CĂNG THẲNG MỸ - TRUNG : VIỄN CẢNH CHỦ TỊCH HẠ VIỆN PELOSI THĂM ĐÀI LOAN ĐỔ THÊM DẦU VÀO LỬA (Thanh Hà / RFI)

 

Căng thẳng Mỹ-Trung : Viễn cảnh chủ tịch Hạ Viện Pelosi thăm Đài Loan đổ thêm dầu vào lửa

Thanh Hà  -  RFI

Đăng ngày: 28/07/2022 - 14:47

https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A2n-t%C3%ADch/20220728-c%C4%83ng-th%E1%BA%B3ng-m%E1%BB%B9-trung-vi%E1%BB%85n-c%E1%BA%A3nh-ch%E1%BB%A7-t%E1%BB%8Bch-h%E1%BA%A1-vi%E1%BB%87n-pelosi-th%C4%83m-%C4%91%C3%A0i-loan-%C4%91%E1%BB%95-th%C3%AAm-d%E1%BA%A7u-v%C3%A0o-l%E1%BB%ADa

 

Tuần trước, nhật báo tài chính Anh Financial Times tiết lộ chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ dự trù công du Đài Loan vào tháng 8/2022. Thông tin chưa được chính đương sự xác nhận nhưng cũng đủ khiến Bắc Kinh sôi sục, rồi cả tổng thống Joe Biden và bộ Quốc Phòng Mỹ đều phải lên tiếng. Một số nhà bình luận cho rằng, khả năng Quân Đội Mỹ được lệnh hộ tống Nancy Pelosi công du Đài Loan là một “bước ngoặt” trong quan hệ Mỹ- Trung.

 

https://s.rfi.fr/media/display/cb69e9c4-0e6f-11ed-a8e9-005056a90284/w:1024/p:16x9/2022-07-24T022411Z_810379614_RC2SBV9FL3YR_RTRMADP_3_USA-TAIWAN-PELOSI-CHINA-1.webp

Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi họp báo tại Quốc Hội Mỹ, Washington, Hoa Kỳ, ngày 14/07/2022. REUTERS - ELIZABETH FRANTZ

 

Trong chưa đầy một tuần lễ Trung Quốc hai lần cảnh báo sẽ “đáp trả mạnh mẽ” nếu chủ tịch Hạ Viện Mỹ duy trì kế hoạch công du Đài Loan. Tại Washington, tổng thống Biden bình luận, đến Đài Bắc vào thời điểm này không là “một sáng kiến hay” và theo lời ông, kế hoạch của bà Nancy Pelosi khiến quân đội Hoa Kỳ "lo ngại". Một số nhà quan sát còn nêu lên kịch bản Bắc Kinh lợi dụng chuyến đi của chủ tịch Quốc Hội Mỹ để khiêu khích, thậm chí xem đây là cái cớ để tấn công Đài Loan.

 

Một số khác cho rằng, máy bay của phái đoàn Mỹ cũng có thể là mục tiêu của quân đội Trung Quốc. Hãng tin AP trích lời một số quan chức tại Washignton cho biết, trong trường hợp chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ duy trì ý định công du Đài Loan, “rất có thể” Lầu Năm Góc sẽ huy động các phương tiện cần thiết để bảo vệ an ninh cho chuyến bay của phái đoàn và trong suốt thời gian bà Pelosi có mặt tại khu vực nhạy cảm này.

 

Nghịch lý ở đây là chủ tịch Hạ Viện Mỹ chưa chính thức xác nhận tin được báo Financial Times loan tải, Đài Bắc thì cho biết “chưa được thông báo về kế hoạch bà Pelosi thăm Đài Loan”, nhưng thông tin này cũng đủ để gây ra một “cuộc chiến ngoại giao” giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Báo Nhật The Diplomat (ngày 26/07/2022) lưu ý các kế hoạch viếng thăm Đài Loan của các quan chức Mỹ không mấy khi được rầm rộ loan báo trước.

 

Thêm một điểm nữa cần chú ý là từ khi Washington và Bắc Kinh bình thường hóa quan hệ, đây không phải là lần đầu tiên chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ đến thăm Đài Loan, nhưng chưa bao giờ Trung Quốc lại có phản ứng mạnh mẽ như lần này. Thậm chí một số quan chức trong chính quyền Biden tiết lộ với nhà báo Josh Rogin của tờ Washignton Post về khả năng Trung Quốc chuẩn bị một kế hoạch đáp trả có thể “khuynh đảo” tình hình.

 

Lo ngại Bắc Kinh có thái độ liều lĩnh nào đó là có cơ sở hay không ? Vụ rò rỉ về kế hoạch công du Đài Loan của bà Pelosi là cố ý hay vô tình ?

 

Nhà báo Shannon Tiezzi của tờ The Diplomat đưa ra những giải thích khách quan : Trung Quốc chuẩn bị họp Đại Hội Đảng, mở đường cho ông Tập Cận Bình tiếp tục lãnh đạo đất nước ít ra là thêm một nhiệm kỳ 5 năm. Bắc Kinh “không thể tỏ ra mềm yếu trên vấn đề Đài Loan”. Với công luận quốc tế, đặc biệt là với Hoa Kỳ, Trung Quốc đã liên tục cảnh cáo “không nên vượt lằn ranh đỏ” và tuyên bố “chiến đấu đến cùng” để ngăn cản Đài Loan tuyên bố độc lập. Trung Quốc cũng đã nhiều lên án Hoa Kỳ “cấu kết” với phe ly khai Đài Loan.

 

Theo The Diplomat, thái độ càng lúc càng quyết liệt đó của chính quyền Tập Cận Bình cho thấy “áp lực rất lớn đang đè nặng lên Trung Quốc”. Ngoài áp lực chính trị trước Đại Hội Đảng, Bắc Kinh cũng cần dùng lá bài Đài Loan để đánh lạc hướng công luận trước những khó khăn chồng chất về kinh tế, khi mà “hai trong số ba đầu máy tăng trưởng đã bị hỏng”. 

 

Về phía Hoa Kỳ, tổng thống Joe Biden cũng đang chịu áp lực chính trị lớn không kém, đặc biệt là từ phía đảng đối lập. Thượng nghị sĩ Ben Sasse bên đảng Cộng Hòa cho rằng, nếu chủ tịch Hạ Viện Mỹ hủy hay dời lại chuyến đi Đài Loan, đây sẽ là dấu hiệu của một sự “mềm yếu” trong quan hệ giữa Washington với Bắc Kinh. Bà Pelosi mà hủy chương trình của bà đến thăm một “đồng minh thân thiết” của Hoa Kỳ sẽ là một sự “đầu hàng”.

 

Nhiều chính khách bên đảng Cộng Hòa mạnh mẽ tuyên bố “ủng hộ sáng kiến” của chủ tịch Hạ Viện Mỹ thuộc đảng Dân Chủ. Cựu ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết ông sẵn sàng tháp tùng bà Pelosi đến Đài Bắc.

 

Nhờ tiết lộ của báo Financial Times về kế hoạch của chủ tịch Hạ Viện Mỹ mà hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa có cùng một tiếng nói, ít ra là trên vấn đề Đài Loan.

 

Sự đoàn kết đó có thể giúp tổng thống Biden đạt được một mục tiêu kép cả về đối nội lẫn đối ngoại : Vụ việc diễn ra trong lúc lúc Joe Biden chuẩn bị điện đàm với ông Tập Cận Bình và rất có thể lãnh đạo hai nước sẽ trực tiếp đối thoại với nhau lần đầu tiên từ khi Nhà Trắng đổi chủ, nhân thượng đỉnh G20 ở Bali vào mùa thu này. Hơn nữa, đồng thuận giữa hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa trên vấn đề Đài Loan sẽ là tín hiệu tốt đối với tổng thống Biden trước bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11/2022.

 

Vấn đề Đài Loan đang thu hút nhiều chú ý cả tại Hoa Kỳ lẫn Trung Quốc. Đôi bên cùng xem đây là một hồ sơ nóng bỏng và nhạy cảm, nhưng chưa chắc thông tin về kế hoạch công du Đài Loan của chủ tịch Hạ Viện Mỹ bất lợi cho Bắc Kinh hay cho Washington, nhất là với công luận trong nước của mỗi bên.

 

Dù vậy, quyết định có đến Đài Bắc hay không là hoàn toàn thuộc về Nancy Pelosi. Những tính toán chính trị của các ông Tập Cận Bình hay Joe Biden một phần đang trong tay chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ.

 

---------------------------------

CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN

HOA KỲ - TRUNG QUỐC - ĐÀI LOAN

Quân Đội Mỹ chuẩn bị phương án bảo vệ chuyến đi Đài Loan của chủ tịch Hạ Viện

HOA KỲ - BIỂN ĐÔNG

Hàng không mẫu hạm Mỹ USS Ronald Reagan trở lại Biển Đông

TẠP CHÍ ĐẶC BIỆT

Lãnh đạo Quốc Hội Mỹ đi Đài Loan, Quân đội Mỹ lo lắng: Thực hư ra sao ?