Quách Hoàng Lân
5-2-2013
Để bàn về Điều 4 của hiến pháp Việt Nam 1992 và dự thảo
sửa đổi 2013, tôi bắt đầu bằng Định nghĩa của từ điển Oxford và trên wikipedia:
“A constitution is a set of
fundamental principles or established precedents according to which a state
or other organization is governed.[1]
These rules together make up, i.e. constitute, what the entity is. When these
principles are written down into a single collection or set of legal documents,
those documents may be said to comprise a written constitution.
Constitutions concern different
levels of organizations, from sovereign states to companies and unincorporated
associations. A treaty
which establishes an international organization is also its constitution,
in that it would define how that organization is constituted. Within states,
whether sovereign or federated,
a constitution defines the principles upon which the state is based, the
procedure in which laws are made and by whom. Some constitutions, especially
written constitutions, also act as limiters of state power, by establishing
lines which a state’s rulers cannot cross, such as fundamental rights.”
Tạm dịch:
“Một sự lập hiến (hiến pháp) là
một tập hợp các nguyên lý cơ bản hay các điều tiên quyết mà theo đó một nhà
nước hay một tổ chức nào đó sẽ được điều hành. Các quy tắc đó cùng với nhau tạo
thành, tức là lập nên, cái gọi là thực thể. Khi các nguyên lý này được viết ra
thành một tập hợp các văn bản luật, thì những văn bản đó có thể gọi là bản lập
hiến viết.
Các sự lập hiến liên quan đến
những mức độ khác nhau của các tổ chức, từ nhà nước có chủ quyền cho đến các
công ty hay các hiệp hội chưa có tư cách pháp nhân. Một hiệp ước lập ra một tổ
chức quốc tế cũng được xem chính là bản lập hiến của tổ chức này, trong đó nó
sẽ định ra cách thức mà tổ chức đó được thiết lập. Trong phạm vi nhà nước, dù
cho là nhà nước trung ương tập quyền hay nhà nước liên bang tản quyền, một sự
lập hiến xác định ra những nguyên lý mà nhà nước sẽ dựa vào, những thủ tục theo
đó các bộ luật được hình thành và những đối tượng có tư cách ban hành. Một vài
sự lập hiến, đặc biệt là các bản lập hiến viết, đóng vai trò như là một sự hạn
chế đối với quyền lực nhà nước bằng cách vạch ra những vạch đỏ mà các bộ luật
nhà nước không được vượt qua, chẳng hạn như là những quyền cơ bản .”
Một cách ngắn gọn theo kiểu
toán học (xin lỗi GS Ngô Bảo Châu vì múa rìu qua mắt thợ) có thể nói: Hiến pháp
của một nhà nước là tập hợp các tiên đề để theo đó một hệ thống chính trị xã
hội của một đất nước được hình thành và được quản lý thông qua hệ thống bộ luật
được ban hành bởi một cơ quan (thường gọi là cơ quan lập pháp) được xác định
bởi chính bản hiến pháp đó. Tiên đề là cái không thể chứng minh là đúng đắn
bằng lập luận và suy diễn toán học mà chỉ được thừa nhận thông qua kinh nghiệm
và được chấp nhận bởi đa số. Một số tiên đề chỉ thích hợp với từng thời
điểm và hệ quy chiếu cụ thể , ví dụ như tiên đề 5 của hình học Euclid (qua
một điểm chỉ có một đường thẳng song song với đường thẳng cho trước) chỉ
đúng đối với hệ thống hình học theo quan điểm (hệ quy chiếu) của Euclid, nó
không còn đúng trong hình học phi Euclid được xây dựng bởi Lobasepskii, Bolyai,
và một số tác giả khác.
Trở lại với Điều 4 của bản hiến pháp 1992 của Việt Nam và
dự thảo sửa đổi 2013:
“Điều 4 (sửa
đổi, bổ sung Điều 4)
1. Đảng Cộng sản Việt Nam, đội
tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao
động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công
nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác – Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã
hội.
2. Đảng gắn bó mật thiết với
nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm
trước nhân dân về những quyết định của mình.
3. Các tổ chức của Đảng và đảng
viên hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.”
Đầu tiên ta phải xét xem nó có phải là một tiên đề mang
tính lập hiến hay không bằng cách đối chiếu với khái niệm tiên đề đã nói ở
trên:
- Thứ nhất: Nó (Điều 4 ở trên)
có phải là đã được thừa nhận thông qua kinh nghiệm? Tôi cho rằng không!
Bởi vì kinh nghiệm từ những nước phát triển và những nước Đông âu đã qua thời
cộng sản cho thấy: Quyền lực, nếu không có sự cạnh tranh lành mạnh giữa các
đảng phái, thì sẽ trở thành quyền lực độc tài và không gì có thể kiểm soát
được, do đó sẽ trở nên hủ bại và biến tướng theo kiểu xã hội đen như ta đang
thấy trong xã hội Việt Nam hiện thời.
- Thứ hai: Nó (Điều 4 của HP
1992) có phải đã được chấp thuận bởi đa số nhân dân hay chưa? Theo tôi, thì
chưa! Chưa có một cuộc trưng cầu dân ý nào để nói lên điều 4 được chấp
thuận bởi đa số nhân dân. Có người sẽ cãi là nó đã được quốc hội thông qua và
quốc hội là cơ quan đại diện của nhân dân! Trả lời: đúng là nó đã được thông
qua bởi quốc hội, nhưng quốc hội đó không đại diện cho nhân dân vì quốc hội đó được
đảng lập ra theo đúng tinh thần của điều 4. Đây chính là một mâu thuẫn không
thể giải quyết được, mâu thuẫn đó cho thấy sự phi lý của điều 4.
Chiếu theo hai tiêu chí trên thì điều 4 không thể là một
tiên đề mang tính lập hiến. Tuy nhiên, tại sao
trong dự thảo sửa đổi 2013, người ta vẫn muốn duy trì điều 4 đó? Câu trả lời
rất đơn giản: những người soạn thảo chính là các đảng viên cộng sản và họ được
hưởng lợi vô cùng lớn từ điều 4 này.
Người ta sẽ cãi tôi là: Ừ thì điều 4 là mâu thuẫn, là phi lý đấy, nhưng
đứng trong hệ quy chiếu của chủ nghĩa xã hội đề xướng bởi Marx-Lenin thì nó lại
trở thành tiên đề (tương tự như tiên đề 5 của hình học Euclid được thừa nhận
trong hệ quy chiếu của Euclid) và nó không thể thiếu nếu ta xây dựng đất nước
theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Câu trả lời của tôi là: Nếu một học thuyết chứa một tiên đề mâu thuẫn
thì ta phải xem lại tính chính đáng của học thuyết đó. Rất nhiều học thuyết xét
lại chủ nghĩa Marx đã ra đời và đã chỉ ra tính không tưởng của CN Marx, đơn
giản là vì nó chứa rất nhiều tiên đề mâu thuẫn, và hiện nay trên thế giới, CN
Marx chỉ còn lại như là một học thuyết đầy mâu thuẫn và giáo điều. Liệu ta có
nên theo đuổi một CN đã lỗi thời như vậy? Không, chắc chắn không!
Điều tôi muốn nhắn nhủ cuối cùng với các vị lãnh đạo Đảng
Cộng Sản và các Đảng viên là: Các vị hãy dùng lương tri và lý trí của chính bản thân các vị để xem lại
một cách có phê phán tất cả những hệ lụy mà điều 4 (một điều khoản mâu thuẫn và
phi lý) có thể đè nặng, ngăn cản sức vươn lên của dân tộc Việt. Tôi hy vọng các
vị vì tương lai và tiền đồ của dân tộc mà hành động.
Tác giả gửi quechoa.vn
No comments:
Post a Comment