Wed,
06/01/2016 - 05:07 — tuankhanh
———————
“Mẹ
ơi, tuyệt thực có ý nghĩa gì?” –
Mến
tặng chị Nguyễn Thị Bích Nga và con gái bài viết này, bởi cuộc đối thoại đáng
yêu của một người mẹ dạy cho con biết tranh đấu, công lý, tự do và nhân quyền
là gì.
———————-
Có
bao giờ bạn tự hỏi, người ta biểu thị sự phản kháng bằng tuyệt thực để làm gì,
và vì sao lại có chuyện tuyệt thực?
Tuyệt
thực đã có trong lịch sử của loài người từ rất lâu, thậm chí hình thức này đã nằm
trong ghi chép của luật pháp Ireland cổ xưa. Nếu ai đó nhận ra điều sai trái của
bạn và tự mình nhịn đói đến chết trước cửa nhà bạn, đó là một món nợ danh dự và
công lý mà suốt cuộc đời mà bạn phải gánh.
Trong
đời sống hiện đại, Mahatma M. Gandhi (1869-1948), người tiên phong của phong
trào sự bất tuân dân sự, đã phát động nhiều cuộc tuyệt thực và ăn chay để phản
đối sự cai trị hà khắc của người Anh tại Ấn Độ. Con đường bất bạo động của ông
tạo ra một giá trị khác của việc biểu tình: Những người tuyên bố tuyệt thực hay
tham gia tuyệt thực không mang ý nghĩa của “chống lại”, mà họ hành động dựa
trên sức mạnh tinh thần để đòi hỏi việc đạt được một giá trị phổ quát mang tính
đại chúng.
Tuyệt
thực trong việc phản kháng, bất tuân dân sự thường bị các chế độ độc tài hay cộng
sản bóp méo là một hình thái như “nằm vạ”, nhưng thực chất các cuộc “nằm vạ” đó
cao quý ở chỗ là các yêu cầu của người tuyệt thực thường nhắm đến một quyền lợi
chung của cộng đồng, hay công bằng xã hội. Tuyệt thực được giáo sư Sharman Apt
Russell, tác giả của Hunger: An Unnatural History (tạm dịch Nhịn đói: Một lịch
sử bất thường) dẫn ra với những ví dụ đáng kính trọng, và thành quả của nó đã
thúc đẩy nền văn minh và nhân ái của con người.
Một
trong những người tuyệt thực đầu tiên được ghi vào sử sách đầu thế kỷ 20, là
trường hợp của bà Marion Wallace-Dunlop (1864-1942). Là người đấu tranh cho nữ
quyền và yêu cầu cho phái nữ phải được quyền bỏ phiếu bầu như nam giới, bị bắt
giam, bà đã từ chối các bữa ăn. Khi bác sĩ trong trại giam đến yêu cầu bà dùng
đến các phần ăn, bà đã tuyên bố “ Ăn, là một quyền tự quyết của tôi”. Bà đã được
trả tự do khỏi nhà tù Holloway sau 91 giờ tuyệt thực.
Nhưng
cũng có chính quyền bất chấp cái chết của công dân mình. Chẳng hạn như trường hợp
Bobby Sands (1954-1981), người đấu tranh cho việc cải thiện chế độ lao tù ở Bắc
Ireland vào năm 1981. Đó là vết nhơ khó tả của chính quyền bấy giờ và bị ghi
vào sử sách nhân loại như một hệ thống khủng bố con người. Trong mắt thế giới,
loại chính quyền để cho công dân của mình tuyệt thực đến chết vì quan điểm khác
biệt, là loại vô liêm sỉ.
Việc
phản kháng bất bạo động là hình thức phổ biến và được rất nhiều người thực hiện,
bao gồm những người không phải là chính trị gia. Mia Farrow – nữ diễn viên điện
ảnh cũng đã áp dụng cách tuyệt thực để phản đối cuộc xung đột ở Darfur trong
năm 2009. Chính quyền Khartoum (Sudan) đã dùng quân đội và công an để trấn áp
và khuất phục dân chúng tại Darfur rằng chỉ có họ mới có quyền duy nhất lãnh đạo
đất nước.
“Tuyệt
thực trở thành một hình thái văn hóa được tổ chức để kiếm tìm công lý trong thế
kỷ 20” (“It has become an established cultural form of seeking justice in the
20th Century), nữ giáo sư Sharman Apt Russell đã khẳng định như vậy, trong sách
của mình.
Tuy
nhiên bà Russell cũng cảnh báo rằng, sức mạnh của vấn đề tranh đấu bằng tuyệt
thực là được sự quan tâm liên tục của công chúng. Sức mạnh của việc tuyệt thực
sẽ yếu dần nếu công chúng bị chính quyền tổ chức đánh lãng qua các sự kiện khác
như giải trí, các vụ bê bối dàn dựng… Công lý và tính mạng của người tranh đấu
phụ thuộc và sức quan tâm và chia sẻ lan rộng của cộng đồng. Thế kỷ 21, cộng đồng
mạng là một sức mạnh vô lượng trong việc hậu thuẫn và giải cứu những người chọn
đấu tranh bằng tuyệt thực.
Tuyệt
thực không phải là hình thức hay nhất trong các loại tranh đấu, tuy nhiên vì hiệu
quả của nó, nên tuyệt thực đã được sử dụng bởi cả hai phong trào bạo động và bất
bạo động. Ý nghĩa phát đi khắp nơi cho thấy một hình ảnh quan trọng rằng ước muốn
ôn hòa và chính nghĩa của người tranh đấu, đại diện cho sự tuyệt vọng và bất
tín của nhân dân đối với nhà cầm quyền.
Nhà
nghiên cứu xã hội học Michael Biggs từ đại học Oxford ghi nhận rằng thường thì
các chính quyền đối diện với các trường hợp tuyệt thực, sẽ không sớm có các
hành động nhượng bộ nhằm thách thức sức mạnh tinh thần và chịu đựng của các nhà
tranh đấu. Nhưng càng kéo dài, chính quyền càng nhận được số lượng dân chúng
căm ghét dành cho họ ngày càng lớn hơn. “Tính bất tuân dân sự và bất hợp tác của
người dân dành cho chính quyền ngày càng lớn, đó là khởi đầu cho những hỗn loạn
và sụp đổ của một chế độ coi thường mạng sống và tiếng nói của người dân”,
Michael Biggs viết.
Trở
lại với trường hợp đau lòng của nghị sĩ Bobby Sands, khi ông mất vì suy kiệt từ
cuộc tuyệt thực cho việc đòi cải thiện chế độ lao tù, đám tang của ông tại
Belfast đã có đến 100.000 tham dự, mở đầu cho tiền đề của một cuộc đổi thay.
Trong thời hiện đại, việc đưa đám tang của một người tuyệt thực đến chết vì
công lý và cộng đồng, hoặc chỉ tưởng niệm tại nhà, đó là những cam kết dứt
khoát về việc không còn chấp nhận chế độ đương nhiệm.
Hầu
hết những người đấu tranh bằng tuyệt thực muốn sử dụng mạng sống của mình như một
cam kết sẵn sàng trả giá cho đổi thay. Tuyệt thực không có nghĩa là người tranh
đấu muốn kết cục là cái chết, nhưng họ sẵn sàng chấp nhận cái chết, như một cột
mốc để chính quyền xét lại tự cách cầm quyền của mình, trước sự giám sát và phẫn
nộ của nhân dân.
Việc
tuyệt thực trong lao tù cũng vẫn hay xảy ra. Vì bởi trong trại giam, khó có hình
thức nào biểu tình được, ngoài tuyệt thực. Trong tù, chính phủ chính xác là nơi
phải chịu trách nhiệm cho cuộc sống của tù nhân, nếu tù nhân chết, lời kết án sẽ
nhắm vào chính phủ từ người dân cũng như các quốc gia khác đang có thông tin
theo dõi về tình trạng trên.
Thế
kỷ 21, đám đông dân chúng có thể gửi thỉnh nguyện thư cho tòa án quốc tế để xét
xử quan chức/chính quyền chịu trách nhiệm về thảm trạng. Trường hợp của Giang
Trạch Dân bị tòa án Tây Ban Nha truy nã về việc thảm sát con người (2013) do
đơn tố cáo từ một người Tây tạng tên là Thubten Wangchen, là một ví dụ. Theo
cáo quyết, tất cả những quốc gia liên đới ngoại giao và chính sách nhân quyền với
Tây Ban Nha đều có nghĩa vụ truy nã và bắt giữ Giang Trạch Dân, bất chấp việc
ông ta nguyên là Chủ tịch Trung Quốc.
————–
PHỤ LỤC ————–
Một người tuyệt thực
có thể kéo dài mạng sống đến bao lâu?
Nếu
được uống nước, một người tuyệt thực dẻo dai có thể sống đến 60 ngày, tuy
nhiên, với thể trang yếu và mang bệnh, bất kỳ ai cũng có thể chết trong vòng 8
đến 10 ngày. Một trong lý do có thể giúp kéo dài sức chịu đựng, khi glucose –
lượng đường trong cơ thể cạn kiệt – thường là từ 3-5 ngày. Cơ thể sẽ chuyển qua
việc dùng chất béo có sẵn trong cơ thể để làm năng lượng sinh tồn. Nhưng như vậy
đồng nghĩa với việc chất béo xuất hiện trong máu vượt mức, sẽ trở thành nguy hiểm.
Tim, gan và thận sẽ là những bộ phận bị tổn thương nhanh trong giai đoạn này.
Theo
lời khuyên của các bác sĩ, những người tuyệt thực nên uống nhiều nước, uống
vitamin, đường và muối… sẽ có thể kéo dài mạng sống của mình thêm đôi chút.
Trong trường hợp của ông Trần Huỳnh Duy Thức ở trại giam Nghệ An hiện nay, được
biết ông chỉ uống nước và từ chối mọi thành phần bổ sung.
No comments:
Post a Comment