Trọng Nghĩa – RFI
Đăng ngày 19-05-2017
Một
vài nghị sĩ Mỹ đã lên tiếng kêu gọi tiến hành thủ tục truất phế tổng thống
Donald Trump về buộc tội cản trở công việc của ngành tư pháp. Tuy nhiên, một khả
năng như vậy, vào lúc này rất khó trở thành hiện thực vì thiếu hậu thuẫn chính
trị tại Hoa Kỳ.
Tổng thống Trump bị cáo buộc là vào tháng Hai vừa
qua đã yêu cầu ông James Comey, lúc đó là giám đốc FBI, gác bỏ một cuộc điều
tra về một người thân cận với ông bị tình nghi có quan hệ với Nga, và đã cách
chức ông Comey vào tuần trước, một động thái bị những đối thủ của ông coi như một
nỗ lực nhằm ngăn chặn cuộc điều tra về khả năng thông đồng giữa người thân của
ông Trump với Nga.
Thế nhưng, theo nhận xét của hãng tin Pháp AFP ngày
18/05/2017, trong lịch sử nước Mỹ, chưa từng có một tổng thống nào bị truất phế.
Hai ông Andrew Johnson vào năm 1868 và Bill Clinton vào năm 1998 đã bị luận tội,
nhưng đều được tha bổng, còn ông Richard Nixon, vào năm 1974, đã từ chức để
tránh bị Quốc Hội truất phế trong vụ bê bối Watergate, một khả năng lúc đó được
xem là chắc chắn.
Thủ
tục truất phế như thế nào?
Hiến Pháp Mỹ quy định rằng Quốc Hội có thể buộc tội
tổng thống (hoặc phó tổng thống hoặc các thẩm phán liên bang ...) trong trường
hợp phạm tội « phản quốc, hối lộ, hoặc tội phạm nghiêm trọng khác ».
Thủ tục tiến hành theo hai giai đoạn. Thứ nhất, Hạ
Viện bỏ phiếu với đa số đơn giản, để thông qua các điều khoản trong bản «
cáo trạng », nêu lên chi tiết các tội danh quy cho vị tổng thống : Đây là
tiến trình gọi là « impeachment » trong tiếng Anh. Trong trường
hợp Hạ Viện thông qua bản luận tội, Thượng Viện sẽ mở phiên tòa xét xử tổng thống.
Sau phần tranh luận, 100 thượng nghị sĩ bỏ phiếu về
từng điều khoản trong bản cáo trạng. Nếu cáo trạng hội đủ đa số hai phần ba Thượng
viện tán đồng, thì việc truất phế tổng thống trở thành tự động, và không có quyền
kháng cáo. Nếu không đủ đa số, thì tổng thống được tha bổng, như Bill Clinton
vào tháng 2 năm 1999.
Vai
trò của Tư pháp là gì?
Chỉ là con số không. Trả lời hãng AFP, Jens David
Ohlin, một giáo sư luật tại Đại học Cornell (Hoa Kỳ) xác định rằng: «
Quyết định truất phế không thuộc thẩm quyền của hệ thống tư pháp ». Theo
giáo sư Ohlin, « chính Quốc Hội là định chế xác định rằng ông Trump đã
phạm trọng tội hay không. Họ là những thẩm phán cuối cùng có thẩm quyền xác định
xem các tiêu chí phạm tội hội đủ hay chưa ».
Do đó việc truất phế tổng thống là một vấn đề nằm giữa
chính trị và pháp luật. Theo giáo sư Ohlin, để bị truất phế, một tổng thống
không cần phải bị truy tố trước.
Tại
sao các nghị sĩ Mỹ bất đồng quan điểm với nhau vào thời điểm này?
Nếu hai nghị sĩ đảng Dân Chủ Maxine Waters và Al
Green đã kêu gọi khởi động tiến trình truất phế ông Trump, thì phần còn lại của
phe đối lập vào thời điểm hiện tại vẫn từ chối mạo hiểm, sợ rằng tiến trình truất
phế biến thành một cuộc đấu đá đảng phái.
Một lãnh đạo đảng Dân Chủ tuyên bố : « Lúc
này còn quá sớm. » Thượng nghị sĩ Bernie Sanders thì cho biết : «
Tôi không muốn nhảy ngay vào ô truất phế ngày nào mà chưa thấy rõ con đường đi
đến đó. Con đường hiện nay có thể dẫn đến khả năng đó, nhưng cũng có thể là
không ». Đối với đảng Dân Chủ, điều cần thiết là làm sao cho tiến trình truất
phế không bị xem như là một mưu toan « hủy bỏ kết quả bầu cử bằng cách khác »…
Những đại biểu dân cử này tuy nhiên cũng nhấn mạnh rằng
hành động cản trở công lý là một tội đủ nặng để có thể tiến hành thủ tục truất
phế. Đó chính là trường hợp của hai cựu tổng thống Clinton và Nixon.
Chính vì vậy mà các nghị sĩ này đang nôn nóng chờ
nghe lời chứng của ông Comey, được yêu cầu ra trực tiếp điều trần tại Quốc Hội.
No comments:
Post a Comment