Cuộc chiến
Nga-Ukraine (bài 7): Nga hóa – 'Không có Putin này sẽ có Putin khác'
Tiến sĩ Nguyễn Phương Mai
Gửi
cho BBC News Tiếng Việt từ Sydney, Úc
28
tháng 12 2025, 16:18 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c157e8p23wgo
Loạt
bài về cuộc chiến ở Ukraine đã khái quát những thách thức ở hậu phương (bài 1, bài 2, bài 3) và tiền tuyến (bài 4, bài 5) mà đất nước này
đang phải đối mặt.
Bài 6 và bài viết kỳ
này cung cấp cái nhìn của người Ukraine về lịch sử và lý do tại sao họ đứng lên
chống Nga suốt gần 4 năm qua.
'Gián
điệp Nga' trong nhà
Năm
2022, căn hộ của tôi ở Amsterdam có hai mẹ con Ukraine tị nạn ở nhờ. Họ rất ít
nói. Thấy tôi về là chào rồi lánh ngay vào phòng riêng. Có lẽ họ sợ làm phiền
hoặc vẫn chưa hết hoảng loạn.
Một
hôm, tôi nghe thấy tiếng họ trò chuyện với người nhà ở Ukraine. Lúc đó quân Nga
đang rút chạy nên họ nói rất to, giọng rất vui. Bỗng tôi đứng hình khi phát hiện
ra: Họ đang nói tiếng Nga.
Tôi
học tiếng Nga từ bé nên vẫn nhận ra sự khác nhau giữa hai ngôn ngữ. Mang cái
nhìn nông cạn thời điểm ấy, tôi bỗng thấy nghi ngờ: "Mình cưu mang người
Ukraine cơ mà? Chết cha! Hay mình đang chứa gián điệp Nga trong nhà?"
Khi
tới Ukraine, kể cho ai nghe chuyện này họ cũng cười ngất.
Kẻ
cười to nhất là Tùng "bộ đội" – người lính Ukraine gốc Việt ở những kỳ
trước. Cậu bảo: "Em nói tiếng Nga. Từ chỉ huy đến tướng lĩnh toàn nói tiếng
Nga. Có lần bọn Nga mất bộ đàm. Nó đang ở tầng dưới, nghe bộ đội mình nói tiếng
Nga ở tầng trên thì chạy lên, hỏi có phải đơn vị nó đang tìm không? Hai bên sững
lại một lúc mới kịp nổ súng."
Hộ
chiếu Ukraine từng có hai thứ tiếng song song
Sự
hiểu lầm ấy một phần do Putin cáo buộc rằng "người nói tiếng Nga đang
bị diệt chủng". Nó làm người ta liên tưởng đến một cộng đồng thiểu
số dễ bị tổn thương, sống tập trung ở một khu vực nhỏ, kiểu người Hoa ở Việt
Nam. Nhưng không phải.
Ở
miền Tây Lviv, tức là xa Nga nhất và cũng ghét Nga nhất, nhưng hầu như ai cũng
nói (được) tiếng Nga. Một phóng viên Hà Lan bạn tôi từng nhận xét: "Tiếng
Nga thống lĩnh hầu như mọi không gian. Cứ như thể người Nga đã đưa
dân vào đây và đồng hóa toàn xã hội."
Người
Ukraine cho rằng đây chính là điều xảy ra trong quá khứ. Và xảy ra hai lần.
Loạt
bài Nga-Ukraine: Chiến tranh hay hòa bình?
·
Bài 1: Bom đạn – Thần Chết
không có khuôn mặt người
·
Bài 2: Đổ nát – sự hủy hoại
tinh thần của cuộc chiến
·
Bài 3: Kiên cường, sống
chung với bão
·
Bài 4: Tuyển quân – hai cuộc
chiến và hai kẻ thù
·
Bài 5: Tiền tuyến, định
nghĩa lại chiến trường
·
Bài 6: Quê hương – danh tính
địa phương và cộng đồng tự quản
No comments:
Post a Comment