Đặng Trung
Gửi tới BBC từ Tp HCM
2-2-2015
Ở
Việt Nam trong một thời gian dài, cái mác Đảng viên là một thứ rất danh giá. “Đảng
viên” là đồng nghĩa với đứng đắn, nghiêm túc, giỏi giang…
Ngày xưa có không ít trường hợp thách cưới của cô
gái đối với chàng trai là “phải trở thành Đảng viên”. Ở cơ quan người ta tranh
nhau suất đi học cảm tình Đảng, vì “có Đảng” là một tiêu chí quan trọng để
thăng chức.
Người ta thường hỏi nhau: “Có Đảng chưa?”. Tất nhiên
không phải ai cũng có vinh dự này nên nhiều người thường trả lời với ý châm trọc:
“Chưa có Đảng” (với hy vọng người nghe hiểu ý mà đọc lộn lại).
Ở đại học thì được vào Đảng là vinh hạnh cực kỳ lớn,
chỉ một, hai người xuất sắc nhất lớp mới được chọn đi học “cảm tình” sau một cuộc
bỏ phiếu căng thẳng trên lớp.
‘Một
cách kiếm việc’
Trong những người đi học này cũng không phải được kết
nạp tất cả. Một quá trình dài gồm thi hết khóa học, bỏ phiếu thêm một lần nữa
trên lớp xem có được viết hồ sơ Đảng không, xác minh lý lịch…
Quá trình đó bao gồm cả Đảng ủy hay Đảng bộ của trường
của khoa gì đó xét lên xét xuống khiến cho nhiều người chưa kịp kết nạp thì đã
ra khỏi trường.
Thật ra cũng có cách để vào Đảng dễ dàng hơn, đó là
tích cực hoạt động phong trào, đó là những bạn mặc áo đoàn viên. Trong những bạn
thường xuyên mặc áo xanh này thì số học giỏi là tương đối không nhiều (vì giành
phần lớn thời gian vào các hoạt động), nhưng việc “có Đảng” có thể giúp họ có một
chân ở lại trường để làm Bí thư hay ban bệ gì đó có liên quan đến Đảng đoàn.
Như vậy vào Đảng cũng là một cách kiếm việc.
Những người học giỏi thực sự nhưng chỉ lo việc của lớp
mà ít qua lại với đoàn trường thì cũng ít có cơ hội được kết nạp. Cũng dễ hiểu,
vì đây mới là nơi quyết định trực tiếp.
Việc này làm chúng ta hình dung đến tình trạng ở các
ủy ban nhân dân. Nhiều người ban đầu chỉ làm những chức bình thường vụn vặt ở Ủy
ban nhân dân nhưng cứ bám trụ lại lâu rồi được dần nâng đỡ lên những vị trí
quan trọng. Nếu có cơ may và tài luồn lách thì có thể lên đến chức chủ tịch ủy
ban nhân dân – tức có thể là chủ tịch một thành phố nào đó.
‘Vỡ
mộng’
Quay trở lại với vấn đề Đảng viên, vẫn có số ít sinh
viên toàn diện, vừa học giỏi vừa công tác tốt. Số này khi ra trường cũng rất vững
tin vì vừa có mác “Đảng viên” vừa có năng lực.
Tuy thế nhưng lúc đi xin việc tại cơ quan Nhà nước,
không ít bạn mỡi ngỡ ra: Đảng viên cũng chả là cái gì tại nhiều doanh nghiệp
Nhà nước. Có giám đốc còn cười khẩy khi nghe thấy từ “Đảng viên” vì “muốn kết nạp
thì vào đây kết nạp cho”.
À ra thế, chỉ khi nào Tổng Bí thư trực tiếp kết nạp
vào Đảng thì cái chức Đảng viên đó may ra mới có giá trị, còn cơ quan tự kết nạp
thì muốn cho ai mà chả được.
Có những giám đốc chẳng muốn vào Đảng nhưng vẫn bị bắt
vào, vì ở chức vụ đấy thì bắt buộc phải có Đảng. Có Đảng hóa ra chỉ là điều kiện
cần chứ không đủ để thành đạt, và khi người ta đã cần thì cũng không khó lắm.
Thế là giấc mơ được đứng trong hàng ngũ của Đảng để
sau này thuận lợi thăng tiến và làm trong sạch vững mạnh bộ máy Đảng của những
sinh viên ra trường bỗng tan thành mây khói.
Những câu chuyện thăng tiến thần kỳ của nhiều bậc tiền
bối kiểu như là bí thư Đoàn rồi lên làm bí thư tỉnh ủy… không phải là con đường
cho những người muốn đi lên bằng năng lực chuyên môn.
Chính trị Việt Nam là cuộc chơi của con ông cháu
cha, dây mơ rễ má và những bước đi cửa sau mà những trí thức không bao giờ hình
dung ra được.
‘Chối
bỏ Đảng’
Nhiều người không chịu được cái bức bách trì trệ ở
cơ quan Nhà nước đành xin ra ngoài làm.
Nhưng làm gì với cái thẻ Đảng đeo lủng lẳng trên cổ
nhắc nhở hàng tháng phải đi họp vào ngày mùng 3 (vì ngày thành lập Đảng là 3/2)
và đóng Đảng phí? Thẻ Đảng lúc này lại thành gánh nặng không dễ gỡ ra, vì chẳng
ai dại mà làm đơn xin ra khỏi Đảng để liên lụy đến gia đình cả.
Đối với ai làm công ty nước ngoài thì rõ ràng là một
trở ngại lớn, chẳng Sếp nào quan tâm đến cái việc bạn là Đảng viên và lý do cứ
mùng 3 xin nghỉ để đi họp bất kể ngày nghỉ hay ngày thường là một điều hết sức
vô lý.
Thế người thuộc khối Nhà nước có yêu Đảng hơn không?
Cũng không chắc, vì nhiều Đảng viên lâu năm, lại làm chức vụ lớn, ngay sau khi
về hưu đã cất ngay thẻ vào trong tủ và tuyên bố không bao giờ sinh hoạt Đảng nữa.
Rốt cuộc là chẳng ai yêu Đảng thật lòng, cũng không
ai còn tự hào khi là Đảng viên nữa. Nhiều người thậm chí ra ngoài còn giấu việc
mình đã kết nạp Đảng nếu không muốn làm trò cười cho bạn bè.
Tôi cũng từng nghe chuyện có một nhạc công đã vào
biên chế lâu năm tại Nhà hát Giao hưởng Việt Nam và là người có chuyên môn tốt
nhưng lại nhất quyết không vào Đảng. Người này được lãnh đạo nhà hát nhắc nhở
nhiều lần vì “có chuyên mà chưa có hồng thì chưa tốt”.
Sau nhiều lần bị/được lãnh đạo vận động, người này
nói “tôi sẽ vào Đảng nhưng chỉ cần được đảm bảo một điều kiện thôi”.
“Đó là nếu được kết nạp thì phải cho tôi tham
nhũng”, nhạc công này nói.
Vậy tôi thấy chỉ thương cho những người như cụ bà Phạm
Thị Trinh, năm nay đã 101 tuổi đời và 85 năm tuổi Đảng.
Cụ đã hai lần bị địch bắt, sáu năm bị cầm tù, tra tấn
dã man đã khiến mắt mờ, tai nghe không rõ. Có thể nói, cả cuộc đời hy sinh cho
Đảng, năm nay đã 101 tuổi nhưng chưa từng đóng đảng phí muộn.
Với cụ ngày kỷ niệm thành lập Đảng là ngày vui lớn.
Những người như cụ vẫn tin rằng Đảng vẫn như ngày nào và bộ phận quan chức tham
ô, tham nhũng, tha hóa biến chất vẫn chỉ là một bộ phận nhỏ trong hàng triệu Đảng
viên trên cả nước.
Bài viết thể hiện văn phong và quan điểm của tác giả.
No comments:
Post a Comment