Lê Phan
August 20, 2016
.
Vụ ông Thae Yong Ho, phó đại sứ Bắc Hàn tại Luân Đôn
đào thoát trên truyền thông Nam Hàn. (Hình: Getty Images)
Hôm thứ ba vừa qua, trước là báo chí sau đó chính phủ
Nam Hàn chính thức công nhận là ông Thae Yong Ho, phó đại sứ Bắc Hàn tại Luân
Đôn, đã bỏ hàng ngũ và đã được chính phủ cho tị nạn ở Nam Hàn.
Ông Thae, như vậy, đã là nhân vật cao cấp nhất trong
hàng ngũ ngoại giao Bắc Hàn đào thoát. Nghe đâu chính quyền Bình Nhưỡng đã hoàn
toàn bất ngờ trước tin này và hầu như lúc đầu ú ớ không có phản ứng. Mà ngạc
nhiên cũng phải vì các nhà ngoại giao Bắc Hàn là những người được tín nhiệm
cũng như được hưởng nhiều đặc quyền nhất trong thế giới kỳ lạ của Bắc Hàn. Vậy
điều gì khiến ông Thae khác hẳn những người khác?
Một anh bạn đồng nghiệp cũ ở đài BBC, Steve Evans,
hiện đang là thông tín viên đài BBC ở Nam Hàn, kể lại là anh đã có những kinh
nghiệm rất lý thú và dễ chịu với ông phó đại sứ.
Anh kể, “Lần cuối tôi gặp ông Thae Yong Ho là trong
một quán cơm Ấn Độ ở quận Acton, ở phía Tây của thủ đô Luân Đôn. Ông ta đang ăn
cà ri, nhưng không ăn cơm. Lý do là về điều mà bác sĩ của ông khuyên là ông
đang ở trong tình trạng ‘tiền tiểu đường’, một tình trạng mà những người trung
niên thích ăn uống thường bị các bác sĩ của mình cố vấn phải dè chừng.” Bác sĩ
của ông phó đại sứ có vẻ đã khuyến cáo ông là hãy nên coi như bệnh tiểu đường
như là một con quái vật đang hung hăng chạy đến. Anh có thể làm cho nó chậm lại
hay anh có thể thúc đẩy cho nó chạy nhanh hơn nhưng đó là chuyện rồi sẽ tới,
ông giải thích. Và bác sĩ còn khuyên là cơm và những loại chất bột khác sẽ làm
cho con quái vật tiểu đường đến sớm hơn.”
Nay thì ông Thae hẳn sẽ phải đi kiếm cà-ri ở Seoul.
Thủ đô của Đại Hàn Dân Quốc có nhiều kim chi nhưng không nổi tiếng bao nhiêu về
cà ri thành ra hẳn ông sẽ nhớ cà ri Luân Đôn.
Ông đã rời bỏ Luân Đôn và biến mất cùng gia đình, bà
vợ và hai cậu con trai. Trước đó ông bảo với những nhà báo quen biết là thời
gian của ông ở Luân Đôn làm đại diện ngoại giao cho Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân
Triều Tiên, như ông thường gọi Bắc Hàn, đã đến hồi kết thúc và đầu mùa Hè vừa
qua ông đáng lẽ đã phải cùng gia đình trở về Bình Nhưỡng.
Nhưng ông đã không trở về. Nghe đâu với sự giúp đỡ của
cơ quan tình báo hải ngoại Anh MI-6, ông đã “biến mất.”
Steve bảo nay nghĩ lại anh thấy có những dấu hiệu.
Anh kể: “Tôi còn nhớ ông ta hỏi tôi về cuộc sống ở Seoul. Tôi kể cho ông về một
thành phố khổng lồ, ồn ào nhộn nhịp, một thế giới khác hẳn Bình Nhưỡng.”
Điều làm Steve ngạc nhiên là ông ta có vẻ giống hệt
như một người Anh. Ông ta có vẻ hòa hợp với Luân Đôn. Ông ta có vẻ quá trung
lưu, quá bảo thủ, quá gentleman. Thực sự ông ta đã hoàn toàn thích ứng với cuộc
sống của một khu ngoại ô của Luân Đôn. Ông kể lại một hôm đi qua câu lạc bộ
tennis ở Ealing gần nhà và thấy một tấm bảng kêu gọi tham gia. Ông bèn vào nộp
đơn xin gia nhập và từ đó trở thành một trong những cột trụ của câu lạc bộ quần
vợt đó. Bạn bè trong câu lạc bộ hỏi han không hiểu ông ta đâu mất.
Ông còn kể ông đổi sang tennis vì bà vợ than phiền
ông bỏ hết ngày giờ cho golf. Nghe đâu bà vợ bảo là hãy chọn đi, chọn golf hay
chọn tôi. Nếu không chịu bỏ golf, bà sẽ mang con về Bình Nhưỡng. Và ngay cả với
một người Bắc Hàn, tình nghĩa vợ chồng và hòa khí trong gia đình là quan trọng
hơn cả. Ông từ bỏ những cây gậy đánh golf để cầm cây vợt đánh tennis, với câu lạc
bộ tennis ngay gần nhà, ông có nhiều thời giờ ở nhà với vợ con hơn.
Steve kể anh và ông phó đại sứ thường nói chuyện về
gia đình và sức khỏe, như mọi người khác. Con cái những nhà ngoại giao Bắc Hàn ở
Luân Đôn đi học trường công ở địa phương. Ông bà Thae đã cười bảo là những chữ
đầu tiên con mình học là “Stop doing that!” hay “Enough.” Đúng những chữ mà thầy
cô giáo ở xóm Acton, học trò ngổ ngáo, phải thường dùng.
Ông Thae đã thường làm nhiệm vụ quảng bá chủ thuyết
của chế độ. Ông đã từng nói chuyện với Đảng Cách Mạng Cộng Sản của Anh Quốc (chủ
trương Marxist-Leninist) nhưng trong khi nói chuyện ông nhắc đến giá thuê nhà ở
Luân Đôn. Ông nói là khi ông cho bạn bè Bắc Hàn biết giá ông thuê nhà ở Luân
Đôn, họ cứ tưởng đó là một tòa nhà đồ sộ với hồ bơi, thay vì chỉ là một căn nhà
nhỏ bình thường. Và mặc dầu than thở về tiền nhà, ông đã chọn không ở khu của
tòa đại sứ vốn miễn phí, mặc dầu công nhận đó là một trong những đặc quyền ông
có thể được hưởng.
Steve cũng thêm là mỗi khi anh nói chuyện với ông
thì đều có một nhà ngoại giao khác của Bắc Hàn đi kèm. Đó là cái lối của Bắc
Hàn, họ bị buộc phải kiểm soát lẫn nhau. Ông chưa bao giờ để hở một tí ti nào sự
thiếu trung thành với chế độ. Nhưng khi nói chuyện với các viên chức Bắc Hàn,
chúng ta đều biết lằn đỏ ở đâu.
Một nhà báo ngoại quốc nào từng có kinh nghiệm với
các chế độ độc tài cộng sản, kể cả chế độ của Hà Nội, thì đều biết đến những
người gọi là “hướng dẫn viên”. Tôi thấy cái tên tiếng Anh “minder” hay hơn nhiều.
Quả là họ theo dõi bạn. Nhưng họ cũng rất có ích và giúp đỡ trong phạm vi họ có
thể làm được. Ở một khía cạnh nào đó, ông Thae cũng vậy.
Steve tuy vậy công nhận là mặc dầu có một bộ mặt rất
ngoại giao, ông Thae phải làm rất nhiều những việc xấu trong suốt một thập niên
làm việc ở tòa đại sứ Bắc Hàn ở Luân Đôn. Anh tự nghĩ không hiểu là ông Thae có
phải là một trong hai người Bắc Hàn đã đến cái tiệm hớt tóc ở Luân Đôn để than
phiền về bức hình ông Kim Jong Un và hàng chữ “Bad Hair Day,” vốn làm lãnh tụ nổi
giận. Liệu ông có theo dõi những người Bắc Hàn sống ở khu Korea Town của Luân
Đôn ở New Malden, một trong những khu ngoại ô ở phía tây nam của thành phố hay
không? Nhưng quả là ông có lần hộ tống người anh của ông Kim Jong-Un đi nghe một
buổi hòa nhạc của Eric Clapton.
Điều còn đáng ngạc nhiên hơn nữa là theo báo chí Nam
Hàn, ông Thae và bà vợ, Oh Hae-Son, 50 tuổi, là thuộc dòng con lãnh tụ, là những
hoàng tử, công chúa đỏ. Ông Thae là con trai của ông Thae Byong-Ryol, đồng chí
của lãnh tụ sáng lập ra Bắc Hàn và ông nội của ông Kim Jong-Un, từ thời ông này
còn là một chỉ huy du kích chống Nhật vào đầu thế kỷ thứ 20. Bà Oh là bà con của
một lãnh tụ kháng chiến khác, Oh Baek-Ryong, theo báo chí Nam Hàn.
Con cái của các cựu lãnh tụ kháng chiến chiếm những
vị trí quan trọng trong chính phủ Bình Nhưỡng, đóng vai trụ cột cho chế độ của
ông Kim và sống trong một cuộc sống vương giả mà người dân Bắc Hàn bình thường
không ai dám mơ tưởng. Họ được phép đi học ngoại quốc như chính ông Thae và hai
người con trai của ông, đã đi học ở Trung Cộng và ở Âu Châu. Điều còn đáng kể
hơn nữa là ông Thae đã giữ nhiệm sở ở Luân Đôn đến một thập niên, một chỉ dấu
cho thấy sự tín nhiệm của hàng lãnh đạo đối với ông vì đây là mọt trong những
nhiệm sở quan trọng nhất của Bắc Hàn.
Một số viên chức Nam Hàn chỉ ra là những vụ đào
thoát mới đây là bằng cớ giới quyền quý đang bỏ chạy ra ngoại quốc thay vì đối
diện với đàn áp và có thể cả cái chết, trong khi ngày càng khó khăn thực hiện
những nhiệm vụ mà chế độ đòi hỏi từ mua các món xa xỉ phẩm đến bán vũ khí nay
khi cấm vận quốc tế ngày càng bị siết chặt.
Một vụ hồi chánh tập thể mới đây là toàn thể nhân
viên của một nhà hàng Bắc Hàn. Những người này, các chuyên gia chỉ ra, thuộc những
gia đình ở thượng tầng của chế độ Bình Nhưỡng. Họ cũng đã trải qua biết bao
nhiêu thanh lọc thành ra những vụ hồi chánh như thế này hẳn có một ý nghĩa nào
đó.
Theo báo chí Nam Hàn, ông Thae đã bỏ ngũ vì những áp
lực từ Bình Nhưỡng đòi phải chống lại những tin tức ồn ào không có lợi cho chế
độ. Hẳn là đài BBC cũng đã đóng góp cho sự nhức đầu của ông khi trong chuyến mới
nhất được chế độ cho vào, anh bạn Rupert Wingfield-Hayes, cựu phóng viên Bắc
Kinh đài BBC, đã bị bắt và bị cấm suốt đời không được vào Bắc Hàn và tí nữa là
vào tù khổ sai rồi.
Hẳn là đã có những cú điện thoại “Tại sao anh có thể
để cho chuyện đó xảy ra? Tại sao lại tin vào đám tay sai đế quốc?” Ấy là sau
khi họ đã tuyên bố việc mở ban tiếng Hàn của Thế giới vụ đài BBC là “một hành động
gây chiến.”
Hẳn là ông Thae đã suy nghĩ chín chắn. Trở về Bình
Nhưỡng để có thể bị chỉ trích, và có thể bị trừng phạt bởi “cậu” lãnh tụ đang
muốn củng cố vị thế của mình, hay là đi tỵ nạn cùng với gia đình ở một nơi nào
đó an lành hơn dầu cho mất quyền thế và đặc lợi.
Steven kết luận: “Tôi không biết – nhưng hẳn cuộc đời
của ông là một cuốn tiểu thuyết gián điệp hay ngay cả một cuốn phim nữa. Nhưng
mặc cho những trò bẩn thỉu mà ông Thae có thể có liên hệ vì lệnh của chế độ,
tôi thích ông ta.
Nó sẽ phải là một cuốn phim với một kết thúc có hậu,
có thể là với ông Thae chơi tennis trong những năm còn lại của cuộc đời, có thể
ở những sân xi măng ở Nam Hàn. Nhưng tốt nhất là trên sân cỏ êm hơn của Anh Quốc.”
No comments:
Post a Comment