By David Hutt - The
Diplomat
Mai Hưng
dịch
6-29-2019
(VNTB)
- Bản báo cáo thường niên năm 2019 có thể sẽ mô tả thêm một năm tồi tệ nữa
đối với hồ sơ nhân quyền của Việt Nam.
Biểu tình chống dự luật Đặc khu năm 2018
Đối với những nhà quan sát tình hình Việt Nam, rất
khó nắm bắt một cách chính xác số lượng các tù nhân chính trị. Cơ sở dữ liệu của
Dự án 88 về các nhà hoạt động bị đàn áp được công bố hồi tháng Năm (2019) thì
hiện đang có tới 263 nhà hoạt động đang bị cầm tù, và có tới 101 nhà hoạt động
đang đối mặt với nhiều hiểm nguy, trong khi đó, theo báo cáo của Tổ chức Ân xá
Quốc tế được công bố hồi tháng Năm thì hiện có 128 tù nhân lương tâm. Một tên
khác được thêm vào danh sách đó là Michael Phương Minh Nguyễn, công dân Hoa Kỳ
vừa mới bị kết án 12 năm tù hôm thứ Hai (24/06/2019) vì tội hoạt động lật đổ
chính quyền nhân dân, một cáo buộc thường được gán ghép cho bất cứ ai phản đối
Đảng Cộng sản cầm quyền Việt Nam, đặc biệt là trong các cuộc biểu tình lớn.
Tình hình đang xấu đi ở Việt Nam. Báo cáo cuối năm của
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nhấn mạnh rằng “vào năm 2018, hồ sơ nhân
quyền vốn đã kinh hoàng của Việt Nam ngày càng tồi tệ hơn khi chính quyền kết
án những người bất đồng chính kiến với những án tù lâu hơn, dung dưỡng những kẻ
côn đồ tấn công những người bảo vệ nhân quyền và thông qua những đạo luật hà khắc
sẽ đe dọa tự do ngôn luận hơn nữa”. Bản báo cáo thường niên năm 2019 có thể
sẽ mô tả thêm một năm tồi tệ nữa đối với hồ sơ nhân quyền của Việt Nam.
Nhưng một câu hỏi đáng được đặt ra là tại sao tình
hình đàn áp lại đang xấu đi? Có một số giả thuyết. Có thể bây giờ đơn giản là
ngày càng có nhiều hơn những chỉ trích đối với Đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN).
Có thể là các nhà chỉ trích ngày càng trở nên dũng cảm hơn và trực diện hơn, và
Đảng CSVN ngày càng lo sợ trước sự lan rộng của nó. Có thể là các cuộc biểu
tình chống lại CSVN đang trở nên sâu rộng hơn; các cuộc biểu tình chống Dự luật
Đặc khu diễn ra hồi tháng Sáu năm 2018 đã có quy mô toàn quốc và lớn nhất trong
lịch sử gần đây (hơn 120 người đã bị kết án vì tham gia các cuộc biểu tình
này). Có thể là các trình thuật chống Trung Quốc của nhiều nhà chỉ trich đã và
đang đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về Đảng CSVN và vị thế của Đảng trong
phong trào dân tộc ở Việt Nam. Có thể là phương tiện truyền thông xã hội đã
giúp chính quyền CSVN dễ dàng theo dõi những gì mà mọi người thường đàm luận.
Hoặc có thể đó là một sự công khai chính trị. Có thể
là Bộ Công an VN muốn giành thêm quyền lực cho chính mình và làm suy yếu các bộ
ngành khác, và hiện đang tham gia một cuộc cạnh tranh với Bộ 4T (Bộ Thông tin
và Truyền thông) về việc ai sẽ là cơ quan kiểm duyệt chính. Có thể là dưới thời
Donald Trump, Hoa Kỳ đã vuốt ve Hà Nội nhiều hơn và các vấn đề nhân quyền dường
như không còn kiến tạo nên bất kỳ một khía cạnh nào trong quan hệ hai bên.
Có thể là, kể từ năm 2016, Đảng CSVN đã bị Tổng Bí
thư Nguyễn Phú Trọng nắm quyền kiểm soát, Nguyễn Phú Trọng là một nhà lãnh đạo
bảo thủ và kiên định ý thức hệ hơn, một người rập khuôn truyền thống về việc
đàn áp mọi chỉ trích. Trước Đại hội Đảng 12 năm 2016, Thủ tướng đương nhiệm khi
đó, Nguyễn Tấn Dũng, có nói rằng “thay vì kiềm chế những chỉ trích trên
internet, các bộ ngành nên đảm bảo rằng tin tức thật của họ phải được đăng tải
ngay lập tức và thuyết phục được công luận”, như David Brown đã viết hồi
tháng Năm năm ngoái. Ông Thủ tướng đó đã bị buộc phải nghỉ hưu. Còn ông Thủ tướng
hiện tại thì dường như không phản đối gì khi các đồng nhiệm trong Bộ Chính trị
Đảng CSVN nhấn mạnh rằng những tiếng nói bất đồng chính kiến phải bị bóp nghẹt.
Không còn nghi ngờ gì nữa, tất cả những điều này đều
là sự thật. Và có lý do để nghĩ rằng sự đàn áp ngày càng gia tăng đang được chỉ
đạo bởi những người cầm lái của Đảng CSVN. Luật an ninh mạng có hiệu lực từ
tháng Một (2019) là một chỉ dấu rõ ràng cho thấy các quan chức cao cấp của Đảng
CSVN muốn có quyền hạn bắt bớ cao hơn vì những gì mà người ta viết trên mạng.
Chính quyền hiện tại cũng đang tiến hành tái cơ cấu nhiều bộ ngành, điều này sẽ
rút ngắn quy trình chỉ huy. Bộ Công an đã trải qua một cuộc tái cấu trúc lớn
vào cuối năm ngoái, với nhiều bộ phận bị giải tán hoặc sáp nhập, tất cả đều nằm
trong mục tiêu của Đảng CSVN nhằm “xây dựng một “guồng máy tập trung và tinh gọn”
để hoạt động hiệu quả hơn.
Nhưng nếu tất cả mọi việc đều được quyết định bởi
các quan chức cấp cao, thì tại sao lại tồn tại những mâu thuẫn lớn, thiếu nhất
quán trong việc ai sẽ bị bắt và ai sẽ bị lãnh án tù? Biết rằng chính quyền đã
theo đuổi một số nhân vật nổi tiếng và những người có quan hệ với các nhóm bị cấm,
như Hội anh em Dân chủ. Nhưng nhiều người chỉ trích nổi tiếng vẫn không bị hề hấn
gì hoặc được phép ra nước ngoài lưu vong, trong khi các nhà hoạt động chỉ đăng
một vài trạng thái trên Facebook lại bị kết án tù nhiều năm.
Đảng CSVN là độc tài nhưng không hẳn là toàn trị -
và, một cách thực sự, nó đấu tranh để thực thi một số quy định thô thiển, chẳng
hạn như đỗ xe máy trên vỉa hè. Không còn nghi ngờ gì nữa, dưới thời Trọng, so với
thời của Dũng, giới lãnh đạo cao cấp của Đảng giờ đây đã trở nên cam kết hơn đối
với công cuộc đàn áp. Nhưng một nguyên do khác khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn
có thể nằm ở chỗ rằng những sự đàn áp của nhà nước thường tự thân chúng tồn tại,
bởi vì các quan chức cấp dưới nhận thấy rằng họ có thể đạt được quyền lực và sự
giàu có hơn khi cho đàn áp nhiều hơn, và cũng vì các quan chức của Đảng CSVN
không muốn tỏ ra là quá mềm yếu. Lịch sử và địa lý cũng có một vai trò quan trọng.
Đó là lý do tại sao một số nhà hoạt động ở Hà Nội tự coi mình là an toàn hơn so
với những nhà hoạt động tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đó là lý do tại sao nhà cầm
quyền VN lại đàn áp nhiều và bạo lực hơn khi các nhà hoạt động ở đô thị cố gắng
đến thăm hỏi vùng nông thôn để gặp gỡ các nhà hoạt động ở nông thôn.
Quan chức hành chính quan liêu ở bất kỳ một quốc gia
nào đều có xu hướng “hướng tới” một mục tiêu nhất định, có thể là dân chủ hoặc
độc tài. Vì vậy, khi số lượng các nhà chỉ trích Đảng CSVN bị bắt ngày càng gia
tăng, những người khác trong bộ máy quan liêu bắt đầu nghĩ rằng đây là điều mà
họ sẽ phải thực thi để tiến tới. Thẩm phán đưa ra các bản án ngày càng nặng
hơn, vì vậy các thẩm phán khác cũng nghĩ rằng đây là những gì họ nên hướng tới.
Cảnh sát cấp tỉnh bắt giữ một ai đó vì chia sẻ các thông điệp chống Đảng CSVN
trên mạng, vì vậy nhân viên an ninh ở một tỉnh khác sẽ cho rằng họ nên làm như
vậy. Tôi có đầy đủ cơ sở để tin rằng Bộ Công an VN đã cho phép công an địa
phương tự chủ hơn trong việc bắt những người vì những bình luận chống Đảng trên
mạng, không còn nghi ngờ gì nữa, điều này đã tạo ra một sự ganh đua nào đó giữa
các quan chức cấp dưới để đàn áp nhiều hơn.
Ngoài ra, không chỉ có bị cáo là tâm điểm của sự chú
ý; nếu như cơ quan chức năng không bắt giữ ngày càng nhiều người hơn, hoặc nếu
một thẩm phán đưa ra một bản án nhẹ nhàng, thì điều đó cho thấy họ suy nghĩ gì
về Đảng CSVN của họ? Thật vậy, nếu một thẩm phán kết án một tù nhân chính trị tới
10 năm tù, thì nó sẽ nói gì về một thẩm phán kết án người khác với cùng một tội
danh chỉ có hai năm tù? Đàn áp tự nhiên diễn ra.
-----------------------
Nguồn:
A deeper look at a worsening trend.
By
David Hutt
The
Diplomat June 28, 2019
No comments:
Post a Comment