PHẦN KHUẤT CHƯA ĐƯỢC RỜ ĐẾN (Nguyễn Thông / Báo Tiếng Dân)

 

Phần khuất chưa được rờ đến (Kỳ 1)

Nguyễn Thông

04/11/2025

https://baotiengdan.com/2025/11/04/phan-khuat-chua-duoc-ro-den-ky-1/

 

Sau khi chính quyền TP.HCM ban quyết định sử dụng khu đất kim cương tại địa chỉ 1 Lý Thái Tổ, nơi trung tâm của trung tâm thành phố làm công viên, trong đó có xây đài tưởng niệm những nạn nhân dịch Covid-19 (hàng chục nghìn người chết trong 3 năm – Hồi dịch tôi chả có việc gì làm nên tỉ mẩn ghi khá đầy đủ, hiện còn lưu), nhìn chung dư luận nhân dân đồng tình, ủng hộ.

 

Để có quyết định đột phá, chống lãng phí, đầy đạo lý tình người, hợp lòng dân này, phải nói luôn công đầu thuộc ê kíp chóp bu thành phố là Trần Lưu Quang (đảng) – Nguyễn Văn Được (chính quyền). Họ mới nắm quyền nhưng trong vô vàn điều “những việc cần làm ngay” đã nhìn ra những ung nhọt tồn tại suốt bao năm trên cơ thể thành phố này, và lần lượt giải quyết một cách nhanh chóng, dứt khoát. Quyết luôn, không bàn bạc, hội họp, ý kiến ý cò nhiều.

 

https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/11/1-8.jpg

Ảnh: Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang (trái) và Chủ tịch Nguyễn Văn Được. Nguồn: VNE/ Tiếng Dân edit

 

Đường xa mới biết ngựa hay, còn sớm để đánh giá chính xác về ê kíp này, nhưng những gì họ đã làm khiến dân chúng hy vọng, đặt niềm tin, chứ không kiểu ù lì, mũ ni che tai, biểu diễn như các ông bà nhiệm kỳ trước trở về trước, ngay cả nhiệm kỳ ông Nên, chứ không cần nhắc tới đám Lê Thanh Hải, Nguyễn Thiện Nhân, Lê Hoàng Quân, Nguyễn Thành Phong, Phan Văn Mãi… Nếu giỏi, can đảm, họ đã không để cục ung nhọt 1 Lý Thái Tổ, khu đất cảng Sài Gòn, sân Phú Thọ, gân gà Thủ Thiêm tồn tại chình ình công khai lâu thế, “tiếng than (oan) dậy đất án ngờ lòa mây” như thế.

 

Tôi cứ nói toẹt, bản thân tôi chưa tin ông Quang lắm. Nhiều lần về quê Hải Phòng, đứa tôi dò hỏi người thân rằng ông Quang thế nào thế nào. Phần lớn câu trả lời là chưa thấy gì nổi bật, hay là bị cái bóng quá lớn của Lê Văn Thành, hay là chưa có đất vùng vẫy, anh hùng chưa gặp thời, v.v.. Dân cứ phải nhìn tận mắt những kết quả cụ thể mới chịu, chứ chỉ lý luận, dự án, kế hoạch, chương trình thì kẻ tầm thường cũng vẽ được.

 

Tất nhiên “nhân vô thập toàn”, chả ai vẹn tròn cả. Tôi nhớ hồi ông Thành tại vị bí thư Hải Phòng trước khi bị rút lên làm phó thủ tướng (thật đáng tiếc, xui rủi cho dân Phòng), có lần tôi cà phê với cô bạn thân là phóng viên cứng cựa của đài truyền hình Phòng, tôi buột mồm khen ông Thành, nhờ ông ta mà đường sá, cầu cống, đường dân sinh, đường làng ngõ xóm được bê tông hóa, phong quang sạch sẽ, nông thôn nói riêng và Phòng nói chung đẹp hẳn.

 

Nghe tôi ca, cô cười hì hì, lão (tức tôi) không biết đấy thôi, ông Thành là trùm xi măng, ông ấy giải quyết được cả đống xi măng tồn kho, lại được tiếng tốt. Tôi về nhà kể lại, em tôi thì bảo tay Thành được, hơn hẳn đám bị thịt. Chỉ tiếc Thành yểu mệnh, vả lại sau khi chết lại có cái đám ma rình rang quá khiến thiện cảm của dân bị suy giảm.

 

Nơi đâu cũng vậy, dân cần những người nói được, làm được. Dân chịu cảnh lý luận thống soái suốt hơn chục năm, lý luận bánh vẽ, tô màu thực tế, ăn thứ tưởng tượng, kể ra quá chán rồi, ngán hơn cơm nếp nát. May mà nó chấm dứt, có lẽ do ông trời sắp đặt. Tạ ơn trời.

 

(Còn tiếp)

 

                                                      *****

 

 

Phần khuất chưa được rờ đến (Kỳ 2)

Nguyễn Thông

09/11/2025

https://baotiengdan.com/2025/11/09/phan-khuat-chua-duoc-ro-den-ky-2/

 

Tiếp theo kỳ 1 và kỳ 2

 

 

Lại nhắc về khu đất kim cương tại địa chỉ số 1 Lý Thái Tổ (đồng thời cũng là số 2 Hùng Vương) quận 10, TP.HCM. Tôi biên theo địa chỉ cũ cho bà con dễ hình dung, chứ cứ như mấy hôm bão số 13 vào hoành hành những tỉnh ven biển Trung Bộ (Quảng Ngãi, Phú Yên, Bình Định, Bình Thuận) nhưng nhà nước và báo chí lại đưa tin nó diễn ra ở Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng khiến nhiều người ngớ ra. Chả hạn báo Vietnamnet có bài “Làng chài ở Gia Lai tan hoang sau bão số 13”.

 

Vẫn biết cái gì cũng có thể quen nhưng nhẽ ra buổi giao thời phải ghi rõ theo địa chỉ cũ để người ở nơi xa dễ theo dõi tình hình quê mình, các nhóm từ thiện cũng dễ xác định mà tới giúp đỡ…

 

Khu đất Lý Thái Tổ lúc ban đầu diện tích bao nhiêu tôi không rõ lắm, nhưng chắc rất rộng. Sau bao nhiêu năm thương hải tang điền/ bãi bể nương dâu, thời thế đảo lộn, bị đổi thay, bị xà xẻo, chiếm đoạt, giờ nó còn hơn 4,3 hecta, tức 43.000 mét vuông. Cứ tưởng tượng cái sân bóng đá chuẩn rộng khoảng 7.200 mét vuông sẽ hình dung ra nó bằng 6 sân Thống Nhất (phần để chơi bóng). Rộng lắm.

 

Khu đất này, cũng như những khu đất công khác, chẳng hạn khu trường đua Phú Thọ (quận 11), khuôn viên trường kỹ thuật Phú Thọ (nay là trường ĐH Bách khoa, quận 10), sân bay Tân Sơn Nhất (quận Tân Bình) đều cùng chung số phận, cứ mỗi ngày teo tóp dần. Thày Vy bạn tôi gọi là những miếng da lừa theo cách nói của văn hào Balzac.

 

Tôi nói thật, ba nơi ấy, nếu không bị cắt xén, chiếm đoạt một cách công khai và mờ ám, thì bây giờ sẽ có khu liên hợp thể thao quốc gia Phú Thọ cực kỳ hoành tráng (hơn 44 hecta, tức 444.000 mét vuông); trường đại học quốc gia (15 hecta, tức 155.000 mét vuông); sân bay Tân Sơn Nhất (vốn rộng 1.530 hecta, giờ chỉ còn hơn một nửa, tức 850 hecta) đâu phải mò ra Long Thành làm gì cho diệu vợi, tốn kém, bất tiện.

 

Nhưng sự đã rồi. Ở Sài Gòn (tức TP.HCM), đất là vàng, là kim cương, đô la, là tất cả, thậm chí còn quý hơn cả độc lập tự do. Mất đất, vậy nhưng không có ai chịu trách nhiệm, không kẻ nào bị xử lý.

 

Khu đất số 1 Lý Thái Tổ (quận 10) với nhiều căn biệt thự vốn của chú Hỏa. Nhắc tới chú Hỏa thì kinh rồi, đại gia số 1 Sài Gòn, Nam Bộ, thậm chí cả nước. Giả dụ giờ chú Hòa còn sống, tài sản nhan nhản khắp nơi vẫn là của ông, thì những ông kễnh tỉ phú thời nay cứ phải xách dép cho chú Hỏa.

 

Sau tháng 4.1975, đất kim cương và biệt thự tại 1 Lý Thái Tổ đương nhiên thuộc về chính quyền mới, thì cũng như dinh tổng thống hoặc dinh thủ tướng, dinh đô trưởng vậy. Nó nằm trên đất TP.HCM nhưng như thứ tô giới, đặc khu, do trung ương quản lý, ngay cả nhà chức trách địa phương cũng không được vào, được bén mảng. Tên mới của nó là Nhà khách chính phủ, giao cho Bộ Ngoại giao trực tiếp quản lý.

 

Thời ban đầu, chỗ này nghiêm cẩn lắm, được chăm chút, bảo vệ. Hồi những năm cuối thập niên 70, đầu thập niên 80, tôi thường đi ngang đây. Ngó vào mà tấm tắc. Cây cối xanh tươi ngút ngàn. Tường bao quanh chắc chắn, sạch sẽ. Cổng lúc nào cũng có chú cảnh vệ gác. Biệt thự thấp thoáng trong rừng cây, đẹp tuyệt vời.

 

Nơi này được nhà nước sử dụng lưu trú cho những đoàn khách quốc tế cấp nhà nước, những nguyên thủ quốc gia, sau khi họ đã làm việc chán chê ở Hà Nội rồi, hầu như ai cũng muốn vào Sài Gòn để tận mắt thấy, xem cái hòn ngọc Viễn Đông nghe đồn lâu nay nó thế nào.

 

thầy Nguyễn Thế Hùng… tối rảnh, không phải chấm bài nên bày cuộc domino, vừa chơi vừa tán chuyện cho đỡ… đói. Nghe tôi kể sáng nay có đoàn khách rầm rộ lắm, đăng nhập nhà khách chính phủ, anh Cấp – một tay thông thạo sự đời, cười bảo, tao đảm bảo với chúng mày, trong mấy cái biệt thự ấy đầy máy nghe trộm.

 

(Còn tiếp)

 

                                                        *****

 

 

Phần khuất chưa được rờ đến (Kỳ 3)

Nguyễn Thông

22/11/2025

https://baotiengdan.com/2025/11/22/phan-khuat-chua-duoc-ro-den-ky-3/

 

Tiếp theo kỳ 1 và kỳ 2

 

Lại nhắc tiếp về khu đất kim cương tam giác ba mặt tiền Lý Thái Tổ – Hùng Vương – Trần Bình Trọng (quận 10, Sài Gòn) mỗi cạnh vài trăm mét mà người ta quen gọi là khu đất 1 Lý Thái Tổ, khu nhà khách chính phủ, khu biệt thự Chú Hỏa (Hui Bon Hoa).

 

Hồi tôi mới vào nhận việc ở Sài Gòn (năm 1977), đi ngang đây, thấy đẹp lắm. Xanh như rừng, cổ thụ xòe bóng mát, những căn biệt thự thấp thoáng ẩn hiện trong cây. Có cảm giác về một thế giới khác lạ, bí ẩn, sang trọng, người thường không bao giờ được bước chân vào.

Mà thế thật. Gần bốn héc ta rưỡi ấy, khi nó còn thuộc gia tộc chú Hỏa thì không nói làm gì bởi tất tật đều thượng đẳng, kén người, nhưng ngay cả khi bị chính quyền Sài Gòn quản lý, vẫn là nơi “nội bất xuất, ngoại bất nhập”.

 

Hồi năm 1980 tôi đã tìm hiểu, được biết sau khi hiệp định Paris 1973 được ký kết, một ủy ban quốc tế giám sát việc thực thi hiệp định đã tới Sài Gòn, được sắp xếp trú ngụ ở khu đất này. Những 7 căn biệt thự độc lập, tha hồ mà ở. Trước đó nữa gần 20 năm, cụ thể năm 1954, nó đã từng chứa ủy ban quốc tế giám sát thực thi hiệp định Geneve. Đến khổ, hết cuộc chiến này đến cuộc tranh khác, chẳng khác chi “ngẫm từ dấy việc binh đao/ đống xương Vô Định đã cao bằng đầu”.

 

Giữa năm 1975, cuộc binh đao tương tàn chấm dứt, chính quyền miền Bắc quản cả miền Nam, dĩ nhiên có khu nhà chú Hỏa. Có lẽ do nó đẹp, sang trọng, cao cấp, sinh thái tuyệt vời, lại từng có lý lịch chứa những thành phần cao quý, thượng đẳng nên “bên thắng cuộc” sử dụng ngay vào việc thích hợp. Nó mang tên mới “Nhà khách chính phủ”.

 

Trung ương ở Hà Nội giao nó cho Bộ Ngoại giao quản lý, sử dụng; tất nhiên dùng cho những việc của trung ương chứ không phải của riêng Bộ Ngoại giao. Giả dụ mà bứng được nó ra Hà Nội còn nguyên vẹn thì trung ương cũng chả ngần ngại. Nói thế để thấy trách nhiệm của trung ương đối với khu đất này, chứ không chỉ Bộ Ngoại giao và chính quyền TP.HCM.

 

Những năm từ nửa cuối thập niên 70 tới nửa đầu thập niên 90, khu 1 Lý Thái Tổ rộn rịp lắm. Cứ vài ba ngày lại có đoàn khách quốc tế tới, xe mô tô dẫn đường của công an chạy rầm rập, đèn chớp nhay nháy, rú còi inh ỏi. Hình như thời ấy, có tới 99% đoàn khách quốc tế đến Việt Nam, sau khi xong việc ở Hà Nội, viếng lăng bác, là vọt vào Sài Gòn. Có thể họ nghe đâu đó câu thơ vỉa hè “Bác Hồ nói với bác Tôn/ Việt Nam chỉ có Sài Gòn là vui”.

 

Tất nhiên khách của nhà nước thì tạm trú KT3 sẽ là nhà khách chính phủ 1 Lý Thái Tổ, có công an, mật vụ canh gác cẩn mật. Tôi nghe kể, họ không khoái lắm, giá như được ở mấy cái ô teo Bến Thành, Majestic, Continental, bét nhất cũng Đông Du, sẽ “vui” hơn, nhiều mới lạ hơn, thích hơn. Điều này tôi được nghe từ chính bác trùm về du lịch Đào Hữu Loãn.

 

Có lần tôi hỏi một bác khác, thế các quan bự thủ đô vào trong này thì ở đâu ạ. Ổng xua tay, bí mật, họ ở đâu có trời biết ma ăn cỗ. Cứ dịp sát Tết, các quan to vào công tác đông lắm, như trẩy hội, vừa trốn rét, vừa trốn việc, vừa trốn vợ… Nói xong cười hì hì.

 

Thời thế đổi thay. Tới đầu thập niên 2010, nhà khách chính phủ dần bị bỏ hoang. Trước đó vài năm nó đã bớt sức hấp dẫn rồi. Thậm chí năm 2011, nó còn bị đề nghị bán đấu giá nhưng sau đó không thành. Báo quốc doanh đăng chứ không phải tôi bịa. Những năm sau, dần dà cửa đóng then cài, cảnh vệ cũng bị rút, chẳng canh gác nữa. Cỏ mọc um tùm, cửa nẻo xiêu vẹo, hoen rỉ, mục nát. Những ngôi biệt thự mới hôm nào đẹp thế, giờ trơ gan cùng tuế nguyệt, kính bể vỡ, cây dại mọc cả lên mái. Có thời gian khá dài, nhà quản lý còn phân lô cho thuê làm nơi tổ chức đám cưới, gửi xe giữ xe, chứa hàng hóa…

 

Suốt bao nhiêu năm, gần hai chục năm, đất kim cương không khác gì đất hoang, nhà hoang, bãi tha ma, vô chủ. Người ta đã biến kim cương thành đá mục, thành bùn, thành rác. Ai cũng thấy. Dân thấy nhưng không làm gì được bởi không có trách nhiệm, mà nếu nói cũng chẳng ai nghe. Các quan, từ cao nhất tới thấp nhất, trung ương xuống địa phương, chính phủ xuống Bộ Ngoại giao, TP.HCM có thấy không? Thấy tất. Có mù đâu mà không thấy. Nhưng họ cứ để yên gần 44.000 mét vuông đất cho cỏ dại dãi dầu, chó hoang vào ỉa.

 

Mọi người cứ thử tính xem. Đất đai ở Sài Gòn, nhất là đất quận trung tâm, đặc biệt là đất kim cương như khu 1 Lý Thái Tổ, giá cao tới trời. Tất nhiên ta không so với giá ở đường Đồng Khởi hay Lê Lợi những 1,2 tỉ đồng/ mét vuông. Cứ bỏ rẻ chỗ này cho 300 triệu/m2 đi, nhân với 43.000 để được bao nhiêu tiền. Số tiền ấy bị vô hiệu, bị cái thằng có tên “lãng phí” chiếm đoạt trong gần 20 năm. Một sự lãng phí kinh khủng khiếp.

 

Các ông các bà cứ suốt ngày ra rả kêu gào chống tham nhũng, chống tiêu cực. Xin thưa, cái cần chống nhất là lãng phí. Chính các vị, ở trung ương, chính phủ, bộ ngoại giao, chính quyền địa phương có thể không tham nhũng, không tiêu cực, nhưng đều lãng phí, đều vô trách nhiệm về tài sản của đất nước. Tôi nói “vô trách nhiệm” bởi tôi cho rằng các vị đều thấy cả nhưng cứ giả mù, nhắm mắt làm ngơ, không chịu giải quyết, xử lý sự lãng phí. Tòa nhà trụ sở mới của Bộ Ngoại giao ở thủ đô là bằng chứng cụ thể.

 

Xử lý vụ đất 1 Lý Thái Tổ lãng phí khủng khiếp này cần lôi tất cả những người liên quan, có trách nhiệm ra mà kỷ luật, phạt tiền, nếu cần thì khởi tố, truy tố, xét xử, kể cả thủ tướng, bộ trưởng ngoại giao, chủ tịch TP.HCM trong nhiệm kỳ nó (đất kim cương) bị bỏ hoang, lãng phí. Nếu chỉ xuê xoa, cười hề hề rút kinh nghiệm thì dĩ nhiên chẳng ai làm chi được các ông các bà. Dân đen như chúng tôi góp ý cho các ông bà chả khác nước đổ đầu vịt, chúng tôi biết lắm chứ.

 

Vừa may, báo quốc doanh có đăng lời ông bí thư Trần Lưu Quang về tình trạng này. Ổng khẳng định “Lãng phí còn nghiêm trọng hơn cả tham nhũng, cần phải xử lý dứt điểm” (ngày 11.11.25).

 

Chỉ có điều, ông Quang và bộ sậu chưa kịp “xử lý dứt điểm” sự lãng phí ghê gớm này thì ngay lập tức ba tòa biệt thự quý giá trong số 7 căn nói trên bị phá nháy mắt. Nhẽ ra phải bảo tồn thì họ chọn cách phá, với lý do chúng đã cũ, hư hỏng.

 

Làm cho hư hỏng, rồi sau đó phá, ở xứ này đâu chỉ biệt thự chú Hỏa chịu số phận, tình trạng ấy. Cái đó thuộc về bản chất.