George Soros,
Project Syndicate
Posted on 08/02/2015
Nguồn: George Soros, “Europe at War”, Project Syndicate, 12/1/2015.
Biên
dịch: Vũ Trọng Bằng | Hiệu đính: Phạm Trang Nhung - See
more at:
Bằng việc xâm lược Ukraine vào năm 2014, Tổng thống
Nga Vladimir Putin đã đặt ra một thách thức cơ bản cho những giá trị và nguyên
tắc nền tảng của việc hình thành Liên minh Châu Âu cũng như hệ thống luật lệ đã
duy trì nền hòa bình tại châu Âu từ sau năm 1945. Cả những nhà lãnh đạo và công
dân châu Âu đều không nhận thức được đầy đủ tầm vóc của thách thức này, chứ
chưa nói đến cách để xử lý nó.
Chế độ của
Putin dựa trên việc cai trị bằng vũ lực, biểu hiện bằng sự đàn áp ở trong nước
và sự hung hăng ở nước ngoài. Nhưng điều đó đã giúp nước
này chiếm được một lợi thế về mặt chiến thuật, ít nhất là trong ngắn hạn, so với
Liên minh Châu Âu và Hoa Kỳ, vốn quyết tâm tránh đối đầu quân sự trực diện (với
Nga – NBT).
Vi phạm những nghĩa vụ hiệp ước của mình, Nga đã sáp
nhập Crimea và thành lập các khu vực của người ly khai tại vùng Donbas ở phía
đông Ukraine. Vào mùa hè năm ngoái, khi chính phủ của Ukraine có khả năng chiến
thắng tại Donbas, Putin đã phát động một cuộc xâm lược được thực hiện bởi quân
đội chính quy của Nga. Việc chuẩn bị cho một đợt hành động quân sự thứ hai bắt
đầu vào tháng 11 (2014), khi Putin cung cấp hàng loạt xe bọc thép và nhân sự
cho những người ly khai.
Đáng buồn
thay, phương Tây lại chỉ đem lại cho Ukraine đang gặp nhiều khó khăn sự trợ
giúp giả tạo. Cũng đáng quan ngại không kém là các nhà lãnh đạo
quốc tế cũng chẳng sẵn lòng đưa ra những cam kết tài chính mới với Ukraine, bất
chấp áp lực ngày càng tăng đối với dự trữ ngoại hối của nước này và nguy cơ của
một cuộc khủng hoảng tài chính toàn diện có thể xảy ra. Kết quả là, chỉ bản
thân mối đe dọa hành động quân sự đã có thể đủ để khiến nền kinh tế của Ukraine
sụp đổ.
Putin có vẻ đang thực hiện một cuộc mặc cả lớn, lấy
việc Nga giúp đỡ trong cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo – ví dụ như bằng việc
không cung cấp tên lửa S300 cho Syria (và qua đó giữ được sự vượt trội về không
quân của Hoa Kỳ), đổi lại Hoa Kỳ trao cho Nga quyền kiểm soát cái gọi là “khu vực
lân cận” của nước này. Nếu tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đồng ý với thỏa thuận
đó, toàn bộ cấu trúc quan hệ quốc tế sẽ bị thay đổi, nghiêng về việc sử dụng vũ
lực. Đó sẽ là một sai sót thảm khốc, với những hệ quả sâu rộng về mặt địa chính
trị.
Việc Ukraine
sụp đổ sẽ là một mất mát lớn đối với NATO, và tổn thất gián tiếp cho EU và Hoa
Kỳ. Một nước Nga toàn thắng sẽ là một mối đe dọa lớn
cho những quốc gia vùng Ban-tích, vốn có lượng người gốc Nga đông đúc. Thay vì
trợ giúp Ukraine, NATO sẽ phải tự vệ ngay trên lãnh thổ của chính mình, đặt cả
EU và Hoa Kỳ trước mối nguy mà họ đã luôn cố để tránh: Đối đầu quân sự trực tiếp
với Nga.
Nguy cơ đối với sự gắn kết về chính trị của EU còn lớn
hơn cả rủi ro về quân sự. Khủng hoảng đồng euro đã biến một liên minh ngày càng
gắn kết của các quốc gia có chủ quyền và bình đẳng, sẵn sàng hy sinh một phần nền
độc lập cho lợi ích chung, thành một tổ chức của những chủ nợ và con nợ, với những
con nợ gồng mình để đáp ứng những yêu cầu của chủ nợ.
Tổ chức EU mới này không bình đẳng và cũng không dựa
trên cơ sở tự nguyện. Thực tế là, đối với giới trẻ ở các quốc gia mắc nợ, EU giống
như là một kẻ đàn áp từ bên ngoài. Và khoảng 30% nghị viện EU mới được bầu gần
đây có cương lĩnh chống (sự nhất thể hóa hơn nữa ở) châu Âu.
Chính sự yếu kém trong nội bộ này đã để cho nước Nga
của Putin – vốn chẳng có chút hấp dẫn nào – trở thành một địch thủ lớn đối
với EU. Thủ tướng Hungary Viktor Orban còn đi xa hơn khi coi Putin là một hình
mẫu để noi theo – và ông ta không phải người duy nhất làm việc này.
Dường như cả
những nhà lãnh đạo lẫn công dân của châu Âu đều không nhận ra rằng cuộc tấn
công của Nga vào Ukraine là một đòn gián tiếp đánh vào EU và những nguyên lý hoạt
động của khối này. Cần phải nói rõ rằng thật không phù hợp khi một quốc
gia, hay một tổ chức các quốc gia đang trong tình trạng chiến tranh lại theo đuổi
những chính sách thắt lưng buộc bụng – như EU đang tiếp tục làm. Mọi tài nguyên
sẵn có nên được dành cho các nỗ lực chiến tranh, cho dù điều đó dẫn đến thâm hụt
ngân sách.
Châu Âu rất may mắn khi Thủ tướng Đức Angela Merkel
đã hành động như một người châu Âu chân chính trong những việc liên quan đến mối
nguy đến từ Nga. Là người tiên phong ủng hộ việc cấm vận, bà đã dám đi ngược lại
ý kiến công luận tại Đức và những lợi ích về mặt kinh tế trong vấn đề này hơn bất
kỳ ai khác. Nhưng Đức cũng là quốc gia chính ủng hộ chính sách thắt chặt tài
khóa, và bà Merkel cần hiểu rõ sự mâu thuẫn giữa những quan điểm đó.
Cấm vận Nga là cần thiết, nhưng không phải là không
có hậu quả. Nền kinh tế của châu Âu, bao gồm Đức, đang chịu thiệt hại, khi mà
tác động của việc cấm vận càng làm cho tình trạng suy thoái kinh tế và giảm
phát đã hiện hữu tại châu Âu tồi tệ hơn. Ngược lại, việc giúp đỡ Ukraine chống
lại sự hung hăng của Nga sẽ có một tác động tích cực tới Ukraine và châu Âu.
Các thành viên của EU đang đối mặt với chiến tranh –
và họ cần bắt đầu hành động đúng như thực tế này. Điều đó có nghĩa là phải thay
đổi những cam kết thực hiện chính sách thắt chặt tài khóa và nhận thức rằng họ
cần giúp Ukraine bảo vệ chính mình hơn là hy vọng rằng họ sẽ không phải tự mình
bảo vệ EU.
Ukraine cần được
bơm khoảng 20 tỉ đô la ngay lập tức, bên cạnh cam kết về một số tiền nhiều hơn
khi cần đến, để phòng ngừa sụp đổ về tài chính. Tổ chức Tiền
tệ Quốc tế (IMF) có thể cung cấp khoản tiền này, như đã làm trước đó, nếu EU hứa
hẹn đóng góp tương đương như IMF. Những khoản chi thực tế sẽ do IMF kiểm soát,
và được sử dụng cho việc thực hiện các cải cách cơ cấu có tác động sâu rộng.
Tại Ukraine còn có thêm một nhân tố nữa có lợi cho
EU: Giới lãnh đạo mới của đất nước này quyết tâm sửa chữa tình trạng tham
nhũng, quản lý kém, và lạm dụng quyền lực của chính phủ trước. Họ đã thực sự
xây dựng một chiến lược chi tiết để cắt giảm hơn một nửa lượng tiêu thụ khí đốt
trong gia đình, với mục tiêu làm tan rã sự độc quyền về khí đốt và tham nhũng của
Naftogaz và chấm dứt sự lệ thuộc về năng lượng của Ukraine vào Nga.
Đất nước “Ukraine mới” này chắc chắn là hướng về
châu Âu, và sẵn sàng bảo vệ châu Âu qua việc bảo vệ chính mình. Nhưng những kẻ
thù của nó – không chỉ có nước Nga của Putin, mà còn có hệ thống quan liêu và
những đầu sỏ tài chính của chính Ukraine – rất đáng gờm, và đất nước này không
thể tự đánh bại chúng được.
Việc ủng hộ đất nước Ukraine mới trong năm 2015 và về
sau là một khoản đầu tư đáng đồng tiền bát gạo nhất mà EU có thể tính đến. Nó
thậm chí có thể giúp EU lấy lại tinh thần đoàn kết và sự thịnh vượng chung đã dẫn
đến sự thành lập của khối này. Nói ngắn gọn lại, bằng cách cứu Ukraine, EU có
thể cứu chính mình.
George Soros là chủ tịch của công ty Quản lý quỹ
Soros (Soros Fund Management) và là chủ tịch của Quỹ Xã hội Mở (Open Society
Foundations). Là một người đi đầu trong lĩnh vực quỹ phòng hộ (hedge-fund), ông
là tác giả của nhiều cuốn sách, bao gồm The Alchemy of
Finance, The New Paradigm for Financial Market: The Credit Crisis of 2008 and
What it Means, và The Tragedy of the European Union
--------------------------
TIN
LIÊN QUAN :
No comments:
Post a Comment