20.12.2012
Thưa quý vị, tuần trước quý vị đã nghe phần đầu cuộc
phỏng vấn Đại diện cấp cao của Ủy Ban Bảo vệ Ký Giả CPJ ở Đông Nam Á Shawn
Crispin. Câu Chuyện Việt Nam do Hoài Hương phụ trách tuần này xin được dành để
gửi đến quý vị phần Hai của cuộc phỏng vấn với ông Crispin về những hạn chế đối
với các nhà báo nước ngoài tác nghiệp ở Việt Nam. Theo ông, Việt Nam đã thay
thế Miến Điện để trở thành nước đàn áp tự do báo chí tệ hại nhất Đông Nam Á,
sau khi Miến Điện đạt tiến bộ hướng tới một tiến trình chuyển tiếp sang một chế
độ cởi mở và dân chủ hơn. Ông Crispin là tác giả của phúc trình nghiên cứu tình
hình tự do báo chí ở Việt Nam công bố hồi tháng 9 năm nay, ông hiện là Chủ biên
của tạp chí Asia News Online và từng cộng tác với nhiều tạp chí quốc tế có uy
tín. Mời quý vị theo dõi tiếp câu chuyện giữa ông Crispin và Ban Việt Ngữ -VOA:
VOA: Thưa ông, thế còn
các ký giả nước ngoài làm việc tại Việt Nam, trong năm qua đã có xảy ra một sự
cố nào đáng kể không. Chắc ông còn nhớ trường hợp ký giả Ben Stocking của hãng
thông tấn AP bị công an mặc thường phục hành hung? Liệu trong năm qua có một sự
cố nào tương tự như trường hợp của Ben Stocking không?
Ông Shawn Crispin: Nhà báo của AFP Ian Timberlake tường thuật về một số blogger độc lập và nhân vật bất đồng chính kiến, giới hữu trách Việt Nam đã cắt giảm số tháng ông được phép nhập cảnh khi đóng giấy visa của ông, nói rằng việc làm của ông ở Việt Nam đang được tái xét, và việc gia hạn giấy nhập cảnh cho ông tùy thuộc vào kết quả các cuộc tái xét này. Ian bị nhắm chính vì anh đã phơi bày ra trước công luận quốc tế một số việc làm của các blogger hoạt động chui.
VOA: Thưa ông, so với các nhà báo địa phương, các ký giả nước ngoài bị hạn chế trong khi tác nghiệp như thế nào?
Ông Shawn Crispin: Nhà báo của AFP Ian Timberlake tường thuật về một số blogger độc lập và nhân vật bất đồng chính kiến, giới hữu trách Việt Nam đã cắt giảm số tháng ông được phép nhập cảnh khi đóng giấy visa của ông, nói rằng việc làm của ông ở Việt Nam đang được tái xét, và việc gia hạn giấy nhập cảnh cho ông tùy thuộc vào kết quả các cuộc tái xét này. Ian bị nhắm chính vì anh đã phơi bày ra trước công luận quốc tế một số việc làm của các blogger hoạt động chui.
VOA: Thưa ông, so với các nhà báo địa phương, các ký giả nước ngoài bị hạn chế trong khi tác nghiệp như thế nào?
Ông Shawn Crispin: Điều chúng tôi phát hiện trong cuộc nghiên cứu của chúng tôi là theo một cách nào đó, các ký giả nước ngoài cũng bị áp lực - không khác mấy với các nhà báo địa phương. Chẳng hạn, nếu bạn muốn tiếp tục ở lại Việt Nam để tác nghiệp thì có những lĩnh vực cấm kỵ không được phép tường trình, và các nhà báo có thể quyết định không nhúng tay vào bởi vì những rủi ro có thể xảy ra, và điều đó cũng thâm nhập vào cả hệ thống biên tập. Nếu muốn duy trì hoạt động ở Việt Nam, thì có một số lĩnh vực không nên tường trình.
VOA: Thế thì những lĩnh vực nào, những đề tài nào được coi là lĩnh vực “cấm ký giả”tại Việt Nam ?
Ông Shawn Crispin: Theo tôi thì tình trạng chia rẽ phe phái trong nội bộ Đảng Cộng Sản Việt Nam, sự ganh đua giữa Thủ Tướng Việt Nam với Chủ tịch nước, và sự thể này kiềm hãm khả năng của Việt Nam trong việc xử lý các khó khăn kinh tế như thế nào, chưa kể các trường hợp tham nhũng. Đó là những điều mà các ký giả nước ngoài thường cố lảng tránh, tôi cho đó là điều thật đáng tiếc, nhưng lý do chính là vì họ biết là họ sẽ nhận lấy hậu quả từ giới thẩm quyền Việt Nam, và sẽ khó gia hạn visa.
VOA: Như vậy có nghĩa là có một số đề tài nhất định, tuyệt đối cấm ký giả tường trình, kể cả các vụ tham nhũng, quản lý kinh tế, hay đúng hơn quản lý sai lầm nền kinh tế?
Ông Shawn Crispin: Tôi thực sự không dám nói đổ đồng như thế, bởi vì chắc chắn có một số bài tường trình có giá trị về một số vụ tham nhũng đã được tường trình trên báo chí trong nước. Nhưng nếu chúng ta lần theo đường dây tham nhũng lên tới tận các cấp lãnh đạo cao hơn, chẳng hạn như nếu bạn viết một bài báo chỉ trích các giao dịch làm ăn của ái nữ Thủ tướng Việt Nam chẳng hạn, đó là loại đề tài mà ngay cả các ký giả nước ngoài cũng biết là lĩnh vực cấm. Ngay cả những người biết chuyện cũng cố lảnh tránh, không muốn phơi bày chuyện ấy, trong khi câu chuyện lại rất đáng bị phơi bày.
VOA: Như vậy, các nhà báo trong nước cũng như các nhà báo nước ngoài bị áp lực phải tự kiểm duyệt. Nói như thế có công bằng không?
Ông Shawn Crispin: Chắc chắn là như thế! Họ biết những đường ranh giới hạn không thể vượt qua.
VOA: Thực sự có những làn ranh đỏ, mà các nhà báo trong nước cũng như nước ngoài không thể vượt qua?
Ông Shawn Crispin: Vâng, đúng thế!
VOA: Thưa ông, tại sao tự do báo chí lại quan trọng? Có người ở Việt Nam và Trung Quốc, cũng như ở một số nước khác, quan niệm rằng có ổn định xã hội, ổn định chính trị, phát triển kinh tế, dân không đói khát, là có nhân quyền rồi, và thế là đủ. Tại sao cần tới tự do báo chí, hay trong bối cảnh hiện nay, tại sao cần tự do internet?
Ông Shawn Crispin: Trong trường hợp Việt Nam, chúng ta đang có một hệ thống chính quyền dường như ngày càng mục nát từ bên trong, thế mà họ vẫn tiếp tục cấm tường trình tin về mạng lưới tham nhũng chằng chịt mà những hoạt động phương hại rất nhiều tới các tiến bộ kinh tế mà nước này đã đạt được trong mấy năm gần đây và cả mấy thập niên qua. Không có một nền báo chí được tự do hoạt động để phơi bày và phanh phui các vụ tham nhũng hoặc quản lý sai trái, thì các tệ nạn ngày càng thối rữa, để rốt cuộc, trong trường hợp Việt Nam, nước này có nguy cơ lật ngược các thành tích kinh tế đã đạt được trong nhiều năm qua, kể cả các nỗ lực xóa đói giảm nghèo, và tình trạng mức sống đã được nâng cao hơn. Không có báo chí được tự do hoạt động để kiềm chế điều được coi là nạn tham nhũng tràn lan, họ có nguy cơ lật ngược tất cả các thành quả đó.
VOA: Các giới chức Việt Nam vẫn hay nhắc tới các “thế lực thù địch ” từ nước ngoài và các “diễn biến hòa bình” từ bên trong, các vụ đàn áp tin tức có thể được coi như dấu hiệu của một chính quyền cảm thấy mình phải tứ bề thọ địch chăng?
Ông Shawn Crispin: Một chính quyền chịu nhiều áp lực thì đúng hơn, áp lực từ cách quản lý kinh tế sai lầm của chính họ, áp lực từ nạn tham nhũng trong chính nội bộ của họ, và áp lực từ những sự chia rẽ trong đảng, không còn đồng thuận trong nội bộ, từ những cuộc đấu đá dữ dội giữa những phe phái dành nhau các quyền lợi thương mại và kinh doanh. Chính những sự chia rẽ gấu ó đó sẽ kiềm hãm Việt Nam trong nỗ lực đáp ứng và giải quyết các vấn đề đó. Đó chính là những đề tài mà trong một nước có tự do báo chí, các ký giả thường phanh phui ra và phân tích, và về cơ bản, đóng vai trò hữu hiệu để giám sát. Đáng tiếc là ở Việt Nam không có những điều kiện đó…Việt Nam bây giờ là một trong những nước vi phạm tự do báo chí tệ hại nhất trên thế giới. Ta có thể thấy điều đó qua con số các nhà báo đang phải sống sau những chấn song sắt. Việt Nam còn khét tiếng là nước bỏ tù nhiều nhà báo nhất ở Châu Á, sau khi Miến Điện đạt một số tiến bộ và đang trong tiến trình chuyển hướng sang một nền dân chủ, dù còn nửa vời. Vì thế trọng tâm của sự chú ý giờ đây là Việt Nam, trong tư cách là nước vi phạm tự do báo chí tệ hại nhất trong khu vực Đông Nam Á.
------------------------------------------
Quý vị vừa nghe ý kiến của ông Shawn Crispin, đại diện cấp cao của Ủy Ban Bảo Vệ Ký giả (tức CPJ) ở Đông Nam Á về các nhà báo nước ngoài làm việc ở Việt Nam. Ông Crispin là tác giả của một Phúc trình về Tình hình Tự do Báo chí ở Việt Nam, ông cũng là một nhà báo cộng tác với nhiều tạp chí quốc tế có uy tín, kể cả Asia Times Online, Far Eastern Economic Review.
‘Câu chuyện Việt Nam’ do Hoài Hương phụ trách đến đây đã kết thúc, mời quý vị đón nghe chương trình này, được phát thanh vào lúc 10 giờ tối thứ Bảy mỗi tuần. Quý vị có thể bình luận về đề tài hôm nay, đọc các tin tức mới nhất, xem các phóng sự video, bình luận, và trao đổi với các độc giả khác trên trang web của chúng tôi ở địa chỉ www.voatiengviet.com hoặc trên trang Facebook, Youtube. Hoài Hương xin cám ơn sự theo dõi của quý thính giả và xin hẹn gặp lại quý vị trong chương trình tuần sau.
[PHẦN 1]
14.12.2012
Thưa quý vị, vài
ngày sau Ngày Nhân Quyền Quốc tế 10 tháng 12, 2012, Ủy Ban Bảo vệ các Ký Giả
(CPJ) đã công bố một phúc trình về tình hình tự do báo chí trên thế giới, xếp
hạng Việt Nam nằm trên danh sách các nước đàn áp mạnh bạo nhất các nhà báo và
bloggers độc lập. Câu Chuyện Việt Nam do Hoài Hương phụ trách tuần này xin được
dành để gửi đến quý vị phần đầu cuộc phỏng vấn với ông Shawn Crispin, Đại diện
cấp cao của CPJ ở Đông Nam Á. Ông Crispin là tác giả của phúc trình nghiên cứu
tình hình tự do báo chí ở Việt Nam, và bản thân từng là một nhà báo cộng tác
với nhiều tạp chí quốc tế có uy tín. Mời quý vị theo dõi câu chuyện giữa ông
Crispin và của Ban Việt Ngữ -VOA sau đây:
VOA: Thưa ông, Việt Nam xếp hạng thứ 6 trên danh sách của CPJ, liệt kê 10 nước bỏ tù nhiều nhà báo nhất thế giới. Ông từng sang Việt Nam nghiên cứu để soạn một phúc trình rất đầy đủ về tình hình báo chí tại đó. Vậy xin ông nhận định về tình hình tự do báo chí ở Việt Nam tại thời điểm này, và liệu có cải thiện nào trong năm qua?
Ông Shawn Crispin: Rõ rệt là tình hình tự do báo chí ở Việt Nam đang nhanh chóng tuột dốc. Cuộc nghiên cứu của chúng tôi cho thấy, chính quyền Việt Nam đang tăng cường đàn áp các blogger độc lập, và các nhà báo viết bài đăng trên mạng. Điều đó chứng tỏ là chính quyền Việt Nam đã có một nỗ lực phối hợp để khép lại một thế giới mạng từng hoạt động tương đối cởi mở, cung cấp các quan điểm và tin tức đa dạng bên cạnh giới truyền thông chính thức bị nhà nước chi phối. Sự kiện Việt Nam xếp hạng thứ 6 trên danh sách của CPJ là một dấu hiệu cho thấy là giới thẩm quyền Việt Nam ngày càng ra tay trấn áp mạnh bạo hơn các quyền tự do trên mạng. Cuộc nghiên cứu do chúng tôi thực hiện cho thấy là trong 14 nhà báo hiện đang bị cầm tù ở Việt Nam, có tới 13 người là những nhà báo mạng. Thế cho nên đây là một trong những chiến dịch đàn áp tự do trên mạng tệ hại nhất so với bất cứ nơi nào trên thế giới, chiến dịch này vẫn đang tiếp diễn ở Việt Nam. Quan tâm của chúng tôi là tình hình chỉ có thể trở nên xấu hơn trong bối cảnh chính phủ Việt Nam đang gặp khó khăn kinh tế và khi những rạn nứt đã bắt đầu xuất hiện giữa các phe phái khác nhau trong nội bộ Đảng Cộng sản Việt Nam.
VOA: Nhưng có phải là một nghịch lý hay không khi có cả trăm tờ báo và cơ sở truyền thông khác ở Việt Nam, sinh hoạt báo chí lẽ ra phải nở rộ, nhưng lại có nhiều đề tài đươc coi là cấm kỵ, như các vụ bê bối tham nhũng, đường lối quản trị kinh tế, hoạt động của giới bất đồng chính kiến v..v… Còn đề tài cấm kỵ nào khác, và làm cách nào các nhà báo địa phương có thể tác nghiệp trong các điều kiện đó?
Ông Shawn Crispin: Như cô nói, có hàng trăm sản phẩm in ấn, nhưng tất cả đều có liên hệ, hay do nhà nước cho phối theo cách này hay cách khác. Điều mà chúng tôi nhận thấy trong phúc trình của chúng tôi là rất nhiều nhà báo làm việc cho các tờ báo ấy đã tìm cách tường thuật tin tức một cách độc lập, nhưng những bài viết của họ thường bị các biên tập viên cao cấp – thường là đảng viên trong Đảng Cộng sản, chặn lại, hay kiểm duyệt. Thế cho nên điều đã xảy ra trong mấy năm gần đây là các nhà báo này, vì không thể tường thuật sự thật trong công việc ban ngày của họ, thế cho nên vào ban đêm họ phát tán lên các trang mạng hay các trang blog độc lập một số tin tức mà họ không được phép phổ biến. Đó là yếu tố đã khiến các hoạt động truyền thông mạng của Việt Nam rất là năng động. Nhưng nhà nước Việt Nam đã chú ý tới hiện tượng này, và tăng cường các khả năng theo dõi. Một số nhà báo làm như thế, hoặc bị coi là hậu thuẫn các blogger đã bị bỏ tù, đã bị cảnh cáo, nhiều người từng hoạt động từ năm 2008, 2009, đã phải đóng cửa các trang blog của họ vì sợ đang bị theo dõi.
VOA: Một số nhà báo, cũng như các nhà đấu tranh cho dân chủ, các blogger, và cả một số vị lãnh đạo tôn giáo nói họ đã bị sách nhiễu, và đôi khi, bị đánh đập. Ông có từng chứng kiến những hành động ngược đãi đối với các nhà bất đồng chính kiến với Hà Nội, dưới tay một nhân viên cảnh sát, công an, dù là mặc sắc phục hay thường phục?
Ông Shawn Crispin: Tận mắt tôi chứng kiến thì không, nhưng trong cuộc nghiên cứu mà tôi thực hiện hồi đầu năm nay, tôi đã tiếp xúc với các blogger đã phải đối mặt với những hành động ngược đãi về thể chất và trấn áp về tinh thần. Tôi đã nói chuyện với họ về những gì mà họ đã phải trải qua. Nhưng cá nhân tôi chưa tận mắt chứng kiến một sự cố nào như vậy.
VOA: Thưa, ngoài những blogger nổi danh như Điếu Cày, Tạ Phong Tần, Anh Ba Saigon, là các nhà báo thuộc Câu Lạc bộ Báo chí Tự Do, còn có các trường hợp nào khác đáng cho chúng ta chú ý?
Ông Shawn Crispin: Tôi tin rằng một trường hợp không được biết đến nhiều là chiến dịch đàn áp các phóng viên của Dòng Chúa Cứu thế, một trang tin tức Công giáo trực tuyến đưa tin về các vấn đề tôn giáo và xã hội ở thành phố HCM. Trang tin tức này dựa phần lớn vào các nhà báo công dân nghiệp dư về nội dung của nó. Giới hữu trách đặc biệt đàn áp mạnh tay những nhà báo công dân này. Tôi không nhớ rõ là bao nhiêu người, hình như là 4 người, hiện vẫn đang mòn mỏi trong nhà tù.
VOA: Trong nhiều trường hợp, những người bất đồng, những người biểu tình, các bloggers, thuật lại rằng họ đã bị một nhóm côn đồ đánh đập, tài sản của họ bị phá hoại, công an có mặt, trông thấy nhưng không can thiệp. Có người tố cáo chính công an đã mướn nhóm người này, liệu có chứng cớ gì để hậu thuẫn lời tố cáo đó hay không?
Ông Shawn Crispin: Một số người đề cập tới các sự cố khi có những người mặc thường phục, côn đồ, hành hung các nhà báo, nhưng khi các nhà báo này đi khiếu nại với cảnh sát, thì cảnh sát làm ngơ, không điều tra mà còn nói họ, có lẽ “đáng bị đối xử như thế.” Chúng tôi coi đây là một dấu hiệu là những kẻ mặc thường phục tấn công các nhà báo và blogger có thể có liên hệ với các lực lượng an ninh, bởi vì họ từ chối không điều tra các vụ hành hung đó.
VOA: Một số người đề cập tới những tai nạn không giải thích được trong khi đang đi đường hay lái xe gắn máy, có chứng cớ nào cho thấy có bàn tay của ai đó trong các tai nạn ấy không?
Ông Shawn Crispin: Vâng, chúng tôi có thấy những trường hợp đó trong một số tài liệu thu thập được. Nhưng đây là điều mà chúng tôi chứng kiến xảy ra tại nhiều nơi trên thế giới, không chỉ ở Việt Nam. Đó là một trong những chiến thuật mà một số nhà cầm quyền sử dụng đối với một số nhà báo. Những người này bỗng dưng “gặp tai nạn.” Rất khó có thể nói một cách chắc chắn tai nạn như thế ở Việt Nam là cố ý, tuy nhiên do tai nạn xảy ra hơi thường xuyên đối với một số nhà báo bị nhà nước liệt vào thành phần nguy hiểm, thế cho nên nó đã làm nhiều người nghi ngờ, nhất là các nạn nhân của hành vi này.
-----------------------------------------
Thưa quý vị, vừa rồi là phần đầu cuộc phỏng vấn ông Shawn Crispin, đại diện cấp cao của CPJ ở Đông Nam Á về tình hình tự do báo chí ở Việt Nam. Chúng tôi xin dành phần Hai, đề cập tới và các điều kiện tác nghiệp của các nhà báo trong nước và của các nhà báo nước ngoài làm việc tại Việt Nam cho chương trình lần tới. Shawn Crispin là tác giả của Phúc trình về tình hình Tự do Báo chí ở Việt Nam, và bản thân ông từng là một nhà báo cộng tác với nhiều tạp chí quốc tế có uy tín, kể cả The International Herald Tribune, Asia Times Online, Far Eastern Economic Review, và tờ The Asian Wall Street Journal.
Câu chuyện Việt Nam do Hoài Hương phụ trách đến đây đã kết thúc, mời quý vị đón nghe chương trình này, được phát thanh trên làn sóng của Đài VOA vào lúc 10 giờ tối thứ Bảy mỗi tuần. Quý vị có thể bình luận về đề tài hôm nay, đọc các tin mới nhất, xem phóng sự video, bình luận, và trao đổi với các độc giả khác trên trang web của chúng tôi ở địa chỉ www.voatiengviet.com hoặc các trang web xã hội Facebook, Twitter. Hoài Hương xin hẹn gặp lại quý vị trong chương trình tuần sau.
VOA: Thưa ông, Việt Nam xếp hạng thứ 6 trên danh sách của CPJ, liệt kê 10 nước bỏ tù nhiều nhà báo nhất thế giới. Ông từng sang Việt Nam nghiên cứu để soạn một phúc trình rất đầy đủ về tình hình báo chí tại đó. Vậy xin ông nhận định về tình hình tự do báo chí ở Việt Nam tại thời điểm này, và liệu có cải thiện nào trong năm qua?
Ông Shawn Crispin: Rõ rệt là tình hình tự do báo chí ở Việt Nam đang nhanh chóng tuột dốc. Cuộc nghiên cứu của chúng tôi cho thấy, chính quyền Việt Nam đang tăng cường đàn áp các blogger độc lập, và các nhà báo viết bài đăng trên mạng. Điều đó chứng tỏ là chính quyền Việt Nam đã có một nỗ lực phối hợp để khép lại một thế giới mạng từng hoạt động tương đối cởi mở, cung cấp các quan điểm và tin tức đa dạng bên cạnh giới truyền thông chính thức bị nhà nước chi phối. Sự kiện Việt Nam xếp hạng thứ 6 trên danh sách của CPJ là một dấu hiệu cho thấy là giới thẩm quyền Việt Nam ngày càng ra tay trấn áp mạnh bạo hơn các quyền tự do trên mạng. Cuộc nghiên cứu do chúng tôi thực hiện cho thấy là trong 14 nhà báo hiện đang bị cầm tù ở Việt Nam, có tới 13 người là những nhà báo mạng. Thế cho nên đây là một trong những chiến dịch đàn áp tự do trên mạng tệ hại nhất so với bất cứ nơi nào trên thế giới, chiến dịch này vẫn đang tiếp diễn ở Việt Nam. Quan tâm của chúng tôi là tình hình chỉ có thể trở nên xấu hơn trong bối cảnh chính phủ Việt Nam đang gặp khó khăn kinh tế và khi những rạn nứt đã bắt đầu xuất hiện giữa các phe phái khác nhau trong nội bộ Đảng Cộng sản Việt Nam.
VOA: Nhưng có phải là một nghịch lý hay không khi có cả trăm tờ báo và cơ sở truyền thông khác ở Việt Nam, sinh hoạt báo chí lẽ ra phải nở rộ, nhưng lại có nhiều đề tài đươc coi là cấm kỵ, như các vụ bê bối tham nhũng, đường lối quản trị kinh tế, hoạt động của giới bất đồng chính kiến v..v… Còn đề tài cấm kỵ nào khác, và làm cách nào các nhà báo địa phương có thể tác nghiệp trong các điều kiện đó?
Ông Shawn Crispin: Như cô nói, có hàng trăm sản phẩm in ấn, nhưng tất cả đều có liên hệ, hay do nhà nước cho phối theo cách này hay cách khác. Điều mà chúng tôi nhận thấy trong phúc trình của chúng tôi là rất nhiều nhà báo làm việc cho các tờ báo ấy đã tìm cách tường thuật tin tức một cách độc lập, nhưng những bài viết của họ thường bị các biên tập viên cao cấp – thường là đảng viên trong Đảng Cộng sản, chặn lại, hay kiểm duyệt. Thế cho nên điều đã xảy ra trong mấy năm gần đây là các nhà báo này, vì không thể tường thuật sự thật trong công việc ban ngày của họ, thế cho nên vào ban đêm họ phát tán lên các trang mạng hay các trang blog độc lập một số tin tức mà họ không được phép phổ biến. Đó là yếu tố đã khiến các hoạt động truyền thông mạng của Việt Nam rất là năng động. Nhưng nhà nước Việt Nam đã chú ý tới hiện tượng này, và tăng cường các khả năng theo dõi. Một số nhà báo làm như thế, hoặc bị coi là hậu thuẫn các blogger đã bị bỏ tù, đã bị cảnh cáo, nhiều người từng hoạt động từ năm 2008, 2009, đã phải đóng cửa các trang blog của họ vì sợ đang bị theo dõi.
VOA: Một số nhà báo, cũng như các nhà đấu tranh cho dân chủ, các blogger, và cả một số vị lãnh đạo tôn giáo nói họ đã bị sách nhiễu, và đôi khi, bị đánh đập. Ông có từng chứng kiến những hành động ngược đãi đối với các nhà bất đồng chính kiến với Hà Nội, dưới tay một nhân viên cảnh sát, công an, dù là mặc sắc phục hay thường phục?
Ông Shawn Crispin: Tận mắt tôi chứng kiến thì không, nhưng trong cuộc nghiên cứu mà tôi thực hiện hồi đầu năm nay, tôi đã tiếp xúc với các blogger đã phải đối mặt với những hành động ngược đãi về thể chất và trấn áp về tinh thần. Tôi đã nói chuyện với họ về những gì mà họ đã phải trải qua. Nhưng cá nhân tôi chưa tận mắt chứng kiến một sự cố nào như vậy.
VOA: Thưa, ngoài những blogger nổi danh như Điếu Cày, Tạ Phong Tần, Anh Ba Saigon, là các nhà báo thuộc Câu Lạc bộ Báo chí Tự Do, còn có các trường hợp nào khác đáng cho chúng ta chú ý?
Ông Shawn Crispin: Tôi tin rằng một trường hợp không được biết đến nhiều là chiến dịch đàn áp các phóng viên của Dòng Chúa Cứu thế, một trang tin tức Công giáo trực tuyến đưa tin về các vấn đề tôn giáo và xã hội ở thành phố HCM. Trang tin tức này dựa phần lớn vào các nhà báo công dân nghiệp dư về nội dung của nó. Giới hữu trách đặc biệt đàn áp mạnh tay những nhà báo công dân này. Tôi không nhớ rõ là bao nhiêu người, hình như là 4 người, hiện vẫn đang mòn mỏi trong nhà tù.
VOA: Trong nhiều trường hợp, những người bất đồng, những người biểu tình, các bloggers, thuật lại rằng họ đã bị một nhóm côn đồ đánh đập, tài sản của họ bị phá hoại, công an có mặt, trông thấy nhưng không can thiệp. Có người tố cáo chính công an đã mướn nhóm người này, liệu có chứng cớ gì để hậu thuẫn lời tố cáo đó hay không?
Ông Shawn Crispin: Một số người đề cập tới các sự cố khi có những người mặc thường phục, côn đồ, hành hung các nhà báo, nhưng khi các nhà báo này đi khiếu nại với cảnh sát, thì cảnh sát làm ngơ, không điều tra mà còn nói họ, có lẽ “đáng bị đối xử như thế.” Chúng tôi coi đây là một dấu hiệu là những kẻ mặc thường phục tấn công các nhà báo và blogger có thể có liên hệ với các lực lượng an ninh, bởi vì họ từ chối không điều tra các vụ hành hung đó.
VOA: Một số người đề cập tới những tai nạn không giải thích được trong khi đang đi đường hay lái xe gắn máy, có chứng cớ nào cho thấy có bàn tay của ai đó trong các tai nạn ấy không?
Ông Shawn Crispin: Vâng, chúng tôi có thấy những trường hợp đó trong một số tài liệu thu thập được. Nhưng đây là điều mà chúng tôi chứng kiến xảy ra tại nhiều nơi trên thế giới, không chỉ ở Việt Nam. Đó là một trong những chiến thuật mà một số nhà cầm quyền sử dụng đối với một số nhà báo. Những người này bỗng dưng “gặp tai nạn.” Rất khó có thể nói một cách chắc chắn tai nạn như thế ở Việt Nam là cố ý, tuy nhiên do tai nạn xảy ra hơi thường xuyên đối với một số nhà báo bị nhà nước liệt vào thành phần nguy hiểm, thế cho nên nó đã làm nhiều người nghi ngờ, nhất là các nạn nhân của hành vi này.
-----------------------------------------
Thưa quý vị, vừa rồi là phần đầu cuộc phỏng vấn ông Shawn Crispin, đại diện cấp cao của CPJ ở Đông Nam Á về tình hình tự do báo chí ở Việt Nam. Chúng tôi xin dành phần Hai, đề cập tới và các điều kiện tác nghiệp của các nhà báo trong nước và của các nhà báo nước ngoài làm việc tại Việt Nam cho chương trình lần tới. Shawn Crispin là tác giả của Phúc trình về tình hình Tự do Báo chí ở Việt Nam, và bản thân ông từng là một nhà báo cộng tác với nhiều tạp chí quốc tế có uy tín, kể cả The International Herald Tribune, Asia Times Online, Far Eastern Economic Review, và tờ The Asian Wall Street Journal.
Câu chuyện Việt Nam do Hoài Hương phụ trách đến đây đã kết thúc, mời quý vị đón nghe chương trình này, được phát thanh trên làn sóng của Đài VOA vào lúc 10 giờ tối thứ Bảy mỗi tuần. Quý vị có thể bình luận về đề tài hôm nay, đọc các tin mới nhất, xem phóng sự video, bình luận, và trao đổi với các độc giả khác trên trang web của chúng tôi ở địa chỉ www.voatiengviet.com hoặc các trang web xã hội Facebook, Twitter. Hoài Hương xin hẹn gặp lại quý vị trong chương trình tuần sau.
No comments:
Post a Comment