THẾ GIỚI HÔM NAY: 22/03/2024 (The Economist)

 

THẾ GIỚI HÔM NAY: 22/03/2024

The Economist 

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

22/03/2024

https://nghiencuuquocte.org/2024/03/22/the-gioi-hom-nay-22-03-2024/

 

Chính quyền Biden đã đệ đơn kiện chống độc quyền đầu tiên đối với Apple. Chính phủ Mỹ cáo buộc công ty sử dụng vị trí thống trị của mình trên thị trường điện thoại thông minh để cản trở sự phát triển của các ứng dụng, dịch vụ nhắn tin và hệ thống thanh toán của bên thứ ba. Apple nói vụ kiện “sai về thực tế và luật pháp.” Cổ phiếu của hãng giảm sau thông báo.

 

Cơ quan chống tội phạm tài chính của Ấn Độ đã bắt giữ Arvind Kejriwal, một thủ lĩnh phe đối lập và thủ hiến Delhi, vì cáo buộc tham nhũng. Tổng cục Thực thi, dưới sự kiểm soát của đảng BJP cầm quyền, có nhiệm vụ tiến hành các cuộc điều tra rửa tiền. Hồi tháng 1, họ đã bắt giữ một nhân vật đối lập khác, làm dấy lên lo ngại cơ quan này đang nhắm vào những người chỉ trích Narendra Modi, thủ tướng Ấn Độ, trước cuộc bầu cử vào tháng 4.

 

Giao tranh tại bệnh viện al-Shifa ở thành phố Gaza ngày càng gia tăng khi cuộc đột kích của Israel kéo sang ngày thứ ba. Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết 140 chiến binh Hamas đã thiệt mạng trong hoặc xung quanh khu phức hợp, cho thấy sự xuất hiện trở lại của các tay súng ở phía bắc Dải Gaza. Trong khi đó, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã gặp Abdel-Fattah al-Sisi, tổng thống Ai Cập, để thảo luận về các đề xuất ngừng bắn.

 

Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ đã cắt giảm lãi suất chính 1/4 điểm phần trăm xuống 1,50%, đẩy đồng franc xuống mức thấp nhất trong 8 tháng so với đồng euro. Đây là ngân hàng trung ương lớn đầu tiên cắt giảm lãi suất sau giai đoạn thắt chặt tiền tệ kéo dài. Quyết định này được đưa ra sau một thời kỳ lạm phát thấp ở Thụy Sĩ, luôn nằm trong khoảng mục tiêu 0-2% của ngân hàng suốt 9 tháng qua.

 

Theo chính quyền Taliban, một vụ đánh bom liều chết đã giết chết ít nhất ba người ở Afghanistan, mặc dù các phương tiện truyền thông độc lập đưa tin rằng số người chết là hơn 20. Cuộc tấn công nhắm vào một ngân hàng ở Kandahar, trụ sở quyền lực chính của Taliban. Afghanistan liên tiếp xảy ra các vụ đánh bom liều chết trong những năm gần đây, chủ yếu do ISKP, một nhánh của Nhà nước Hồi giáo, thực hiện.

 

Ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng lãi suất chính thêm 5 điểm phần trăm, lên 50%, trong nỗ lực ổn định đồng lira. Giá cả tăng ở Thổ Nhĩ Kỳ vượt quá dự đoán cho cả tháng 1 và tháng 2, cùng với việc giá tiêu dùng tăng bất ngờ khiến lạm phát có nguy cơ vượt quá 70%. Quyết định của ngân hàng đã gây ngạc nhiên cho các nhà kinh tế, những người dự đoán rằng ngân hàng sẽ giữ nguyên lãi suất.

 

Các bác sĩ phẫu thuật ở New York đã ghép thận lợn vào cơ thể của Richard Slayman, một người đàn ông 62 tuổi đang mắc bệnh thận giai đoạn cuối. Quả thận này đã được chỉnh sửa gen bởi eGenesis, một công ty công nghệ sinh học, để tăng tính an toàn cho việc cấy ghép. Dựa trên những thành công trước đó trong cấy ghép từ lợn sang người, đây là lần đầu tiên một cơ quan nội tạng đã chỉnh sửa gen được dùng trong quy trình cấy ghép.

 

Con số trong ngày: 2,4%, là tỷ lệ người trưởng thành ở Hà Lan cho biết họ đã sử dụng cocaine trong năm cho đến trước khi được khảo sát, theo một nghiên cứu năm 2022.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Liệu Trump có tìm được nửa tỷ đô đóng phạt từ giờ cho đến thứ Hai?

Sau khi bị cấm khỏi Twitter (nay là X) và Facebook sau cuộc bạo loạn Đồi Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021, Donald Trump đã bắt đầu nền tảng truyền thông xã hội của riêng mình. Truth Social từng là ngôi nhà cho những tiếng nói “bị kiểm duyệt,” mặc dù nó chưa bao giờ vượt ra khỏi đám đông MAGA (Make America Great Again) của ông. Nó cũng đốt nhiều tiền. Dù vậy giờ nó đã sẵn sàng lên sàn. Vào thứ Sáu, các nhà đầu tư của một công ty mua lại có mục đích đặc biệt sẽ bỏ phiếu về việc có nên sáp nhập với công ty mẹ của Truth Social hay không. Thực thể kết hợp sẽ có vốn hóa thị trường khoảng 6,3 tỷ USD.

 

Tin tuyệt vời cho ông Trump, người có số cổ phần lên tới 4,1 tỷ USD. Tuy vậy, khoản tiền trên giấy sẽ không giúp ích gì cho tình trạng khó khăn hiện tại của ông, vì ông không thể bán cổ phần của mình trong sáu tháng. Đến ngày 25 tháng 3, ông phải nộp đủ một khoản tiền thế chân trị giá nửa tỷ đô la để đáp ứng phán quyết trong phiên tòa xét xử gian lận dân sự vừa qua. Sẽ không có công ty trái phiếu nào đứng ra hỗ trợ vì ông không có đủ tiền mặt làm tài sản thế chấp. Do đó, ông đang cầu xin tòa phúc thẩm giảm bớt tiền thế chân.

 

 

Đàm phán an ninh Anh-Australia

David Cameron và Grant Shapps, bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng Anh, sẽ gặp những người đồng cấp Australia, Penny Wong và Richard Marles, tại Adelaide vào thứ Sáu để thảo luận về các vấn đề an ninh. Hôm thứ Năm, hai nước đã ký một thỏa thuận hợp tác quốc phòng giúp lực lượng của họ hoạt động dễ dàng hơn ở nước còn lại.

 

Các bộ trưởng dự kiến sẽ thông báo về tiến triển của AUKUS, một thỏa thuận an ninh ba bên với Mỹ. Theo hiệp ước, Anh và Australia đặt mục tiêu sản xuất tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Australia. Trước khi sẵn sàng, các tàu ngầm của Anh và Mỹ sẽ được triển khai tới một căn cứ ở Tây Úc.

 

Anh chia sẻ những lo ngại của Australia về các nỗ lực xây dựng quân đội của Trung Quốc và trong chính sách “nghiêng về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương” đã cố gắng thúc đẩy thương mại với khu vực. Tuy vậy, vai trò của Anh trong AUKUS hầu như không được đề cập đến. Australia chủ yếu trông cậy vào Mỹ để đảm bảo an ninh. Nhưng với khả năng Trump trở thành tổng thống, người Úc ngày càng lo ngại về độ tin cậy của đối tác AUKUS chính của họ.

 

 

Quốc hội Đức sẽ bỏ phiếu về việc hợp pháp hoá cần sa

Bundesrat, Thượng viện của quốc hội Đức, sẽ bỏ phiếu vào thứ Sáu về một đạo luật được chờ đợi từ lâu để hợp pháp hóa cần sa. Các thành viên của viện này đại diện cho 16 bang của đất nước, và một số bang phản đối hợp pháp hoá. Họ không thể sửa đổi hoặc chặn dự luật, vì Hạ viện quyền lực hơn đã thông qua nó và nó sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 4. Nhưng Thượng viện có thể chuyển vấn đề này sang một ủy ban “hòa giải,” qua đó khiến nó bị trì hoãn lâu dài.

 

Đáp lại hàng triệu người sử dụng cần sa, liên minh cầm quyền ba đảng hứa sẽ hợp pháp hóa loại chất kích thích này khi lên nắm quyền vào năm 2021. Dự luật của họ sẽ cho phép người lớn mang tới 25g cần sa, trồng ba cây tại nhà, và tham gia các câu lạc bộ đã đăng ký để trồng nhiều hơn vì mục đích sử dụng cá nhân. Tuy nhiên, các nhà tâm lý học cảnh báo các chủng cần sa mới mạnh hơn có thể gây tổn hại đến sức khỏe tâm thần. Các thẩm phán cũng lập luận rằng hàng ngàn người bị kết án theo luật cũ sẽ yêu cầu được ân xá. Để giải quyết những lo ngại đó, chính phủ hứa sẽ tăng cường tư vấn về chất kích thích và giúp đỡ các thẩm phán để giải quyết các trường hợp mới.