By HƯỜNG QUYỀN - TC Luật khoa
Posted on 14/04/2017
Chữ E trong Estonia nay có nghĩa là electronic.
Nước Cộng hoà Estonia nằm trong vùng vịnh Baltic
phía Bắc châu Âu, giáp với Nga và Latvia. Rời khỏi Liên bang Xô-viết năm 1991,
Estonia nhanh chóng trở thành xã hội điện tử (digital society) hàng đầu thế giới.
Một trong những sản phẩm công nghệ thông dụng được
dùng trên toàn thế giới Skype được phát minh tại Estonia. Năm 2014, số vốn
đầu tư của các doanh nghiệp khởi nghiệp là hơn 80 triệu euros, trong đó công
nghệ thông tin chiếm khoảng 15%. Về mặt xã hội, tất cả các công dân Estonia được
hưởng chế độ giáo dục, chăm sóc y tế miễn phí. Phụ nữ Estonia được hưởng chế độ
nghỉ thai sản nguyên lương dài nhất trong số các quốc gia OECD.
Estonia cũng được xem như một hình mẫu trong việc quản
trị quốc gia điện tử (e-governance). Đây là quốc gia đầu tiên trên thế giới tiến
hành bầu cử qua Internet năm 2005. Đến năm 2015, hơn 30% số phiếu bầu nghị viện
được nhận qua Internet.
Một công dân Estonia đang bỏ phiếu online trong cuộc bầu cử năm 2011. Ảnh:
CNN.
Năm 2013, 95% việc khai thuế được thực hiện trên mạng,
và 100% bác sỹ thực hiện kê đơn thuốc trên mạng (thống kê cho thấy trước đây
nhiều bệnh nhân đã chết oan vì dược sỹ không đọc được đơn thuốc viết tay của
bác sỹ). Năm 2014, Estonia hoàn thành việc đăng ký công dân qua mạng
(e-residency).
Công dân Estonia ngày nay có thể tiếp cận hàng trăm
dịch vụ công qua mạng, kể cả nộp đơn kiện và theo dõi tiến trình vụ kiện. Tất cả
đều có thể thực hiện tại một địa chỉ duy nhất, eesti.ee.
Tổng thống Toomas Hendrik Ilves được coi là người
thúc đẩy chiến lược phát triển Estonia. Ông cho rằng sự thành công của Estonia
là do một cách làm hoàn toàn mới. Đồng thời, Ilves nhấn mạnh rằng kết quả này
có được do sự đồng thuận trong chính sách pháp luật, và cam kết mạnh mẽ về việc
xây dựng một xã hội điện tử từ con số không. Theo IIlves, luật pháp cũng là một
phần của tổ hợp phần mềm (software package).
Ngay sau khi rời khỏi Liên bang Xô-viết, chính phủ
Estonia tập trung xây dựng chính sách Bước nhảy của hổ (Tiigrihüpe –
Tiger’s Leap). Chính sách này được thực thi từ năm 1997, với những khoản
đầu tư lớn vào hệ thống máy tính, cơ sở hạ tầng, và đào tạo công nghệ thông
tin. Việc thực thi chính sách đã có những điều kiện hết sức thuận lợi. Nội các
của chính phủ mới chủ yếu là những người trẻ (độ tuổi trung bình 35), và nhận
thức được sự cần thiết của công nghệ trong việc phát triển một đất nước với nguồn
tài nguyên thiên nhiên hạn chế. Hệ thống quản trị dựa trên giấy tờ trước đây
cũng không phải là trở ngại lớn cho họ trong việc chuyển sang quản trị điện tử.
Diện tích của Estonia chỉ bằng 1/7 và dân số chỉ bằng 1/70 của Việt Nam. Ảnh:
Chưa rõ nguồn.
Estonia cũng được thừa hưởng Viện nghiên cứu công
nghệ thông tin (Institute of Cybernetics), hiện nay trực thuộc Đại học
công nghệ Tallinn (Tallinn
University of Technology. Đây là một trong những trung tâm khoa học máy
tính (computer science) đầu tiên, được thành lập năm 1960, và trực thuộc Viện
hàn lâm khoa học Xô-viết. Viện này đóng một vai trò quan trọng trong việc cung
cấp những chuyên gia máy tính và đặc biệt là chuyên gia về an ninh mạng.
Theo ông Siim Sikkut,
Cố vấn về chính sách số của chính phủ Estonia, chính phủ đạt được sự đồng thuận
trong việc cương quyết theo đuổi nền kinh tế số, với hai trọng tâm là đào tạo
công nghệ và chính phủ điện tử vào năm 1996. Chính sách này đồng nghĩa với việc
phát triển các công nghệ cho một chính phủ quản lý công việc không cần giấy tờ
mà vẫn đảm bảo an ninh. Việc đào tạo công nghệ được thực hiện không chỉ với trẻ
em mà còn với tất cả các công dân. Việc đầu tiên trong mà chính phủ thực hiện
chính là kết nối các trường học.
Nếu bạn đến thăm phòng làm việc của chính phủ
Estonia hiện nay, điều đầu tiên bạn để ý sẽ là sự thiếu vắng của văn bản, giấy
tờ.
Từ năm 2011, chính phủ đã dừng in công báo. Các dịch
vụ của chính phủ cung cấp cho công dân đều được thực hiện trên mạng.
Theo ông Siim, các dịch vụ này đã được số hoá tới mức
nếu bây giờ chính phủ muốn quay trở lại hệ thống quản lý bằng giấy tờ họ sẽ
không làm được việc đó. Theo ước tính, việc sử dụng chữ ký điện tử đã tiết kiệm
được khoảng 2% GDP so với hệ thống sổ sách, giấy tờ trước đây.
Một đặc tính quan trọng của chính phủ điện tử
Estonia là các công dân được toàn quyền quản lý thông tin cá nhân và sự riêng
tư (privacy) của mình.
Cách tiếp cận này của chính phủ Estonia khác hẳn với
các quốc gia phát triển khác. Bất cứ tổ chức nào, dù là của nhà nước hay tư
nhân, cần sự cho phép của công dân khi sử dụng thông tin cá nhân của họ. Vì thế,
công dân có thể kiểm soát được việc sử dụng thông tin cá nhân của họ.
Nếu ai đó xâm nhập vào thông tin cá nhân của bạn mà
không được phép, một hệ thống tự động sẽ thông báo cho bạn. Bạn có quyền yêu cầu
người xâm nhập giải thích hành vi của họ trong vòng một tháng. Nếu họ không
cung cấp được lý do chính đáng hoặc bạn không chấp nhận lý do này thì hành vi
xâm nhập bị coi là phạm pháp và người thực hiện có thể bị phạt tù.
Tuy nhiên, một số thông tin cá nhân sẽ luôn luôn là
thông tin công cộng, ví dụ: số đăng ký kinh doanh, và đăng ký quyền tài sản. Cơ
quan thuế và hải quan có quyền kiểm tra tài khoản của một công ty. Những quy định
này nhằm tăng cường tính chịu trách nhiệm và phòng tránh sự lừa dối một cách có
chủ ý.
Cuộc sống của người dân Estonia ngày nay xoay quanh chiếc thẻ căn cước điện
tử này. Ảnh: Spectrum.
Chính phủ Estonia cũng xây dựng một hệ thống hạ tầng
rất tiên tiến, và đảm bảo an ninh cho việc quản lý điện tử.
Ngày nay, một công dân nước ngoài có thể xin đăng ký
công dân điện tử (digital identity) tại Estonia. Đăng ký điện tử này có thể sử
dụng như các giấy tờ tuỳ thân (ví dụ hộ chiếu) để mở tài khoản hoặc đăng ký
kinh doanh tại châu Âu. Việc này có thể thực hiện trong thời gian rất ngắn (dưới
1 tiếng đồng hồ).
Chính phủ Estonia cũng chuẩn bị để back-up hệ thống
dữ liệu của mình tại nhiều trung tâm dữ liệu trên thế giới. Trong trường hợp xấu
nhất nếu hệ thống bị tấn công, chính phủ Estonia vẫn có thể điều hành từ ngoài
biên giới.
Mặc dù hình mẫu chính phủ điện tử của Estonia chưa
phải là hoàn hảo, nó vẫn là ví dụ được nhiều quốc gia phát triển phương Tây
nhìn nhận như là thành công nhất thế giới. So với các quốc gia thành viên cũ của
Liên bang Xô-viết, Estonia chứng tỏ rằng lựa chọn chính sách đúng đắn sẽ dẫn tới
sự phát triển và phúc lợi xã hội cho mọi công dân.
Bạn muốn biết thêm về xã hội điện tử của Estonia? Xin
xem video dưới đây.
*
Tổng
hợp từ:
What Australia can learn about e-government from Estonia (The
Conversation)
How Estonia Became a World Leader in Digital Governance (The Aspen Institute)
How Estonia Became a World Leader in Digital Governance (The Aspen Institute)
-------------------------------
CÁC
TIN KHÁC
KHỦNG
HOẢNG VENEZUELA
ỳ 1: “Mặt trời chân lý” từ tủ
sách phiến quân
Kỳ 2: Tiếm quyền hợp pháp và khởi đầu như mơ
Kỳ 3: Căn Bệnh Hòa Lan
Kỳ 4: Nền dân chủ “ngụy biện”
Kỳ 2: Tiếm quyền hợp pháp và khởi đầu như mơ
Kỳ 3: Căn Bệnh Hòa Lan
Kỳ 4: Nền dân chủ “ngụy biện”
*
QUYỀN
CON NGƯỜI
*
HỌC
LUẬT
*
THỂ
CHẾ
*
*
No comments:
Post a Comment