Bình luận của
blogger Viết Từ Sài Gòn
2022.04.22
https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/what-have-we-seen-04222022095814.html
Xe tăng của quân đội
Bắc Việt tiến vào Sài Gòn hôm 30/4/1975, xung quanh là người dân đứng nhìn. AP
Những ngày này, giữa tháng tư này, trước đây gần
nửa thế kỉ, nhân dân hai miền Nam và Bắc đón nhận một biến cố, biến cố của kẻ
thắng cuộc và biến cố của bên thua cuộc. Sở dĩ tôi gọi biến cố bên thắng cuộc
và đồng nhất họ với bên thua cuộc trong một biến cố bởi vì nếu nhìn từ bên
ngoài thì miền Bắc đã thắng miền Nam, nhưng nhìn sâu xa hơn thì quốc gia này,
dân tộc này đã thua, đã đón nhận một biến cố mà ở đó, các giá trị văn minh của
cả hai miền chính thức bị bức tử, một chu kì mới với đầy rủi ro, hoang mang và
tan thương đang bắt đầu.
Trước 30 tháng tư năm 1975, không ít người miền
Bắc đau đáu dành dụm từng cân gạo, từng ký khoai để mang vào cho bà con, người
thân, tộc họ và cả người không quen biết của miền Nam “đang đau khổ, thiếu thốn,
đói kém vì chịu sự kìm kẹp của Mỹ Diệm”. Dường như trong hàng triệu người lên
đường, trong hàng triệu trái tim nôn nóng “giải phóng miền Nam” ấy có rất nhiều,
thậm chí hoàn toàn nghĩ như vậy bởi sau quá nhiều tuyên truyền và tẩy não của
người Cộng sản. Và từng cân gạo, ký khoai lang khô chắt chiu ấy là gì nếu không
phải là tình yêu thương, là văn minh, là giá trị nhân văn?
Thế nhưng sau khi người lính Cộng sản Bắc Việt
chính thức bước vào dinh Độc Lập và sau một thời gian dài thu chiến lợi phẩm,
hưởng niềm vui chiến thắng và nhìn miền Nam như một cái xác mang linh hồn Mỹ Diệm
bởi quá nhiều lời chỉ giáo, lên dây cót thù hận của chỉ huy, của cấp trên. Song
hành với các giáo huấn này là những chiến dịch tận diệt người miền Nam có liên
quan đến chế độ cũ, đẩy người miền Nam đến đường cùng và tha hồ thu chiến lợi
phẩm mang về quê hương, cả một kho chiến lợi phẩm dù có tưởng tượng giỏi cỡ nào
người lính Cộng sản cũng không bao giờ tin nổi vào mắt mình, đó là sự thật. Thế
mới có người mang con búp bê, mang chiếc xe đạp, chạy cả chiếc xe Honda 67,
Honda Dame về miền Bắc.
Lính Bắc Việt trên
chiếc xe tăng đang vứt cờ của Việt Nam Cộng Hoà xuống đất bên ngoài Dinh Độc Lập
hôm 30/4/1975. AP
Và đương nhiên, điều đáng buồn nhất, có tính
chấm dứt mọi lý tưởng có được (cho dù đó là lý tưởng sai lầm, hình thành từ sự
tuyên truyền đối trá) còn mang hơi hướm tình người của miền Bắc dành cho miền
Nam chính thức chết đi bởi họ bẽ bàng nhận ra những bước chân lạc lõng của mình
trên đất phương Nam. Họ hiểu rằng kể từ khi bước vào đây, không có khái niệm giải
phóng nào ở đây mà là đi xâm chiếm, đi dọn cỏ miền Nam và đi thu chiến lợi phẩm.
Và họ cũng bẽ bàng nhận ra rằng họ chẳng phải là bậc cứu thế trong mắt người miền
Nam, họ nhếch nhác và có phần tệ hại trong mắt người miền Nam… Chút lòng yêu
thương hay trắc ẩn của kẻ thắng cuộc nhanh chóng chuyển sang thù hận và trả
thù. Ranh giới phân chia Nam – Bắc giãn rộng trong tâm hồn mỗi người.
Và chưa dừng ở đó, cuộc chiến trong tâm hồn
người Việt Nam, cuộc chiến trong tâm linh dân tộc trở nên ráo riết, tàn bạo hơn
khi người Cộng sản áp đặt mô hình kinh tế tập trung bao cấp thần thánh của họ
lên miền Nam và thít chặt hơn ở miền Bắc, điều đó dẫn đến những bài ca ca ngợi
quê hương với hình ảnh chất đầy những bữa ăn ước mơ, những hạt lúa ước mơ, những
thứ tưởng chừng rất đơn giản nhưng nằm trong ước mơ của con người. Phải lâu lắm,
hơn mười một năm sau, sau biết bao nhiêu biến cố chiến tranh biên giới Tây Nam,
chiến tranh biên giới phía Bắc, đói khổ, đau đớn vượt biển, đền đài miếu mạo,
lăng tẩm bị đập phá, bị hoang phế… Cả một dân tộc tan tác dưới trời đau… Người
ta mới chịu mở ra cánh cửa thị trường.
Nhưng cái cánh cửa thị trường ấy thêm một lần
nữa cắt sâu vết thương dân tộc bởi cái định hướng xã hội chủ nghĩa của nó. Vì
đây là thị trường có định hướng, có đảng Cộng sản vẽ kim chỉ Nam và có sự giám
sát, quản lý toàn triệt của Đảng, nên chắc chắn một điều, trong cái thị trường ấy,
chỉ có thái tử Đảng, phe cánh hẩu của đảng, những nhóm lợi ích trực thuộc đảng
thu về mối lợi lộc, dân đen không những không được lợi lộc gì mà phải đối diện
với một thứ tư bản rừng rú nấp bóng “định hướng xã hội chủ nghĩa”, mượn danh
“tài sản quốc dân, toàn dân”.
Những người Việt
Nam vượt biển tìm đường đi tỵ nạn được cứu trên biển hôm 8/7/1979 trên tàu bệnh
viện của Pháp có tên L'Ile de Lumière. AFP
Và trong cơn quẫy đạp đầy rẫy máu và nước mắt
của những con quái thú tư bản rừng rú, có hàng triệu người dân bỗng chốc trở
thành dân oan, có hàng triệu người dân cho đến thế kỉ 21 vẫn không dám mở miệng
nói ra suy nghĩ của mình cho dù đó chỉ là suy nghĩ rất đơn giản rằng mình cần
được đối xử công bằng. Vực thẳm phân ly của dân tộc ngày càng mở ra toang hoác,
sự phân chia Nam – Bắc ngày càng thêm nặng. Và đau đớn nhất là người ta trở nên
mù quán và tự phát. Mù quán vì không cần biết đúng – sai, tốt – xấu, đen – trắng
mà chỉ cần biết đã Bắc thì phải xấu, cũng như ngược lại, đã Nam thì phải ngố và
hợm hĩnh. Tự phát bởi người ta đánh mất trung tính để nhận biết đúng sai mà chỉ
cần chứng minh rằng mình hiểu biết, mình tử tế, người ta sẵn sàng đạp lên mọi
giá trị và đạp qua cả chính sự tử tế và lòng trắc ẩn của bản thân để nói cái
mình thích, cái có lợi cho mình.
Và sau gần nửa thế kỉ, sự đánh mất trung tính
của một dân tộc đã đến hồi cao trào, người ta không những không còn phân biệt
đúng – sai mà chuyển lên cấp độ mới hơn là phe tao luôn đúng và phe mày luôn
sai. Phe tao là ai? Phe tao là những ai phát biểu, chống đối, xun xoe, bợ đỡ
hay vùi dập giống với tao, cùng mục tiêu như tao thì đều đúng cả. Còn phe mày
là ai, là đứa nào dám nói ngược, dám phản biện, dám phản tư, dám chỉ ra điều bất
công và dám chặn đứng tiến trình bóc lột của tao, đương nhiên phải là sai và là
kẻ thù của tao rồi.
Cái nếp nghĩ cực đoan một cách có biện chứng
này đã thành nếp nghĩ phổ quát của dân tộc một khi các hệ hình giá trị dân tộc
được căn cứ trên vật dục, trên cái nhà, chiếc xe, bể bơi, siêu xe, siêu biệt thự
và sâu xa hơn nữa là nhiều thớt, tức vợ ở nhà là thớt chính, các thớt còn lại
ngoài xã hội chính là các chân dài, và chân càng dài, óc càng ngắn thì càng dễ
kiếm tiền. Bởi chân dài giúp người sở hữu có cái để dợt le và thỏa cơn khát dục,
chân dài cũng là thứ chuẩn mực thẩm mỹ duy vật biện chứng. Và óc càng ngắn thì
càng hay, bởi óc ngắn ít thủ đoạn, óc ngắn ít làm việc đầu óc mà chuyển năng lượng
sang làm việc ở các đơn vị cơ thể khác. Khi chân dài óc ngắn trở thành món hang
hiếm, hàng hot của xã hội, len lỏi trong cả giáo dục và quản lý, chính trị,
kinh tế… thì đương nhiên, điểm đến của dân tộc nằm ở đâu, thiết không cần bàn
thêm!
Một người lái xe ôm
nằm trên chiếc xe máy của mình chờ khách trước một tấm biển quảng cáo căn hộ
chung cư đắt tiền ở TPHCM hôm 20/11/2013. AFP
Và sau gần nửa thế kỉ đi qua, chuyện chén cơm,
manh áo, chỗ ở không còn thao thức như ngày xưa. Nhưng không thao thức không có
nghĩa là bình yên, thái bình. Vì sau gần nửa thế kỉ, con người, khi đối mặt với
chuyện ăn, mặc, ở đã chuyển từ thao thức sang khốc liệt, con người dẫm đạp lên
nhau, con người man trá, lừa lọc và bất chấp thủ đoạn kể cả người thân với nhau
để đạt mục đích của họ. Mà đáng sợ là cái mục đích ấy lại quanh quẩn ở chuyện
ăn mặc ở, một tầng bậc cấp thấp, thứ tầng bậc ở nhân loại chưa phát triển. Bởi
trong một nhân loại đã phát triển, nỗi thao thức chuyện ăn mặc ở sẽ chuyển sang
nỗi thao thức về thân phận cá nhân và nhân quần, thao thức về đồng loại và thế
giới, thao thức về vũ trụ quan sau chuỗi dài chiêm nghiệm tri thức.
Đáng sợ ở chỗ một quốc gia nghèo và dốt, cánh
cửa tri thức chỉ mới mở hé và lực lượng trí thức còn rất mỏng, hàm lượng tri thức
còn yếu ớt khi bước ra biển lớn. Nhưng chúng ta lại có quá nhiều giáo sư tiến
sĩ, chúng ta có quá nhiều cử nhân và các giáo sư tiến sĩ bận xun xoe, bợ đỡ, hiếm
hoi người suy tư về dân tộc, các cử nhân bận chạy xe ôm, cò đất, cò nhà, ship
hàng online… Kết quả là sao? Sau rất nhiều nỗ lực để xóa nghèo đói, xóa dốt, Việt
Nam có những cánh rừng trơ trọi và có những biệt phủ triệu đô trang trí đầy gỗ
quý, Việt Nam có những con người vung tiền như lá mít và có những vùng quê bị
xóa sổ bởi nghèo đói và nạn cờ bạc, đề đóm, Việt Nam cạn kiệt tài nguyên tự
nhiên và con người, Việt Nam có những người đi bán thận để mua điện thoại, Việt
Nam có những gia đình nhà chứa đầy các vật dụng đắt giá, thời thượng và có hầm
rượu ngoại nhưng không có lấy một cái kệ sách nhỏ. Việt Nam cơ bản đã vượt qua
được đói, nghèo bằng nỗ lực đấu tranh và đấu tranh nhưng cũng cơ bản vượt qua nạn
dốt bằng nỗ lực học thuộc điều lệ Đảng, những cánh cửa tri thức khác vẫn im ỉm
đóng với dân tộc, chỉ có những trí thức chịu dòm lén qua khe cửa và tự than vãn
về góc u tối của đời mình, giỏi lắm cũng chỉ dám thở dài về bóng tối bao phủ cả
căn nhà có quá nhiều ổ khóa.
Vậy thì sau gần nửa thế kỉ, chúng ta nhìn lại
và thấy gì? Thấy lòng hoài nghi, thấy sự dửng dưng, thấy kẻ hãnh tiến và đạp
qua nỗi đau đồng loại, thấy người xun xoe, thấy đời trống rỗng và vô vị... Và
thấy ai đó đang khóc thầm nhớ tiếc những ngày vàng son, những ngày con người dù
đau khổ, chết chóc những vẫn còn biết tử tế với nhau!
-------------------------------------------------------------------
* Bài viết không thể
hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do.
VIDEO : Sự kiện
30/4/1975 - 45 năm nhìn lại
https://www.youtube.com/watch?v=Yz20NYFwF7s
*
Tin, bài liên quan
No comments:
Post a Comment