Hà
Tường Cát/Người Việt
Friday,
March 4, 2016 5:49:29 PM
Jonathan
Chait của New York Magazine nói rằng vần đề căn bản trong sự phản kháng Donald
Trump của đảng Cộng Hòa là “sự phẫn nộ chính đáng, nhưng bối rối không biết làm
thế nào và không muốn theo những phân tích của riêng họ để đi đến kết luận”.
Do đó Trump không cần phải củng cố thêm bức tường chính trị của mình nếu phe Cộng
Hòa không dám vượt qua hàng rào.
Bốn ứng
cử viên Cộng Hòa tranh luận tại Detroit, Michigan, do truyền hình Fox điều hợp,
tối Thứ Năm. Từ trái qua phải: Marco Rubio, Donald Trump, Ted Cruz, John
Kasich. (Hình: Chip Somodevilla/Getty Images)
Tiếp
theo bài phát biểu cương quyết bác bỏ Trump của cựu ứng cử viên tổng thống
Mitt Romney sáng Thứ Năm ở Utah, Thượng Nghị Sĩ John McCain, cũng mạnh mẽ cảnh
báo cử tri Cộng Hòa về sự nguy hại của ứng cử viên đang dẩn đầu bên Cộng Hòa
này. Nhưng sau đó một phát ngôn viên của ông nói với tờ Politico rằng Thượng
Nghị Sĩ vẫn có thể ủng hộ Trump trong tổng tuyển cử.
Trong lời
phát biểu cuối cùng ở cuộc tranh luận tối Thứ Năm tại Detroit, cả ba ứng cử
viên Ted Cruz, Marco Rubio và John Kasich đều xác định sẽ ủng hộ ứng cử
viên nào được đảng đề cử, mặc dầu không thể biết họ giữ lời tới mức nào
và có bao nhiêu cách linh động uyển chuyển về hứa hẹn ấy.
Charles
P. Pierce trên tạp chí Esquire cho là đảng Cộng Hòa lâm vào trạng thái hoảng hốt
do hiện tượng bất ngờ Donald Trump, và đến bây giờ quá trễ để có thể vượt qua
cơn khủng hoảng. Nếu nhất quyết không thể tin tưởng Trump mà vẫn phải chấp nhận
là đại diện, thì đảng Cộng Hòa đi đến một nghịch lý. Các cử tri Cộng Hòa
đồng ý với lập luận của đảng, cuối cùng sẽ chỉ có thể bỏ phiếu cho bà Hillary
Clinton.
Dù vẫn
có thể chặn đứng Trump không để cho thành ứng cử viên tổng thống của đảng,
nhưng theo Pierce tất cả những biện pháp ấy trên căn bản là sai trái và phản
dân chủ. Đi vào cuộc tranh cử, Trump tuân hành luật lệ của đảng và chưa có chuyện
sai trái nào trong những chiến thắng của ông ta. Như thế tìm mọi cách
ngăn chặn Trump, trên nguyên tắc đó là hành động độc đoán của đảng Cộng Hòa, phủ
nhận giá trị sinh hoạt truyền thống đã có của chính mình.
Người
ta có thể nghĩ đến việc đảng Cộng Hòa dựa vào các đại biểu không cam kết
(unpledged delegates) hay quen gọi là siêu đại biểu, có quyền ủng hộ bất cứ ứng
cử viên nào họ muốn, để bỏ phiếu cho ứng cử viên khác thắng. Tuy nhiên kết quả
không bảo đảm vì đảng Cộng Hòa chỉ có 168 đại biểu loại này gồm thành viên ban
chấp hành trung ương đảng. Nếu tổng số đại biểu Trump chiếm được trong giai đoạn
bầu cử sơ bộ vượt quá xa một đối thủ khác, thì 168 phiếu siêu đại biểu (chỉ bằng
6.8% tổng số đại biểu ở đại hội) sẽ không đủ để xoay chuyển kết quả.
Vậy thì hầu như chỉ còn một phương cách
duy nhất đảng Cộng Hòa có thể hy vọng, là không ứng cử viên nào đạt
được đa số quá bán 1,237 đại biểu ủng hộ. Tình trạng này sẽ đưa tới một thể thức Đại Hội
Đảng được gọi là Brokered Convention (“đại hội môi giới”).
Theo điều
lệ, nếu vòng bỏ phiếu đầu tiên không ai được hơn đa số quá bán, thì tất cả các
đại biểu cam kết (pledged delegates) được giải tỏa cam kết phải ủng hộ ứng cử
viên mà mình là đại diện, và có quyền ủng hộ bất cứ ứng cử viên nào khác. Các
vòng bỏ phiếu sẽ tiếp tục cho đến khi có một người đạt đa số quá bán.
Thể thức
Brokered Convention tương tự như mật nghị tại Tòa Thánh Vatican để bầu vị tân
Giáo Hoàng. Trong lịch sử Mỹ khi hệ thống bầu cử sơ bộ chưa hoàn thiện, từ giữa
thế kỷ 19 đến giữa thế kỷ 20 đại hội của hai đảng rất nhiều lần đi đến brokered
convention, khi hai phe đối lập trong nội bộ đều mạnh, Đại hội đảng Dân Chủ năm
1924 phải qua 102 vòng bỏ phiếu mới đạt kết quả. Hai Kỳ brokered convention gần
đây nhất là năm 1948 trong đảng Cộng Hòa và 1952 trong đảng Dân Chủ.
Do kéo
dài thời gian trong sự chia rẽ và đấu đá nội bộ, ứng cử viên được đề cử qua
broker convention hầu hết đều thất bại ở tổng tuyển cử. Vì vậy hai đảng rất
muốn tránh đi tới tình trạng ấy.
Năm nay
qua các cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa ở 15 tiểu bang, Donald Trump chiếm
được 316 đại biểu, Ted Cruz 226, Rubio 106, John Kasich 25. Tính theo
trung bình toán học Trump chiếm 47% đại biểu. Nếu sau này Trump vẫn dẫn đầu
trong khi ba ứng cử viên kia không ai rút lui, và giả dụ tỷ lệ trung bình của
các ứng cử viên tiếp tục là như thế, thì cuối cùng Trump cũng chỉ có khoảng 1,080
đại biểu và phải cần thêm gần toàn bộ siêu đại biểu ủng hộ mới thắng cử.
Ông
Mitt Romney trong bài nói chuyện ở Utah không trực tiếp đưa ra một giải pháp,
nhưng những gì ông nêu lên khiến người ta hiểu là ông muốn thúc đẩy đi đến
brokered convention. Ông tỏ ra không tin người nào khác có thể vượt hơn
Trump. Nhưng ông khuyến khích cử tri Florida bỏ phiếu cho Rubio, cử tri Ohio bỏ
phiếu cho Kasich, và như thế chỉ có thể đạt tới một hậu quả tiêu cực là cuối
cùng không ứng cử viên nào thắng.
Chi tiết
trong sự vận dụng Brokered Convention, tình thế của các ứng cử viên và đảng Cộng
Hòa trong ván bài chính trị này sẽ được trình bày trong bài sau. (HC)
No comments:
Post a Comment