Nghị
định 168: Luật sư chỉ ra những điều bất hợp lý
Bình luận của Jacob
2025.01.05
Trong
thời gian gần đây, các quy định xử phạt vi phạm giao thông theo Nghị định
168/2024/NĐ-CP (Nghị Định 168) và các văn bản liên quan đã gây nhiều tranh cãi
về tính hợp pháp, minh bạch và tác động xã hội.
Những
vấn đề chính bao gồm mức phạt quá cao, cơ chế trừ điểm giấy phép lái xe, quy
trình thưởng người báo cáo vi phạm, thẩm quyền xử lý vi phạm và việc hạn chế
giám sát bằng ghi âm, ghi hình.
Gánh
nặng lên người vi phạm
Theo
Nghị Định 168, mức xử phạt vi phạm giao thông đã được điều chỉnh tăng lên nhiều
lần so với quy định cũ trước đây, đặc biệt có những trường hợp mức xử phạt vi
phạm theo nghị định mới đã tăng từ 27-30 lần đối với người điều khiển phương tiện
là ô tô, hoặc tăng mức xử phạt đối với cá nhân lên tới 70 triệu đồng (Điều 6.13
của Nghị Định 168).
Trong
khi đó, Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định mức phạt tối đa đối với cá
nhân trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội chỉ là 40 triệu đồng (Điều
24.1.b của Luật xử lý vi phạm hành chính 2012).
Việc
Nghị Định 168 quy định mức phạt cao hơn khung luật cho phép là có dấu hiệu trái
luật, gây tranh cãi về tính hợp lý, hợp pháp của nghị định.
Theo
đánh giá của tác giả bài viết, mức phạt quá cao của Nghị Định 168 không chỉ gây
áp lực tài chính đối với người lao động có thu nhập trung bình và thấp, mà còn
dẫn đến nguy cơ sinh ra nhiều hành vi lẩn tránh, chống đối lại lực lượng
chức năng hoặc hệ quả khác là tìm mọi cách để tháo chạy khi bị phát hiện do nhiều
người không có khả năng nộp phạt.
Trừ
điểm giấy phép lái xe: thiếu cơ sở pháp lý
Nghị
Định 168 quy định trừ điểm giấy phép lái xe đối với người vi phạm, nhưng Luật
Xử lý vi phạm hành chính 2012 không quy định hình thức này. Các hình thức xử phạt
hành chính theo Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 bao gồm: cảnh cáo; phạt tiền;
tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn, đình chỉ hoạt động
có thời hạn; tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm, và trục xuất.
Nếu
coi biện pháp trừ điểm giấy phép lái xe là hình thức xử phạt bổ sung thì Luật xử
lý vi phạm hành chính 2012 cũng không quy định hay đề cập tới biện pháp này.
Trong
khi đó, tại Nghị Định 168 quy định trừ điểm khi vi phạm hành chính không được
nhắc tới là biện pháp xử lý vi phạm chính hay hình phạt bổ sung khi có hành vi
vi phạm giao thông.
Có
thể thấy việc trừ điểm giấy phép lái xe là biện pháp mới, chưa được quy định
trong Luật xử lý vi phạm hành chính, quy định này chỉ xuất hiện tại Điều 58
trong Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024.
Như
vậy rõ ràng giữa Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 và Luật Trật tự, an toàn
giao thông 2024 đang không tương thích, có sự xung đột trong vấn đề xử phạt điều
này dẫn đến nghi ngờ về tính hợp pháp của quy định này.
-------------------------------
Nghị định 168 làm giàu cho cảnh sát giao thông?
Tăng mức phạt đối với vi phạm giao thông: Người dân băn khoăn về
tiêu cực trong lực lượng CSGT
Người dân bức xúc vì tín hiệu đèn giao thông trục trặc khi áp dụng
mức phạt mới
-------------------------------
Vấn
đề tiền thưởng của người báo cáo vi phạm
Nghị
định 176/2024/NĐ-CP (Nghị định 176) có hiệu lực từ ngày 01-01-2025 quy định mức
thưởng tối đa 10% số tiền phạt cho người báo cáo vi phạm, tối đa số tiền người
báo cáo vi phạm được hưởng là 5 triệu đồng.
Tuy
nhiên, đến nay, theo thông tin từ đại diện Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công
an), việc chi trả tiền thưởng cho người báo cáo vi phạm vẫn chưa có quy định cụ
thể hướng dẫn thi hành.
Điều
này đồng nghĩa với việc mặc dù đã có quy định về việc thưởng cho người báo cáo,
nhưng các cơ quan chức năng vẫn chưa thiết lập cơ chế chi trả rõ ràng và minh bạch.
Điều
này đặt ra nhiều câu hỏi pháp lý và thực tiễn, cụ thể: Trong trường hợp có nhiều
người cùng báo cáo một hành vi vi phạm, cơ quan chức năng sẽ phân chia tiền thưởng
như thế nào? Quá trình hồi tố cho các trường hợp đã thực hiện báo cáo từ ngày
01-01-2025, khi Nghị định 176 có hiệu lực, sẽ được xử lý ra sao? Liệu rằng có
trường hợp quân xanh, quân đỏ trong trường hợp tiếp nhận tin báo vi phạm để trục
lợi chính sách hoặc việc một người rao bán các clip vi phạm giao thông để kiếm
lời (chênh lệch) có được coi là hợp pháp hay sẽ gặp vấn đề pháp lý? Quá
trình xét duyệt tin báo vi phạm của cơ quan chức năng được diễn ra như thế nào?
Rõ
ràng, việc thiếu quy định chi trả rõ ràng và minh bạch vào thời điểm hiện nay
còn rất nhiều vấn đề dẫn đến tranh cãi và nghi ngờ về tính công bằng của cơ chế
thưởng.
Ngoài
ra, việc khuyến khích người dân tham gia báo cáo vi phạm cũng cần phải cân nhắc
kỹ lưỡng, bởi có thể dẫn đến tình trạng “đấu tố” vô căn cứ, gây chia rẽ trong cộng
đồng và tái hiện những hiện tượng tiêu cực như trong các phong trào cải cách ruộng
đất hay cách mạng văn hóa trước đây.
Băn
khoăn về thẩm quyền xử phạt
Theo
Điều 39 của Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, các chức danh Công an nhân dân
được giao quyền xử phạt hành vi vi phạm hành chính với mức phạt cụ thể tùy theo
từng cấp bậc.
Cụ
thể, chiến sĩ Công an có quyền phạt tối đa 500.000 đồng, trưởng Công an cấp xã,
đồn, trạm có quyền phạt đến 2.500.000 đồng, trưởng Công an cấp huyện được phép
phạt tối đa 25.000.000 đồng, giám đốc Công an cấp tỉnh có thẩm quyền phạt đến
100.000.000 đồng, và các cục trưởng các cục thuộc Bộ Công an có quyền xử phạt
trong phạm vi của lĩnh vực như an ninh, trật tự, an toàn giao thông, tối đa
40.000.000 đồng.
Tuy
nhiên, khi đối chiếu với Nghị Định 168, một số quy định mới trong văn bản này đặt
ra một thách thức lớn về sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
Cụ
thể, mức phạt cho một số hành vi vi phạm trong nghị định này quy định mức xử phạt
lên đến vài triệu hoặc vài chục triệu đồng, vượt qua giới hạn thẩm quyền của
chiến sĩ công an nhân dân khi thi hành công vụ hoặc các chức danh Công an cấp
xã, cấp huyện, gây ra sự mâu thuẫn giữa các quy định pháp lý.
Trong
trường hợp này, nếu không có quy định rõ ràng về việc chức danh nào có thẩm quyền
áp dụng mức phạt vượt quá 500.000 đồng (đối với Cảnh sát giao thông) hoặc vượt
quá 25.000.000 đồng (đối với trưởng Công an cấp huyện), sẽ nảy sinh vấn đề pháp
lý nghiêm trọng: việc cán bộ Công an áp dụng mức phạt vượt quá giới hạn thẩm
quyền của mình theo Luật xử lý vi phạm hành chính sẽ trở thành hành vi trái
pháp luật.
Điều
này không chỉ ảnh hưởng đến tính hợp pháp của quyết định xử phạt, mà còn gây
khó khăn trong việc bảo vệ quyền lợi của công dân và duy trì sự công bằng trong
công tác thi hành pháp luật.
Không
quy định về giám sát bằng ghi gâm, ghi hình
Ngoài
những điểm hạn chế của các nghị định được chỉ ra bên trên, hệ thống pháp luật về
an toàn, giao thông đường bộ còn có bất cập khác như trong Thông tư
46/2024/TT-BCA việc giám sát công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông bằng
thiết bị ghi âm, ghi hình đã bị loại bỏ.
Tuy
nhiên, Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (Điều 19) quy định quyền giám sát
công tác xử lý vi phạm hành chính của người dân mà không hạn chế hình thức.
Việc
loại bỏ hình thức ghi âm, ghi hình đối với lực lượng cảnh sát giao thông tại
thông tư này rất dễ bị hiểu thành “cấm” người dân ghi âm, ghi hình hạn
chế quyền giám sát, đồng thời gây khó khăn trong việc thu thập bằng chứng chứng
minh sai phạm của lực lượng chức năng.
Từ
những nhận định nêu trên có thể thấy rằng, những quy định hiện hành về xử phạt
vi phạm giao thông, mặc dù đặt mục tiêu nâng cao ý thức và bảo đảm trật tự, an
toàn giao thông, nhưng lại đang tạo ra những bất cập về pháp lý và thực tiễn.
Mức
phạt quá cao cùng cơ chế trừ điểm giấy phép gây tranh cãi về tính hợp pháp, thiếu
minh bạch trong quy trình thưởng, bất cập về thẩm quyền xử phạt và hạn chế quyền
giám sát của người dân không chỉ làm suy giảm niềm tin mà còn gây khó khăn
trong việc thực thi công bằng pháp luật.
Thiết
nghĩ những vấn đề này cần được xem xét kỹ lưỡng để tạo ra một hệ thống pháp luật
vừa nghiêm khắc, vừa hợp lý vừa bảo đảm lợi ích của cả người dân và cơ quan thực
thi.
*Jacob
là bút danh của một luật sư không muốn tiết lộ danh tính, RFA đã xác minh tư
cách luật sư của người này.
---------------------------------------------------
*Bài
viết không thể hiện quan điểm của RFA.
======================
Nghị
định 168 làm giàu cho cảnh sát giao thông?
Diễm Thi
2025.01.03
https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/nghi-dinh-168-lam-giau-csgt-dt-01032025124812.html
No comments:
Post a Comment