Minh Anh – RFI | ĐIỂM BÁO
Đăng
ngày 30-01-2018
Bài phát biểu của
tổng thống Mỹ Donald Trump tại Diễn Đàn Kinh Tế Thế Giới, hôm thứ Sáu,
26/01/2018 thu hút sự chú ý của nhà bình luận Renaud Gerard trên báo Le Figaro,
vì theo ông, diễn văn này thể hiện rõ « Chiến lược thương mại mới của
Hoa Kỳ ».
Theo
tác giả, đoạn quan trọng nhất trong bài phát biểu là lúc tổng thống Mỹ chỉ
trích các nước lạm dụng hệ thống mở và tự do mậu dịch mà các nước phương Tây đã
tạo dựng từ cuối năm 1991, khi thế giới không còn phân chia thành hai khối
Đông-Tây. Nguyên thủ Mỹ nói : « Chúng tôi ủng hộ tự do mậu dịch, nhưng
cơ chế này phải công bằng và vận hành trên cơ sở có đi có lại ».
Tuy
không nêu đích danh quốc gia nào, nhưng khi Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ không
khoan dung với những kiểu làm ăn không công bằng, như đánh cắp ồ ạt sở hữu trí
tuệ, chính sách của các nước hỗ trợ trá hình ngành công nghiệp để bán phá giá…
tất cả mọi người đều hiểu là Donald Trump ám chỉ Trung Quốc.
Có
rất nhiều ví dụ chứng minh cho điều này. Năm 2001, Trung Quốc chỉ sản xuất
khoảng 1% bảng quang điện trên toàn thế giới. Với chính sách cho vay ưu đãi của
các ngân hàng nhà nước, ngày nay một nửa khối lượng pin mặt trời trên thế giới
do Trung Quốc sản xuất.
Tỷ
trọng của Hoa Kỳ trên thị trường thế giới giảm xuống dưới mức 1% trong lúc Mỹ là
nước phát minh ra công nghệ năng lượng mặt trời. Như vậy, trong trao đổi thương
mại thế giới, Trung Quốc không đi theo chủ thuyết kinh tế Ricardo về lợi thế
tương đối. Bắc Kinh muốn chiếm ưu thế tất cả các lĩnh vực, ở khắp mọi nơi.
Để
đối phó với Bắc Kinh, Donald Trump hiểu rõ là cần phải có đồng minh. Tại Tổ
Chức Thương Mại Thế Giới, chính quyền Trump đã ủng hộ Liên Hiệp Châu Âu trong
tranh chấp thương mại với Trung Quốc.
Thế nhưng, nguyên thủ Hoa Kỳ hiểu được
rằng « trò chơi lớn » về thương mại này đang chuyển dịch về
khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Chính vì thế, tại Davos, Donald Trump lại đề
xuất nối lại quan hệ với 11 quốc gia trong hiệp định tự do mậu dịch xuyên Thái
Bình Dương TPP mà ngay khi bước chân vào Nhà Trắng, chính ông đã rút Hoa Kỳ ra
khỏi thỏa thuận này.
Nguyên
thủ Mỹ sẵn sàng ký hiệp định song phương với từng nước trong nhóm này và thậm
chí quay lại TPP như hiện nay. Tác giả nhấn mạnh : Donald Trump không muốn
chiến lược của Hoa Kỳ bị kiềm chế, chi phối trong khuôn khổ một định chế đa phương,
nhưng ông hoàn toàn có thể chấp nhận các nước khác sử dụng cơ chế đa phương.
Do
đó, theo nhà báo, Châu Âu đã sai lầm khi phê phán diễn văn của Donald Trump tại
Davos bởi vì họ biết rõ hơn ai hết là từ một phần tư thế kỷ qua, Trung Quốc đã
lấn lướt như thế nào trong trao đổi thương mại. Hoa Kỳ không nghĩ tới chủ nghĩa
bảo hộ mậu dịch mà chỉ muốn có một luật lệ về trao đổi thương mại giữa các quốc
gia giống như tại Mỹ.
Ví
dụ, tòa án ra quyết định hủy bỏ việc đánh thuế nhập khẩu rất cao, theo đòi hỏi của
hãng Boeing, đối với các máy bay Bombardier của Canada. Hơn nữa, nhiều quốc gia
đang rất ghen tị với Hoa Kỳ vì chưa bao giờ nước này lại thu hút nhiều đầu tư
và tạo ra nhiều công ăn việc làm như hiện nay.
*
Cuộc
chiến không có hồi kết tại Afghanistan
Trong
hơn một tuần qua, Afghanistan đã phải hứng chịu bốn cuộc tấn công khủng bố làm
hơn một trăm người thiệt mạng. Le Monde trên trang nhất nhận xét : « Tại
Kabul, các cuộc khủng bố thường nhật không thể chịu nổi ». Libération có
bài viết « Một tuần lễ đẫm máu tại Afghanistan : chính phủ bất lực ».
Bài xã luận của Le Monde còn khẳng định rằng « Cuộc chiến không có hồi
kết tại Afghanistan ».
Trong
số bốn vụ tấn công, có hai vụ đẫm máu nhất là nhằm vào khách sạn
Intercontinental và bộ Nội Vụ Afghanistan. Phe Taliban nổi dậy tự nhận là tác
giả, và chính quyền Kabul tố cáo thủ phạm là nhóm của Sirajuddin Haqqani, hiện
là nhân vật số hai trong hàng ngũ Taliban.
«
Mạng lưới Haqqani » có
quan hệ gần gũi với mạng lưới khủng bố Al Qaida, cũng như quân báo Pakistan.
Trong khi đó, tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo tự nhận là thủ phạm hai vụ khủng bố
khác nhắm vào tổ chức phi chính phủ Save the Children và trường võ bị ở Kabul.
Chi nhánh này cũng do phe Taliban lập ra và trong những năm gần đây, tuyên bố
trung thành với Abou Bakr Al Baghdadi, thủ lĩnh nhóm Tổ chức Nhà nước Hồi Giáo
Daech.
Đối
với Le Monde, năm tháng trôi qua và không có gì thay đổi tại Afghanistan. Phe
nổi dậy Taliban hiện kiểm soát một nửa lãnh thổ đất nước, tiến hành chiến lược
gây rối nhắm vào các thành phố. Và cứ sau một vụ khủng bố như vậy, thì sự tức
giận của người dân đối với chính quyền tại Kabul lại dâng cao hơn. Các vụ tấn
công khủng bố không làm thay đổi cán cân quân sự nhưng cũng cho thấy sự mong
manh của các định chế tại Afghanistan.
Hoa
Kỳ can thiệp vào Afghanistan từ năm 2001 và các vụ khủng bố này cho thấy thất
bại nghiêm trọng. Giải pháp mà các tổng thống Hoa Kỳ, George Bush, Barack Obama
và hiện nay, cả Donald Trump, đều áp dụng : đó là tăng cường lực lượng Mỹ tại
Afghanistan, từ 8400 người lên đến 14000 quân nhân và sắp tới khoảng 1000 binh
sĩ khác sẽ được điều đến Afghanistan.
Có
hai giải pháp khác : thứ nhất là Mỹ rút quân và thứ hai là mở đàm phán giữa
chính phủ Kabul, Hoa Kỳ, quân Taliban và các cường quốc khu vực. Giải pháp thứ
nhất quá mạo hiểm và giải pháp thứ hai thì quá sớm. Trong cả hai trường hợp
này, phe Taliban được coi là ở thế mạnh, để đưa ra một giải pháp phù hợp với
các lợi ích của Hoa Kỳ.
*
Hòa
đàm Syria : Ván cờ địa chính trị mong manh của Putin
Cuộc
thương thuyết hòa bình cho Syria mở ra hôm nay tại Sotchi, bên bờ Biển Đen của
Nga theo sáng kiến của tổng thống Vladimir Putin. Thế nhưng, vào phút chót, cả
phe Kurdistan tại Syria lẫn các phong trào đối lập chế độ Damas đều thông báo
tẩy chay hội nghị.
Báo
Le Monde chạy tựa nhận định « Syria : Nỗi thất vọng của Pax Putina ».
Bởi vì, những vùng được cho là vùng đệm giảm căng thẳng, do ba quốc gia hỗ trợ
thỏa thuận Astana - Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ - còn xa mới mang đúng nghĩa của
nó.
Bên
này vùng Afrin, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và các phe nổi dậy đồng minh tiến hành
chiến dịch chống lại lực
lượng người Kurdistan - Đơn vị Bảo vệ Nhân dân YPG, bị xem là «
khủng bố » vì mối liên hệ của họ với đảng PKK. Bên kia, Damas cũng mở
các cuộc tấn công nhắm vào vùng Idlib, cho phe nổi dậy kiểm soát.
Đáng
chú ý là thái độ « đồng tình » của Nga trong cuộc tiến công
của Ankara nhắm vào người Kurdistan. Le Monde trích nhận định của ông Anton
Mardasov, chuyên gia về Trung Đông tại Matxcơva cho rằng « đây chính là
dấu ấn thực dụng của Nga ». Chính quyền Matxcơva muốn một mũi tên trúng
nhiều đích.
Một
mặt, Nga đe dọa người Kurdistan vì đã từ chối sự bảo hộ của Nga, đồng thời cảnh
báo phe này tốt hơn hết nên tìm « một thỏa thuận với chế độ "hợp
pháp" Damas ». Mặt khác, « Nga đang tìm cách đẩy lui Hoa Kỳ ra
khỏi Syria nhằm bảo vệ chế độ Assad và tăng cường chia rẽ rạn nứt giữa
Washington và Ankara, đồng minh của Mỹ trong khối NATO ».
*
Phương
Tây bị tố bỏ rơi đồng đội
Cũng
liên quan đến chủ đề này, Le Monde trên mục Tranh Luận có đăng bài viết của ông
Kendal Nezan, lãnh đạo Viện Kurdistan tại Paris cho rằng việc Ankara đưa quân
tấn công Afrin đe dọa hòa bình khu vực.
Đầu
tiên hết, ông Kendal Nezan khẳng định « Việc Thổ Nhĩ Kỳ xâm phạm là một
hành vi cố ý gây hấn ». Bởi vì, vùng Afrin chưa bao giờ được dùng như là
một hậu cứ cho bất kỳ vụ tấn công nào nhắm vào Thổ Nhĩ Kỳ. Kể cả những vùng
lãnh thổ còn lại của người Kurdistan tại Syria.
Việc
xem phe này là những tên khủng bố chỉ là một cái cớ. Với tổng thống Erdogan,
bất kể là ai, luật sư, nhà báo, giáo sư, các nhà đấu tranh chính trị, mà bất
đồng chính kiến với ông cũng đều bị liệt vào hàng « khủng bố ».
Trong
khi đó, người Kurdistan đã chứng tỏ lòng can trường, sự dũng cảm trong vòng bảy
năm qua để đánh đuổi quân thánh chiến khủng bố Hồi giáo Daech, bên cạnh Hoa Kỳ
và Pháp. Vào lúc người Kurdistan bị Thổ Nhĩ Kỳ tấn công, các đồng minh phương
Tây đã làm gì để giúp đỡ họ ? Câu trả lời là « chẳng có gì cả ».
Ông
Nezan rằng tổng thống Erdogan tung ra chiến dịch quân sự này là nhằm để đánh
bóng lại hình ảnh của ông. Bởi vì, ở trong nước thì ông không được một bộ phận
người dân ủng hộ, và trên bình diện quốc tế, ông bị cô lập vì các cuộc trấn áp
đối lập.
Hơn
bao giờ hết, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng giống Saddam Hussein những năm
cuối đời. Ông Erdogan thật sự trở nên nguy hiểm cho sự ổn định và hòa bình khu
vực. Cuối cùng, ông Nezan cho rằng Pháp và Anh quốc, với trách nhiệm lịch sử
trong việc tạo nên bản đồ vùng Cận Đông nên sử dụng hết mọi tầm ảnh hưởng tại
Liên Hiệp Quốc và châu Âu, buộc Thổ Nhĩ Kỳ phải rút quân vô thời hạn.
Có
như thế người Kurdistan mới không trở thành những « vật tế thần » trong
ván cờ thực tế chính trị tại các cuộc hòa đàm Syria và cho phép khai mở một
tiến trình hòa bình nhằm giải quyết vấn đề người Kurdistan tại Thổ Nhĩ Kỳ trong
khuôn khổ các đường biên giới hiện tại.
*
Trang
nhất các báo Pháp
Thời
sự nước Pháp chiếm trang nhất các nhật báo lớn số ra ngày hôm nay. Le Monde báo
động : « EhPad, hệ thống chăm sóc bị lên án ». Bảy nghiệp đoàn lao
động tại các cơ sở chăm sóc người già kêu gọi đình công ngày hôm nay nhằm lên
án tình trạng điều kiện làm việc bị xuống cấp trong lĩnh vực tư nhân cũng như
của nhà nước.
Le
Figaro bồi thêm : « Những trắc trở đầu tiên cho nhiệm kỳ tổng thống
Macron ». Nhiều hồ sơ nóng bỏng có nguy cơ gây căng thẳng đang chờ ông
Macron như các cuộc đình công của những người quản ngục, nhân viên các bệnh
viện và nhà chăm sóc người già hay như là những bực bội của các dân biểu địa
phương.
La
Croix cũng đồng tình với các đồng nghiệp Le Monde và Le Figaro khi chạy tít
: « Người lớn tuổi, nhân viên chăm sóc bị quá tải ». Nhân dịp
này Les Echos muốn biết : « Người dân Pháp đánh giá ông Macron và các
chính sách của ông như thế nào? ». Thái độ nghi kỵ của người dân với
các định chế chính trị ngày càng lớn. Người dân có những đánh giá tốt về ông
Macron nhưng chưa đủ để tổng thống Pháp tạo thành một cú sốc tín nhiệm.
Còn
Libération thì chạy tít lớn « Himalaya : Ác mộng trên cao 8000m ». Nhật
báo dành 4 trang để nói về hành trình chinh phục dốc núi Nanga Parbat, trên dãy
Himalaya của nhà thám hiểm Elisabeth Revol. Chính tại nơi đây, bà đành phải bỏ
rơi người bạn đồng hành Ba Lan Tomasz Mackiewicz. Tờ báo thuật lại một thảm
kịch chết người, một chiến dịch giải cứu ngoạn mục giữa sự khắc nghiệt của
thiên nhiên và tình liên đới.
No comments:
Post a Comment