Thanh
Trúc, phóng viên RFA
2015-04-09
2015-04-09
Số
liệu chính thức từ cuộc chiến Việt Nam 40 năm trước cho thấy hơn 58.000 quân
nhân Hoa Kỳ từ trận, khoảng 2.000 được coi là mất tích trong lúc đang thi hành
nhiệm vụ (POW/MIA). Thế nhưng ít có ai nhớ hay biết đích xác là đã có mấy chục
ngàn đưa trẻ mang hai giòng máu Mỹ và Việt ra đời trong thời chiến.
Đó
là những người con lai với thân phận và cuộc sống bị vùi đập, bị hắt hủi, thậm
chí bị mẹ ruồng bỏ do áp lực và thành kiến cay nghiệt trong bối cảnh đổi đời
sau 30 tháng Tư 1975. Đó là lý do nhiều con lai mang họ mẹ thay vì họ của người
cha Mỹ như trong khai sinh trước đó.
-
Đức Nguyễn , em lai đen, cuộc sống con lai ở Việt Nam sau 30 tháng Tư rất khổ,
bị kỳ thị, xua đuổi. Ba mươi tháng Tư vô thì em lúc đó vừa 7 tuổi. Mẹ thì mất
liên lạc khi một tuổi, em sống lưu lạc với bà dì, bà dì mất thì em sống một
mình, tự động phải đi tìm sự sống, xin vô bưng phở hoặc là dọn dẹp rửa chén cho
người ta . Cộng sản kêu tụi em con lai là con đế quốc Mỹ, họ xô đẩy chửi bới mà
mình không có quyền nói lại. Nếu mà nói lại cộng sản sẽ bắt vào tù.
-
Oanh Nguyễn ở Oklahoma City, Okahoma, em lai da màu, lai đen. Lúc mẹ sanh em có
ba còn ở chung, em có khai sanh họ tên Mỹ. Nhưng lúc ba đi về nước năm 1972 thì
sau có người nói với mẹ là nếu có liên can tới Mỹ hay có con Mỹ thì họ sẽ giết
em và mẹ em. Mẹ sợ quá phải đốt hết giấy khai sanh rồi đổi thành họ Nguyễn. Sau
30 tháng Tư mẹ dọn về dưới quê thì cũng rất cực khổ. Đi học thì bị bạn bè trong
lớp đánh rồi kêu những danh từ không được hay, trong lớp lúc nào cũng bị ngồi
hàng chót. Có nhiều người còn chửi trong mặt mình là má mày lấy đế quốc Mỹ cho
nên mới sanh ra mày.
-
Tôi là Hoàng Ngô, lai trắng, ở Việt Nam ở Vĩnh Long. May mắn là không bị hành hạ
không bị kỳ thị bởi vì chỗ tôi ở ít có người Bắc nên tôi không bị kỳ thị nhiều.
Đạo
luật Amerasian Home Coming Act
Năm
1987, nhờ sự ra đời của đạo luật Amerasian Home Coming Act, tạm dịch là Đạo Luật
Con Lai Trở Về Nhà, gần 30.000 con lai Mỹ trong đó có Đức Nguyễn, Oanh Nguyễn,
Hoàng Ngô vân vân… củng gia đình thân nhân được phép sang Hoa Kỳ đinh cư.
Khi
ra đi, gia đình những người con lai Mỹ được đưa tới một trạm trung chuyễn ở
Philippines, lưu lại đó mấy tháng trước khi lên đường nhập cư vào Mỹ.
Đức Nguyễn: Em qua tháng
Bảy năm 91, định cư ở Florida , cuộc sống bây giờ cũng ổn định lắm rồi.
Oanh Nguyễn: Lúc em biết
má nộp hồ sơ là năm 1983, năm 90 thì được đi Mỹ. Bây giờ cuộc sống của em tạm ổn
định.
Hoàng Ngô: Tôi qua năm
1989, tiểu bang đầu tiên là Utah không có người Việt. Vì bận bịu quá, lo phụ mẹ
nuôi mấy đứa em bởi vậy không có thì giờ để đi tìm cha và luôn luôn lúc nào
trong lòng cũng ao ước thấy mặt người cha như thế nào.
Tính
đến lúc này, khoảng ba đến bốn trăm anh chị em hai giòng máu Mỹ Việt còn ở lại
Việt Nam, phần lớn tại những vùng xa thành phố.
Ông Nam Lộc, giám đốc Cơ Quan Từ
Thiện Công Giáo Chuyên Trách Di Dân tại California, giải thích đó là hậu quả
khi đạo luật Amerasian Home Coming Act bị phía Mỹ ngưng lại:
Có
nhiều lý do tế nhị, tuy nhiên một cách tổng quát thì các em đa số có mẹ làm việc
cho công hay tư sở Mỹ hay có những người làm việc cho chính phủ Hoa Kỳ nên có mối
liên hệ với quân nhân Hoa Kỳ.
Đa
số những cuộc hôn nhân đó là không chính thức. Tôi nói như vậy để chứng tỏ các
em không có cơ hội nào để được giáo dục, để được huấn luyện, để được nuôi dưỡng
như những đứa trẻ bình thường. Đến khi thình lình Mỹ ban hành đạo luật Home
Coming Act – Đón Trở Về Cố Hương thì đương nhiên các em giống như một món quà đắt
tiền. Nhiều người muốn dính vào để dùng đó làm tấm thẻ thông hành để sang Hoa Kỳ,
cho nên nhiều em đã chấp nhận và vô tình phạm luật là nói dối với chính phủ Hoa
Kỳ đây là cha tôi, đây là mẹ tôi, anh chị em tôi vân vân…mà thực sự là có sự
trao đổi tiền bạc trong đó. Khi chính phủ Hoa Kỳ khám phá có sự có sự gian lận,
dối trá cho nên họ quyết định thêm tiêu chuẩn cứu xét khó khăn hơn. Đó là lý do
tại sao về sau này các em bị kẹt lại khá đông. Chính sách cứu xét chương trình
con lai do đó đã thay đổi rất nhiều.
Điều chắc chắn đạo luật Amerasian Home Coming Act là
cứu cánh cho rất nhiều con lai, trong đó có những trường hợp thê thảm như Nina
Nga Thu Dương. Lúc còn ở Việt Nam, Nina từng bị bầm dập vì thân phận con lai của
mình, từng bị xâm hại tình dục khi tuổi còn nhỏ. Sang Mỹ, cô bị chồng, cũng là
con lai, bỏ rơi ngoài đường khi cô mang thai được 7 tháng. Phải đi lượm lon bán
để sống qua ngày, trong hoàn cảnh ngặt nghèo đó cô lại bị xâm hại một lần nữa.
Qúa tuyệt vọng, Nina Nga Thu Dương tự tử rồi được cứu sống. Hiện giờ cô làm việc
trong một trung tâm y tế của chính phủ, chuyên hỗ trợ người cao tuổi bị bệnh
tâm thần. Cô từng được mời lên đài truyền hình ở Boston, Massachusetts, để nói
về thân phận con lai của cô và những bạn đồng cảnh ngộ.
Trong cuộc sống em chết đi sống lại nhưng em hãnh diện
với bản thân là một mẹ mà nuôi 5 đứa con thành tài. Coi như đời mình bỏ đi, chỉ
nghĩ tới con mình. Con trai với con gái của em nó nghe cuộc đời em đau khổ như
vậy nó cố gắng nó học. Bây giờ con trai là hạ sĩ quan bậc 5 Thủy Quân Lục Chiến,
con gái là Binh Nhất Bộ Binh trong quân đội Hoa Kỳ.
Đến Mỹ năm 1989, 1990, 1991 và lần lượt những năm
sau đó, đa số những người con lai thấy mình bị chìm dần vào lãng quên tại quê
hương của người cha chưa tìm thấy. Theo thời gian bắt buộc, một số đã vào quốc
tích và dần hội nhập một cách riêng lẻ vào giòng chính .
Một số khác đến giờ này vẫn chưa có quốc tịch vì
không biết đọc biết viết nên không thể thi lấy bằng. Nhìn chung, cuộc sống của
anh chị em lai những năm đầu đến Mỹ xem ra có nhiều trở ngại hơn những người Việt
đi diện ODP Đoàn Tụ Gia Đình hoặc diện HO Cựu Tù Chính Trị sau 1975.
Tổ
chức Gia Đình Mỹ Việt Toàn Quốc
Tháng Chín năm 2007, tại thành phồ Dallas Fort
Worth, tiểu bang Texas, lần đầu tiên hơn hai trăm con lai trên đất Mỹ ngồi lại
với nhau để thành lập tổ chức có tên Gia Đình Mỹ Việt Toàn Quốc cho chính họ:
- Từ nào giờ mình thấy anh chị em bạn lai rải tác mọi
nơi nhưng mà chưa bao giờ thấy họp lại như vậy, giống như một gia đình.
- Em thì đã nhập quốc tịch rồi nhưng còn ông anh với
bà chị không có điều kiện để thi được, tiếng Anh họ không biết.
- Em qua đây năm 92, em không có chữ nghĩa gì cho
hung, cũng giống các anh chị em lai tụ tập lại đây, cũng không có học thức gì
cho mấy, cho nên tụi em không có thể nào thi quốc tịch được.
- Hầu như tụi con đa số là không biết chữ làm sao
thi được. Qua đây coi như vác cái cuốc đi làm rồi đâu có thời giờ đi học.
- Em ở San Diego, em nhập quốc tịch cũng rất lâu rồi.
May mắn là em qua đây vừa đúng 17 tuổi thì em bắt đầu đi học trung học rời đại
học.
- Con lai mình nhiều anh chị em cũng không biết tiếng
Việt, tiếng Anh cũng không có nên rất là khó khăn.
Những anh chị em con lai thuộc Gia Đình Mỹ Việt Toàn
Quốc đã tụ về Washington DC để thắp nến tại Bức Tường Đen Vietnam War Memorial
Tại buổi họp mặt này, các anh chị em lai đã khóc rất
nhiều khi đến phần thắp nến cho những người cha Mỹ đã bỏ mình trong cuộc chiến ở
Việt Nam.
Và cũng có nhiều người bày tỏ lòng khát khao thôi
thúc muốn biết mặt mẹ ruột đã bỏ rơi mình. Có người mong gặp cha Mỹ của mình
còn sống ở đâu đó trên đất Hoa Kỳ.
Chị
Thủy Lê: Lúc nào mình cũng có ước vọng tìm được người mẹ
để biết tâm tình người mẹ đối với người con như thế nào và muốn tìm hiểu vì sao
bà cho mình đi.
Chị
Mỹ Duyên : Cầu xin sao cho con em đi ra ngoài đừng bị
bạc đãi như mẹ của nó, được người này người kia thương, giúp đỡ. Cuộc đời của
em sao khổ quá, em không muốn con em bị như em nữa, cha thì không biết là ai, mẹ
thì chết, em cũng không biết em là ai…
Một trong những người đứng ra kêu gọi anh chị em lai
thành lập Gia Đình Mỹ Việt Toàn Quốc lúc đó, anh Trần Ký:
Phần thứ nhất là đấu tranh cho anh chi em lai còn bị
kẹt ở Việt Nam, phần thứ hai là nghi lễ cầu nguyện cho cha của tụi em tại Bức
Tường Đen. Chương trình thứ ba là đấu tranh để được vào quốc tịch Mỹ.
Rất nhiều anh chị em lai chỉ mới học Lớp Một hoặc Lớp
Hai mà thôi, vì lý do đó chúng em ao ước được được chính phủ Hoa Kỳ nhìn lại đạo
luật đưa các con của quân đội Hoa Kỳ về lại quê cha. Tụi em mong muốn là khi được
về quê cha thì một đặc ân nữa là được vào quốc tịch Mỹ để xác định tụi em là
con của người Mỹ.
Năm 2009, gần 400 thành viên con lai thuộc Gia Đình
Mỹ Việt Toàn Quốc đã tụ về Washington DC để thắp nến tại Bức Tường Đen Vietnam
War Memorial, nơi khắc tên 58.000 quân nhân Mỹ chết trong trận chiến Việt Nam
mà con lai gọi là cha và chú của họ.
Con cái của quân lính Mỹ khi được đưa về quê cha thì
đương nhiên phải là công dân Hoa Kỳ mà không cần qua cuộc thi nhập tịch bắt buộc
như mọi người khác, là lập luận của bà dân biểu Zoe Lofgren qua dự luật
Amerasian Paternity Recognition Act.
Tháng Tư năm 2012, một phái đoàn anh chị em lai từ
Virginia, Maryland, Pensylvania, Colorado, trở lại Điện Capitol ở Washington DC
để gặp bà dân biểu Zoe Lofgren, nhắc nhở bà đẩy manh dự luật Amerasian
Paternity Recognition Act do bà soạn thảo. Đáng tiếc đến giờ dự luật chưa lần
nào được hạ viện mang ra bàn thảo một cách chính thức.
Bốn mươi năm đã trôi qua kể từ ngày 30 tháng Tư
1975, quá nhiều thay đổi cho anh chị em con lai đến Hoa Kỳ. Nhiều người trở nên
giàu có nhờ siêng năng làm lụng, nhiều người trở thành ông bà nội ngoại của những
đứa cháu ra đời ở Mỹ:
Bây giờ con của em tiếng Mỹ nó biết mà mình thì
không biết mới khổ. Khi mình rầy la nó không biết nó có chửi mình bằng tiếng Mỹ
không nữa, khổ vụ đó thôi. Cũng cố gắng dạy nó tiếng Việt Nam mà làm như nó
quen cái tiếng Mỹ rồi. Nhiều khó khăn về phần con rồi phần em không đi làm được.
Không biết lái xe mới khổ, đi thi hoài mà không đậu.
Dưới mắt những người thực sự quan tâm đến con lai,
đó là những cuộc sống bấp bênh trong tâm tưởng, chưa thể gọi là hoàn chỉnh
trong cái nghĩa tương đối của nó dù như đã rất cố gắng. Nữ tu Trương Mỹ Hạnh
thường sinh hoạt và giúp đỡ anh chị em lai, nhận xét:
Không biết đọc biết viết thì đừng có nói gì vô quốc
tịch để có phúc lợi sau này. Mình thấy họ sống trong một thế giới bị cắt đứt với
cộng đồng Việt Nam và đồng thời cũng không có một cái gì liên hệ với cộng đồng
người Mỹ ở đây hết.
Bà
Khúc Minh Thơ, một thời sát cánh với Gia Đình Mỹ Việt Toàn Quốc
những năm đầu:
Về con lai thì họ đều nói là tụi nó mất dạy hoặc là
tụi nó quậy. Tôi cứ nói đâu có ai dạy chúng nó đâu, thành ra mình hãy vì tình
thương dìu dắt để chúng nó có một mái ấm gia đìmh của riêng chúng nó, để sau
này con cái nó sẽ ngẩng mặt lên nhìn mọi người.
Điều đáng tiếc nữa, do thời giờ, sinh kế, rồi những
ý kiến quan điểm bất đồng, dần dà Gia Đình Mỹ Việt Toàn Quốc không còn hoạt động
mạnh như thưở đầu:
Tôi là Ngô Quyền, có dịp may được sinh hoạt với anh
chị em lai đầu tiên hết..Cái ước vọng là làm sao các anh chị em lai thực sự kết
hợp lại với nhau, đùm bọc thương yêu nhau. Rất tiếc có một vài bất bình cá nhân
nho nhỏ gây ra sự tranh chấp và đổ vỡ. Mặc dù hiện giờ tôi biết có một vài đơn
vị thuộc các thành phố các tiểu bang vẫn còn sinh hoạt với nhau, nhưng tôi nghĩ
các anh chị em đó nên phát triển rộng rãi hơn và mở rộng vòng tay hơn đối với
những người anh em của mình.
Đó là câu chuyện Bốn Mươi Năm Hành Trình Con Lai Đến
Mỹ. Xin hẹn quí vị tuần tới.
Tin,
bài liên quan
No comments:
Post a Comment