Vũ Quý Hạo Nhiên
Gửi tới BBC từ California
14 tháng 9 2015
Hình tài liệu : http://ichef-1.bbci.co.uk/news/ws/936/amz/worldservice/live/assets/images/2015/09/14/150914084412_viet_focus_640x360__nocredit.jpg
Một tờ “Giấy Phóng Thích” của “Cộng Hòa Miền Nam Việt
Nam” cấp cho Thiếu Úy Nguyễn Thanh Lâm năm 1976. Một bức thư của một nha sĩ ở
Virginia bảo trợ cho đồng nghiệp Quỳnh Nguyễn để gia đình ông này vào Mỹ năm
1975.
Những số báo tiếng Việt
làm ngay tại đảo Guam đầu tháng 5 năm 1975. Một bộ hồ sơ di trú với hình quang
tuyến chụp phổi vào túi xách do ICM cấp cho người tỵ nạn trên đường vào Mỹ.
Hình tài liệu : http://ichef-1.bbci.co.uk/news/ws/800/amz/worldservice/live/assets/images/2015/09/14/150914085357_viet_focus_640x360__nocredit.jpg
Những hiện vật như thế,
và nhiều hơn nữa, đang được trưng bày tại Old Courthouse của Quận Cam,
California, và sẽ kéo dài tới tháng 2, 2016. Cuộc triển lãm mang tên “Viet
Focus” bao gồm lịch sử và nghệ thuật, do Dự án Lịch sử Truyền khẩu Người
Mỹ gốc Việt (viết tắt VAOHP theo tên tiếng Anh) tại đại học University of
California, Irvine, thực hiện.
Cuộc triển lãm có video,
hình ảnh, tài liệu, hiện vật, và cũng trưng bày những câu chuyện đời của nhiều
người, cho thấy sự đa dạng phong phú của người Mỹ gốc Việt tại Quận Cam, hầu hết
thu thập từ VAOHP và Văn khố Quận Cam và Đông Nam Á (OC & SEAA) cũng của
UCI. Gần hai phần ba hiện vật có thêm được do những cá nhân cho mượn để trưng
bày.
“Thế hệ đầu tiên của người tỵ nạn Việt Nam đang
nhanh chóng qua đi, và những câu chuyện và lịch sử những gì họ trải qua sẽ mãi
mãi mất đi, nếu không được thu thập và giữ lại,” Trâm Lê, Phó Giám đốc VAOHP và một đồng giám
tuyển cuộc triển lãm, nói.
Giấy phóng thích : http://ichef-1.bbci.co.uk/news/ws/800/amz/worldservice/live/assets/images/2015/09/14/150914085637_viet_focus_549x549__nocredit.jpg
Trong cuộc triển lãm có một
cuốn phim dài 17 phút, do Khiêm Photo Studio thâu vào cuối thập niên 1970, khi
khu Bolsa đang bắt đầu thành hình với vài mươi cửa tiệm mang bảng tên tiếng Việt.
Ở đây, họ bán những thứ mà người Việt cần dùng, hoặc cần gửi về cho thân nhân tại
Việt Nam: Thực phẩm Á Đông, vải, thuốc tây, dịch vụ di trú. Những cửa tiệm này
đa số không còn nữa, thay vào bằng nhiều tiệm mới và khu Phước Lộc Thọ nổi tiếng.
Sự phát triển của Little
Saigon không phải dễ dàng. Cuộc triển lãm có trưng bày một bức thư của cựu thị
trưởng thành phố Westminster, bà Kathy Buchoz, trong đó bà lên tiếng chống lại
một bức thỉnh nguyện thư, thu thập được hơn 100 chữ ký, của cử tri thành phố
đòi rút lại giấy phép kinh doanh của một siêu thị Việt Nam trên đường Bolsa, đồng
thời đòi thành phố “không cấp giấy phép cho người tỵ nạn Đông Dương mở doanh
nghiệp trong khu phố Việt.”
Tiến sĩ Linda Võ, đồng
giám tuyển và trưởng khoa Asian-American Studies tại UCI, cho biết việc nghiên
cứu và thu thập tài liệu cho cuộc triển lãm này đã bắt đầu từ lâu.
Nhà văn Nhã Ca bên các
tác phẩm văn chương hải ngoại (hình của Charlie Van Le)
“Ngay từ lúc tôi còn đang học tiến sĩ, tôi đã nghiên
cứu và viết về người Mỹ gốc Việt, và làm tình nguyện cho các tổ chức Việt Nam địa
phương, và tất cả các kiến thức và nối kết này là nền tảng hữu ích cho việc thu
thập tài liệu cho triển lãm.”
Văn khố Đông Nam Á được
khởi đầu năm 1987, còn dự án VAOHP phải gây quỹ trong cả thập niên mới khởi đầu
được vào năm 2011. “VAOHP bắt đầu phỏng vấn và thu thập lịch sử truyền khẩu
của người Việt Quận Cam từ năm 2011,” Trâm Lê cho biết, và đến năm 2015 thì
Linda Võ, Trâm Lê, cùng Tiến sĩ Thúy Võ-Đặng xuất bản cuốn sách “Vietnamese
in Orange County.”
Một tài liệu : http://ichef.bbci.co.uk/news/ws/800/amz/worldservice/live/assets/images/2015/09/14/150914085231_viet_focus_640x360__nocredit.jpg
“Tuy nhiên, để thực sự làm lịch sử này được sống động,
chúng tôi cần phải tạo ra một không gian mà công chúng có thể nghe những câu
chuyện, cảm được cuộc hành trình, và tận mất xem được các hiện vật. Chúng tôi
biết sẽ phải làm một triển lãm bao gồm lịch sử, nghệ thuật, và các câu chuyện.”
Phần nghệ thuật của cuộc triển lãm gồm 9 tác phẩm của họa sĩ Trinh Mai,
artist-in-residence của VAOHP. Một trong những tác phẩm này mang tên “Quiet,”
là một tác phẩm sắp đặt. Trên trần nhà ở trung tâm phòng triển lãm, Trinh Mai
treo những dải vải trắng và trên mỗi dải, cô vẽ chân dung một người Việt Nam đã
mất tích trên đường vượt biên. Những dải vải trắng này, cô nói, tượng trưng cho
khăn tang.
Qua sáng tác cho triển
lãm này, Trinh Mai nhận ra rằng “chỉ có người anh hùng mới hy sinh thân mình
cho Tự do. Đây là những người đã nhận ra gía trị của chính cuộc đời họ, của cuộc
đời các thế hệ theo sau họ. Và họ đã tranh đấu, dù chỉ đơn giản là giữ tình thần
muốn sống. Đây là những láng giềng trong cộng đồng mình, và thật sự chúng ta
đang sống giữa những người anh hùng.”
Linda Võ, cũng là Giám đốc
VAOHP, miêu tả cuộc triển lãm là “một dự án khiêm tốn để kể câu chuyện người
Mỹ gốc Việt theo góc nhìn của chúng ta, với một ngân sách cực kỳ eo hẹp và nhân
sự rất ít.”
“Trong căn phòng trống này,” cô nói tiếp, “chúng tôi muốn đấu lại với
câu chuyện cũ kiểu ‘những người được cứu vớt’ trong đó chúng ta chỉ đóng vai
trò những nạn nhân thụ động, hay những người ‘thiểu số gương mẫu’ đang sống ‘giấc
mơ Mỹ,’ vì đó là những định kiến hẹp hòi và ngây ngô.”
Hình ảnh triển lãm : http://ichef-1.bbci.co.uk/news/ws/800/amz/worldservice/live/assets/images/2015/09/14/150914085320_viet_focus_640x360__nocredit.jpg
Trâm Lê và Linda Võ có mục
tiêu lớn cho cuộc triển lãm. Theo Trâm Lê, “Chúng tôi muốn xóa tan những định
kiến hẹp hòi mà người ta nghĩ về cộng đồng, vì việc đó có xu hướng dẫn tới
thành kiến và sự kỳ thị.”
Linda Võ thì nói, “Chúng
tôi muốn trình bày những khía cạnh phức tạp và nhiều sắc thái hơn của lịch sử
chúng ta, những con người đã phải đối mặt với những hoàn cảnh và chọn lựa vượt
mức bình thường.”
Hình ảnh triển lãm : http://ichef-1.bbci.co.uk/news/ws/800/amz/worldservice/live/assets/images/2015/09/14/150914085457_viet_focus_640x360__nocredit.jpg
Cuộc triển lãm sẽ tiếp tục
mở cửa tới hết tháng 2, 2016. Linda Võ và Trâm Lê sẽ soạn một cuốn sách tập hợp
nội dung cuộc triển lãm, và sau đó, nếu có nhu cầu, sẽ mang cuộc triển lãm di động
đi các địa phương khác.
-------------------------------
Bài thể hiện quan điểm và cách nhìn của blogger Vũ
Quý Hạo Nhiên từ Orange County, California, Hoa Kỳ.
No comments:
Post a Comment