Sáu
du khách vượt ‘‘biên giới Trái đất’’: ‘‘Du lịch không gian’’ hiểm họa khó lường
Trọng
Thành -
RFI
Đăng ngày: 12/12/2021 - 22:31
Ngày 11/12/2021, công ty tư nhân Blue Origin của tỉ
phú Mỹ Jeff Bezos lần đầu tiên đưa cùng lúc sáu du khách vượt « biên giới
Trái Đất » (tức đường ranh giới ngăn cách bầu khí quyển Trái Đất với
« Không gian »). Thêm một cột mốc vững chắc cho ngành du lịch
không gian, nhưng cũng nhiều câu hỏi đặt ra về tác động khí hậu khó lường của
du lịch không gian, hứa hẹn sẽ nở rộ kể từ năm tới.
https://s.rfi.fr/media/display/62032274-5b92-11ec-aa21-005056bfb2b6/w:1024/p:16x9/BLUEORIGIN.webp
Tên lửa New Shepard
của Blue Origin cất cánh với một phi hành đoàn sáu người từ một sân bay vũ
Texas, Hoa Kỳ, ngày 11/12/2021. via REUTERS - BLUE ORIGIN
Nếu như 60 năm về trước, du hành vũ trụ đồng
nghĩa với mạo hiểm thì giờ đây với sự phát triển của công nghệ, lên vũ trụ gần
như một cuộc dạo chơi. Tên lửa đẩy New Sherpard của Blue Origin, lấy cảm hứng từ
tên nhà du hành vũ trụ Mỹ đầu tiên (Alain Sherpard), đã đưa 6 hành khách lên độ
cao 75 km, trước khi « buồng du hành » (space capsule) tách khỏi
tên lửa để tiếp tục hành trình.
Trên chuyến bay kéo dài 10 phút 13 giây này của
« Blue Origin » có Laura Shepard Churchley, con gái của
Alain Sherpard, công dân Mỹ đầu tiên đã vượt qua « biên giới Trái Đất »
cách nay 60 năm, cũng là một trong 12 nhà du hành từng đặt chân lên Mặt Trăng.
Cùng với con gái của nhà du hành vũ trụ đầu tiên, còn có Michael Strahan,
người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng, cựu cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp
và 4 du khách tự trả tiền cho chuyến đi. Giá vé được giữ bí mật.
Đối với các hành khách, đây có thể là một chuyến
bay thật hạnh phúc. 10 phút và 13 giây quá ngắn, nhưng cũng đủ để du khách ngắm
nhìn Hành tinh Xanh từ xa qua cửa sổ phi thuyền, tháo dây nịt để được bay lơ lửng
trong trạng thái không trọng lượng…
Blue Origin của tỉ phú Jeff Bezos dự kiến sẽ
có chuyến bay thương mại đầu tiên vào năm tới. Cùng với Virgin Group của
Richard Branson, Blue Origin đề xuất các chuyến bay du lịch trong bầu khí quyển,
hoặc tới vùng « biên giới Trái Đất », tức từ độ cao 70, 80 km
đến hơn 100 km. Khoảng 50.000 người trên thế giới đã sẵn sàng chi từ 200.000 đến
300.000 USD cho một chuyến du lịch trong không gian như vậy, theo báo chí Pháp.
Du lịch trong không gian, lên « quỹ đạo »
hoặc ở độ cao thấp hơn, hứa hẹn sẽ là một thị trường mầu mỡ.
10 phút chơi vũ trụ thải
khí CO2 hơn đời người
Nhưng một chuyến đi chơi vào vũ trụ gây tác động
thế nào đến khí hậu ?
Theo một số tính toán, trong một chuyến bay thử
nghiệm với tàu con thoi, trong vòng 10 phút hồi mùa hè năm nay, tỉ phú Bezos
cùng ba khách hàng mỗi người thải ra ước tính 75 tấn CO2. Để thực thi hiệp định
Khí hậu Paris, cố gắng giữ nhiệt độ Trái đất không tăng quá 1,5°C, mỗi người
không được phép phát thải quá 2 tấn CO2/năm. Theo chuyên gia về bất bình đẳng
toàn cầu Lucas Chancel, có đến một tỉ người trên thế giới, mà suốt cả đời mỗi
người trong số họ, không tạo ra mức khí thải của 10 phút du hành cho một du
khách như trên.
Một chuyến đi chơi ít ngày lên Trạm vũ trụ quốc
tế (cách Trái đất 400 km), như của tỷ phú Nhật Bản Yusaku Maezawa, thải ra đến
tận 1.150 tấn CO2, theo một số tính toán. Và trên đây chỉ là lượng khí thải
CO2 gây hiệu ứng nhà kính, chưa kể nhiều chất thải, loại bụi nguy hiểm khác
tích đọng lâu dài ở các tầng cao của bầu khí quyển, nơi không có gió mưa để làm
tan đi, như ở các tầng thấp.
Khuyến khích tâm
lý « Nhà cháy, hãy nhìn ra chỗ khác » ?
Một vài chuyến du lịch lên quỹ đạo, và thêm
vài chục nghìn chuyến bay với tàu con thoi có vẻ như chưa chắc đã là đáng kể so
với tổng lượng phát thải toàn cầu hàng năm (khoảng 40 tỉ tấn C02/năm hiện nay).
Tuy nhiên, « du lịch không gian » hoàn toàn có nguy cơ trở
thành một lĩnh vực khuyến khích tâm lý tiêu thụ vô trách nhiệm của các cá nhân,
nhân danh vì thám hiểm không gian, vì khoa học, trong lúc thế giới đang vất vả
tìm cách cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính càng nhanh càng tốt. Câu ngạn
ngữ « nhà cháy, nhưng người ta lại nhìn sang hướng khác »
dễ được áp dụng cho trường hợp ấy.
Theo một số nghiên cứu, 10% dân thuộc nhóm
giàu nhất thế giới chịu trách nhiệm 50% lượng khí thải làm nóng Trái đất. Tâm
lý tiêu thụ vô trách nhiệm có thể càng khiến hố sâu bất bình đẳng về tác động
môi trường hiện nay gia tăng.
Theo nhiều chuyên gia, như nhà địa lý khí quyển
Elodie Marais, hiện tại « không có bất cứ quy định nào liên quan đến
các phát thải của tên lửa không gian. Đã đến lúc phải hành động nhanh chóng
trong lĩnh vực này, trong lúc các tỉ phú bắt đầu đặt vé đi du lịch không gian ».
Lên Trời cao để
thương hơn Trái Đất
Tuy nhiên, từ không gian xa xôi nhìn về Trái Đất,
là người thực sự quan tâm đến vận mệnh của hành tinh, sẽ có thể có một cái nhìn
khác hẳn. Đầu tháng 11/2021, trên trạm quỹ đạo quốc tế (ISS), trước khi trở về
Trái Đất, du hành gia Thomas Pesquet, công dân Pháp đầu tiên điều khiển
trạm ISS đã có cuộc trao đổi với tổng thống Emmanuel Macron (Les Echos, ngày 07/11/2021). Trả lời câu hỏi của tổng thống,
liệu có « thực sự thấy những dấu vết ổn định của tình trạng rối loạn về
khí hậu » so với lần lên quỹ đạo 4 năm trước, Thomas Pesquet khẳng định
các hiện tượng thời tiết cực đoan trên Trái đất « tăng mạnh hơn trước,
rất đáng ngại ».
Nhà du hành Thomas Pesquet đã chuyển về Trái đất
hàng loạt bức ảnh cho thấy những tác động khủng khiếp do hoạt động của con người
gây ra trên Hành tinh. Từ sự tan chảy quy mô của băng hà ở Bắc Cực, Nam Cực, có
thể nhìn bằng mắt thường, đến hàng loạt đảo nhỏ bị nước biển dâng cao thôn
tính, nhất là ở Thái Bình Dương hay Ấn Độ Dương…, sự gia tăng về tần suất và cường
độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan như xoáy lốc đặc biệt ở vùng vịnh
Mêhicô…, đại ngàn Amazon đang trên đường trở thành đồng cỏ, khói bốc lên ngút
ngàn do các vụ cháy khổng lồ ở California, Canada, Hy Lạp..., xu thế phát triển
vô hạn độ của các đô thị, mức độ « ô nhiễm ánh sáng » ngày
càng ghê gớm…
Những bức ảnh từ không trung giúp công chúng
có được một cái nhìn thực rõ, thực bao quát về « sự mong manh của Trái
đất, một ốc đảo diệu kỳ với những nguồn tài nguyên hữu hạn ». Lên Trời
để thương hơn Đất.
No comments:
Post a Comment