The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch
29/10/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/10/29/the-gioi-hom-nay-29-10-2021/
Tổng thống Joe Biden công bố
một “khuôn khổ” mới cho dự luật chi tiêu xã hội trị giá 1,75 nghìn tỷ đô la, giảm
từ đề xuất ban đầu 3,5 nghìn tỷ đô la. Thành phần lớn nhất trong gói này, trị
giá 555 tỉ đô, sẽ được chi cho đầu tư năng lượng sạch. Phần còn lại chủ yếu được
chi cho chăm sóc trẻ em, chăm sóc sức khỏe cho người thu nhập thấp và người
già, cũng như nhà ở giá phải chăng. Nghỉ phép chăm sóc gia đình có trả lương và
miễn phí hai năm đại học là các phần bị bỏ. Các lãnh đạo Hạ viện sẽ bỏ phiếu
vào thứ Năm này về dự luật bổ sung gồm 550 tỷ đô la chi tiêu cơ sở hạ tầng. Nó
đã được Thượng viện thông qua.
Facebook đổi tên thành Meta để
phản ánh các dịch vụ của mình ngoài mạng xã hội cùng tên, và đặc biệt là khoản
đầu tư xây dựng “metaverse,” một môi trường thực tế ảo liên kết. Công ty đổi
tên ngay giữa cuộc khủng hoảng quan hệ công chúng và áp lực từ các nhà lập pháp
về tin giả và nội dung có hại cho trẻ em gái vị thành niên.
Kinh tế Mỹ tăng trưởng hàng
năm 2% trong quý 3, giảm từ 6,7% của quý 2, đánh dấu mức tăng GDP quý yếu nhất
kể từ sau suy thoái vì đại dịch vào năm ngoái. Chi tiêu tiêu dùng tăng 1,6%
theo tốc độ năm, giảm từ 12% của quý trước. Đợt bùng dịch vừa qua cũng như tắc
nghẽn chuỗi cung ứng chính là nguyên nhân.
Đức và 11 nước châu Âu khác đã thúc giục Israel xem
xét lại kế hoạch xây dựng hơn 3.000 ngôi nhà cho người định cư ở khu vực Bờ Tây
mà họ chiếm đóng. Trước đó Israel công bố chương trình này vào thứ Tư. Đồng
minh thân cận nhất của nước này, Mỹ, cũng phản đối kế hoạch, cho biết nó “hoàn
toàn không phù hợp” với nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng giữa Israel và các vùng lãnh
thổ Palestine.
Khi tình trạng thiếu nhiên liệu tiếp diễn, Trung
Quốc cho biết sẽ áp hạn việc sử dụng theo hạn ngạch đối với dầu
diesel. Nga cũng tuyên bố sẽ bơm đầy các kho chứa khí đốt tự nhiên của châu Âu
sau khi bơm đầy bồn của chính họ, qua đó giúp châu Âu dễ thở hơn. Tuy nhiên Nga
vẫn hạn chế nguồn cung đến Moldova, khiến Ủy ban Châu Âu phải cấp cho nước này
khoản trợ cấp 60 triệu euro (69,5 triệu USD) để mua khí đốt tự nhiên.
Cảnh sát biển Pháp bắt giữ một
tàu đánh cá Anh vì đánh bắt trong vùng biển của Pháp không giấy
phép. Một tàu khác cũng từng bị cảnh cáo trong cuộc đối đầu mới nhất về quyền
đánh bắt cá hậu Brexit. Pháp cáo buộc nước láng giềng không cấp cho ngư dân
Pháp một nửa số giấy phép họ đã hứa. Chính phủ Pháp cho biết đang cân nhắc trừng
phạt, có thể từ đầu tuần tới.
Bộ trưởng Môi trường Ấn Độ cho
biết các mục tiêu phát thải carbon ròng của quốc tế không thể xem như biện pháp
ngăn chặn biến đổi khí hậu. Thay vào đó, Bhupender Yadav nói các nước giàu phải
chịu phần cắt giảm lớn hơn vì “trách nhiệm lịch sử” của họ. Ấn Độ, nước phát thải
khí nhà kính lớn thứ ba thế giới, đã cam kết cắt giảm 33-35% tỷ lệ phát thải
trên GDP (từ mức năm 2005) vào năm 2030.
Con số trong ngày:
200 tỷ đô la, là số tiền Mỹ có thể thu được trong mười năm nếu thực hiện đánh
thuế lãi vốn (capital gain tax) khi qua đời.
TIÊU
ĐIỂM
Bầu cử Nhật Bản:
LDP không có đối thủ
Đảng Dân chủ Tự do LDP đã lãnh đạo Nhật Bản suốt
từ ngày thành lập năm 1955, chỉ trừ hai giai đoạn ngắn 1993-94 và 2009-12. Triều
đại của họ chắc chắn sẽ tiếp tục sau khi cử tri đi bỏ phiếu vào Chủ nhật trong
cuộc bầu cử toàn quốc cho Hạ viện Nhật Bản.
Cuộc bỏ phiếu diễn ra chưa đầy một tháng sau
khi LDP thay Suga Yoshihide, người bị mất ủng hộ vì cách xử lý covid-19 kém cỏi.
Kishida Fumio, nhà lãnh đạo mới, không phải ứng viên yêu thích nhất của công
chúng nhưng cũng không gây phản đối.
Chiến lược của LDP dường như đang phát huy tác
dụng. Hầu hết các dự đoán đều cho thấy đảng sẽ duy trì thế đa số. Có rất ít khả
năng họ bị mất quyền lực, ngay cả khi mất đa số: LDP liên minh với Komeito, một
đảng Phật giáo, vốn nắm giữ 29 ghế khác. Sức mạnh của LDP phản ánh sự yếu kém của
phe đối lập Nhật Bản, chật vật suốt từ giai đoạn nắm quyền gần đây nhất.
Giáo hoàng sắp gặp
Tổng thống Biden
Nhiều giám mục Công giáo Mỹ sẽ vui mừng đón
xem Joe Biden gặp Giáo hoàng Francis tại Vatican vào thứ Sáu. Nhưng không phải
ai cũng có tình yêu trong trái tim của họ. Các giám mục bảo thủ nhất tin rằng
ông Biden, một người Công giáo, đã sai về vấn đề họ coi là quan trọng nhất: phá
thai. Họ muốn rút phép thông công mọi chính trị gia ủng hộ quyền lựa chọn phá
thai.
Bản thân Giáo hoàng cũng không được nhiều người
trong số họ tán thành. Mặc dù Giáo hoàng thường xuyên mô tả việc phá thai là “tội
giết người,” nhưng họ vẫn muốn ông nói về nó thường xuyên hơn. Khi bình luận về
các chính trị gia và chuyện phá thai, ông đã nói rằng các giáo sĩ nên “là chủ
chăn đừng làm kẻ đi buộc tội.”
Tuy nhiên, đối với hầu hết giáo dân Hoa Kỳ, cảnh
tượng tổng thống Công giáo thứ hai (sau John Kennedy) gặp giáo hoàng đơn giản
là một niềm vui lớn. Nhà Trắng cho biết hai vị sẽ nói về các vấn đề bao gồm
“chấm dứt đại dịch covid-19, giải quyết khủng hoảng khí hậu và chăm lo cho người
nghèo.”
Bức tranh kinh tế
châu Âu
Các nhà kinh tế dự đoán chỉ số giá tiêu dùng
tháng 10, được công bố vào thứ Sáu, sẽ cho thấy lạm phát theo năm là 3,7%. Dữ
liệu của cả Đức và Tây Ban Nha, công bố vào đầu tuần này, đều cho thấy giá cao
hơn dự kiến. Các nhà hoạch định chính sách tiền tệ tại Ngân hàng Trung ương
Châu Âu đã thảo luận về “lạm phát, lạm phát, lạm phát” tại cuộc họp của họ vào
thứ Năm, theo chủ tịch ngân hàng Christine Lagarde. Cũng như các ngân hàng
trung ương khác, ECB dự kiến lạm phát sẽ nhanh chóng qua đi.
Vào thứ Sáu, các nhà thống kê cũng sẽ công bố
tốc độ tăng trưởng quý 3 của Pháp, Đức và Ý. Dự đoán ngắn hạn đã xấu đi trong
những tuần gần đây khi nền kinh tế thế giới tiếp tục đối mặt với tắc nghẽn chuỗi
cung ứng. Song một số nhà đầu tư vẫn lạc quan về tăng trưởng dài hạn. Chính
sách tài khóa nới lỏng ở Đức và chi tiêu của quỹ đầu tư “Thế hệ tiếp theo” của
EU sẽ giúp khu vực đồng euro không bị trì trệ như sau cuộc khủng hoảng tài
chính toàn cầu – miễn là lạm phát giảm.
Thêm nghiên cứu
cho thấy tác dụng của vắc-xin covid-19 giảm dần qua thời gian
Một nghiên cứu của Anh được công bố hôm thứ
Năm cho thấy những người được tiêm chủng covid-19 đầy đủ cũng dễ làm lây bệnh
như người không tiêm chủng. Người đã tiêm phòng hết bệnh mau hơn, nhưng tải lượng
virus đỉnh điểm của họ cũng tương tự như người chưa tiêm chủng. Do đó người đã
tiêm và chưa tiêm có thể lây cho cùng một số lượng thành viên gia đình. Tuy
nhiên, điều tạo nên khác biệt là liệu những người tiếp xúc trong gia đình đã
tiêm ngừa hay chưa. Khoảng 25% số người tiếp xúc đã tiêm phòng dương tính, so với
38% ở người chưa tiêm phòng.
Một lý do dẫn đến kết quả không tốt là hiệu quả
giảm dần của vắc xin. Dữ liệu từ các thành viên gia đình cho thấy kháng thể bị
suy yếu trong vòng ba tháng sau khi tiêm liều hai. Điều này có nghĩa là những
người đặc biệt dễ trở nặng có thể cần tiêm nhắc lại sớm hơn thời hạn 6 tháng.
Đôi khi có thể cần đeo khẩu trang, thông gió và giãn cách xã hội, ngay cả ở những
nơi có tỷ lệ tiêm chủng cao, chẳng hạn như Anh.
====================================
The
Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy,
biên dịch
28/10/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/10/28/the-gioi-hom-nay-28-10-2021/
Các Thượng nghị sĩ Dân chủ Mỹ
công bố một loại thuế tài sản mới cùng mức thuế doanh nghiệp tối thiểu 15% để
giúp tài trợ cho gói chi tiêu xã hội đầy tham vọng của họ. Khoảng 700 người có
tài sản 1 tỷ đô la hoặc thu nhập 100 triệu đô la trong ba năm liên tiếp sẽ phải
trả thuế một lần cho các tài sản có thể giao dịch. Ngoài ra họ cũng phải chịu
thuế lợi nhuận đầu tư. Song thượng nghị sĩ Tây Virginia Joe Manchin, người nắm
trong tay lá phiếu quyết định, phản đối đề xuất này.
Liên minh châu Phi đình chỉ tư cách thành viên
của Sudan sau khi quân đội nước này đảo chính giành chính quyền.
Khối nói đảo chính là vi hiến và kêu gọi khôi phục chính phủ dân sự. Biểu tình ở
thủ đô Khartoum vẫn đang tiếp tục; các công đoàn bác sĩ và công nhân dầu mỏ đã
cho biết sẽ tham gia biểu tình. Đến này có ít nhất mười người đã thiệt mạng.
Tòa án Công lý châu Âu (ECJ)
phạt Ba Lan 1 triệu euro (1,2 triệu USD) mỗi ngày vì không thực
hiện cải cách tư pháp theo lệnh của tòa, từ đó làm leo thang căng thẳng. Hiện
Ba Lan vẫn chưa đình chỉ hội đồng kỷ luật dành cho các thẩm phán, mà ECJ cho rằng
vi phạm luật EU. Ủy ban châu Âu yêu cầu giải tán hội đồng trước giữa tháng Tám.
Đáp lại, Ba Lan nói họ sẽ tuân thủ nhưng không cho biết khi nào.
Giáo hoàng Francis sẽ đến thăm Canada để giúp hỗ trợ “hòa giải với các dân tộc bản địa,”
sau khi hàng trăm ngôi mộ không tên được phát hiện vào đầu năm nay tại địa điểm
của các trường học nội trú do nhà thờ điều hành. Hàng nghìn trẻ em bản địa đã bị
lạm dụng và chết tại các trường này, vốn hoạt động cho đến những năm 1970. Nhiều
người đã yêu cầu Giáo hoàng xin lỗi; bản thân chính phủ Canada đã xin lỗi vào
năm 2008.
Cơ quan lập pháp Hồng Kông thông
qua luật kiểm duyệt cấm phim vi phạm “lợi ích an ninh quốc gia.” Đây là một đòn
nữa giáng vào danh tiếng tự do ngôn luận của thành phố, và sẽ tước đi khả năng
sáng tạo của ngành công nghiệp điện ảnh nổi tiếng thế giới một thời. Nếu phạm
luật, các nhà làm phim có thể đối mặt với án tù 3 năm và tiền phạt lên tới 1
triệu đô la Hồng Kông (128.400 đô la).
Cơ quan quản lý chống độc quyền của Nga đã
mở một vụ kiện Apple vì không cho phép các nhà phát triển ứng
dụng thông báo với khách hàng về các lựa chọn thay thế cho hệ thống thanh toán
của họ. Nếu bị kết án vi phạm chống độc quyền, công ty này sẽ bị phạt tiền.
Apple đối mặt với những lời chỉ trích tương tự ở Mỹ, song ở Nga vụ kiện được
đưa ra trong bối cảnh nước này đẩy mạnh đàn áp các công ty công nghệ Mỹ.
Tòa án tối cao Ấn Độ đã chỉ định
một ủy ban độc lập để điều tra các cáo buộc cho thấy chính phủ đã sử dụng
Pegasus, một phần mềm gián điệp Israel, để hack điện thoại của các nghị sĩ, nhà
hoạt động và nhà báo. Chính phủ Ấn Độ từ chối chia sẻ bất kỳ thông tin nào liên
quan đến việc sử dụng phần mềm, vì lý do an ninh quốc gia. Ủy ban ba thành viên
sẽ đệ trình báo cáo của họ
trong hai tháng tới.
Con số trong ngày:
85%, là tỉ lệ hành khách bị giảm ở các sân bay kể từ đầu đại dịch covid-19.
TIÊU
ĐIỂM
ASEAN tổ chức hội
nghị thượng đỉnh dù vắng mặt Myanmar
Hội nghị thượng đỉnh hàng năm của ASEAN có nhiệm
vụ thể hiện tinh thần đoàn kết vững chắc giữa mười thành viên của khối. Tuy vậy
cuộc họp online dài ba ngày trong tuần này, do Brunei tổ chức, lại có khác biệt
đáng kể: Myanmar không tham dự. Tướng Min Aung Hlaing, người đã lật đổ chính phủ
dân cử và bỏ tù bà Aung San Suu Kyi hồi tháng 2, không được mời. Đây là hình thức
trừng phạt nghiêm khắc nhất đối với một nước thành viên kể từ khi ASEAN thành lập
năm 1967.
Nguyên tắc không can thiệp có giới hạn của nó.
Nếu không phản ứng trước cuộc đảo chính, ASEAN có thể làm tổn hại danh tiếng quốc
tế của mình, nhất là trong bối cảnh các nước thành viên đang rất quan tâm đến
cuộc cạnh tranh Mỹ-Trung. Tổng thống Joe Biden xác nhận ông sẽ chỉ tham dự hội
nghị thượng đỉnh nếu Myanmar bị loại. Việc ông tham dự rõ ràng giúp các nhà
lãnh đạo Đông Nam Á nhẹ nhõm. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và thủ tướng Lý
Khắc Cường luôn được mời tham dự.
Samsung sắp công bố
kết quả quý 3
Samsung Electronics sẽ công bố kết quả kinh
doanh quý 3 vào thứ Năm. Phó chủ tịch công ty, Lee Jae-yong, vừa mới ra tù. Vị
lãnh đạo thế hệ thứ ba của gia đình sáng lập Samsung trước đó phải ngồi tù vì
liên quan đến một vụ bê bối hối lộ. Dù sao thì các con số của Samsung chắc chắn
sẽ rất mạnh mẽ: đầu tháng này, công ty cho biết lợi nhuận hoạt động quý sẽ tăng
28% so với cùng kỳ năm ngoái lên 15,8 nghìn tỷ won (13,2 tỷ USD).
Công ty được hưởng lợi trong đại dịch do nhu cầu
thiết bị điện tử tăng cao cũng như tình trạng thiếu chip bán dẫn. Chi tiết về
hiệu suất của bốn mảng kinh doanh chính — bộ nhớ và chip logic, màn hình, điện
thoại thông minh và thiết bị gia dụng — sẽ giúp giải đáp lo lắng của giới quan
sát rằng mảng lợi nhuận nhất của Samsung, chip nhớ, đang khó khăn. Dự đoán kết
quả xấu đã đè nặng lên giá cổ phiếu của công ty, vốn giảm 23% kể từ mức đỉnh hồi
tháng 1. Công ty cũng có thể thông báo thêm về về nhà máy bán dẫn 17 tỷ đô la họ
dự định xây ở Texas, cũng là nhà máy thứ hai trên đất Mỹ của Samsung.
Kinh tế Mỹ tiếp tục
phục hồi dù chậm lại
Kinh tế Mỹ dự kiến tăng trưởng với tốc độ hàng
năm khoảng 3% trong quý ba, giảm so với mức 6,7% của quý hai, theo dữ liệu công
bố vào thứ Năm. Có hai sự cố chính. Đầu tiên là biến thể Delta lan rộng đúng thời
điểm người Mỹ bắt đầu kì du lịch hè. Thứ hai là tắc nghẽn chuỗi cung ứng đè nặng
lên sản lượng.
Tuy nhiên thông tin về suy giảm tăng trưởng
không phản ánh đúng bức tranh toàn cảnh. Bản chất của báo cáo tăng trưởng — tức
việc xác định tỷ lệ tăng trưởng quý theo năm — làm phóng đại sự biến động. Trên
thực tế, số liệu đầu tháng 10 cho thấy niềm tin tiêu dùng phục hồi khi biến thể
Delta giảm nhẹ. Các cảng vẫn tắc nghẽn nhưng tăng chi tiêu cho các dịch vụ, chẳng
hạn như nhà hàng, và giảm mua sắm trực tuyến sẽ giảm bớt một phần áp lực. Ngay
cả khi tăng trưởng yếu hơn, nền kinh tế vẫn đang phục hồi.
Thủ tướng Tây Ban
Nha chật vật trình dự thảo ngân sách
Khi trình bày chính sách kinh tế của mình, thủ
tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez sẽ phải chiến đấu trên mọi mặt trận. Phe bảo thủ
đối lập cáo buộc ông nói dối. Podemos, đối tác liên minh cực tả của ông, cũng
đang gây rắc rối. Họ muốn loại bỏ một cải cách thị trường lao động từ năm 2012
vốn giúp việc làm trở nên linh hoạt hơn; nhưng phe xã hội của ông Sanchez chỉ
muốn chỉnh sửa nó.
Chưa hết, đảng Basque cấp tiến, mà chính phủ
thiểu số cần phải có để thông qua luật, đã ngụ ý họ chỉ hậu thuẫn ngân sách sắp
tới nếu chính phủ trả tự do cho các chiến binh bị kết án trong chiến dịch khủng
bố giành độc lập cho Basque, kết thúc hồi năm 2011 (lãnh đạo của đảng sau đó phủ
nhận và nói bị hiểu nhầm). Những người ly khai Catalan, mà chính phủ cũng cần sự
ủng hộ của họ để thông qua ngân sách, cho biết họ muốn có hạn ngạch để đảm bảo
ngôn ngữ Catalan được thể hiện trên các nền tảng phát trực tuyến. Với những người
bạn như thế này, ông Sánchez chẳng cần phe đối lập làm gì.
No comments:
Post a Comment