵ, tôi nhớ liền theo nhà văn Dương Nghiễm Mậu. Họa
sĩ Tạ Tỵ từng nhận định trong cuốn hồi ký của ông, rất yêu thích Dương Nghiễm Mậu:
“Cái lối viết của Dương Nghiễm Mậu nó khắc khoải làm người đọc như bị vướng mắc
vào mắt lưới, nửa chán chường, nửa níu kéo, gây nỗi ray rứt trong tâm khảm. Tôi
yêu lối viết đó lắm. Theo thời thượng, Dương Nghiễm Mậu cũng đề cập nhiều đến vấn
đề dục tính trong văn chương, nhưng cái dục tính trong văn chương của Dương
Nghiễm Mậu khác xa với dục tính trong truyện của Thế Uyên. Ở Thế Uyên nó bùng
cháy và nổ dữ dội trên da thịt đàn bà, còn Dương Nghiễm Mậu, nó lún sâu và cháy
âm ỉ trong mỗi phân vuông cọ xát giữa hai phái. Văn Dương Nghiễm Mậu sắc và nhọn
như dáng người anh vậy…”
Người
thân quen tới phúng điếu. Từ trái sang, ngồi: Phù Hư, Nguyễn Nghiệp Nhượng,
Nguyễn Viện, Nguyễn Đạt. Đứng: Một nhà báo tự do, Nguyễn Quốc Thái và Trần Tiến
Dũng.
Buổi
sáng giữa những người thân quen và những người không còn dịp thân quen Dương
Nghiễm Mậu, chúng tôi chợt nhớ một vụ việc xảy ra vào năm 2007. Năm đó Công ty
văn hóa Phương Nam kết hợp với Nhà xuất bản Văn Nghệ, tái bản 4 tập truyện của
Dương Nghiễm Mậu: Cũng đành – Nhan sắc – Tiếng sáo người em út – Đôi mắt trên
trời. Khi 4 tập truyện kể trên vừa ra mắt người đọc, tờ báo văn nghệ của Hội văn
nghệ thành phố tới tấp đăng những bài phỉ báng tác phẩm của Dương Nghiễm Mậu,
trong đó bài viết chủ yếu của nhà văn Vũ Hạnh. Điều đáng nói trong những bài viết
phỉ báng Dương Nghiễm Mậu qua 4 tập truyện do công ty nhà nước tái bản, lấy ra
cả những đoạn không có trong lần tái bản, mà chỉ có trong những lần xuất bản
trước 30.4.1975! Chúng tôi kể chuyện ấy với Dương Nghiễm Mậu, ông chỉ lắc đầu
cười.
Trong lễ
tang có cả những người cầm bút trưởng thành ở Miền Bắc Xã Hội Chủ Nghĩa tới thắp
nhang tưởng niệm Dương Nghiễm Mậu, một nhà văn của Miền Nam tự do ắt nhiên cực
lực chống cộng sản độc tài. Chúng tôi thấy họ là những người tự trọng, nên đã
biết quý trọng một nhà văn đích thực.
*
Nhà văn Dương Nghiễm Mậu tên thật là Phí Ích Nghiễm, sinh năm 1936 tại Hà Đông,
từ trần lúc 21 giờ 35 ngày 2 tháng 8 năm 2016 (30 Tháng Sáu, Bính Thân) do bệnh
nhồi máu cơ tim, hưởng thọ 81 tuổi. Linh cữu quàn tại nhà riêng Hẻm 281 đường
Lê Văn Sỹ, quận Tân Bình – Sài Gòn. Lễ động quan cử hành lúc 6 giờ 15 sáng ngày
5 tháng 8, hỏa táng tại nghĩa trang Bình Hưng Hòa.
--------------------------
August
3, 2016
Viên
Linh
No comments:
Post a Comment