Đăng ngày 13-09-2016
.
Bãi Scarborough với
những chiếc tàu chung quanh. Ảnh chụp vệ tinh ngày 12/03/2016. Theo quân đội Mỹ,
Trung Quốc đang 'hoạt động' tại đây..Reuters
Bắc Kinh dường như đang âm thầm biến bãi cạn
Scarborough, đánh chiếm từ Philippines năm 2012, thành một cơ sở quân sự. Một
khi hoàn thành, bãi cạn này cùng với các cơ sở quân sự đã có tại quần đảo Hoàng
Sa và Trường Sa sẽ tạo thành một “Tam giác chiến lược, cho phép Trung Quốc
kiểm soát được Biển Đông”. Trên đây là nhận định của các chuyên gia được
báo mạng Quartz, số ra ngày 11/09/2016 phản ảnh lại.
Trong số tất cả các điểm nóng tiềm tàng ở Biển Đông,
thì không một nơi nào đang được theo dõi một cách căng thẳng hơn là bãi cạn
Scarborough, một đảo san hô rộng lớn với các bãi đá vây quanh. Bãi cạn này rộng
150 cây số vuông và cách bờ biển Philippines không đầy 241 km. Giới quan sát
lâu nay nghi ngờ Trung Quốc muốn biến nơi đây thành một đảo quân sự. Vào tuần
trước, bộ Quốc Phòng Philippines đã công bố các bức ảnh cho thấy các tàu của
Trung Quốc đậu trong khu vực và có thể tiến hành hoạt động cải tạo, quân sự hóa
bãi cạn này.
Bắc
Kinh âm thầm cải tạo bãi cạn Scarborough
Biển Đông là một thùng thuốc nổ địa chính trị, giàu
tài nguyên thiên nhiên và có giá trị chiến lược. Trung Quốc dường như muốn kiểm
soát Biển Đông và bãi cạn Scarborough có thể là yếu tố cuối cùng cho phép thực
hiện ý đồ này. Ở những nơi khác trong vùng Biển Đông, trong những năm gần đây,
Trung Quốc đã xây các đảo nhân tạo, trên đó có các phi đạo đủ khả năng đáp ứng
nhu cầu quân sự, các thiết bị theo dõi, các cảng nước sâu, tất cả các hoạt động
đó nhằm hỗ trợ cho đòi hỏi về lãnh thổ đối với gần như toàn bộ tuyến đường biển
này. Hồi tháng 7/2016, một tòa án quốc tế đã bác bỏ cơ sở pháp lý của những
đòi hỏi này, nhưng Bắc Kinh tuyên bố không thừa nhận phán quyết đó.
Trước tiên, Trung Quốc cần biến bãi cạn Scarborough
thành một một đảo nhân tạo, giống như họ đã làm ở nhiều nơi trong vùng quần đảo
Trường Sa, trong những năm gần đây. Công việc này gây ra nhiều tổn hại cho môi
trường và đòi hỏi phải có thiết bị nạo vét trên diện rộng và Trung Quốc đã thực
hiện một cách thành thạo. Khi xem xét kỹ lưỡng các bức ảnh mà Philippines
công bố hồi tuần trước, một số nhà quan sát cho rằng các tàu Trung Quốc không
có các thiết bị nạo vét và do vậy chưa có nguy cơ xẩy ra ngay hoạt động cải tạo
bãi cạn này.
Số khác thì giả định rằng Trung Quốc từ lâu đã muốn
cải tạo xây dựng ở Scarborough nhưng phải lùi lại sau khi các nhà ngoại giao Mỹ
vào đầu năm nay, đã lưu ý (trong các cuộc gặp riêng để giữ thể hiện cho Bắc
Kinh) rằng việc tiến hành cải tạo bãi cạn có thể gây ra đối đầu. Một giả thuyết
khác còn cho là Trung Quốc hiện đang kín đáo, khéo léo đặt các nền móng để sau
này (hoặc sắp tới đây) có thể nhanh chóng cải tạo Scarborough thành một hòn đảo.
Trung Quốc đã giành quyền kiểm soát bãi cạn
Scarborough (hoặc Hoàng Nham đảo, theo cách gọi của Trung Quốc) từ tay
Philippines từ năm 2012. Từ đó đến, nay, Trung Quốc hạn chế chặt chẽ việc tiếp
cận nơi đây, không cho ngư dân Philippines đánh bắt hải sản trong khu vực này.
Trung Quốc nhấn mạnh là họ không xây dựng gì ở đây, nhưng trong quá khứ, Bắc
Kinh đã từng có những tuyên bố gian dối về những chuyện như thế này. Ví dụ, lúc
trước, Trung Quốc nói là chỉ xây dựng những chỗ trú ẩn cho ngư dân ở Đá Vành
Khăn (Mischief Reef – Trường Sa). Thế nhưng, hiện nay, tại đây đã có các nhà chứa
máy bay, cảng và một phi đạo ở phía đầu đảo nhân tạo này.
Scarborough:
Một đỉnh của "Tam giác chiến lược"
Bất luận thực tế thế nào, hầu như không còn nghi ngờ
gì nữa về việc Bắc Kinh mong muốn xây dựng một đảo quân sự ở bãi Scarborough
(mà Philippines còn gọi là bãi Panatag hoặc Bajo Masinloc). Một cơ sở như vậy,
phối hợp với các cơ sở hiện có tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, sẽ giúp cho
Trung Quốc có một « tam giác chiến lược » để tiến hành các hoạt
động theo dõi và tuần tra ở toàn bộ Biển Đông, nơi mà hải quân Trung Quốc trong
tuần này thực hiện các cuộc tập trận với Nga.
Tại Mỹ, dân biểu Dan Sullivan vào tháng 4/2016, đã cảnh
báo Tiểu ban Quân lực Thượng viện về « tam giác » này. Trên một tấm bản đồ, ông
khoanh vùng ba đỉnh của « tam giác » và chỉ ra hàng máy bay tiêm kích Trung Quốc.
Các vòng tròn ở ba đỉnh tam giác chồng lấn lên nhau, bao phủ gần như toàn bộ Biển
Đông :
« Tam giác » này cũng giúp Trung Quốc thiết lập một
dùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở vùng biển này, buộc máy bay của các nước phải
thông báo trước cho chính quyền Trung Quốc các chuyến bay. Chưa rõ bằng cách
nào Trung Quốc có thể thiết lập thực sự một vùng phòng không như vậy, đặc biệt
là lúc khởi sự, nhưng đối với Bắc Kinh, đó chắc chắn là một bước đi mới theo hướng
này. Một vài nước cảnh báo là Bắc Kinh muốn biến Biển Đông thành « ao nhà Trung
Quốc ».
Vào tháng 8/2016, tòa án tối cao Trung Quốc ra phán
quyết rằng các ngư dân bị bắt khi đang đánh bắt trong vùng biển của nước này –
dường như bất kể vùng biển nào nằm trong bản đồ đường chín đoạn gây tranh cãi –
thì có thể bị phạt tù một năm. Ngư dân Philippines rất thận trọng khi tìm cách
vào khu vực xung quanh bãi cạn giàu thủy sản này, chỗ dựa sinh sống của nhiều
thế hệ.
Phán quyết của tòa tối cao Trung Quốc được đưa ra
sau khi tổng thống Mỹ Barack Obama, tại Washington, đã cảnh báo đồng nhiệm
Trung Quốc Tập Cận Bình là không nên cải tạo xây dựng ở Scarborough hoặc thiết
lập vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông, theo như lời một quan chức Mỹ xin ẩn
danh với tờ New York Times.
"Tam
giác chiến lược" làm thay đổi trò chơi trong mối quan hệ giữa các cường quốc
Cuối tháng 8/2016, ngoại trưởng Philippines Perfecto
Yasay Jr cho biết đã có những ý đồ dùng cát đen của Philippines vào các hoạt động
cải tạo bồi đắp ở bãi cạn Scarborough, nhưng các ý định này đã bị Hoa Kỳ ngăn
chặn.
Đương nhiên, trong một cuộc chiến tranh thực sự, thì
việc Hoa Kỳ và các đồng minh phá hủy bất kỳ cơ sở quân sự nào mà Trung Quốc xây
ở Biển Đông là chuyện tương đối dễ dàng. Đa phần các công trình này được xây dựng
trên bề mặt bãi đá không có nền móng và cũng rất dễ bị hư hại do bão. Tuy
nhiên, qua thư điện tử, ông Sean Liedman, chuyên gia phân tích quân sự và nguyên
là sĩ quan hải quân Mỹ, cho tạp chí Quartz biết :
“Việc Trung Quốc quân sự hóa quần đảo Hoàng Sa,
Trường Sa và có thể cả bãi cạn Scarborough có được một mối lợi quân sự rất lớn
trong thời bình, như mở rộng hoạt động tìm kiếm, xây dựng mạng lưới theo dõi, hỗ
trợ hậu cần và lập các hệ thống chỉ huy và kiểm soát… Không nên đánh giá thấp mối
lợi trong thời bình và trong giai đoạn chuẩn bị chiến tranh (Giai đoạn Zero và
Giai đoạn 1, theo biệt ngữ của giới quân sự Mỹ) và hai giai đoạn đầu này quyết
định sự thắng lợi trong Giai đoạn 3 (lâm chiến)”
Một căn cứ quân sự của Trung Quốc ở bãi cạn
Scarborough cũng có thể là quá gần không chỉ với Philippines mà đặc biệt là với
Căn cứ Không quân Basa, gần Manila. Đây là một trong năm căn cứ mà chính phủ
Philippines, do phải đối mặt với sự hung hăng trên biển của Trung Quốc, đã cho
phép quân đội Mỹ sử dụng tạm thời, trên cơ sở Thỏa thuận Tăng cường Hợp tác Quốc
phòng, có hiệu lực 10 năm, được ký năm 2014 và đã được Tòa án Tối cao
Philippines thông qua hồi đầu năm nay.
Các nước khác cũng lo lắng về vấn đề bãi cạn
Scarborough. Vùng biển này là tuyến hàng hải chính vận chuyển dầu lửa từ Trung
Đông tới Nhật Bản, Hàn Quốc cũng như Trung Quốc. Hơn 5 nghìn tỷ đô la trao đổi
thương mại được vận chuyển hàng năm qua tuyến hàng hải này. Ông Yoji Koda,
nguyên là phó đô đốc hải quân lực lượng phòng vệ Nhật Bản, đã viết trên báo
Asia Policy rằng « tam giác chiến lược » có thể trở thành một yếu tố làm thay đổi
trò chơi trong quan hệ giữa các cường quốc khu vực ». Chắc chắn là các chiến lược
gia quân sự tại Bắc Kinh sẽ đồng ý với điều này.
No comments:
Post a Comment