Bốn Phương: Phía sau "The Last Days In Viet Nam"

Monday, 23 February 2015

Phía sau "The Last Days In Viet Nam" - Rory Kenedy (Đào Như)

Phía sau "The Last Days In Viet Nam" - Rory Kenedy

Đào Như

Chủ Nhật, ngày 22 tháng 2 năm 2015

http://www.diendantheky.net/2015/02/ao-nhu-phia-sau-last-day-days-in-viet.html#more

Có lẽ nhằm mục đích nhớ lại 40 năm sau cuộc chiến -VietNam War- và đánh dấu 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao Việt-Mỹ, Rory Kennedy nhà đạo diễn cũng là nhà sản xuất, đã bắt đầu cho trình chiếu cuộn phim của bà “The Last Days in Vietnam”, (1) phim dài 98 phút dựa trên sử liệu cuôc chiến của Mỹ tại Việt Nam.

Nhà đạo diễn phim ảnh Rory Kennedy đã làm sống lại những giờ cuối cùng tòa đại sứ Mỹ cố gắng di tản nhân viên và người Việt ra khỏi Saigòn. Chiến tranh Việt Nam kéo dài xuyên qua hai thập niên đã là đề tài khai thác của nhiều nhà làm phim. Riêng Rory Kennedy đã chọn những giờ cuối cùng của Mỹ triệt thóai khỏi Việt Nam để dựng lại hình ảnh cuả cuộc chiến đã cướp mất hàng triệu sanh linh trong đó có 58,000 người lính Mỹ. Phim“The Last Days in Vietnam” đang là đối tượng của giải Oscar, giải danh giá của điện ảnh Mỹ nhờ ở chỗ Rory Kennedy đã biết kết hợp những người đã can dự vào cuộc chiến. Rory Kennedy đề cao vai trò Henry Kissinger, bộ trưởng ngoại giao đương thời của Mỹ, như là một nhà chiến lược tài ba của cuộc chiến Mỹ tại Việt Nam -Vietnam War.

Phim“The Last Days in Vietnam” là sự phối hợp trộn lẫn đan xen vận dụng tài tình những tư liệu từ những bài tường thuật của những nhân vật can dự vào cuộc chiến, từ thủ đô Washington đến Sàigòn. Việc Tổng thống Gerald Ford thất bại trong việc yêu cầu lưỡng viện Quốc Hội Mỹ chấp thuân viện trợ thêm quân sự cho người Nam Việt nam-South Vietnamese- đã đưa đến những hậu quả tai hại như thế nào! Rory Kennedy đã đề cao nhân cách và lòng dũng cảm của đại sứ Mỹ vẫn hiện diện tại Saigòn trong thời khoản hiểm nguy và chờ đợi đến phút cuối cùng của cuộc di tản.

Rory Kennedy biết làm sống lại những trang ký sự đầy xúc động của nhân viên Tình Báo Trung Ương Mỹ -CIA- và của những quân nhân Thủy Quân Lục Chiến Mỹ có mặt tại tòa đại sứ Mỹ tại Saigòn trong sứ mệnh di tản càng nhiều càng tốt những nhân viên và ngưởi Việt ra khỏi Saigòn. Rory Kennedy cũng phỏng vấn những sĩ quan quân đội VNCH đã từng làm việc song song với lực lượng quân sự Mỹ hoặc các sinh viên Saigòn, họ nói lên sự may mắn của họ nhờ sự giáp đỡ của Mỹ mà họ trốn thoát chủ nghĩa cộng sản. Những cuộc phỏng vấn đầy xúc động làm rung động trái tim của khán giả.

Vào thời khoản 30-4-75 tòa đại sứ Mỹ được coi như là thiên đàng còn sót lại trong giờ phút cuối cùng của Saigòn. Hàng trăm người được trực thăng vận đến tàu Mỹ, nhưng cũng có hàng trăm người Việt bị bỏ lại (left behind), sau này họ là đối tượng của chính sách tù đày cải tạo của Cộng sản. Rory Kennedy đã phỏng vấn cựu Đại úy Mỹ, Capt Stuart Harrigton người có mặt trong sân tòa đại sứ Mỹ tại Sàigòn để phụ giúp cuộc di tản. Rory Kennedy thật xúc động khi thấy ông ta khóc khi ông hồi tưởng lại hình ảnh hàng trăm người Việt trong sân và trên sân thượng, nóc lầu của tòa đại sứ Mỹ, và ông cam kết với họ, họ sẽ được Mỹ bốc, sẽ không có ai là người bị bỏ rơi. Và đúng như vậy, ông nói, tất cả người Việt có mặt trong khuôn viên tòa đại sứ Mỹ hôm ấy đều được Mỹ bốc không một ai bị bỏ rơi. Harrington hiên ngang phát biểu“khi bạn ở trong khuôn viên tòa đại sứ Mỹ, bạn được bảo đảm như bạn đang đứng trên đất Mỹ-When you are in American Embassy, You are on American soil”.

Nhưng vẫn ngờ vực những điều tường thuật của Đại úy Harrington, Rory Kennedy tìm đến phỏng vấn một người Việt Nam cũng có mặt trong khuôn viên tòa đại sứ Mỹ mong được Mỹ bốc vào những phút cuối cùng của cuộc di tản. Nhưng ông ta bị bỏ rơi và sau đó. Cũng như hàng triệu người khác bị Mỹ bỏ rơi, tất cả đều bị Cộng sản bắt giải đến các trại tập trung học tập cải tạo lao động.

Sau những cuộc phỏng vấn, Rory Kennedy rút ra được bài học lịch sử qua câu phát biểu của chính bà:“Mỗi khi chúng đưa quân vào một vùng lãnh thổ nào chúng ta phải nghĩ đến kế hoạch ngày nào đó chúng ta triệt thoái người của chúng ta ra khỏi nơi đó một cách đảm bảo an toàn”. Khi phát biểu câu nói trên, có lẽ Rory Kennedy muốn nhắc hai cuộc chiến Afghanistan và Iraq mà nước Mỹ đã dấn thân và sa lầy ở đó. Cũng như một số người trí thức Mỹ, Rory Kennedy cảm thấy trách nhiệm và ân hận vì nghĩ rằng chính cuộc triệt thoái của quân đội Mỹ ra khỏi ViệtNam một cách vội vã như một cuộc tháo chạy đã lôi theo sự sụp đổ của miền Nam Việt Nam.

Theo nhiều nhà bình luận Mỹ: Giá trị cuốn phim ‘The Last Days In Vietnam’ là nói lên được niềm ân hận muộn màng đó, của giới trí thức Mỹ. Đó cũng là ưu điểm của “The Last Days in Vietnam”, rất nhiều hy vọng phim này sẽ đoạt giải Oscar về phim Tài Liệu Lịch Sử.

Thật sự về chiến tranh Việt Nam được kể lại cho Rory Kennedy khi bà lớn lên. Cha bà Robert F. Kennedy bị giết ngày 6 tháng 6 năm 1968 tại Los Angeles lúc đó bà mới 6 tháng tuổi trong bào thai của mẹ bà, bà chưa được sanh ra. Tuy nhiên Rory Kennedy nói rằng bà viết lại câu chuyện của cuộc chiến sai lầm và định mệnh -ill-fated war- mà cha bà trước khi bị giết chết ông từng cố gắng kêu gọi người Mỹ phải được sớm chấm dứt cuộc chiến này.

Do đó “The Last Days in Vietnam” được phủ bởi cái áo choàng bên ngoài với những nét bi tráng, vinh quang cũng như tủi nhục, gian dối và chân thật tạo bức tranh tâm linh của Xã hội Mỹ nhìn vào ngày kết thúc cuộc chiến của Mỹ tại Việt Nam.

Nội dung của“The Last Days in Vietnam” chỉ là cái ngoại hình của cuộc chiến. “The Last Days in Vietnam” không nói lên được những nguyên do sâu xa tiềm ẩn cũng như cơ chế của cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam, một cuộc chiến kéo dài xuyên 2 thập niên, tiềm ẩn rất nhiều những góc khuất vẫn còn cần được lịch sử soi sáng, minh bạch hóa trong tương lai.

Rory Kennedy nghĩ gì khi bà thấy những thành viên CodePink phản đối Henry Kissinger tại Thượng Viện Hoa Kỳ? Họ tố cáo Henry Kissinger là tội phạm chiến tranh, Kissinger là kẻ giết hại nhiều triệu người Việt, người Lào, Chile, East Timor… Các thành viên CodePink yêu cầu Interpole dẫn độ Kissinger về Tòa Án Quốc tế tội phạm chiến tranh ở La Haye. Henry Kissinger đã là thần tượng của Rory Kennedy trong chiến tranh ViệtNam! Chắc chắn Kennedy phải vỡ mộng và nghĩ rằng bà sai lầm khi bà thấy rõ chiếc coòng mà các thành viên CodePink áp vào mặt Henry Kissinger hôm 29-1-2015 tại Thượng Viện Hoa Kỳ.(3)

Riêng tôi, khi được biết nội dung của cuốn phim ‘The Last Day In Viet Nam’, tôi có bài viết “Đọc Lại Lịch Sử” (2) đăng tải trên báo mạng Voatiếngviệt hôm 10-10-2014 trong đó tôi minh xác: Nguyên nhân sâu xa của sự sụp đổ của Việt Nam Cộng Hòa là cái chết của cố Tổng thống Ngô Đình Diệm, chứ không phải sự rút lui của quân đội Mỹ. Như vậy kẻ nào đã giết nhà yêu nước Việt Nam, Ngô Đình Diệm, kẻ đó đã làm sụp đổ miền Nam Việt Nam.

Chúng ta vừa vượt qua một chặng đường dài -VietNam War- qua cuộn phim “The Last Days in Vietnam”. Bây giờ xin mời Rory Kennedy cùng chúng tôi ngoái nhìn lại thân phận người lính Việt Nam Cộng Hòa bị Mỹ bỏ rơi ở lại dưới chế độ Cộng sản, qua bài bút ký của tôi với tựa đề:

BẢN TUYÊN NGÔN CỦA NGƯỜI LÍNH

Toàn thể “Câu Lạc Bộ-309.81” vô cùng thương tiếc

Trung tá Nguyễn Văn Đồng -Đại Úy Nguyễn Văn Danh

Anh từng ghé lại Câu Lạc Bộ, anh nói chuyện cùng anh em với tất cả hào khí của người lính. Anh khẳng định: Sống là chiến đấu, là chấp nhận thử thách. Đôi khi đời không yêu ta, ta cũng phải há mồm cắn vào nó, ghì chặt nó, như xích của tank cạp lấy mặt đường, bùn lầy, đá núi tiến về phía trước, tiến về mục tiêu qui định. Vâng, mục tiêu qui định…ta phải chiếm lĩnh cho bằng được. Dù cho đến được nó ta phải vượt qua những bãi mìn, mất hết đôi chân, mất sức chiến đấu, có thể ta gục ngã nhưng các bạn ta, các thế hệ trẻ sẽ tiếp tục khai phá mở đường. Anh nói: đã là lính thằng nào cũng phải chịu chơi, chấp nhận thử thách và dư biết thử thách không bao giờ thừa. Thằng nào không chịu chơi thằng đó bỏ đi. “Qui ne risque pas, n’a rien”! Và anh cười vang lên. Vang lên cả cơ quan! Vang lên trong Câu Lạc Bộ! Anh em không quên được tiếng cười hào sảng của anh, người lính khóa 5, Trường Võ Bị Quốc Gia Đa Lạt.

Và bây giờ, tại bịnh viện, anh nằm im bất động, thở dưỡng khí mệt nhọc. Bờ vai anh rộng, da mặt anh tái xanh, anh nấc lên từng hồi. Anh đang chiến đấu với thần chết. Anh có nghe tiếng khóc của Nga không anh? Người nữ nhân viên xã hội tư vấn tâm thần anh và chị thường gọi là bé Nga đó. Vâng, Bé Nga đang nắm lấy bàn tay anh, ve vuốt và uốn nắn từng ngón tay khô cằn của anh. Nga, Nguyễn Văn Danh, (4) người bạn lính của anh, và tôi đến thăm anh đây. Anh đang tập trung chiến đấu với tử thần. Chúng tôi nhìn anh hấp hối, nhớ lại Tổ quốc trong cơn thập tử nhất sanh 30 tháng Tư/75. Biết bao nhiêu cố gắng chiến đấu trong tuyệt vọng để giành lại Saigòn. Nga vẫn nắm lấy tay anh, cúi xuống gần anh trong khi anh thở dưỡng khí mệt nhọc. Mắt cô mờ cả lệ. Hình như Nguyễn Văn Danh cũng khóc. Danh đang bám lấy thành giường, cố nắm lấy cổ chân anh. Nhưng làm sao được bây giờ. Làm sao ngăn được sự ra đi của anh. Trái nào chín trước rụng trước. Anh đã 75 rồi! Tôi cúi xuống hôn bờ vai rộng lớn của anh. Tôi nhìn qua cửa sổ, ngòai trời Chicago đang lạnh dưới không độ F. Nắng vàng vẫn chiếu sáng trên tuyết trắng lạnh lùng.

Chúng tôi ra về, thành thật mong anh đi sớm. Anh chống trả mệt nhọc quá. Trong cuộc chiến đấu này một mình anh gánh chịu. Không một ai san sẻ với anh được. Trông anh vật vã quá. Cô đơn quá. Chúng ta chiến đấu cô đơn quá phải không anh? Nhất là sau tháng Giêng 73. Tôi lại nhớ lời phát biểu đầy phẫn nộ của anh trong những buổi điều-trị-tập-thể: “Khốn nạn thay! Trước 23/1/73 chúng ta chưa từng nhận một viên đạn của kẻ thù. Nhưng sau đó chúng ta nhận những nhát chém từ sau lưng do những người-bạn-đồng-minh-phản-trắc. Chúng ta bị phản bội tận xương tủy. Chúng ta mất Miền Nam là vì chúng ta bị người bạn đồng minh phản bội. Chúng ta chưa hề thất trận...”. Những buổi họp Câu Lạc Bộ sau này, các anh em thường nhắc lại câu nói đó của anh và coi đó như là Bản Tuyên Ngôn của người lính Việt Nam Cộng Hòa sau hòa ước Paris 23-1-1973.

Thương anh vô cùng. Tôi chờ đợi. Anh em chờ đợi. Trong mấy ngày qua anh vẫn kiên trì chiến đấu không đầu hàng. Chúng tôi hằng ngày thay phiên nhau đến thăm anh, cốt để động viên và nâng đỡ tinh thần Chị.

Sáng nay, ngày 6/2/02, Định đột xuất đến thăm tôi tại văn phòng rất sớm lúc 9 giờ sáng. Anh ấy mang tặng tôi tập hồi ký của ông Trần Văn Khê. Định có hỏi thăm anh ra sao rồi? Anh còn nhớ Định chớ anh? Định là người bạn tù của anh ở khám lớn Chí Hòa đấy. Anh ấy uống vội chén trà nóng với tôi rồi hối hả đi làm.

Tôi mở tập hồi kí của ông Khê ra xem chợt thấy bức thư của anh Định gửi cho tôi viết về anh:

“Kính anh Thể,

Tôi cám ơn anh đã nhắc tôi đi thăm ông bạn già Đồng. Tôi cảm thấy ngậm ngùi cho thân phận chúng ta! Ông già Đồng từ ngày qua Mỹ đến lúc nằm liệt như hôm nay, ông Già đã đi cày ở Uptown/Chicago thật mệt nhọc. Mà không đi cày cũng không được. Nhu cầu cuộc sống đòi hỏi Ông Già. Tôi đã đến thăm Ông Già của chúng ta! Ông Già nằm bất động trên giường nệm với đầy đủ dụng cụ y khoa tối tân của chú Sam. Nếu so sánh với đất Tượng Quận của Annam ta, thì ông già Đồng thật sung sướng! Anh ạ! Ông Già Đồng còn thật sung sướng hơn người bạn tù của ông tại khám lớn Chí Hòa, là Đại Tá Trần Vĩnh. Đại tá Trần Vĩnh vào tù bị mù lòa và trong những năm tháng gần đi về với Ông Bà Đại Tá Trần Vĩnh nằm trần truồng ở một chỗ, và nói theo kiểu Đức Tin thì ông đã được mặc khải nói tiên tri tức là những ai muốn biết ngày nào được thả tù, trở về với gia đình thì đến bên chỗ nằm hôi hám của Đại tá Trần Vĩnh xin ông bói cho xem thử. Và Đại tá Trần Vĩnh đã chết trong ngục tù Chí hòa...”

Nghe xong bức thư, chắc anh không đồng ý với anh Định vì anh chủ trương không bao giờ tự an ủi mình bằng cách nhìn vào số phận hẩm hiu của bạn bè hay của người khác. Theo anh, như anh đã từng nói, biết đâu Đại Tá Trần Vĩnh đã nghĩ thà chết như Ông còn vinh quang hơn chúng ta sống nhăn răng vô liêm sỉ với Cộng sản hay sống lầm lũi trong thân phận lưu vong tù đày trên đất nước người. Anh đã từng nói với anh em anh tìm thấy ở cái chết của Đại Tá Trần Vĩnh như giá trị lịch sử của một khúc ngoặc của Tổ quốc hơn là phần số riêng của ông ta.

Tôi đến chào vĩnh biệt anh tại nhà quàn. Rất mừng các anh em ở trong Câu Lạc Bộ có mặt đông đủ hết. Có người đem cả vợ con đến vĩnh biệt anh. Tại đây, tôi cũng gặp người bạn tù của anh trong khám lớn Chí Hòa, Bác sĩ Đại tá Nguyễn Minh, Cục phó Cục Quân Y, nom ông ấy yếu hẳn đi, có lẽ từ ngày ông ấy nghe tin anh nhập viện.

Tôi quì xuống bên cạnh quan tài anh, cầu nguyện. Tôi nhìn thấy đấng Christ treo mình trên thánh giá bên cạnh anh, tôi nhớ câu ai nóí: “Đấng Christ chết cho tội ác của chúng ta”! Không hiểu Đấng Christ có chết cho tội ác của những người Chuyên Chính Vô Sản không anh nhỉ? Đấng Christ có chết cho tội ác của những người bạn đồng minh phản lại chúng ta không anh?

Tôi cúi xuống nhìn lại gương mặt anh lúc đó hài hòa siêu thoát vô cùng. Anh đã tha thứ cho tất cả phải không anh? Anh tha thứ chiếc còng bằng sắt siết chặt tay anh rướm máu. Anh tha thứ cho Nhà tù, cho Trại cải tạo, cho mùi hôi hám và bóng tối thê thảm của Cacho trong khám lớn Chí Hòa. Anh cũng tha thứ cho những năm tháng nhọc nhằn của kiếp tù đày lưu vong xứ người...Anh ra đi thảnh thơi không vướng bận…

Tôi từ giã anh ra về. Tôi nghe lời cầu kinh của anh em sau lưng tôi, lời cầu nguyện của anh em mong anh sớm về nước Chúa.

Anh sinh tại Hà Nội, tốt nghiệp Võ Bị Quốc Gia Đà Lạt Khóa 5. Nước Mỹ đối với anh là đất trích. Thương tiếc anh vô hạn. Người trai anh dũng của thời loạn. Chí lớn chưa thành. Anh đã vội bỏ anh em ra đi. Tôi quên thế nào được giọng đọc thơ sang sảng của anh tại Câu lạc bộ:

‘Từ độ mang gươm đi mở cõi
Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long’

Đào Như
Bác sỹ Đào Trọng Thể
Oak park, Illinois, USA30 / 4 / 02thetrongdao2000@yahoo.com

GHI CHÚ VỀ NGUỒN :

1- Rory Kennedy sheds ligthon America’s The Last Days In VietNam in her Oscar nominated documentary - http://news.yahoo.com/oscar-nominated-last-days-in-vietnam-021344425.html

2- Đọc lại lịch sửhttp://www.voatiengviet.com/content/doc-lai-lich-su/2478429.html

------------------------------

Phim “Last Days in Vietnam” - Những ngày cuối cùng ở Việt Nam

Phim tài liệu : Những Ngày Cuối Cùng Ở Việt Nam

https://www.youtube.com/watch?v=HtsW0QTp1vM

Nhận xét phim: Những ngày cuối cùng ở Việt Nam

Trọng Đạt Posted by adminbasam on 11/02/2015

https://anhbasam.wordpress.com/2015/02/11/3374-binh-luan-phim-nhung-ngay-cuoi-cung-tai-viet-nam/