Nhà văn
Nguyễn Viện
gửi tới BBCVietnamese.com từ TP HCM
Cập nhật: 03:32 GMT - thứ hai, 10 tháng 12, 2012
Một sự tình cờ
thú vị xảy ra đúng vào ngày 9/12 năm 2007 và 2012.
5 năm cho cùng
một sự kiện: biểu tình chống Trung Quốc xâm chiếm Hoàng Sa và Trường Sa của
Việt Nam ở cả 2 đầu thành phố lớn nhất nước Hà Nội và Sài Gòn.
Trong vòng 5
năm, nhiều người đã đi tù, nhiều người đã lưu vong, nhiều người bị hành hạ, đọa
đày… Và nguy cơ mất hẳn hai quần đảo ấy càng ngày càng trở nên rõ ràng.
Năm 2007
Tôi nhớ khoảng
ngày 6/12, sau khi nghe tin Trung Quốc thành lập thành phố Tam Sa bao gồm cả
Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, lúc ấy chúng tôi gồm: họa sĩ Trịnh Cung,
nhạc sĩ Tuấn Khanh, các nhà thơ Trần Tiến Dũng, Thận Nhiên, Lynh Bacardi và tôi
ngồi uống cà phê ở bên hông siêu thị Diamond (phía đường Phạm Ngọc Thạch) cùng
nghĩ: Không thể im lặng, phải làm cái gì đi chứ.
Và chúng tôi
thống nhất quyết định ra một tuyên cáo kêu gọi chống Trung Quốc. Tôi nhận nhiệm
vụ chấp bút.
Sau khi mọi
người xem lại, góp ý sửa đổi, ngày 7/12 văn bản hoàn tất với cái tựa là “Tuyên cáo của người Việt Nam yêu nước”
và được ký tên bởi:
“Văn Nghệ Sĩ
Việt Nam” với đầy đủ tên tuổi của nhóm chúng tôi lúc đó.
Văn bản này được
gửi đến anh Hoàng Ngọc-Tuấn (tienve.org) và anh Phùng Nguyễn (damau.org) để nhờ
dịch sang tiếng Anh và phổ biến trên mạng (gần như đồng thời với cuộc biểu tình
đầu tiên 9/12).
Kết quả đã có
hơn 3.000 chữ ký ủng hộ. Sau ít ngày phổ biến, văn bản này chỉ còn ghi là “Văn
Nghệ Sĩ Việt Nam”, không còn tên những người chủ xướng.
Những cuộc biểu
tình chống Trung Quốc được tiếp tục và được ghi nhận là có sự tham gia đặc biệt
của giới văn nghệ sĩ.
Tôi cần ghi chú
điều này: tất cả các cuộc biểu tình vừa qua xảy ra được đều có một yếu tố mang
tính kích nổ.
Cuộc biểu tình ngày 9/12/2007 đầu tiên ở Sài Gòn là cú liều mạng của hai nhà thơ Phan
Bá Thọ và Vương Văn Quang, hai anh đã lừ lừ từ phía Nhà Văn hóa Thanh Niên bước
sang bên kia đường đến sát Tòa Tổng Lãnh sự Trung Quốc kéo mọi người ùa theo.
Thế là có biểu tình.
Ngày 29/4/2008,
ở Sài Gòn có cuộc rước đuốc Olympic Bắc Kinh. Toàn bộ anh chị em văn nghệ sĩ có
dính dáng đến biểu tình đều bị mời lên phường “chơi” suốt ngày.
Chỉ trừ tôi (có
lẽ an ninh muốn để tôi tường thuật cho BBC hoặc RFA). Nhưng tôi đã từ chối vụ
tường thuật với cả hai đài, mặc dù tôi đã có cơ hội quan sát trực tiếp.
Tôi vốn làm cho
một công ty chuyên về event, cho nên tôi phải công nhận nhà tổ chức cuộc rước
đuốc này là… hoàn hảo. Không một con muỗi nào có thể bay qua lọt để phá hoại.
Và tôi cũng phải
công nhận cuộc bắt giữ các anh em mình ngày hôm đó là… có thể hiểu được (tôi
không nói là đúng). Bởi vì, các cổ động viên người Trung Quốc tràn ngập và họ
cực 'máu'. Nếu những người Việt Nam cũng 'máu' như họ có mặt , thật sự không
thể biết điều gì sẽ xảy ra.
Trong lúc rước
đuốc, có thêm vài người bạn tôi quen bị bắt.
Những tên tuổi
nổi bật xuất hiện từ các cuộc biểu tình chống Trung Quốc năm 2007 ở Sài Gòn:
Nguyễn Văn Hải (Điếu Cày), Tạ Phong Tần, Tuấn Khanh, Song Chi, Lynh Bacardi,
Bùi Chát, Uyên Vũ, Huỳnh Công Thuận, Thiên Sầu, Phan Thanh Hải (Anh Ba Sài
Gòn), Kim Duy… Ở Hà Nội, tôi nhớ nhất bài viết của nhà văn Trang Hạ kể chuyện
chị bị bắt.
Có một hiện
tượng mà tôi cho rằng lịch sử văn học Việt Nam cần ghi nhận. Đó là sự bùng nổ
văn thơ chống Trung Quốc (tất nhiên không do nhà nước chỉ đạo) chủ đề Hoàng Sa
– Trường Sa với những ngôn ngữ chưa từng có trong văn học Việt Nam, đa phần
được phổ biến trên hai trang mạng tienve.org và damau.org.
Phong trào văn
chương này vẫn còn đang tiếp tục đến nay. Nó khác hẳn với loại văn chương yêu
nước chung chung xưa nay vốn thiếu cái trực diện nồng nhiệt, máu me của tính
thời sự.
Năm 2011
Nếu năm 2007 các
cuộc biểu tình thường gắn với văn nghệ sĩ và sinh viên học sinh, thì năm 2011,
lại là sự đóng góp nòng cốt của “nhân sĩ, trí thức” với các vị như Huệ Chi, Nguyễn
Quang A, Nguyên Ngọc, Chu Hảo, Phạm Xuân Nguyên… ở Hà Nội.
Ở Sài Gòn, ngoài
cụ Nguyễn Đình Đầu, giáo sư Tương Lai là sự trỗi dậy ngoạn mục của quí vị trong
phong trào sinh viên tranh đấu ở Miền Nam trước 1975 với các ông Lê Hiếu Đằng,
Huỳnh Tấn Mẫm, Cao Lập, Huỳnh Kim Báu, Lê Công Giàu, Hạ Đình Nguyên…
Ngày 5/6 biểu
tình lớn xảy ra ở Hà Nội và Sài Gòn mở đầu cho một đợt đấu tranh mới. Sài Gòn
nổ được 2 lần chính thức, Hà Nội kéo dài được đến lần thứ 10 liên tiếp mỗi chủ
nhật. Công đầu thuộc về “Nhật Ký yêu nước” đã phát động kêu gọi.
Mỗi cuộc biểu
tình đều có một số người bị bắt và đôi khi bị đánh. Hình ảnh Nguyễn Chí Đức bị
đạp vào mặt tiêu biểu cho cách hành xử của nhà nước đối với công dân biểu thị
lòng yêu nước của mình.
Tôi cũng như
nhiều người khác có dính dáng đến biểu tình đều bị an ninh canh cửa hoặc mời đi
uống cà phê ngày cuối tuần.
Ấn tượng đặc
biệt của tôi từ các cuộc biểu tình là sự hình thành của 2 nhóm No-U Sài Gòn và
Hà Nội. Họ có tinh thần tương trợ, đoàn kết và yêu thương, thể hiện một thái độ
chính trị dứt khoát, mạnh mẽ.
Tôi cũng đặc
biệt ngưỡng mộ các chị Bùi Hằng, Mẹ Nấm, Nguyễn Hoàng Vi, Huỳnh Thục Vy, Phan
Thị Lan Phương, Trịnh Kim Tiến… các anh Nguyễn Chí Đức, Người Buôn Gió…
Năm 2012
Lại cũng “Nhật
ký yêu nước” ra lời kêu gọi biểu tình ngày 9/12 trước các hành động leo thang
lấn chiếm Biển Đông của Trung Quốc như hộ chiếu in hình lưỡi bò, cắt cáp tàu
Bình Minh, kiểm soát tàu bè từ 2013… nhưng chỉ ở Hà Nội.
Sài Gòn lên tiếng. Năm ông Huỳnh Tấn Mẫm, Tương Lai, Hồ
Ngọc Nhuận, Lê Hiếu Đằng và Lê Công Giàu đã ký tên ngày 7/12/2012 (thay mặt cho
42 nhân sĩ trí thức đã từng kiến nghị tổ chức biểu tình chống Trung Quốc vào
tháng 7/2012) trên một Thông báo kêu gọi mít tinh tại Nhà hát Thành phố cũng
vào ngày 9/12.
Sự kiện đặc biệt ở chỗ, đây là lần đầu tiên, biểu tình có
danh xưng người tổ chức chính thức. Một bước tiến bộ lớn trong sinh hoạt chính
trị của người dân.
Báo chí quốc tế và lề dân đều đã có thông tin về hai cuộc
biểu tình này.
Ở đây, tôi muốn
nói đến một số chi tiết khác. Tại sao chỉ có một ông Huỳnh Tấn Mẫm trong số 5
năm ông ký tên tổ chức mít tinh có mặt tại hiện trường?
Ngày 9/12, hầu
như tất cả các ông đều bị khoảng 10 công an canh cửa không cho ra khỏi nhà. Các
ông/bà khác trong số 42 người như Cao Lập, Phạm Đình Trọng, Tuấn Khanh… cũng bị
canh cửa.
Đỗ Trung Quân bị
giữ. Huỳnh Ngọc Chênh uống cà phê với tôi ở khu vực trung tâm bị phát hiện bởi
an ninh theo tôi và canh trước cửa quán. PA 25 gọi sẽ đến chỗ tôi cùng cà phê,
buộc tôi phải về. Anh Chênh sau đó cũng được ưu ái áp tải về nhà. Còn nhiều
người khác tôi chưa biết cụ thể.
Yêu nước quả
thật không đơn giản. Nhưng dù thế nào, sự kiện 9/12 đã đánh dấu một cuộc vận
động mới mang tính nội tại thể hiện sức sống dân tộc, tách rời ý chí áp đặt của
chính quyền.
Bài viết phản
ánh văn phong và quan điểm riêng của tác giả, nhà văn sống tại Sài
Gòn.
No comments:
Post a Comment