FB Luân Lê (LS Lê Luân)
Khi xạ
thủ Hoàng Xuân Vinh đoạt HCV bắn súng cự ly 10m nam ở Olympic Rio 2016 tại
Brazil, tất thảy đều cùng chung một niềm vui mừng với thiên hướng tự hào hai chữ
Việt Nam trong ánh hào quang vừa le lói cháy lên.
Cá nhân
anh, đó là một thành quả và xứng đáng nhận được sự tán dương cũng như những phần
thưởng sau đó, kể cả tinh thần và nhiều tỷ vật chất.
Nhưng
có thể nhìn vào một vài mảnh đời khác, cũng được tán dương với hào quang vô địch
đã từng, Nguyễn Thị Nụ, giành huy chương vàng điền kinh Seagames 22, một tá các
huy chương quốc gia và khu vực khác. Thế nhưng chị đã phải giải nghệ với hai bàn tay trắng, với đôi chân
tàn tật và với cả sự bạc đãi của nơi mà mình đã cống hiến suốt gần
hai mươi năm trời của tuổi trẻ không biết mệt mỏi. Đó là chuyện của làng thể
thao, và cũng không thiếu những tình cảnh tương tự với các vận động viên khác
mà chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy.
Nói đến
những chiếc huy chương vàng, tôi nghĩ đến 38 cuộc thi toán học IMO với 54 tấm
kim loại tròn tròn màu vàng mà những lứa học sinh gà nòi rèn luyện ròng rã hàng
năm trời chỉ để giành cho kỳ được chúng trong một kỳ thi quốc tế, mà với đa phần
nước họ thì đó là một cuộc chơi.
Những
con người đó có đáng để Việt Nam tự hào không? Đương nhiên phải dành cho họ sự
trân trọng tuyệt đối, vì đó là trí tuệ không chỉ của cá nhân mà sẽ phục vụ được
cho đất nước, thậm chí thế giới luôn sẵn lòng chờ đón họ. Và có ai hô hào, nghẹn
ngào cùng họ khi họ mang huy chương về cho tổ quốc không? Hay lặng lẽ đi về ở
sân bay và với vài dòng của báo chí xướng tên? Và sau đó có ai để tâm suy nghĩ
về những ngã rẽ của họ trong đời thường không?
Lê Bá Khánh Trình từng là cậu bé vàng
toán học lừng lẫy một thời, giờ trở thành ông giáo già lọ mọ và cần mẫn suốt mấy
chục năm với công tác giảng dạy đại học ở Sài Gòn, rồi thỉnh thoảng làm trưởng
đoàn đội tuyển dự thi toán IMO. Giáo sư Châu
Ngô thì cũng ra nước ngoài, nhập quốc tịch Pháp, mới được xướng danh huy
chương Field dành cho người có đóng góp về toán dưới tuổi 40. Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng rồi cũng dạy học tại đại
học Toulouse, Pháp. Giáo sư Đàm Thanh
Sơn, rất có khả năng được giải Nobel về vật lý lý thuyết trong thời gian tới
với những đóng góp cho khoa học thế giới ở mức khó thể nào tin nổi, hiện đang
làm giáo sư ở đại học Chicago, Mỹ.
Nếu họ ở
Việt Nam, họ sẽ thành ai và làm được gì? Hay lại đạp xích lô như ông tiến sỹ vật
lý nguyên tử ở Mỹ mà khi ở xứ này ông ấy chỉ là kẻ lao động chân tay rách bươm
khổ cực?
Có ai
quan tâm đến những gì trước và sau ánh hào quang mang tính khoảnh khắc của những
thành tích cá nhân đó hay không? Lên đồng tập thể về những chiến tích là tốt,
nhưng vì cuộc đời là những chặng đường dài, nên cái cần là chế độ và môi trường
dành cho những nhân tài phát triển mà đóng góp cho đất nước, mới là thứ cần được
đám đông dân chúng bàn đến một cách thường xuyên và tích cực nhất.
Chúng
ta chắc hẳn không quên một nhà báo cố tình đánh lạc hướng dư luận bằng việc
đánh tráo khái niệm mà cho rằng đám đông tụ tập trật tự trong sự cố tin tặc tấn
công sân bay là đoàn kết mang tính tự tôn dân tộc, đó là cách tự huyễn hoặc sự
thật và lừa dối bản chất mang tính suy diễn tự ti. Nhưng thử nghĩ xem, trong đời
thường, chính con người trên đất nước này lại đang từng ngày đầu độc giết nhau,
hãm hại nòi giống mang tính thế hệ bằng thực phẩm bẩn, bằng văn hoá nhu nhược,
yếu hèn, lệch lạc, bằng sự giáo dục nhồi sọ, thụ động và đầy tính chính trị áp
đặt. Chính chúng ta cũng lại giáo dục con cái sự cân nhắc niềm tin về con người
và xã hội hiện thời khi bước chân ra ngoài, về việc chạy chọt, lo lót cho
chúng, về việc sắp đặt ước mơ, ý nguyện, hôn nhân và cả công việc cho chúng nữa.
Rồi chính chúng ta cũng thờ ơ với những sự biến mang tính thảm hoạ liên tiếp ở
tầm quốc gia đại sự. Chúng ta vẫn mặc kệ và chặc lưỡi, chuyện của mình đâu mà
lo.
Đoàn kết
dân tộc ở đâu? Và huy chương vàng có nghĩa gì khi đó?
Và cứ
thế, xã hội cứ chạy theo những guồng quay ngày càng lệch lạc và biến thái. Nhân
tài cứ dần dần ra đi hết, hoặc trở thành những kẻ vô dụng ngay trên chính mảnh
đất của mình, trong sự bất lực được chấp nhận bởi tính ươn hèn hoặc vị kỷ của bản
thân mà nay đã trở thành đặc tính tự nhiên của con người An Nam xứ này.
Chúng
ta trong mắt Lý Quang Diệu rất khác, trong mắt của cố toàn quyền Đông Dương –
Paul Doummer rất khác, trong con mắt của người Nhật rất khác. Mà tại sao lại trở
nên kém cỏi, lạc hậu và yếu đuối như thế này? Tuy nhiên, chỉ giới hạn trong
lãnh thổ Việt Nam, chứ khi ra nước ngoài, không thiếu những người Việt thành
danh trong cả khoa học lẫn kinh doanh, nghệ thuật tầm cỡ thế giới.
Chúng
ta đã quá quen với việc tự hào cho những khoảnh khắc kiểu như “thà một phút huy
hoàng rồi vụt tắt, còn hơn buồn le lói suốt trăm năm” (Xuân Diệu). Chúng ta đã
sống trong sự khô cằn về sáng tạo, về sự cống hiến, chúng ta luôn chỉ chờ đợi
những khoảnh khắc vụt sáng trên bầu trời thế giới, nhưng quá hiếm hoi, trong
khi tố chất con người Việt thực sự tốt hơn thế rất nhiều lần và chắc chắn, nếu
với một môi trường chính trị tự do, xác suất để giành được vinh quang sẽ không
bao giờ chỉ như “lá mùa thu” (Nguyễn Trãi) như lúc này. Chúng ta cũng sẽ không
có những tiến sỹ giấy và những trí thức lưu manh, ăn cắp, không có phẩm chất và
cơ hội nhiều như bây giờ.
Sau niềm
tự hào của chiếc huy chương vàng, chiếc xe thời vận sẽ chuyển bánh như thế nào,
thì lại không mấy người nhìn vào đó mà đặt câu hỏi cũng như tìm phương cách xây
dựng cho tương lai và vận mệnh dân tộc mình an toàn và tươi sáng hơn.
Sau những
chiếc huy chương vàng, vẫn còn vấn nạn tham nhũng và những kẻ âm thầm đào tẩu
khỏi tổ quốc thân yêu.
Sau những tấm huy chương vàng, nhân tài vẫn bơ vơ hay lắm khi bị vùi dập.
Và,
Sau niềm vui những chiếc huy chương vàng, hàng triệu người dân vẫn từng ngày khốn khổ.
No comments:
Post a Comment