Nguyễn Văn Tuấn
Chỉ
còn vài giờ nữa là kết thúc năm 2014. Nói ra thì chắc cũng thừa, nhưng vẫn phải
nói rằng 12 tháng qua là thời gian đầy biến động trên thế giới và Việt Nam.
Nhân dịp này, tôi muốn ôn lại những biến động đó để chúng ta cùng suy nghiệm.
Quốc tế
1. Nhà nước Hồi giáo. Sự kiện mang tầm quốc tế trong năm 2014 được nhiều người nhắc đến là nhóm "Nhà nước Hồi Giáo" (IS) ra đời và gây nhiều kinh hoàng cho cả một vùng. Khi Mĩ rút khỏi Iraq vào năm 2011, họ nghĩ rằng họ đã làm xong "nhiệm vụ quốc tế", nhưng có ai ngờ 3 năm sau (2014) nhóm Hồi Giáo IS nổi dậy. Đây là một nhóm phiến quân có gốc là al-Qaeda ở Iraq. Cho đến nay, họ có hàng ngàn tay súng chiến đấu chống lại chính quyền Iraq, Syria, và vài nước trong vùng. Bằng những cách giết người một cách man rợ, bọn IS đã làm cho cả thế giới phải bận tâm và tốn nhiều công sức lẫn tiền bạc để khống chế chúng. Mĩ phải gửi sang đó 3000 quân để chống lại IS, nhưng dù tốn hàng tỉ USD, tình hình vẫn chưa được kiểm soát. Trong khi đó, hàng ngàn tay súng từ Âu châu, Mĩ, Úc, Canada, v.v. sẵn sàng tự nguyện đi Trung Đông để chiến đấu dưới lá cờ IS.
2.
Biểu tình vì dân chủ ở Hồng Kông nổ ra nhân dịp tưởng niệm 25 năm ngày tàn
sát ở Thiên An Môn. Ngày 26/9/2014, giới trẻ Hồng Kông xuống đường phản đối sự
áp đặt của Bắc Kinh, dưới sự chủ xướng của một sinh viên 17 tuổi tên là Hoàng
Chi Phong (Joshua Wong). Tuy cuộc biểu tình không hẳn là thành công, nhưng nó
nói lên tinh thần dân chủ của tuổi trẻ Hồng Kông.Năm 15 tuổi, Hoàng Chi Phong
và các bạn học đã khởi xướng phong trào Scholarism (Học Dân Tư Triều) và thành
công ngăn chận việc Bắc Kinh muốn đưa vào chương trình giáo dục phải trung
thành với Tàu cộng (có lẽ giống như yêu nước là yêu xã hội chủ nghĩa), mà thực
chất là chính trị hoá giáo dục. Hoàng Chi Phong nói về chương trình mà Bắc Kinh
muốn đưa vào giáo dục rằng "Đó là một môn học rất thiếu tính khách quan.
Không thể nào tự hào khi những người như bị cầm tù như Liu Xiabo (giải Nobel)
và Ai Weiwei (nghệ sĩ) và những xì căng đan về sữa." Cuối cùng thì chính
quyền Bắc Kinh phải rút lui trước sự phản đối của học sinh và sinh viên có lúc
lên đến hàng trăm ngàn người.
Trong
cuộc biểu tình Hoàng Chi Phong nói một câu chí lí về tuổi trẻ "Tương lai của
Hồng Kông tùy thuộc vào bạn, bạn và bạn". Câu này làm tôi nhớ đến huấn thị
gần đây của ngài tổng bí thư đối với thanh niên VN: "thanh niên ngày nay
luôn trung thành tuyệt đối và tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng […] Có 'tâm' là
có lòng yêu nước, yêu chế độ […] Tuyên truyền để thanh niên hiểu và đấu tranh
chống lại các âm mưu, thủ đoạn 'diễn biến hoà bình' của các thế lực thù địch; đẩy
mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"
(1).
3.
Mĩ và Cuba bình thường hoá quan hệ ngoại giao. Sau 18 tháng thương
thảo, Mĩ đồng ý bỏ cấm vận đối với Cuba, một trong những nước theo đuổi chủ
nghĩa cộng sản sau cùng trên thế giới. Quyết định dỡ bỏ lệnh cấm vận Cuba được
xem là một quyết định mang tính lịch sử, vì Cuba đã bị Mĩ cấm vận gần nửa thế kỉ.
Cuba là một "bạn" thân của Việt Nam, như có người ví von như là anh
em. Do đó, sau khi Mĩ dỡ bỏ lệnh cấm vận, báo chí VN rất hào hứng nói xách mé
Mĩ như "Toàn cầu hoá giúp Cuba vô hiệu lệnh cấm vận của Mĩ", "Sự
lỗi thời của một lệnh cấm vận", "Đại hội đồng LHQ lên án Mỹ cấm vận
Cuba", v.v.
4.
Giá dầu giảm.
Những ngày cuối năm chúng ta chứng kiến giá dầu giảm. Chỉ mới vào tháng 7/2014,
giá dầu thô là khoảng 100 USD/thùng, nhưng ngày nay chỉ còn 60 USD/thùng. Một số
chuyên gia còn dự đoán rằng giá này có thể giảm xuống chỉ còn $50/thùng. Tôi
không rõ mấy tại sao giá dầu giảm nhanh như thế, chỉ biết là do công nghệ khai
thác dầu mới của Mĩ làm cho giá thành giảm thấp, nguồn cung cấp dầu càng ngày
càng nhiều, và nhu cầu dầu thì giảm.
5.
Nước Nga suy thoái?
Một trong những nước bị ảnh hưởng thê thảm vì giảm giá dầu là Nga. Đồng rúp bị
mất giá gần 50%. GDP của Nga từng có con số 2000 tỉ USD, nhưng sự suy giảm hối
suất đồng rúp làm cho GDP chỉ còn 1000 USD! Các chuyên gia tiên đoán rằng kinh
tế của Nga khó thoát khỏi suy thoái. Thật ra, tình hình ở Nga có vẻ rất bi đát.
Chúng ta nhớ rằng vào tháng 3/2014, Nga quyết định sáp nhập vùng Crimea (của
Ukraina?) vào nước Nga, và việc làm này của Putin làm cho cả thế giới nổi giận.
Nga bị trừng phạt và cô lập. Putin đi đâu cũng bị chỉ trích và chẳng ai muốn
nói chuyện.
6.
Tai nạn máy bay.
Ngày 7/3/2014 chiếc máy bay Boeing 777 của hãng hàng không Malaysia mang kí hiệu
MH370 mất tích mang theo 227 hành khách và 12 phi hành đoàn. Mặc dù nỗ lực tìm
kiếm của hơn 10 quốc gia, nhưng cho đến nay, chiếc máy bay vẫn biệt vô âm tính.
MH370 trở thành một biến cố bí ẩn nhất trong lịch sử hàng không dân dụng.
Hãng
hàng không Malaysia quả thật không may. Sau vụ MH370, chỉ 131 ngày sau, vào
ngày 17/7/2014, lại thêm một chiếc máy bay, cũng Boeing 777, mang kí hiệu MH17
bị bắn rơi trên bầu trời Ukraina, gây thiệt mạng cho 298 người hành khácj và
phi hành đoàn.
Đến
cuối năm, ngày 28/12/2014, một chiếc máy bay Airbus 320 của hãng hàng không giá
rẻ AirAsia (Indonesia) mang kí hiệu QZ8501 bị mất tích, đem theo 162 hành khách
và phi hành đoàn. Tin mới nhất cho biết máy bay rơi ở vùng biển Java thuộc hải
phận Nam Dương.
Tuy
tai nạn máy bay xảy ra khá dồn dập năm nay, nhưng các chuyên gia cho biết hàng
không vẫn là phương tiện an toàn nhất. So với 20 năm trước, hàng không ngày nay
an toàn gấp 3 lần. Do đó, không vì vài vụ tai nạn "high profile" mà sợ
không đi máy bay.
7.
Dịch Ebola.
Không thể bỏ qua trận dịch Ebola hoành hành cả thế giới Phi châu trong năm
2014. Ebola là bệnh "hung dữ" hơn cả AIDS. Khởi đầu từ vùng Tây Phi
châu, dịch Ebola đã lan truyền sang nhiều nước, gây tử vong cho khoảng 8000 người,
chủ yếu là ở Phi châu. Thống kê cho biết ở những người bị nhiễm tỉ lệ tử vong
là 50% (trước đây, con số dao động trong 25-90%). Dịch Ebola nhắc cho chúng ta
rằng thời đại này các bệnh truyền nhiễm vẫn còn là một mối đe doạ mang tính
toàn cầu, và VN chắc chắn không phải là một ngoại lệ.
8.
Giải Nobel y học trao cho công trình định vị. Tháng 10/2014, 3 nhà khoa học được
trao giải Nobel y học năm 2014 là giáo sư John O'Keefe (người Anh) và hai vợ chồng
giáo sư May-Britt Moser và Edvard Moser (người Na Uy). May-Britt là người phụ nữ
thứ 11 được trao giải Nobel y sinh học trong lịch sử giải này. Sau những khám
phá về cấu trúc di truyền, cơ chế vận hành của gen và sinh học phân tử, khoa học
ngày càng tiến sâu vào một lĩnh vực thường được xem là bí ẩn nhất và huyền bí
nhất trong cơ thể con người: bộ não và những nguyên lý vận hành của não. Một bộ
môn khoa học mới ra đời và gần như độc lập với y sinh học có tên là thần kinh học
(neuroscience). Năm nay, giải thưởng Nobel y sinh học được trao cho những công
trình có giá trị thực tế và giúp chúng ta hiểu về chính chúng ta hơn, điều mà Ủy
ban Nobel ví von là “định vị” (GPS).
Việt Nam
9.
Giàn khoan HD-981.
Đối với VN, có lẽ sự kiện tốn nhiều giấy mực và công sức của người dân là giàn
khoan HD-981. Ngày 1/5/2014, Tàu cộng đưa giàn khoan khổng lồ mang mã số
"Hải Dương 981" vào vùng biển Tri Tôn, quần đảo Hoàng Sa của Việt
Nam. Trong khi Chính phủ VN gần như im lặng trong thời gian đầu thì hàng trăm
người dân xuống đường phản đối. Báo chí thế giới không mấy quan tâm đến vấn đề.
Sau một thời gian hoạt động và va chạm giữa Tàu và VN trên biển, ngày
17/7/2014, Tàu cộng chính thức rút giàn khoan. Chúng đến cũng như chúng đi một
cách bình thản. Nhưng sự hiện diện của HD-981 trong suốt hơn 3 tháng là một
thách thức nghiêm trọng đến chủ quyền của VN, và để lại một vết thương lòng cho
người Việt.
Vụ
giàn khoan HD-981 làm cho công chúng VN phẫn nộ. Một số người xuống đường phản
đối chính sách xâm lược của Tàu. Nhưng chẳng hiểu do một tình huống nào mà bạo
động xảy ra ở Bình Dương và Vũng Án vào tháng 5/2014, với hành trăm doanh nghiệp
Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật và VN bị phá hoại. Để chuẩn bị cho chuyến đi của đặc
phái viên của ngài tổng bí thư đảng CSVN sang Tàu, viên phát ngôn ngoại giao VN
với giọng văn thành khẩn cho biết: “Phía Việt Nam lấy làm tiếc về vụ việc xảy
ra đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó có doanh nghiệp và
công nhân TQ trong tháng 5 vừa qua, đồng thời lấy làm buồn về việc một số công
nhân TQ bị thiệt mạng, bị thương trong vụ việc này. […] Hội hữu nghị Việt –
Trung sẽ cử đoàn sang TQ thăm hỏi một số gia đình đại diện cho những người bị nạn”.
Ông Trần Kinh Nghị, một cựu quan chức ngoại giao, phải thốt lên: “Kẻ cướp bỗng
chốc biến thành nạn nhân và nạn nhân phải sang nhà kẻ cướp để xin chia buồn và
bồi thường thiệt hại!”
Càng
đau hơn khi trong thời gian khủng hoảng, Dương Khiết Trì sang "thăm"
VN, và khi về Tàu, hắn tuyên bố rằng VN là một đứa con hoang đàng. Tên Dương
Khiết Trì còn kêu gọi VN nên quay về đất mẹ Tàu! Các giới chức và lãnh đạo VN
im lặng trước lời nói trịch thượng này của tên Dương.
12.
Lấy phiếu tín nhiệm.
Tháng 11/2014, Quốc Hội lấy phiếu tín nhiệm lãnh đạo Chính phủ lần thứ 2. Kết
quả năm nay và so sánh với năm ngoái thì thấy một xu hướng rất thú vị: 16 (35%)
người có điểm giảm, 2 người không thay đổi, và 28 người (61%) có điểm gia tăng.
Phóng viên Reuter mỉa mai gọi cách lấy phiếu như thế này là phường tuồng. Người
có điểm tăng "ấn tượng" nhất là ông Thống đốc Ngân hàng Nguyễn Văn
Bình! Năm 2013 ông này đứng cuối bảng, nhưng chẳng hiểu sao năm 2014, ông này
có điểm tăng vọt. Người kế tiếp có điểm tăng cao là ông Đinh La Thăng, Nguyễn Tấn
Dũng, Trịnh Đình Dũng, Bùi Quang Vinh, và Nguyễn Xuân Phúc. Người có điểm giảm
mạnh nhất là ông Nguyễn Thái Bình. Một người trước đây từng có điểm rất thấp là
bà Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến năm nay càng giảm hơn. Bà Kim Tiến có đến
192 phiếu (tức 40%) "tín nhiệm thấp". Tóm lại, điểm tín nhiệm năm nay
(2014) tuy có khá hơn so với năm trước, nhưng mức độ cải tiến còn quá khiêm tốn.
13.
Tham nhũng.
VN bị Tổ chức Minh bạch Quốc tế xếp hạng tham nhũng hàng 116 trên 177 nước trên
thế giới. Nói cho công bằng, chính quyền cũng muốn chống tham nhũng. Trên
"mặt trận" chống tham nhũng năm 2014 ghi nhận vài sự kiện đáng chú ý.
Ông Nguyễn Bá Thanh, trưởng ban Nội chính trung ương, sau một thời gian ngắn nhậm
chức, ông bị bệnh và phải đi điều trị ở Mĩ. Tin đồn rằng ông bị đầu độc, bị ung
thư máu, thậm chí đã qua đời! Nhưng các quan chức đã chính thức bác bỏ tin đồn
ông chết.
Ông
cựu tổng thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền nổi tiếng là người có nhiều tài sản
khủng. Báo chí tốn rất nhiều mực giấy cho trường hợp ông Truyền, nhưng không ai
dám nói ông là quan tham nhũng. Thật ra, hai chữ "tham nhũng" không
bao giờ được báo chí lề phải dùng cho ông! Qua vụ ông Truyền, công chúng mới
phát hiện hàng chục vụ quan chức cao cấp cũng lợi dụng nhà công, hoặc có nhiều
tài sản khủng. Tuy nhiên, ông Truyền chỉ bị "kỉ luật bằng hình thức cảnh
cáo". Một trong những người đình đám và giàu có là ông Lê Thanh Cung (chủ
tịch tỉnh Bình Dương) có vài mâu thuẫn với ông Huỳnh Uy Dũng. Tin mới nhất cho
biết ông Cung đã bị bãi nhiệm. Nhưng những lùm xùm xảy ra giữa ông Cung và ông
Dũng cho thấy môi trường kinh doanh ở VN còn rất nhiều bất trắc vì những
"ông vua" địa phương.
14.
[Bất] an dân.
Nguyễn Trãi, trong "Bình Ngô Đại Cáo" từng viết rằng "Việc nhân
nghĩa cốt ở an dân" để nói rằng sự an dân quan trọng như thế nào cho sự tồn
tại của một thể chế, quốc gia. Nhưng trong năm qua, có thể nói là lòng dân có vẻ
bất an. Rất nhiều "dân oan" trên khắp nước. Họ tập trung về Hà Nội,
Sài Gòn, nhưng chẳng ai giải quyết. Cần nói thêm rằng VN là nước duy nhất có
"dân oan".
Ngoài
"dân oan" ra, còn có rất nhiều vụ án oan. Tử tù Hồ Duy Hải tạm thoát
chết vì những khuất tất trong vụ án. Tuy nhiên, qua vụ [có thể] án oan của Hồ
Duy Hải, công chúng còn được biết một số vụ khác cũng có thể oan khiên, mà nổi
tiêng là vụ án Nguyễn Văn Chưởng. Tất cả các vụ này nói lên hệ thống tư pháp của
VN còn quá nhiều vấn đề và tạo ra rất nhiều án oan cho người dân trong quá khứ
cũng như hiện nay.
Trong
cuộc sống hàng ngày, người dân cũng cảm thấy bất an. Thực phẩm độc hại tràn ngập
từ Tàu với sự tiếp tay của gian thương Việt Nam. Chuyện cướp của, giết người xảy
ra gần như hàng ngày. Một iPhone dỏm cũng có thể làm cho chủ nhân mất mạng. Bệnh
viện tưởng là nơi an toàn nhưng cũng xảy ra bạo động. Những cái chết nhức nhối
liên quan đến tiêm vaccine vẫn xảy ra hết năm này sang năm khác. Hàng nhái,
hàng dỏm từ Tàu làm cho kĩ nghệ trong nước chết dở sống dở.
Kinh tế
15.
Nợ nần.
Bức tranh kinh tế VN trong năm 2014 chẳng có gì sáng sủa. Nợ công vẫn là một mối
đe doạ lớn. Có vẻ chẳng ai biết nợ công chính thức của VN là bao nhiêu, vì các
chuyên gia bất đồng về định nghĩa và con số. Chính phủ thì báo cáo rằng nợ công
của VN chiếm khoảng 54% GDP, tức là còn ở ngưỡng an toàn. Nhưng các chuyên gia
độc lập thì nói con số cao hơn nhiều và ở mức báo động đỏ (tức là sắp vỡ nợ?)
(2). Mỗi một đứa trẻ mới ra đời ở VN hiện nay phải gánh một món nợ công 1000
USD.
16.
Doanh nghiệp giải thể.
Theo thống kê mới nhất, trong năm 2014 có gần 68,000 doanh nghiệp đóng cửa. Con
số này tăng gần 15% so với năm 2013. Thế nhưng báo cáo Chính phủ cho biết nền
kinh tế tăng 5.9% so với năm ngoái!
17.
Bộ máy hành chính "ngốn" ngân sách. Chủ tịch Trương Tấn Sang cho biết “Hiện
thu ngân sách không đủ chi thường xuyên và trả nợ đến hạn, do đó phải tiếp tục
vay trong bối cảnh bội chi đã chạm ngưỡng an toàn rồi”. Tại sao? Ông cho biết
ngân sách phải nuôi một đội quân công viên chức khổng lồ, gồm 6.2 triệu người
(tính cả 1.2 triệu cán bộ nhân viên cấp xã, nửa triệu cán bộ nhân viên cấp huyện,
2.5 triệu cán bộ 'sự nghiệp', 2 triệu 'diện chính sách'). Số tiền trả mấy người
hành chính này chiếm 70% ngân sách (3). Ngân sách của năm 2014 là khoảng 28 tỉ
USD.
19.
Tình hình khoa học cũng chẳng có điểm sáng đáng chú ý. Số ấn phẩm công bố
trên các tập san trong danh mục ISI trong năm 2014 của Việt Nam là khoảng 2822
(số ước tính) (4). Con số này vẫn thấp hơn so với Thái Lan (7020 bài), Mã Lai
(10437), và càng khiêm tốn khi so với các cường quốc khoa học trong vùng như
Singapore (12351), Đài Loan (28352), Hàn Quốc (54722). Điều đáng mừng và Việt
Nam đã vượt qua và đang bỏ xa Nam Dương (1747) và Phi Luật Tân (1202). Về chất
lượng thì công bố khoa học của VN vẫn còn rất thấp so với các nước trong vùng
(5).
Bao
giờ VN sẽ bằng Thái Lan? Với đà tăng trưởng hiện nay, tôi tiên đoán rằng đến
năm 2018 VN sẽ bằng Thái Lan năm 2010 (tức đạt con số ~5500 bài). Đến năm 2021,
Việt Nam và Thái Lan có thể có số ấn phẩm ngang nhau (~9500 bài). Nhưng để đuổi
kịp Mã Lai thì hơi … khó. Với tốc độ hiện nay, phải đến 2029 thì VN mới bằng Mã
Lai!
20.
Tự do học thuật:
dẫm chân tại chỗ. Việc Trường đại học Sư Phạm Hà Nội rút lại văn bằng thạc sĩ của
Nhã Thuyên là một sự kiện đáng quan tâm. Cần nhắc lại rằng 3 năm trước, luận
văn của Nhã Thuyên đã được duyệt xét bởi một hội đồng chuyên môn và được cho điểm
tuyệt đối 10/10. Thế nhưng đùng một cái người ta rút lại bằng cấp! Theo Nhà phê
bình Trần Mạnh Hảo thì giữa năm 2013 hai nhà phê bình văn học Chu Giang và
Phong Lê tố cáo rằng luận án của Nhã Thuyên là “phản động chống đảng, muốn lật
đổ chủ nghĩa xã hội và đảng cộng sản, rằng Khoa Văn trường Đại học Sư phạm Hà Nội
là một ổ phản động”. Do đó, việc rút lại bằng cấp của Nhã Thuyên là một việc làm
bất bình thường trong thế giới đại học.
Trong
thế giới đại học, bằng cấp chỉ bị rút lại khi luận văn đó có dữ liệu được nguỵ
tạo hay tác phẩm không phải của ứng viên (như đạo văn). Nhưng ở đây, lí do rút
bằng cấp chẳng liên quan gì đến đạo văn hay nguỵ tạo dữ liệu, mà liên quan đến
ý thức hệ và một nhóm văn học có thể nói là “bên lề” sinh hoạt văn học “chính
thống”. Toàn bộ sự việc một lần nữa nói lên rằng tự do học thuật, đặc biệt
trong khoa học xã hội và nhân văn, ở VN vẫn còn là cái gì đó thuộc vào loại xa
xỉ.
21.
Sách mới đáng đọc.
Một sự kiện văn học đáng được ghi nhận trong năm 2014 là hai cuốn sách
"Đèn Cù" (của Trần Đĩnh) và " Những lời trăng trối" (của Trần
Đức Thảo) (7). Cuốn Đèn Cù tiết lộ những chuyện thâm cung bí sử liên quan đến
các nhân vật lãnh đạo ở miền Bắc trước 1975. Còn cuốn "Những lời trăng trối"
là những kiến giải theo tôi là sâu sắc về chế độ và những phân tích tâm lí rất
đáng học hỏi. Những kiến giải đó chỉ để tác giả kết luận rằng "Chính ông
Marx đã sai", và "không một ai muốn phấn đấu để trở thành con người
vô sản" (8). Cả hai cuốn sách đều nói về chế độ cộng sản cùng những con
người trong chế độ đó, và qua đó chúng ta có thể giải thích tại sao VN bị lệ
thuộc vào Tàu suốt mấy mươi năm qua và tại sao VN vẫn còn ở dưới đáy của bậc
thang phát triển như hiện nay và có thể cả tương lai.
22.
Nhà văn Bùi Ngọc Tấn vừa qua đời vào 18/12/2014, thọ 80 tuổi. Ông là tác giả
cuốn sách nổi tiếng "Chuyện kể năm 2000", kể lại thời gian bị tù đày
của chính ông. Theo đánh giá của Nhà phê bình văn học Đặng Tiến, "'Chuyện
kể năm 2000' là một biến cố văn học, không phải vì nò bị nhà nước tịch thu,
nhưng nhờ giá trị tự tại của nó, trong một đất nước chưa có xã hội văn học chân
chính theo đúng nghĩa của một xã hội văn học. Giá trị của một cáo trạng dũng cảm,
tố giác một xã hội toàn trị đặt trên cơ sở guồng máy công an." (9)
23.
Thả và bắt.
Không thể không nhắc đến sự kiện đáng chú ý vào những ngày cuối năm liên quan đến
các blogger. Người tù lương tâm nổi tiếng và cũng là một blogger là Điếu Cày
Nguyễn Văn Hải bị chính quyền trục xuất sang Mĩ. Thả ông Hải thì chính quyền bắt
một số blogger khác. Một blogger nổi tiếng khác là "Anh Ba Sàm" Nguyễn
Hữu Vinh và người cộng sự Nguyễn Thị Minh Thuý bị bắt giam vì Điều luật 258. Tiếp
theo Anh Ba Sàm, blogger "Người Lót Gạch" Hồng Lê Thọ và Nhà văn Nguyễn
Quang Lập cũng bị bắt vì Điều 258 hay 88. Đến cuối năm, một blogger khác tên là
Nguyễn Ngọc Già cũng bị bắt. Tất nhiên, chưa kể đến Trương Duy Nhất vẫn còn bị
giam cầm. Tất cả những blogger này có thái độ chống sự xâm lăng của Tàu.
Đầu
năm nay (ngày 11/2/2014) Bà Bùi Thị Minh Hằng và hai người khác là ông Nguyễn
Văn Minh và bà Nguyễn Thị Thúy Quỳnh bị bắt ở Cao Lãnh theo điều 245 Bộ Luật
hình sự. Mãi đến ngày 26/8/2014 người ta mới đưa 3 người ra toà, và trong một
phiên toà chớp nhoáng, toà án Đồng Tháp tuyên án 3 năm tù giam vì tội danh “gây
cản trở giao thông”. Bà Minh Hằng lãnh mức án tối đa (vì theo luật người bị tội
này có mức án từ 3 tháng đến 3 năm). Ngày 12/12/2014, ba người kháng án, và nhưng
toà vẫn y án đối với họ. Bà Minh Hằng là một trong những người tích cực xuống
đường chống chính quyền Tàu.
24.
Một sự kiện blog đáng chú ý trong năm là sự xuất hiện của blog "Chân dung
quyền lực".
Blog này cũng như "Quan làm báo" trước đây đã tung ra nhiều tài liệu
và thông tin về các lãnh đạo hiện hành, tuy nhiên rất khó biết thông tin của họ
chính xác cỡ nào. Giới lãnh đạo lần này đã thẳng thừng bác bỏ các thông tin mà
họ cho là gây cho rẽ lãnh đạo. Nhưng trớ trêu thay, khi lãnh đạo lên tiếng về một
trang blog thì trang đó lại càng … nổi tiếng!
25.
Viện Khổng Tử.
Một sự kiện chú ý là Tàu đã khai trương Viện Khổng Tử tại Hà Nội. Ngày
27/12/2014 Du Chính Thanh nhân dịp sang thăm VN trước đại hội đảng đã khánh thành
Viện Khổng Tử tại Đại học Hà Nội. Các học giả trong nước tỏ vẻ quan tâm và nghi
ngờ đến hoạt động của Viện Khổng Tử ở VN.
****
Có
lẽ tôi chưa điểm hết (vì không nhớ hết) những sự kiện trong năm qua, nhưng hi vọng
những thông tin trên cũng phần nào nói lên tình hình chung. Có lẽ một số bạn sẽ
nói tôi nhìn toàn thấy những "vết đen" mà không thấy điểm sáng. Rất
có thể như thế, nhưng tôi nghĩ ngay cả những điểm đen mà tôi nhận ra hình như vẫn
còn quá ít.
Nói
chung, năm 2014 có quá nhiều biến động làm cho người bi quan thấy thế giới càng
ngày càng bất an hơn. Sự tàn bạo và man rợ của nhóm IS càng làm cho nhiều người
thấy những dự báo về sự xung độ giữa Hồi giáo và phương Tây của học giả Samuel
Huntington có thể trở thành hiện thực. Một kết cục có thể nói là "tích cực"
là sự huỷ bỏ cấm vận đối với Cuba. Đây là một quyết định mang tính lịch sử của
Tổng thống Obama, được nhiều người khen ngợi. Duy chỉ có Việt Nam thì vẫn quen
thói nói xách mé, có lẽ vì cảm tình dành cho Cuba nặng hơn dành cho Mĩ.
Riêng
tình hình VN thì năm 2014 không có gì đáng để nêu là thành tựu nổi bật. Những vấn
đề liên quan đến thể chế vẫn còn y nguyên, không có cải tiến. Tình hình tham
nhũng không suy giảm mà có chiều hương gia tăng. Kinh tế - xã hội vẫn còn nhiều
"khó khăn", với nợ công càng ngày càng chồng chất. Giáo dục, khoa học
và y tế vẫn chưa có những nét sáng để bàn đến. Trong khi đó tình hình đạo đức
xã hội càng ngày càng suy thoái (hay suy đồi?) theo thời gian. Việt Nam thường
nhìn Hàn Quốc như là một mục tiêu phấn đấu, nhưng với tình trạng trì trệ như hiện
nay, thì ngay cả mục tiêu phấn đấu bằng Thái Lan đã là một mục tiêu xa vời, khó
đạt được. Cuối cùng thì VN vẫn là một nước nghèo, và đang sa vào cái bẫy thu nhập
trung bình. Nói một cách ví von là VN là một nước chưa giàu mà đã già nua.
Nhân
dịp Năm Mới, tôi mến chúc các bạn xa gần một năm 2015 nhiều may mắn và hanh
thông.
====
No comments:
Post a Comment