Luật sư Hà Nguyễn
Chân Lý 13-02-2016
Ngày 04/1/2016, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang
căn cứ Luật Công an nhân dân ra Thông tư số 01/2016/TT-BCA về “Quy định nhiệm vụ,
quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ của cảnh
sát giao thông”. Khoản 6 Điều 5 Thông tư này cho phép “sĩ quan, hạ sĩ quan cảnh
sát giao thông thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ và
công an các đơn vị, địa phương có liên quan” “được trưng dụng các loại phương
tiện giao thông; phương tiện thông tin liên lạc; các phương tiện, thiết bị kỹ
thuật khác của cơ quan, tổ chức, cá nhân và người điều khiển, sử dụng các
phương tiện, thiết bị đó theo quy định của pháp luật”. Thông tư này có hiệu lực
vào ngày 15/2 tới.
Thế nhưng theo quan điểm của người viết bài này,
Thông tư này của Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang là trái Hiến pháp và pháp luật
như chứng minh sau đây.
Bộ trưởng Bộ Công
an Trần Đại Quang. Nguồn (Hình): Báo Kinh tế nông thôn
Điều 32 Hiến Pháp 2013 quy định:
1- Mọi người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của
cải để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, phần vốn góp trong
doanh nghiệp hoặc trong các tổ chức kinh tế khác.
2- Quyền sở hữu tư nhân và quyền thừa kế được pháp
luật bảo hộ.
3- Trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an
ninh hoặc vì lợi ích quốc gia, tình trạng khẩn cấp, phòng chống thiên tai, Nhà
nước trưng mua hoặc trưng dụng có bồi thường tài sản của tổ chức, cá nhân theo
giá thị trường.
Cụ thể hóa Khoản 3 Điều 32 của Hiến Pháp, Luật trưng
mua, trưng dụng tài sản tại Điều 5 quy định việc trưng mua, trưng dụng tài sản
chỉ được thực hiện khi Nhà nước có nhu cầu sử dụng tài sản mà các biện pháp huy
động khác không thực hiện được và cũng chỉ được thực hiện trong 4 trường hợp
sau đây:
1- Khi đất nước trong tình trạng chiến tranh hoặc
trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng theo quy định của pháp luật về quốc
phòng và pháp luật về tình trạng khẩn cấp;
2- Khi an ninh quốc gia có nguy cơ bị đe doạ theo
quy định của pháp luật về an ninh quốc gia;
3- Khi mục tiêu quan trọng về an ninh quốc gia có khả
năng bị xâm phạm hoặc cần được tăng cường bảo vệ theo quy định của pháp luật về
quốc phòng và pháp luật về an ninh quốc gia;
4- Khi phải đối phó với nguy cơ hoặc để khắc phục thảm
hoạ do thiên tai, dịch bệnh gây ra trên diện rộng hoặc nếu không ngăn chặn kịp
thời sẽ gây hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng, sức khoẻ và tài sản của nhân
dân, tài sản của Nhà nước.
Như vậy, Hiến pháp cũng như Luật trưng mua, trưng dụng
tài sản cho phép trưng mua, trưng dụng tài sản chỉ trong trường hợp khẩn cấp và
mang tầm quốc gia nhằm ngăn chặn việc tùy tiện xâm phạm quyền sở hữu cá nhân được
Hiến pháp bảo hộ. Cũng chính nhằm mục tiêu này mà Luật trưng mua, trưng dụng
tài sản tại Điều 24 quy định rõ chỉ một số Bộ trưởng và các chủ tịch ủy ban nhân
dân cấp tỉnh mới có thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản, cụ thể là “Bộ trưởng
Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Giao
thông vận tải, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ Y
tế, Bộ trưởng Bộ Công Thương, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh” (Khoản 1) cũng
như quy định rõ “người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều này không được
phân cấp thẩm quyền quyết định trưng dụng tài sản” (Khoản 2).
Liên quan đến việc trưng dụng tài sản, Luật Công an
nhân dân tại Khoản 15 Điều 15 quy định công an có quyền “Huy động, trưng dụng
theo quy định của pháp luật phương tiện thông tin, phương tiện giao thông,
phương tiện khác và người đang sử dụng, điều khiển phương tiện đó trong trường
hợp cấp bách để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội hoặc để ngăn
chặn hậu quả thiệt hại cho xã hội đang xảy ra hoặc có nguy cơ xảy ra”.
Vậy theo Luật Công an nhân dân, công an có quyền
trưng dụng phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác và
người đang sử dụng, điều khiển phương tiện đó nhưng phải “theo quy định của
pháp luật”, tức phải tuân thủ Hiến pháp và Luật trưng mua, trưng dụng tài sản
là Luật chuyên ngành duy nhất cho đến nay điều chỉnh “trưng dụng tài sản”,
nghĩa là không một công an nào, ngoài Bộ trưởng Công an, có quyền trưng dụng
phương tiện thông tin, phương tiện giao thông, phương tiện khác và người đang sử
dụng, điều khiển phương tiện đó. Nói cách khác, cảnh sát giao thông hay công an
nào khác không có quyền trưng dụng tài sản của công dân mà chỉ là người thực hiện
quyết định trưng dụng tài sản của Bộ trưởng Bộ Công an mà thôi.
Rõ ràng là Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang đã vi
phạm nghiêm trọng Hiến pháp và Luật trưng mua, trưng dụng tài sản, xâm phạm
nghiêm trọng quyền sở hữu tài sản của tổ chức, cá nhân khi ban hành Thông tư số
01/2016/TT-BCA cho phép cảnh sát giao thông đường bộ và công an các đơn vị, địa
phương có liên quan trưng dụng tài sản của tổ chức và cá nhân. Nói cách khác, Bộ
trưởng Công an Trần Đại Quang đã phạm điều cấm của pháp luật vì Khoản 1 Điều 14
Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật nghiêm cấm “ban hành văn bản quy phạm
pháp luật trái với Hiến pháp, trái với văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan
nhà nước cấp trên”.
Sự việc ngày càng trở nên nghiêm trọng khi Bộ trưởng
Bộ Công an Trần Đại Quang, thay vì hủy bỏ ngay Thông tư số 01/2016/TT-BCA vì
trái pháp luật như trên đã chứng minh theo Khoản 1 Điều 166 Luật ban hành văn bản
quy phạm pháp luật (Khi phát hiện văn bản quy phạm pháp luật do mình ban hành
trái pháp luật thì Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ có trách nhiệm tự
mình bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản), tiếp tục thách thức pháp luật bằng
cách chỉ đạo Thiếu tướng Nguyễn Hữu Dánh – Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao
thông ký Công văn số 525/C67-P9 ngày 4/2 gửi Giám đốc Công an
các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo đó “lực lượng cảnh sát chỉ được
phép trưng dụng (tài sản của tổ chức cá nhân) khi có sự đồng ý của Bộ trưởng Bộ
Công an.”
Điều hiển nhiên là chỉ người, cơ quan ban hành văn bản
quy phạm pháp luật thì mới có thẩm quyền giải thích văn bản đó. Nghĩa là, người
giải thích Thông tư 01/2016/TT-BCA chỉ có thể là Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại
Quang chứ không phải ai khác. Ngoài ra, cứ cho là Công văn này do Bộ trưởng Bộ
Công an Trần Đại Quang ban hành thì nội dung “lực lượng cảnh sát chỉ được phép
trưng dụng khi có sự đồng ý của Bộ trưởng Bộ Công an” vẫn hoàn toàn trái pháp
luật vì như trên đã phân tích, trong bất kỳ trường hợp nào cảnh sát giao thông
hay công an nào khác cũng không có quyền trưng dụng tài sản của công dân mà chỉ
là người thực hiện quyết định trưng dụng tài sản của Bộ trưởng Bộ Công an. Nói
cách khác, Công văn số 525/C67-P9 đã xuyên tạc Luật trưng mua, trưng dụng
tài sản khi biến Bộ trưởng Bộ công an là người duy nhất trong lực lượng công an
có quyền ra quyết định trưng dụng tài sản theo Điều 24 Luật trưng mua, trưng dụng
tài sản thành người chuẩn y quyết định trưng dụng tài sản của công an dưới quyền.
Với một Bộ trưởng Công an vi Hiến, tước đoạt quyền sở
hữu tài sản của công dân như ông Trần Đại Quang thì Nhà nước pháp quyền ở Việt
Nam sẽ mãi chỉ là trên giấy.
No comments:
Post a Comment