BẦU CỬ NGA : 'MÀN KỊCH' DỌN ĐƯỜNG CHO NHIỆM KỲ THỨ NĂM CỦA PUTIN (Steve Rosenberg / BBC Tiếng Nga)

 

Bầu cử Nga: 'Màn kịch' dọn đường cho nhiệm kỳ thứ 5 của Putin

Steve Rosenberg

BBC Tiếng Nga

15 tháng 3 năm 2024

https://www.bbc.com/vietnamese/articles/crg0v2jdnq4o

 

.

Hình : https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/8db3/live/d612ed20-e236-11ee-8bf3-195418ba9285.jpg

Ông Putin dự kiến sẽ ở lại Điện Kremlin thêm ít nhất một nhiệm kỳ nữa

 

Khi đi dạo quanh Borovsk, thị trấn cách Moscow 100km, có hai điều khiến tôi ấn tượng.

 

Đầu tiên là gần như không có dấu hiệu nào cho thấy cuộc bầu cử tổng thống sắp diễn ra vào cuối tuần này.

 

Tôi chỉ đếm được lác đác vài biểu ngữ hoặc bảng hiệu về bầu cử, còn lại hoàn toàn không thấy phát tờ rơi chính trị.

 

Thật ra cũng không ngạc nhiên. Không khí chuẩn bị bầu cử ảm đạm là hình ảnh phản chiếu sự tẻ nhạt trong cuộc đua vào Điện Kremlin vốn đã được an bài, một sự "làm màu" chỉ để hợp thức hóa cho nhiệm kỳ thứ năm của Vladimir Putin.

 

Điều thứ hai khiến tôi không khỏi ấn tượng với Borovsk là nghệ thuật đường phố xuất hiện ở khắp mọi nơi.

 

Phần lớn trong số đó do nghệ sĩ đường phố Vladimir Ovchinnikov tạo nên. Trên khắp thị trấn, các bức bích họa của ông thu hút ánh nhìn người đi đường từ mọi phía.

 

Hầu hết các bức tranh ông vẽ đều vô hại. Chẳng hạn như hình quả địa cầu khổng lồ tái hiện lịch sử của thị trấn, hay tranh vẽ một cầu thủ bóng đá nổi tiếng.

 

 

https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/2578/live/e0bd2940-e248-11ee-860f-4b0b053e4cd0.jpg

Tranh của Vladimir Ovchinnikov góp phần tô điểm cho thị trấn Borovsk. Nhưng ông không chỉ muốn dùng nghệ thuật để khắc họa hiện tại, mà còn để soi về quá khứ.

 

Nhưng khi ông Vladimir vẽ về nước Nga của hiện tại, những bức tranh đang ngày một trở nên u ám.

 

“Tôi gọi bức này là Trên đỉnh tham vọng,” người nghệ sĩ 86 tuổi nói trong khi chỉ tôi xem một bức tranh vẽ cảnh người đàn ông mặc võ phục đang đi thăng bằng trên dây, bên dưới là ngọn núi sọ người.

 

"Đây là thứ mà tham vọng của một người đang ở tột đỉnh quyền lực có thể gây ra."

 

Một bức khác còn giật gân hơn là hình vẽ hai cỗ máy xay thịt đang nghiền thịt người. Trong đó một cỗ được dán nhãn 1937 (năm diễn ra cuộc Đại Thanh trừng của Stalin), chiếc còn lại mang nhãn Chiến dịch quân sự đặc biệt (tức cuộc chiến của Nga ở Ukraine).

 

“[Nước Nga] vẫn chưa rút ra được bài học,” ông đúc kết.

 

Vladimir đã bị phạt về tội “bôi bác” quân đội Nga sau khi ông vẽ bức tranh trên lên một bức tường công cộng. Kết cục tương tự cũng xảy ra với một bức khác của ông, minh họa cảnh tên lửa rơi xuống đầu một bé gái đang bận trang phục màu xanh-vàng đặc trưng của Ukraine.

 

Vladimir không chỉ muốn dùng nghệ thuật để khắc họa hiện tại, mà còn để rọi về quá khứ tăm tối của nước Nga - trong đó có sự áp bức dưới thời Stalin.

 

Bức graffiti chỉ trích cuộc chiến Ukraine của ông không được lòng chính quyền. Nó đã nhanh chóng bị sơn đè.

 

·        Hai năm chiến tranh Ukraine đã thay đổi nước Nga như thế nào?

23 tháng 2 năm 2024

·        Chiến tranh Ukraine: 'Kẻ phản bội và người anh hùng'

25 tháng 2 năm 2023

·        Người Việt ở Kyiv: 'Đất nước và dân tộc Ukraine còn ở đây thì mình vẫn ở đây'

24 tháng 2 năm 2024

 

 

https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/47a1/live/58e3a690-e241-11ee-8bf3-195418ba9285.jpg

Ông Vladimir đã bị phạt sau khi vẽ tác phẩm "máy xay thịt người" của mình trên một bức tường công cộng

 

"Tranh của tôi khiến người xem phải suy nghĩ: Chúng tôi đúng hay sai trong cuộc chiến này?" ông Vladimir nói. "Với tôi đây là tội ác đối với sự toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia láng giềng. Tôi sẽ thành đồng lõa nếu không lên tiếng."

 

“Nhiều người giữ im lặng vì họ sợ bị trừng phạt, bị mất việc và bị người xung quanh lên án.”

 

Sau khi thủ lĩnh đối lập Alexei Navalny chết trong tù, ông Vladimir đã vẽ chân dung Navalny lên một tảng đá tưởng niệm trong thị trấn để tôn vinh các nạn nhân bị đàn áp chính trị.

 

“Ngay ngày hôm đó có người đã cạo sạch nó,” ông Vladimir kể. "Nhưng ở nhà, tôi đã phác lại một bản khác lên tấm bìa, sau đó mang nó ra đặt cạnh tảng đá tưởng niệm."

 

Vậy ông Vladimir thấy gì ở tương lai nước Nga?

 

“Có người cho rằng đàn áp sẽ nặng nề hơn,” ông nói, “chúng tôi đang hướng tới một đất nước theo chủ nghĩa toàn trị cùng chế độ độc tài toàn diện.”

 

Hình : https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/2e66/live/ff26cc10-e239-11ee-860f-4b0b053e4cd0.jpg

Vladimir nói rằng tranh của ông khiến người xem phải suy ngẫm về cuộc chiến đang diễn ra

 

 

Bức tranh ngài tổng thống

 

Vladimir Ovchinnikov nói với tôi rằng ông không bao giờ xem ti vi.

 

Nếu xem thì ông hẳn đã thấy một bức tranh rất khác về nước Nga được vẽ ra trên sóng truyền hình nhà nước.

 

Bức tranh nước Nga phiên bản Vladimir Putin.

 

Trong đó, không có núi sọ người, không có máy xay thịt và không có bóng dáng Alexei Navalny.

 

Đó không phải một nước Nga hung hăng với bên ngoài và hà khắc với bên trong. Mà là một nước Nga có quá khứ huy hoàng và tương lai cũng huy hoàng không kém. Một nước Nga của những anh hùng và những người ái quốc, cùng tập hợp dưới ngọn cờ để bảo vệ đất mẹ khỏi ngoại bang xâm lăng.

 

Và đó là một nước Nga rất mực yêu mến nhà lãnh đạo hiện tại của mình.

 

·        Ngoại giao Nga đã chết như thế nào dưới thời Putin

·        Nhà báo Mỹ phỏng vấn ông Putin: Kiểm chứng những phát ngôn 'vô lý' về lịch sử của Tổng thống Nga

 

Cách đây vài hôm, bản tin tối trên Kênh 1 của Nga chiếu cảnh những người hâm mộ Putin đón chào ông như một ngôi sao ca nhạc.

 

“Giữ gìn sức khỏe nhé,” một người phụ nữ khóc trước khi ôm hôn vị tổng thống.

 

"Muôn năm!" một giọng đàn ông hét lên.

 

Nếu chỉ xem Kênh 1 để cập nhật tin tức, hẳn người ta có thể đi đến kết luận rằng Vladimir Putin sẽ giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc bầu cử tới.

 

Thế nhưng, cũng giống như tranh vẽ, bối cảnh là rất quan trọng.

 

Và trong trường hợp này, bối cảnh quyết định tất cả.

 

 

Hình : https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/6295/live/501e75c0-e23d-11ee-9410-0f893255c2a0.jpg

Nhiều người mến mộ ông Putin không khác nào ngôi sao ca nhạc

 

Điện Kremlin không chỉ kiểm soát truyền hình ở Nga mà còn nắm toàn bộ hệ thống chính trị, bao gồm cả bầu cử.

 

Tổng thống Putin không vấp phải trở ngại nào đáng kể trên hành trình tới nhiệm kỳ thứ năm của mình. Những người chỉ trích ông mạnh miệng nhất đều hoặc đã bị bỏ tù, hoặc đã trốn ra nước ngoài lưu vong. Còn nhân vật chống đối dữ dội nhất là Alexei Navalny thì đã chết.

 

·        Những người đối lập ‘xấu số’ dưới thời Putin

 

Nhưng Điện Kremlin thích rêu rao rằng Nga có “nền dân chủ tuyệt nhất” trên thế giới. Vậy nên tranh cử với Putin lần này còn có ba đối thủ được chính thức tiến cử từ quốc hội thân Kremlin.

 

Gần đây tôi có nói chuyện với một trong số họ. Đó là một trải nghiệm hết sức kỳ khôi.

 

"Tại sao ông nghĩ mình sẽ làm tổng thống tốt hơn Putin?" tôi hỏi Nikolai Kharitonov, ứng viên Đảng Cộng sản.

 

“Đó không phải chuyện tôi nên nói,” ông Kharitonov đáp. “Làm vậy không phải phép.”

 

"Nhưng ông có cho rằng cương lĩnh tranh cử của mình hay hơn của Putin không?" tôi cố nài nỉ.

 

“Việc đó phải để cử tri quyết định.”

 

"Nhưng tôi hỏi suy nghĩ của ông cơ mà?"

 

"Tôi nghĩ gì không quan trọng. Quyền định đoạt thuộc về cử tri."

 

Thay vì nói về mình, ông Kharitonov lại ca ngợi tổng thống đương nhiệm.

 

“Ngày nay, Vladimir Putin đang gắng sức giải quyết nhiều vấn đề từ những năm 90, khi Yeltsin lôi Nga xuống vũng lầy tư bản hoang dã,” ông Kharitonov nói. "Ông ấy đang cố xốc lại đất nước để giành thắng lợi trên mọi lĩnh vực. Ngày ấy rồi sẽ đến!"

 

Có gì đó mách bảo tôi rằng tâm trí của Nikolai Kharitonov không dành cho cuộc đua này.

 

 

Hình : https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/9946/live/3a528b20-e23b-11ee-860f-4b0b053e4cd0.jpg

Ứng viên Đảng Cộng sản Nikolai Kharitonov (thứ hai từ trái sang) từ chối giải thích tại sao mình có thể thay thế Vladimir Putin

 

Một nhân vật khác đã tìm cách tham gia tranh cử nhưng bị từ chối là chính trị gia có lập trường phản chiến Boris Nadezhdin.

 

“Hoàn toàn không thể nói cuộc bầu cử tổng thống của chúng tôi là công bằng và tự do,” ông Nadezhdin nói với tôi. Ông cho rằng mình bị cấm tranh cử vì những thông điệp phản chiến của ông đã trở nên phổ biến quá mức.

 

"Các cuộc thăm dò cho thấy khoảng 30-35% người dân Nga muốn bầu cho ứng viên chủ trương hòa bình giống tôi. Đó là điều không thể chấp nhận được với chính phủ hiện tại."

 

 

Bức tranh từ đường phố

 

 

Khung cảnh thị trấn Borovsk khiến người ta liên tưởng đến những bức tranh về nước Nga được trưng bày trong bảo tàng Hermitage ở Saint Petersburg

 

Trở lại Borovsk, tôi đang mải mê ngắm khung cảnh từ cây cầu bắc qua sông Protva.

 

Nhìn từ đây, thị trấn trông giống như một bức tranh: một bức tranh nước Nga mà người ta có thể hình dung được trưng bày trong bảo tàng Hermitage ở Saint Petersburg. Xa xa trên đồi, một thánh đường xinh đẹp vươn mình giữa những mái nhà lô xô cổ kính phủ tuyết trắng xóa. Trên những con đường đã đóng băng, người dân quấn mình dưới lớp áo đại hàn, mải miết bấm chân bước chậm rãi.

 

Cũng cẩn thận bước từng bước, tôi lên đường vào thị trấn để thăm dò dân tình. Những người trên đường phố Borovsk, họ nghĩ gì về cuộc chiến, về bầu cử và vị tổng thống của họ?

 

“Cho dù có bầu bán thế nào thì mọi thứ cũng đã được sắp đặt sẵn,” một phụ nữ trẻ tuổi tên Svetlana nói với tôi. "Tôi thấy có tham gia cũng vô ích."

 

Nhưng nhiều người ở đây, đặc biệt là những người lớn tuổi, nói với tôi rằng họ sẽ đi bỏ phiếu. Khi hỏi chuyện mọi người, tôi mới vỡ ra rằng có rất nhiều người tin vào phiên bản nước Nga mà họ thấy trên ti vi.

 

Hình : https://ichef.bbci.co.uk/ace/ws/800/cpsprodpb/e129/live/054fa720-e23e-11ee-860f-4b0b053e4cd0.jpg

Trên đường phố Borovsk, có không ít người tin vào bức tranh nước Nga mà họ thấy trên truyền hình nhà nước

 

“Tôi mong Vladimir Putin thắng cử và nhờ đó chiến tranh sẽ kết thúc,” Lyudmila bảo tôi. "Có biết bao thanh niên đã ngã xuống. Khi hòa bình lập lại, các nước cuối cùng sẽ hiểu nước Nga không thể bị đánh bại."

 

"Tại sao cô muốn ông Putin thắng?" tôi hỏi. “Chính ông ấy là người khơi mào Chiến dịch quân sự đặc biệt.”

 

“Có rất nhiều luồng ý kiến,” Lyudmila thừa nhận. "Một số người nói rằng cuộc chiến này đáng lẽ không bao giờ nên xảy ra. Số khác thì nói ông ấy đã làm đúng. Tôi sẽ không phán xét chuyện ấy lúc này. Có quá nhiều tình tiết chính trị mà chúng tôi không biết."

 

“Ông Putin đã nắm quyền gần một phần tư thế kỷ rồi,” tôi chỉ ra. “Ở một đất nước có đến 145 triệu dân, chẳng nhẽ không có ai khác thay được ông ấy sao?”

 

“Ồ không, chúng tôi có rất nhiều nhà lãnh đạo giỏi có thể điều hành đất nước, trong trường hợp khẩn cấp,” Lyudmila đáp.

 

Ứng viên Đảng Cộng sản Nikolai Kharitonov cũng sẽ bỏ phiếu cho đương kim tổng thống. Ông có vẻ như không mảy may bận tâm đến việc Putin đã nắm quyền trong hai thập kỷ rưỡi.

 

“Có sao chứ? Chúng tôi từng có những sa hoàng trị vì rất lâu dài,” Nikolai nói. "Có những sa hoàng hay và cũng có những sa hoàng dở. Rồi chúng tôi có Stalin và Brezhnev. Người ta có thể thay đổi lãnh đạo, nhưng việc đó không khiến cuộc sống của chúng tôi khác đi là mấy."

 

----------------

Tin liên quan

·         

Nga: Sách giáo khoa mới bị cáo buộc 'tẩy trắng' lịch sử đế quốc

29 tháng 10 năm 2023

·         

Lịch sử: Churchill từng lên kế hoạch đánh Liên Xô ra sao?

2 tháng 10 năm 2021

·         

'Đại Nga' là động lực sâu xa cho cuộc xâm lược Ukraine của Tổng thống Putin?

10 tháng 2 năm 2023