Việt Hà, phóng viên RFA
2016-08-02
2016-08-02
Hãng
tin Reuters hôm 31 tháng 7 có bài viết trích nguồn tin từ Trung Quốc nói rằng
Chủ tịch Tập Cận Bình bị áp lực phải đánh cho Hoa Kỳ "chảy máu mũi"
giống như đã làm với Việt Nam hồi chiến tranh biên giới năm 1979, trong khi một
số nguồn tin khác trong giới quân đội Trung Quốc được trích lời cũng khẳng định
quân đội nước này sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ chủ quyền của nước này tại biển
Đông. Thực sự Trung Quốc có thể làm những gì mà lãnh đạo nước này đã tuyên bố
hay không?
Trò chơi hai mặt
Hơn 2
tuần sau phán quyết của tòa Thường trực Trọng tài Quốc tế (PCA) gây bất lợi cho
Trung Quốc, và chưa đầy 1 tuần sau chuyến thăm của bà cố vấn an ninh quốc gia
Hoa Kỳ Susan Rice tới Bắc Kinh, giới diều hâu của quân đội Trung Quốc mới đây lại
có tuyên bố hùng hồn đe dọa những nước trong khu vực và Hoa Kỳ dám thách thức
chủ quyền của Trung Quốc ở biển Đông.
Hãng
tin Reuters hôm 31 tháng 7 trích nguồn tin thân cận với giới lãnh đạo và quân đội
Trung Quốc nói rằng Chủ tịch Tập Cận Bình bị áp lực phải đánh cho Mỹ chảy máu
mũi giống như Đặng Tiểu Bình đã làm với Việt Nam vào năm 1979.
Trước
đó vào ngày 20 tháng 7, phát biểu trong chuyến thăm Trung Quốc, Đô đốc tư lệnh
hải quân Hoa Kỳ John Richardson cho biết quân đội Mỹ sẽ tiếp tục tuần tra ở biển
Đông theo đúng quy định quốc tế về quyền tự do hàng hải và hàng không. Đây cũng
là điều được bà Susan Rice nhấn mạnh trong chuyến thăm gần đây tới Bắc Kinh. Từ
tháng 10 năm ngoái Hoa Kỳ đã cho tiến hành những hoạt động thuộc chương trình tự
do hàng hải nhằm thách thức những đòi hỏi về chủ quyền của Trung Quốc ở biển
Đông. Tàu chiến của Hoa Kỳ đã đi gần các đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng ở
Trường Sa. Trung Quốc đã nhiều lần lên tiếng phản đối các hoạt động này của Mỹ
nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc muốn đối đầu với hải quân Hoa Kỳ
trong khu vực, ít nhất là cho đến lúc này.
Mặt
khác, trên các diễn đàn quốc tế, giới chức Trung Quốc vẫn luôn khẳng định Trung
Quốc luôn sẵn sàng đối thoại với các nước trong khu vực để giải quyết tranh chấp
ở khu vực biển Đông. Thậm chí học giả Trung Quốc Shen Dingli, Phó viện trưởng
viện Quan hệ quốc tế thuộc trường đại học Fudan, mới đây đã nói tại một hội thảo
quốc tế ở Washington DC rằng Trung Quốc có thể chấp nhận một số những điểm kỹ
thuật liên quan đến phán quyết của tòa quốc tế PCA. Ông nói:
Chúng
tôi có thể không chấp nhận phán quyết như đã nói trước đó…. Nhưng chúng tôi vẫn
có thể tuân thủ một số điểm kỹ thuật liên quan đến việc chúng tôi hiểu thế nào
mỗi điều luật và chúng được áp dụng vào từng trường hợp.
Phán quyết
của tòa PCA hôm 12 tháng 7 đã bác bỏ tính pháp lý và lịch sử đối với đường lưỡi
bò chiếm đến gần 90% diện tích biển Đông của Trung Quốc, đồng thời không công
nhận các thực thể ở khu vực Trường Sa đang tranh chấp giữa các nước là những đảo
có thể có vùng đặc quyền kinh tế. Đây là khu vực Trung Quốc đã đơn phương tiến
hành xây lấp các đảo nhân tạo trong thời gian qua.
Nói về
những khác biệt trong các tuyên bố và hành động của Trung Quốc gần đây ở biển
Đông, giáo sư Allen Carlson, chuyên
gia về chính trị Trung Quốc tại đại học Cornell, Hoa Kỳ nhận định:
Theo
tôi thì họ đang chơi một trò chơi 2 mức. Thứ nhất là họ phải giải thích với dân
chúng trong nước. Chúng ta đã biết là có một mức độ nhất định về tinh thần dân
tộc ở ngay trong Trung Quốc. Trong bối cảnh đó thì vấn đề chủ quyền khó có thể
linh hoạt được. Cùng lúc đó thì Bắc Kinh đang nổi lên là một cường quốc của thế
giới, một nước đóng vai trò xây dựng trên thế giới. Theo tôi, với ảnh hưởng rộng
của phán quyết, nếu Bắc Kinh phủ nhận ngay lập tức thì đây sẽ là một cú đánh
vào tiếng tăm của Trung Quốc trên trường quốc tế cho nên cuối cùng điều mà họ
phải làm là cùng một lúc làm thỏa mãn tinh thần dân tộc đối với những đòi hỏi
trước đó trong nước liên quan đến vấn đề chủ quyền, trong khi vẫn phải tỏ ra là
không quá hiếu chiến trên diễn đàn quốc tế.
Lời đe dọa suông?
Hôm 1
tháng 8, hải quân Trung Quốc đã bắt đầu cho diễn tập bắn đạn thật ở biển Đông.
Bộ Quốc phòng nước này nói cuộc tập trận nhằm cải thiện sức mạnh, tính ổn định,
chính xác và tốc độ của quân đội Trung Quốc.
Hãng
tin Reuters trước đó trích nguồn tin từ Bộ quốc phòng Trung Quốc nói rằng toàn
bộ quân đội Trung Quốc đã trở nên cứng rắn hơn và đang phải chịu mất mặt trước
Hoa Kỳ. Giới diều hâu trong quân đội Trung Quốc còn nói Trung Quốc sẽ làm những
gì mà nước này phải làm để đối đầu với Hoa Kỳ.
Đại tá
về hưu của quân đội Trung Quốc, ông Yue Gang, mới đây viết trên trang Weibo cá
nhân của mình rằng Trung Quốc không sợ các hàng không mẫu hạm của Hoa Kỳ và có
đủ dũng cảm để đương đầu với một vụ đối đầu bất ngờ xảy ra.
Tuy
nhiên, cũng có nguồn tin trong quân đội Trung Quốc lại cho rằng hải quân Trung
Quốc cho đến lúc này vẫn chưa thể thách thức hải quân Hoa Kỳ vì không có công
nghệ tương ứng.
Đây
cũng là điều mà giáo sư Carl Thayer,
chuyên gia quốc tế thuộc học viện quốc phòng Úc nói về sự thống trị của hải
quân hai nước ở khu vực biển Đông:
Trung
Quốc hiện kiểm soát được ở biển Đông ở mức mà nước này có thể bắt nạt được Việt
Nam và Philippines và có thể thách thức ngang sức với Malaysia, thậm chí xâm nhập
vào vùng biển của Indonesia, điều mà hiện Trung Quốc chọn không làm quá thường
xuyên dù đã làm trước đó. Nhưng Trung Quốc vẫn chưa thể thách thức được sức mạnh
của Hoa Kỳ ở đây vào lúc này nhất là khi hiệp ước quốc phòng tăng cường giữa Mỹ
và Philippines được tòa xác định là hợp hiến. Điều này sẽ dẫn đến việc gia tăng
sự có mặt của máy bay, tàu chiến và các lực lượng hỗ trợ của Mỹ khác trong khu
vực và Hoa Kỳ có thể có đáp ứng nhanh hơn nhiều từ những căn cứ an toàn hơn nhiều
so với những cơ sở mà Trung quốc hiện có ở Trường Sa.
Trước
và sau phán quyết của tòa PCA, và trước sức ép của quốc tế yêu cầu Trung Quốc
tuân thủ phán quyết, lãnh đạo Trung Quốc nhiều lần khẳng định nước này sẽ không
tuân thủ phán quyết và không có gì có thể làm thay đổi những hành động của
Trung Quốc ở biển Đông. Điều này làm dấy lên những lo ngại cho rằng Trung Quốc
sẽ thực hiện lời đe dọa trước đó là tuyên bố vùng nhận dạng phòng không (AIDZ) ở
biển Đông để khẳng định chủ quyền của mình. Tuy nhiên, theo giáo sư Carl Thayer, điều này nếu thành
hiện thực cũng khó có thể được thực hiện. Ông giải thích :
Nếu
họ tuyên bố vùng ADIZ ở biển Đông thì vào lúc này họ chưa có thể thực hiện được
yêu cầu này… Nếu máy bay bay vào vùng nhận dạng phòng không mà không khai báo
thì hoặc là họ phải bay lên để yêu cầu máy bay đó khai báo hoặc đưa máy bay hạ
cánh xuống mặt đất. Vào lúc này Trung Quốc vẫn chưa có máy bay, hệ thống bảo
trì và cơ sở tiếp liệu ở Trường Sa để làm những việc này. Đã có nhiều đồn
đoán là Trung Quốc sẽ tuyên bố AIDZ trên biển Đông. Tôi không nói là họ sẽ
không làm nhưng nếu họ làm bây giờ thì đó chỉ là hành động vô nghĩa vì họ không
thể thực hiện lệnh của mình. Nó chỉ là màn trình diễn cho thấy là họ có quyền về
pháp lý để làm vậy mà thôi nhưng nó sẽ không giống như ở biển Hoa Đông.
Trên
lĩnh vực ngoại giao, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị mới đây cũng lên tiếng
nhấn mạnh đến tầm quan trọng của đối thoại. Lời nói này của ông Vương Nghị cũng
nhận được phản hồi tích cực từ phía Hoa Kỳ. Cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ, bà
Susan Rice hồi tuần trước cũng đã lên tiếng kêu gọi Trung Quốc và các nước nên
kiềm chế để giải quyết tranh chấp. Giáo
sư Allen Carlson cho rằng, ít nhất trong vòng 6 tháng tới, các nước lớn như
Mỹ và Trung Quốc sẽ khó có những hành động mạnh mẽ để thay đổi thực trạng ở biển
Đông:
Tôi
nghĩ rằng trong vòng khoảng 6 tháng tới khó có khả năng là những nước lớn sẽ có
những hành động quan trọng làm thay đổi thực trạng. Điều mà chúng ta có thể thấy
nhiều hơn là những hoạt động phía sau, có thể là những đối thoại mức hai và mức
ba để thảo luận và tìm ra những đồng thuận vào lúc mà phán quyết đã được ra.
Tuy
nhiên, theo giáo sư Allen Carlson, nếu Bắc Kinh vẫn kiên quyết theo lập trường
của mình và có hành động cứng rắn thì điều này sẽ khiến các nước trong khu vực
phải có phản ứng mạnh hơn và khiến Mỹ phải can thiệp sâu hơn vào khu vực. Đây
là điều mà Trung Quốc không mong muốn.
-----------------------------
No comments:
Post a Comment