Carol E. Lee & Te-Ping Chen - Wall Street Journal
Dịch giả: Trần Văn Minh
Posted by adminbasam on
13/02/2017
Shi Yinhong, giáo sư Trung Quốc, nói Trump chỉ là con hổ giấy. Ảnh:
internet
Trump
cam kết sẽ tôn trọng chính sách lâu đời, không công nhận Đài Loan về mặt ngoại
giao.
Tổng
thống Hoa Kỳ Donald Trump cam kết tôn trọng một thỏa thuận lâu đời rằng Hoa Kỳ
sẽ không công nhận Đài Loan về mặt ngoại giao, trong một cuộc điện đàm với Chủ
tịch Tập Cận Bình vào cuối ngày thứ Năm (9-2-2017).
Quyết định rút lại lời đe dọa của Tổng thống Donald
Trump về việc hủy bỏ mối quan hệ nền tảng giữa Hoa Kỳ – Trung Quốc, đã được
thực hiện trước cuộc gọi điện thoại cho người đồng nhiệm Tập Cận Bình hồi tuần
này, một phần trong hành động hướng tới tính liên tục trong cách tiếp cận của
Washington đối với Châu Á.
Một viên chức cao cấp Mỹ nói, ông Trump và ông Tập
nói chuyện điện thoại chưa đầy 5 phút hồi tối thứ Năm khi lời đe dọa của tân
chính quyền muốn hủy bỏ thỏa thuận lâu đời của Mỹ với Trung Quốc, việc từ chối
công nhận ngoại giao với Đài Loan, đã bị bỏ qua một bên.
Ông Tập nói với ông Trump trong một cuộc trao đổi được
ghi lại, “Tôi muốn ông duy trì chính sách ‘Một Trung
Quốc’.”
Viên chức đó nói rằng, ông Trump trả lời: “Thể theo
lời yêu cầu của ông, tôi sẽ làm điều đó”.
Ông Trump vừa ăn bữa cơm tối với nhà tài trợ Cộng
hòa Sheldon Adelson, Ngoại trưởng Rex Tillerson và bà Nikki Haley, đại sứ Hoa Kỳ
tại Liên Hiệp Quốc.
Các viên chức
Nhà Trắng từ chối không cho biết ông Trump đã nhận được điều gì khi xuống nước
về chính sách Một Trung Quốc. Lục Khảng, phát ngôn viên Bộ
Ngoại giao Trung Quốc không trực tiếp đề cập đến câu hỏi liệu Trung Quốc có bước
nhượng bộ nào để đáp lại hay không.
Đối với ông Trump, sự việc này đánh dấu một bước
tháo lui đáng kể, nhưng cũng đưa tới một cơ hội để tiếp tục đẩy mạnh các cuộc
đàm phán về các vấn đề kinh tế và an ninh, rất quan trọng đối với chính sách của
ông trong khu vực.
Viên chức cao cấp này nói, hai nhà lãnh đạo đã có cuộc
thảo luận dài 45 phút về các vấn đề khác nhau, từ thương mại đến đời sống cá
nhân, vợ chồng và gia đình.
Viên chức này nói rằng: “Thực sự là một cơ hội để bảo
đảm mối quan hệ với Trung Quốc được thiết lập lại”.
Đây cũng là một cơ hội để ông Trump nói chuyện trực
tiếp với ông Tập. Đội ngũ nhân viên Nhà Trắng đã làm việc trong nhiều ngày để sắp
xếp cuộc gọi, xảy ra nhiều tuần sau cuộc trò chuyện hồi tháng Mười Hai của ông
Trump với tổng thống Đài Loan, một cuộc gọi đã phá vỡ nghi thức ngoại giao của
nhiều thập niên mà Hoa Kỳ đã đồng ý không công nhận Đài Loan về mặt ngoại giao.
Với ông Tập Cận Bình, thời điểm này phản ánh phương
thức chờ đợi của Trung Quốc đối với tân tổng thống Hoa Kỳ mang lại kết quả. Bắc
Kinh đã nói rõ với chính quyền Trump rằng sự tôn trọng của Hoa Kỳ đối với chính
sách ‘Một Trung Quốc’ là điều kiện tiên quyết bất khả xâm phạm trong mối quan hệ
[giữa hai nước].
Bắc Kinh ca ngợi sự thay đổi của ông Trump về chính
sách Một Trung Quốc. Ông Tập bày tỏ sự trân trọng trong suốt cuộc gọi, theo
thông tấn xã nhà nước Tân Hoa Xã. Một viên chức cao cấp Mỹ cho biết, ông Tập đã
dành thời gian để khen ngợi ông Trump trong việc thắng cử, là điều tổng thống
trân trọng.
Đối với ông Trump, đây là một phần của một thông điệp
lớn hơn cho khu vực [Châu Á] trong tuần này và một ngày trước cuộc họp ở Nhà Trắng
với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe vào thứ Sáu [ngày 10/2/2017].
Sau cuộc họp tại phòng Bầu dục với ông Abe, tại một
cuộc họp báo, ông Trump đã trấn an Nhật Bản và các nước Châu Á-Thái Bình Dương
khác rằng, ông sẽ không hủy bỏ chính sách đối ngoại nhiều thập niên của Mỹ bằng
cách giảm bớt sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ trong khu vực. Đồng minh lo sợ
ông sẽ làm như vậy sau khi ông đặt câu hỏi về sự củng cố lực lượng và gợi ý
trong chiến dịch của ông rằng, các nước như Nhật Bản và Hàn Quốc nên trang bị
vũ khí hạt nhân.
“Chúng tôi cam kết an ninh cho Nhật Bản và tất cả
các khu vực dưới sự kiểm soát hành chính của Nhật Bản và tăng cường hơn nữa
liên minh rất quan trọng của chúng tôi”, ông Trump cho biết tại một cuộc họp
báo chung với ông Abe. “Liên minh Mỹ – Nhật là nền tảng của hòa bình và ổn định
ở khu vực Thái Bình Dương”.
Ông [Trump] nói, cuộc trò chuyện với ông Tập và mối
quan hệ gần gũi của Hoa Kỳ với Trung Quốc sẽ có lợi cho Nhật Bản.
Ông Trump nói về cuộc điện đàm với ông Tập, “Đó
là một cuộc trò chuyện rất thân mật. Tôi nghĩ rằng chúng tôi
đang ở trên tiến trình rất thân thiện với nhau. Tôi
tin rằng tất cả sẽ suôn sẻ với mọi nước, Trung Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ và tất
cả các nước trong khu vực”.
Các nhà phân tích Trung Quốc cho rằng, sự thay đổi
trong ngôn ngữ của ông Trump là chuyện đương nhiên.
Trương Duệ Tráng, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học
Nam Khai ở Thiên Tân cho biết, “Một số điều bạn không cần phải hấp tấp đáp trả
bằng phương thức ăn miếng trả miếng. Thay vào đó, cho ông ta một
thời gian, và để cho ông ta từ từ, tự mình nhận ra sự
việc”.
Tuy nhiên, một số nhà quan sát đã phải thất vọng.
Ông Sean King, một chuyên gia về Châu Á và phó giám
đốc cao cấp của công ty tư vấn Park Strategies nói: “Tôi đoán tôi luôn biết
Tổng thống Trump cuối cùng sẽ tái khẳng định chính sách Một Trung Quốc của
chúng tôi, nhưng tôi hy vọng ít nhất là có một cuộc thảo luận
cởi mở, thẳng thắn hơn về nguồn gốc và tính thích đáng liên
tục của chính sách này trước khi làm như vậy”.
Ông King nói sự đảo ngược sẽ gây tổn thương cho Tổng
thống Đài Loan Thái Anh Văn.
Cuộc điện đàm giữa ông Trump và bà Thái đã làm dấy
lên cả sự vui mừng lẫn lo lắng ở Đài Loan, bao gồm nỗi lo ngại rằng hòn đảo này
có thể trở thành một con cờ trong quan hệ Hoa Kỳ -Trung Quốc. Trung Quốc coi
Đài Loan là một tỉnh ly khai kể từ khi Quốc Dân Đảng Tưởng Giới Thạch thiết lập
một chính quyền ở đó vào năm 1949, sau nhiều năm nội chiến.
Thỏa thuận duy trì chính sách Một Trung Quốc của ông
Trump đánh dấu một trong hàng loạt quan điểm về châu Á mà ông lui bước kể từ
khi nhậm chức. Ông đã gạt cuộc điện đàm với bà Thái sang một bên, cho rằng
không có gì quan trọng, và cam kết sẽ sử dụng chính sách Một Trung Quốc như đòn
bẩy trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc về các vấn đề an ninh và kinh tế gây
tranh cãi.
Trong suốt chiến dịch tranh cử, Trump cũng đe dọa sẽ
áp đặt thuế thương mại 45% lên hàng hóa Trung Quốc và hứa sẽ tuyên bố Trung Quốc
là nước thao túng tiền tệ vào ngày đầu tiên nhậm chức.
Nhưng ông đã rút lại lời cam kết, nói với Wall
Street Journal trong một cuộc phỏng vấn trước khi nhậm chức hồi tháng trước, rằng
ông muốn nói chuyện với Trung Quốc trước.
Hôm thứ Sáu, ông Trump hứa chẳng bao lâu sẽ có “một
sân chơi bình đẳng” về định giá tiền tệ khi được hỏi liệu ông sẽ tiếp tục gây
áp lực lên các nhà lãnh đạo Trung Quốc về các hành động hạ giá đồng tiền của họ
trong quá khứ hay không.
Ông Trump nói không cần suy nghĩ: “Đó là cách duy nhất
mà bạn có thể cạnh tranh công bằng trong thương mại và những thứ khác”.
Một viên chức cao cấp của Mỹ cho biết vấn đề này đã
được nêu lên trong cuộc điện đàm trong bối cảnh các vấn đề kinh tế, nhưng không
phải là một điểm quan trọng trong cuộc thảo luận.
David Lampton, giáo sư tại khoa Nghiên cứu Quốc tế
Cao cấp của trường Đại học Johns Hopkins, cho biết, Trung Quốc có thể sẵn sàng
làm một vài điều để cố gắng đưa mối quan hệ theo hướng tích cực hơn, chẳng hạn
như gia tăng áp lực đối với Bắc Triều Tiên về mối đe dọa hạt nhân hay khởi sự
đàm phán về một hiệp ước đầu tư song phương.
Ông nói: “Nếu
tôi là Trung Quốc, tôi sẽ hoan nghênh các tuyên bố gần đây, nhưng tôi sẽ không
xem thường chúng. Điều này có thể mở ra khả năng cho sự tiến bộ chừng mực ở những
lãnh vực khác, nhưng về lâu dài, chính sách này có thể được điều chỉnh khi hai
nước tương tác với nhau”.
Eswar Prasad, một cựu chuyên gia Trung Quốc tại Quỹ
Tiền tệ Quốc tế và một giáo sư tại Đại học Cornell, cho biết, sự thay đổi này
có thể có tác dụng có ích cho doanh nghiệp Hoa Kỳ.
Ông Prasad nói, “Chuyện
này làm dịu bớt những căng thẳng chính trị, cũng như kinh tế, là những điều chắc
chắn gắn bó với nhau trong môi trường này”.
Trong những ngày gần đây, chính quyền Trump đã tìm
cách làm rõ cách tiếp cận với châu Á. Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim
Mattis đã có chuyến thăm các đồng minh Hàn Quốc và Nhật Bản để trấn an họ rằng,
Mỹ có kế hoạch tiếp tục đóng quân ở cả hai nước, theo sau đề xuất của ông Trump
rằng sự hiện diện của [quân đội Mỹ] – đóng vai trò thành lũy chống lại sự xâm lấn
quân sự của Bắc Kinh và Bình Nhưỡng – quá tốn kém cho nước Mỹ.
Tương tự như vậy, trước khi được phê chuẩn chức vụ
Ngoại trưởng của Trump, Rex Tillerson lặp lại tuyên bố trước đó rằng Mỹ có thể
ngăn chặn sự tiếp cập của Trung Quốc đến các hòn đảo mà họ đã xây dựng ở Biển
Đông, nói rằng Mỹ “có thể” hạn chế sự tiếp cận đó, nếu một biến cố bất ngờ xảy
ra.
Trong câu trả lời bằng văn bản cung cấp cho Thượng
viện, ông Tillerson cũng cho biết, ông có ý định tôn trọng chính sách “Một
Trung Quốc”, nói rằng Đài Loan “không nên được đối xử như một con bài để thương
lượng”.
Ông Tillerson đã có mặt trong cuộc điện đàm [giữa
Trump với Tập] hôm thứ Năm.
*
Bài viết này có sự góp sức của Kersten Zhang, Josh
Chin, Felicia Schwartz và Damian Paletta.
Related
---------------------------------
Chính sách châu Á của Trump
Biếm họa trên New York Times ngày 12-2-17
Biếm họa trên New York Times ngày 12-2-17
No comments:
Post a Comment