Tú Anh – RFI
Đăng ngày 23-05-2017
Chiến
lược cân bằng của Barack Obama trong thế giới Hồi Giáo đã bị sang trang. Từ thứ
Bảy 20/05/2017, tại Ryad, ngày đầu tiên chuyến công du Trung Đông, tổng thống
Donald Trump công khai dựa vào Ả Rập Xê Út, đứng đầu hệ phái Sunni và đồng minh
Israel để cô lập Iran, ngọn cờ của hệ phái Shia. Quan điểm bạn thù đơn giản này
đặt Trung Đông trước một ngả rẽ : hoặc mở đầu cho một cuộc thương thảo toàn diện,
hoặc toàn vùng lao vào cuộc chiến triền miên.
Trên bàn cờ địa chính trị ở Trung Đông, thay vì tìm
đối thoại với Iran, cường quốc Hồi Giáo Shia đang lên, tổng thống Mỹ Donald
Trump dứt khoát đứng về một phía : đó là các đồng minh Ả Rập Sunni. Tổng thống
Mỹ gọi đích danh Iran là một đối thủ nguy hiểm, không kém gì hai tổ chức Sunni
khủng bố là Al Qaida và Daech.
Khi lấy sáng kiến đối thoại với Iran, cựu tổng thống
Barack Obama nhắm hai mục đích : đạt được thỏa thuận hạt nhân với Teheran và hy
vọng chính quyền Hồi Giáo chừng mực hơn trong chính sách Trung Đông, nhất là
trong hồ sơ Syria. Tuy nhiên, trên thực tế, Iran vẫn không thay đổi : vẫn bảo vệ
chế độ Bachar al Assad từ quân sự đến hậu cần, vẫn cung cấp vũ khí cho phong
trào Shia Hezbollah-Liban, vẫn yểm trợ cho dân quân Shia nước láng giềng Irak.
Teheran vẫn theo đuổi chương trình cải tiến tên lửa ngày càng mạnh và triển
khai một mạng lưới ảnh hưởng ở Trung Đông, tạo thành một trục quân sự với Nga
và Syria từ ngày ký thỏa thuận hạt nhân với quốc tế (tháng 07/2015).
Có lẽ vì thế, nhưng không phải chỉ có thế, tổng thống
Doanld Trump đã chọn phe Sunni, mà quyền lợi bị ảnh hưởng của Iran đe dọa. Khi
lên án đích danh Iran là đồng minh của khủng bố, chủ nhân mới tại Nhà Trắng trở
lại chiến lược cũ, trước thời Obama. Không chỉ trấn an các đồng minh Ả Rập
Sunni, Donald Trump còn muốn đi xa hơn, biến vương quốc Ả Rập Xê Út thành một
cường quốc quân sự trong vùng, với 110 tỷ đôla hợp đồng vừa ký kết. Trong khi
người tiền nhiệm lưu tâm đến trách nhiệm của mỗi bên xung khắc, từ ý thức hệ đến
kinh tài nuôi dưỡng thánh chiến đe dọa nhiều khu vực trên địa cầu, kể cả châu
Âu, thì tổng thống Donald Trump phân tích một cách đơn giản hơn. Ông chỉ kêu gọi
các nước Ả Rập Sunni « đánh đuổi khủng bố ra khỏi các thánh đường và đất
nước » trong khi Iran bị xem là kẻ thù « trang bị, tài trợ, huấn
luyện cho khủng bố », cần phải cô lập.
Thật ra, tổng thống doanh nhân cũng lắm mưu cơ. Chặng
dừng chân của Donald Trump tại Ryad vỏn vẹn 48 giờ, nhưng các tập đoàn công
nghiệp Mỹ ký được hàng loạt hợp đồng khổng lồ, từ năng lượng đến vũ khí, trị
giá tổng cộng 380 tỷ đôla. Trước khi bay sang Jerusalem, tổng thống Mỹ không
quên vận động các nguyên thủ Ả Rập tái lập quan hệ ngoại giao với Israel và củng
cố đường hướng chiến lược của Tel Aviv. Israel cũng như Ả Rập Xê Út không xem
thánh chiến, dù là Daech hay Al Qaida, là mối đe dọa nguy hiểm nhất. Chính sách
bành trướng của Iran mới là kẻ thù số một.
Trong bài phân tích « Washington thay đổi ưu
tiên tại Trung Đông », Le Monde, nhật báo có uy tín tại Pháp, cho rằng
tổng thống Donald Trump sắp xếp ván cờ Trung Đông theo lăng kính chiến tranh lạnh
: một bên là khối Ả Rập theo hệ phái Sunni, Israel và Hoa Kỳ, còn bên kia là
Iran, Syria và Nga.
Đây là khúc nhạc dạo đầu báo hiệu một tiến trình
thương lượng toàn diện, nhưng cũng có thể là chiến tranh sẽ tiếp diễn và tàn
phá cả khu vực.
Trước mắt, chiến lược bao vây Iran của Washington có
thể sẽ làm suy yếu tổng thống Hassan Rohani đại diện của phe cải cách và cởi mở
ở Teheran, mới tái đắc cử vẻ vang hôm thứ Sáu tuần trước. Chiến thắng này không
được giáo chủ Ali Khamenei, lãnh đạo tối cao Iran, hài lòng.
----------------------
CÁC
TIN KHÁC
No comments:
Post a Comment