Phạm
Đoan Trang – Người cột chặt cuộc đời với đất nước
Trần Phương - Saigon Nhỏ
13 tháng 12, 2021
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2020/10/1025-16-1024x594.jpg
Phạm Đoan Trang
Trong ít nhất là 12 năm qua, Phạm Đoan Trang
là một trong những cái tên đáng chú ý nhất với bất kỳ ai quan tâm tới chính trị
Việt Nam. Việc chính quyền Việt Nam bắt giữ Đoan Trang ngày 6/10/2020 đẩy cô
vào thế đối mặt với bản án 20 năm tù.
Vậy Phạm Đoan Trang là ai?
-------------------------------------------------------------------------
Phạm Đoan Trang
Tên khai sinh: Phạm Thị Đoan Trang
Ngày sinh: 27/5/1978
Nơi sinh: Hà Nội
Nghề nghiệp: Nhà hoạt động dân chủ, nhà báo
Nơi ở hiện tại: Bị tạm giam tại Trại tạm giam số 1, Ngõ 702, phường Phúc
Diễn, quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
Các trích dẫn không có chú thích được trích từ các bài viết trên blog phamdoantrang.com.
-----------------------------------------------------------------------------
Lớn lên cùng nhạc
Beatles
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/32.jpg
Trẻ em Hà Nội thập
niên 1970. Ảnh: ngoisao.net.
Phạm Đoan Trang là con út trong một gia đình
có truyền thống làm nghề giáo.
Ông cô là giáo viên dạy sử, toán trường Hàng
Kén; mẹ và bố cô cũng là giáo viên. Đoan Trang lớn lên trong một khu dân cư
nghèo ở phía Nam Hà Nội trong những năm bao cấp.
“Như nhiều đứa trẻ khác, tôi rất sợ ma. Nỗi sợ
tăng thêm khi phải ngủ trong đêm mất điện, xòe tay không thấy rõ ngón. Nhìn ra
cửa sổ, cả ngõ dài hun hút tối đen như mực. Có ngôi nhà bị cháy nham nhở, tường
xám đen lại. Chủ nhà chết cháy đã lâu, không ai ở đó nữa. Có ngôi nhà hai vợ chồng
bị tai nạn chết, con cái đến ở với ông bà, cũng không ai dám tới đó.”
Năm lớp Hai, chiếc máy cassette của nhà hàng
xóm đã làm cô bé Đoan Trang hết sức tò mò khi phát đi phát lại những bài hát của
ban nhạc Beatles. Tâm hồn cô đã bay bổng với những bài hát đó. Và từ đó, Đoan
Trang bắt đầu học tiếng Anh để hát nhạc Beatles.
“Năm lớp Bảy bắt đầu một quá trình tôi vật lộn
với cái cassette nhà hàng xóm để nghe và chép lại các bài rõ tiếng nhất. Bắt đầu
một quá trình mượn sổ bài hát của bạn bè để chép các bài hát Beatles với những
hàng chữ tiếng Anh sai chính tả, sai ngữ pháp nhoe nhoét… Và tôi lớn lên cùng
nhạc Beatles”.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Ở trường đại học
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/1-2.jpg
Đoan Trang ở năm nhất
trường Đại học Ngoại thương Hà Nội năm 1996. Ảnh: Pham Doan Trang/FB.
Từ năm 1996 – 2000, Đoan Trang đi học tại trường
Đại học Ngoại thương Hà Nội, chuyên ngành kinh tế quốc tế. Vào lúc này, Trang
và những sinh viên khác lần đầu tiên được truy cập Internet.
“Dạo ấy cái anh Internet mới chập chững vào Việt
Nam, sinh viên lên mạng hãy còn bẽn lẽn rón rén… Sách chẳng có, thực tế thì rõ
ràng là không giống sách rồi, với lại ai cho sinh viên nhong nhong ra vào các
công ty, tổ chức lớn để tìm hiểu thực tế… Vì vậy, các sinh viên chăm học có một
nguồn tài liệu đặc biệt hữu ích là các bài báo kinh tế – do các nhà báo viết hoặc
dịch mà đâu biết rằng đã có bao thế hệ sinh viên kinh tế trưởng thành từ chính
những bài báo ấy.”
------------------------------------------------------------------------------
Chập chững làm báo
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/31.jpg
Đoan Trang phỏng vấn
bà Hoàng Thị Minh Hồ (1914-2017), vợ của nhà tư sản Trịnh Văn Bô, năm 2010. Ảnh:
FB Pham Doan Trang.
Mùa đông năm 2000, sau khi tốt nghiệp đại học,
Đoan Trang bắt đầu thử việc tại báo điện tử VnExpress khi tờ báo này vừa mới
thành lập.
“Tôi rất nhớ mùa đông năm 2000 ấy và những
ngày tháng đầu tiên làm quen với nghề báo của mình. Đôi khi nhớ lại, tôi vẫn
hình dung mình giống như một đứa trẻ, ngây ngô, ngơ ngác, cái gì cũng sợ, gặp
ai cũng sợ. Sợ nhiều thứ, nhưng nỗi sợ lớn nhất là viết sai.”
Sau một thời gian giữ chức thư ký
tòa soạn tại VnExpress, Đoan Trang chuyển sang làm truyền hình ở Đài Truyền
hình Kỹ thuật số VTC.
Trong sự nghiệp làm báo của mình, Đoan Trang
cho biết đã viết về tất cả các chủ đề, trừ thể thao. Nhưng cũng có những chủ đề
mà cô không thể đề cập trên mặt báo.
------------------------------------------------------------------------------
“Trang the Ridiculous“
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/2-1.jpg
Trang blog của Đoan
Trang. Ảnh: Chụp màn hình.
Tháng 8/2006, Đoan Trang bắt đầu lập
blog phamdoantrang.org. Trang
blog này đã giúp cô kết nối với những bạn bè ở Việt Nam và nước ngoài, cũng như
giải tỏa những thứ mà cô không thể viết trên mặt báo. Trang blog này vẫn còn
duy trì cho đến ngày nay.
Khi viết blog, cô xưng tên là “Trang the
Ridiculous” (Trang Lố).
“Tôi bắt đầu tạo blog… với mục đích ban đầu
thuần túy và chân chất là để thực hành tiếng Anh (viết). Và như vậy, có thể thấy
ngay blog của Trang the Ridiculous là nơi tụ bạ của những kẻ lố bịch – bọn giặc
bướng”.
Nhiều năm sau, blog của Đoan Trang đã vượt khỏi
mục đích ban đầu này.
---------------------------------------------------------------------------------
Đồng cảm với người
yếu thế
Một trong những thứ ám ảnh Trang là số phận của
những người yếu thế chung quanh cô.
“Khi tôi còn nhỏ sống với bố mẹ trong một khu
nghèo ở phía Nam Hà Nội, tôi nhớ những người phụ nữ hét lên khản cả cổ vì sợ
hãi và tuyệt vọng, ‘Con ơi, con của mẹ…’. Tôi nhớ những khuôn mặt mệt mỏi của
những người khó kiếm sống bằng hàng trăm công việc không tên: Đạp xích lô, đạp
xe, may giày, làm đũa, v.v… Tôi nhớ mình đã tự hỏi tại sao rất nhiều người xung
quanh tôi chết trẻ vì vô số lý do; tôi từng hỏi bạn tôi, ‘Tại sao cuộc sống của
con người ở đây quá rẻ rúng?’ và anh ấy trả lời rằng: ‘Mạng sống của ai? Em
nghĩ mạng của em đáng giá lắm sao?’”
“Nếu tôi có đủ quyền lực để thay đổi bất kỳ thứ
gì ở Việt Nam, tôi muốn nói rằng thứ mà Việt Nam đang thiếu là một môi trường
mà các cá nhân được tôn trọng”.
------------------------------------------------------------------------------------
Lên tiếng
là gắn bó với đất nước
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/5-2.jpg
Nhà báo Phạm Đoan
Trang khi còn làm việc cho các tờ báo nhà nước. Ảnh: Tuổi Trẻ Online.
Đoan Trang từng viết trên blog rằng cuộc sống
sẽ dễ dàng biết bao nếu nhắm mắt trước những đau khổ chung quanh mình.
Trang nói rằng lý do thứ nhất khiến một người
không dám nói những điều mình nghĩ là do mặc cảm sợ hãi vốn có, sợ bị chỉ
trích, sợ trách nhiệm, sợ bị cô lập. Và lý do thứ nhì có thể là người đó không
đủ sắc bén để nhìn nhận vấn đề, hoặc không thấy lợi ích của mình trong đó hoặc
tệ hơn là người đó chỉ thấy hình phạt nếu lên tiếng, hoặc người đó không tin là
sẽ thay đổi được điều gì nếu họ lên tiếng, hoặc họ thấy bản thân mình không
liên quan gì đến vấn đề đó.
“Tôi đã làm việc ở một số cơ quan và tôi biết
rằng người ta sẽ lên tiếng khi và chỉ khi họ cảm thấy mình gắn bó với cơ quan
đó. Người ta chỉ gắn bó mạnh mẽ với đất nước khi họ cảm thấy có cùng chung những
dự định tương lai với đất nước, và vì vậy mà có cảm hứng để biến những dự định
đó thành hiện thực”.
-----------------------------------------------------------------------
Nghỉ việc ở
truyền hình VTC
Tháng 3/2007, Đoan Trang thông báo nghỉ làm việc
ở Đài truyền hình kỹ thuật số VTC và sang làm việc cho báo VietNamNet.
“Tôi đã giống như nhiều người trong số chúng
ta: Say mê làm truyền hình đến điên cả người. Tôi đã mang (một phần thôi) ngọn
lửa của tuổi 12-13 và 19-20 vào những ngày tháng làm báo hình ở VietNamNet TV.
Cũng vẫn còn may là tôi đã không dốc tất cả lửa vào đó, nếu không tôi sẽ còn mất
nhiều hơn những gì tôi đánh mất trong suốt 10 năm qua. Cho đến một ngày phần thực
dụng trong con người tôi gào lên: ‘Trang, is it worth? (Trang, như thế có đáng
không)’”.
-----------------------------------------------------------------
Vận động cho quyền
LGBT
Bìa cuốn “Bóng” – Tự
truyện của một người đồng tính của tác giả Hoàng Nguyên, Đoan Trang về nhân vật
Nguyễn Văn Dũng. Ảnh: Nhịp cầu thế giới.
Năm 2007, lần đầu tiên một người tên Nguyễn
Văn Dũng kể về cuộc đời anh và giới đồng tính của mình trong cuốn tự truyện
“Bóng – Tự truyện của Một Người Đồng Tính”. Đoan Trang và Hoàng Nguyên là người
viết lại câu truyện của Dũng.
Cuốn tự truyện này đã làm xã hội chấn động ít
nhiều, lần đầu tiên người ta được biết rõ hơn về thế giới của những người đồng
tính.
Nguyễn Văn Dũng trở thành một trong những nhân
vật và bạn của Đoan Trang. Cuốn sách này trở thành sách vận động quyền LGBT
(quyền của người đồng tính, song tính và chuyển giới), và là sách bán chạy nhất
vào lúc ấy.
----------------------------------------------------------------------------
Làm báo nhà nước
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/30.jpg
Đoan Trang làm cho
báo điện tử VietNamNet thời ông Nguyễn Anh Tuấn còn là tổng biên tập. Ảnh:
thongtincongnghe.com.
Năm 2008 – 2009 Đoan Trang là nhà báo Việt Nam
đầu tiên viết bài phân tích sâu về quan hệ giữa Trung Quốc và Việt Nam. Đó là
những bài viết gây tiếng vang lớn trên chuyên trang Tuần Việt Nam của báo VietNamNet.
Trước đó, vào cuối năm 2007, các blogger ở Hà
Nội và thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức những cuộc biểu tình đầu tiên để phản đối
Trung Quốc thành lập thành phố Tam Sa.
Trong năm 2007, Đoan Trang đã viết lại nhiều về
trải nghiệm của cô về nghề báo ở Việt Nam.
“Tôi thích ở bên những người khác biệt, đặc biệt
là những người khác thường hoặc thậm chí lập dị, và tôi rất cần những điều mới
mẻ. Vì vậy, tôi hiếm khi hối hận vì đã dành quá nhiều sức lực cho công việc.
Tôi tin rằng người ta không bao giờ có thể giỏi bất cứ thứ gì nếu không yêu
thích nó, và nếu bạn yêu thích và làm tốt điều gì đó, đến lượt nó, nó sẽ ảnh hưởng
đến bạn theo những cách tích cực. Tất nhiên nó cũng có thể làm hỏng cuộc sống của
bạn đồng thời, nhưng hạnh phúc bạn có cũng đủ để tạo nên nỗi bất hạnh.
Tuy nhiên, tôi chưa bao giờ là một phóng viên
hiệu quả trong khi tôi thường cảm thấy bất hạnh đè nặng lên trái tim mình.
Nếu bạn là một nhà báo Việt Nam, bạn sẽ có
thêm nhiều lý do để cảm thấy buồn, các bạn ạ. Nỗi buồn có đáng hay không chỉ phụ
thuộc vào bạn. Nhưng nếu bạn thực sự muốn bình yên, có lẽ bạn không nên đi làm
báo”.
-------------------------------------------------------------------------------------
9 ngày bị tạm giam
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/3-2.jpg
Nhà báo Đoan Trang
năm 2009. Ảnh: Pham Doan Trang/FB.
Năm 2009, một sự kiện bất ngờ đã bẻ lái cuộc đời
cô sang một hướng khác.
Ngày 27/8/2009, blogger Người Buôn Gió, tên thật
là Bùi Thanh Hiếu, bị bắt. Một ngày sau đến lượt Đoan Trang; và rồi blogger Mẹ
Nấm, tên thật là Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, bị bắt vài ngày sau.
Công an cho rằng cả ba người đã xâm phạm an
ninh quốc gia vì đã tham gia in ấn áo thun chống dự án khai thác quặng bauxite ở
Tây Nguyên.
Cả ba người được thả lần lượt sau 9 ngày bị tạm
giam. Lúc này, Đoan Trang đang là phóng viên của chuyên trang Tuần Việt Nam của
báo VietnamNet.
“Trong ba blogger, có lẽ tôi là người ‘oan’ nhất,
theo nghĩa tôi không hề tham gia in áo, chưa từng trông thấy áo, cũng như không
một lần được hỏi ý kiến về vụ áo xống đó. Sau này, thỉnh thoảng tôi vẫn nhớ lại
câu chuyện ấy, với một ý nghĩ buồn trong đầu: ‘Áo em chưa mặc một lần…’”.
---------------------------------------------------------------------------
Bị báo VietnamNet
sa thải
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/33.jpg
Đoan Trang trong một
lễ trao giải của báo Pháp luật TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: FB Pham Doan Trang.
Sau vụ bị bắt tạm giam năm 2009, Đoan Trang bị
báo VietnamNet sa thải mà có không lý do.
“Trong những ngày mùa Đông buồn thảm của năm
2009, vẫn là bác [giáo sư Đặng Phong] đã là một trong ba người làm cháu giữ được
ý nghĩ: Phải sống. Cháu không thể gục ngã vì sự thối nát của ‘chúng nó’. Cháu
không thể.’”
Sau biến cố đó, cổ chuyển sang làm việc cho
báo Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh.
“Tôi may mắn được đến với Pháp Luật TP. HCM
trong những ngày rất khó khăn của mình, khi mà ‘di chứng’ của thời gian ở trong
trại tạm giam vẫn còn đè nặng, khi tôi sống trong tâm lý của một người làm bất
kỳ cái gì cũng bị nghi ngờ, và khi bản thân tôi cũng không tin ai được”.
---------------------------------------------------------------------------
Lược sử blog Việt
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/4-2.jpg
Đoan Trang trong cuộc
biểu tình phản đối Trung Quốc gây hấn với Việt Nam vào ngày 5/6/2011. Ảnh: Lân
Thắng.
Tháng 6/2012, Đoan Trang ra mắt “Lược
sử blog Việt” trên blog của mình nhân dịp bảy năm Yahoo! 360° xuất hiện ở
Việt Nam. Yahoo! 360° đã mở ra một thế giới thông tin cho những cá nhân ở Việt
Nam với phong trào văn học, bình luận về chính trị và xã hội trên Internet.
Ngoài làm việc cho báo Pháp Luật thành phố Hồ
Chí Minh, cô còn có bài đăng trên các báo khác như Tia Sáng, Nhịp Cầu Thế Giới
(một tờ báo tiếng Việt ở Hungary), và trên nhiều tờ báo khác.
Đoan Trang vẫn tiếp tục viết các phân tích sâu
về mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc.
-----------------------------------------------------------------------------
Bị bắt vì đi
biểu tình năm 2012
Buổi sáng ngày 5/8/2012, Đoan Trang bị công an
bắt trong một cuộc biểu tình chống Trung Quốc tại Hà Nội.
Từ năm 2012, Đoan Trang là một trong những nhà
báo đầu tiên ở Việt Nam báo cáo về tình hình vi phạm nhân quyền ở Việt Nam đến
quốc tế.
Năm 2012, Nhà xuất bản Giấy Vụn đã xuất bản
sách “Và quyền lực thứ tư” của Đoan Trang và một cuốn sách khác do cô làm đồng
tác giả là “Thế hệ F”. Cùng năm này, NXB Tri Thức đã xuất bản sách “Việt Nam và
tranh chấp Biển Đông” do Đoan Trang làm đồng tác giả.
Tháng 3/2013, trong lúc chính quyền Việt Nam lấy
ý kiến người dân về bản dự thảo hiến pháp mới, Đoan Trang bắt đầu viết loạt bài
“Nói
với mình và các bạn” để phổ biến kiến thức cơ bản về chính trị và nhân quyền.
“Đây là một dịp rất tốt để tất cả chúng ta
cùng tìm hiểu về hiến pháp, về luật pháp, về tinh thần hợp hiến, về nhân quyền
và dân quyền…? Người viết bài này còn mong muốn hơn thế nữa: Đây là một dịp
khuyến khích tất cả chúng ta – những người dân Việt Nam, nhất là các bạn trẻ –
thử quan tâm một chút đến chính trị xem sao?”
----------------------------------------------------------------------------------------------
Rời khỏi báo chí
nhà nước
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/34.jpg
Đoan Trang trong một
cuộc họp báo của Tập đoàn Dầu khí về vấn đề Biển Đông năm 2012. Ảnh: FB Pham
Doan Trang.
Năm 2013, Đoan Trang thông báo nghỉ việc tại
báo Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh. Đến thời điểm này, Trang đã làm việc cho
hơn 10 cơ quan báo chí nhà nước khác nhau. Cô quyết định ra nước ngoài và tham
gia nhiều hoạt động vận động quốc tế.
Năm 2014, Đoan Trang sang Mỹ theo lời mời của
trung tâm học thuật nổi tiếng Villa Aurora và trường Đại học Southern
California.
------------------------------------------------------------------------
Vận động nhân quyền cho
Việt Nam
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/7-2.jpg
Đoan Trang cùng các
nhà hoạt động khác trước trụ sở Liên Hợp Quốc tại New York ngày 24/1/2014. Ảnh:
Blog Đoan Trang.
Từ cuối năm 2013, Đoan Trang tham gia nhiều
chuyến vận động nhân quyền cho Việt Nam ở Mỹ, châu Âu và Thái Lan.
Đặc biệt, cô đã tham gia phái đoàn các tổ chức
xã hội dân sự vận động trong phiên Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát (UPR) về nhân quyền
tại Liên Hiệp Quốc tháng 2/2014, phiên điều trần về nhân quyền Việt Nam tại Thượng
viện Canada tháng 4/2014 và nhiều sự kiện quốc tế khác.
---------------------------------------------------------------------------
Đồng sáng lập Luật
Khoa Tạp chí
Ba trong bốn thành
viên sáng lập của Luật Khoa tạp chí. Ảnh: liv.ngo.
Ngày 5/11/2014, Luật Khoa Tạp chí ra mắt độc
giả. Đây là một tạp chí trực tuyến về luật, chính trị và nhân quyền do Đoan
Trang cùng những thành viên khác sáng lập.
Cô đã giới thiệu về Luật Khoa Tạp chí trên
blog của mình như sau: “Tôi ý thức được nỗi sợ của người không biết gì về luật,
mà lại không hiểu phải bắt đầu từ đâu để vượt qua cánh rừng rậm mênh mông đó.
Tôi nhìn thấy cảm giác choáng ngợp của họ. Cũng như tôi hiểu (phần nào) thân phận
của những công dân có việc dính tới ‘cửa quan’ mà lại thấp cổ bé họng, chẳng biết
tin vào ai, chẳng biết phải làm gì, nói chi tới việc sử dụng luật pháp để bảo vệ
mình…
Và nói rộng ra, quá trình chúng ta cùng tìm hiểu
về luật pháp và luật học chính là quá trình chúng ta đi những bước đầu tiên trên
con đường xây dựng nhà nước pháp quyền.”
---------------------------------------------------------------------------------------------
Bị công an trả
thù khi về nước
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/9-2.jpg
Đoan Trang trong cuộc
gặp gỡ các thượng nghị sĩ Mỹ thăm Việt Nam vào tháng 5/2015.
Ngày 26/1/2015, Đoan Trang trở về Việt Nam. Cô
đã bị giữ suốt 15 tiếng ở sân bay và bị theo dõi chặt chẽ sau khi được về nhà.
Sau đó, cô bị công an bắt giữ tùy tiện khi làm phiên dịch cho gia đình tử tù Hồ
Duy Hải và Nguyễn Văn Chưởng trong buổi vận động ở Đại sứ quán New Zealand tại
Hà Nội.
Hai tuần sau ngày trở về nước, công an đã phát
tán những bức ảnh riêng tư của Đoan Trang mà họ vẫn giữ từ lúc thu máy tính của
cô vào sáu năm trước.
Tháng 3/2015, công an đổ keo vào khóa cửa ở
nhà Đoan Trang khiến cô không thể đến họp tại Đại sứ quán Đức tại Hà Nội.
-----------------------------------------------------------------------------------
Bị công an đánh
trong biểu tình chống chặt cây xanh ở Hà Nội
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/10-1.jpg
Đoan Trang mang ba
lô bị công an lôi kéo khi tham gia biểu tình vào ngày 26/4/2015. Ảnh: Phan Tất
Thành.
Sáng ngày 26/4/2015, nhóm Vì Một Hà Nội Xanh tổ
chức tuần hành phản đối chính quyền Hà Nội chặt cây xanh. Trong lúc biểu tình,
công an đã cưỡng bức Đoan Trang cũng như nhiều người biểu tình khác lên xe
buýt.
“Sau cuộc tuần hành bị phá ngang hôm chủ nhật,
khi mọi người cùng đứng ở cổng đồn công an quận Long Biên, anh Lã Việt Dũng hỏi
thăm: ‘Hồi sáng có lúc em bị kéo lăn lóc ở miệng cống phải không?’… Tôi nhớ lúc
mình lọt thỏm vào giữa đám đông, hình ảnh cũng loang loáng lướt qua, nhưng tôi
vẫn thấy một mảnh trời xanh biếc phía trên, in màu lá cây và những khuôn mặt
sôi sục cả trẻ cả già, cả dân và công an.”
Sau vụ việc này, Đoan Trang bắt đầu đi đứng khập
khiễng. Vào tháng 5/2015, cô được bác sĩ chẩn đoán là khớp gối bị tràn dịch khớp
và viêm bao hoạt dịch.
-------------------------------------------------------------------------------------
Đòi người ở đồn
công an
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/11-2.jpg
Đoan Trang cùng nhà
hoạt động Đinh Thảo và Lưu Văn Minh vào tối ngày 23/09/2015. Ảnh: Lê Anh Hùng.
Tối ngày 23/09/2015, sáu bạn trẻ của kênh
Lương Tâm TV đã bị bắt giữ tuỳ tiện. Ngay hôm đó, Đoan Trang và những nhà hoạt
động khác đã đến đồn công an quận Hai Bà Trưng, Hà Nội để đòi thả người. Cô và
những người khác đã tổ chức một cuộc biểu tình nhỏ trước đồn công an và
đã bị
công an hành hung.
Cô cũng tham gia nhiều cuộc đòi người bị giam
giữ tuỳ tiện ở đồn công an.
Tháng 12/2015, Đoan Trang đăng tải “Diễn
biến ‘chiến dịch’ chặt hạ cây xanh ở thủ đô” bằng cả tiếng Anh và tiếng Việt
trên blog của mình.
-----------------------------------------------------------------------------------
Bị bắt giữ trên đường
đến gặp Tổng thống Barack Obama
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/35.jpg
Tổng thống Mỹ
Barack Obama gặp gỡ giới hoạt động dân sự Việt Nam ngày 24/5/2016 tại Hà Nội.
Đoan Trang được mời tham dự nhưng không đến được cuộc gặp này. Ảnh: Reuters.
Tháng 5/2016, Đoan Trang đi ô-tô từ Sài Gòn –
nơi cô vừa phẫu thuật khớp gối – ra Hà Nội để gặp Tổng thống Mỹ Barack Obama
thì bị công an giam giữ 26 tiếng tại tỉnh Ninh Bình.
Sau khi bị giam giữ tuỳ tiện tại Ninh Bình, cô
trở về Sài Gòn và tiếp tục bị công an sách nhiễu tại nhà của một người bạn cho
cô ở nhờ.
Từ thời điểm này cho đến ngày cô bị bắt giữ gần
đây nhất, Đoan Trang liên tiếp bị công an sách nhiễu bằng đủ các hình thức. Mỗi
khi có đoàn ngoại giao nào đến Hà Nội thì chắc chắn rằng cô bị giam lỏng tại
nhà từ nhiều tuần trước.
-----------------------------------------------------------------------------------
Tiếp tục viết
sách, báo cáo về môi trường, chính trị và nhân quyền
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/13-2.jpg
Đoan Trang cùng bà
Lê Thị Minh Hà, vợ của ông Vinh ra mắt sách “Anh Ba Sàm” ngày 23/3/2016 tại Hà
Nội. Ảnh: JB Nguyễn Hữu Vinh.
Năm 2016, Đoan Trang tham gia viết và biên tập
sách song ngữ Anh – Việt “Anh Ba Sàm”, một cuốn sách về blogger Anh Ba Sàm, tên
thật là Nguyễn Hữu Vinh. Cuốn sách này bắt đầu được bán
trên Amazon một tuần trước phiên tòa xét xử sơ thẩm ông Vinh vào tháng
3/2016.
Từ tháng 2/2016, Đoan Trang viết nhiều về bầu
cử trên blog của mình khi chính quyền Việt Nam đang tổ chức cuộc bầu cử đại biểu
Quốc hội khóa XIV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
Sách Toàn cảnh thảm
hoạ môi trường biển Việt Nam. Ảnh: NXB Tự Do.
Tháng 10/2016, Nhóm Green Trees xuất bản sách
“Toàn cảnh thảm họa môi trường biển Việt Nam” trên
Amazon do Đoan Trang và các nhà hoạt động khác làm đồng tác giả. Đây
là cuốn sách ghi lại các diễn biến, thực trạng trong và sau sự cố Công ty Formosa
làm ô nhiễm biển vào giữa năm 2016. Cũng trong năm này, sách “Từ Facebook xuống
đường” được xuất bản trên
Amazon.
--------------------------------------------------------------------------------
Nâng đỡ những nhà
hoạt động
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/14-2.jpg
Đoan Trang đứng
ngoài cùng bên phải cùng một số thành viên nhóm Green Trees vào năm 2016. Ảnh: Anh
Ba Sàm.
Đối với những người ngoài cuộc, ít ai biết rằng
Đoan Trang không chỉ là nhà hoạt động mà còn là người hướng dẫn cho các bạn trẻ
làm hoạt động. Đối với các bạn trẻ ấy, cô là một giáo viên hiếm có, người đã dạy
cho họ những kiến thức và kỹ năng mà họ không tìm ở đâu được.
----------------------------------------------------------------------------------
Những ngày viết
“Chính trị bình dân”
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/15-2.jpg
Đoan Trang vào năm
2017. Ảnh: Thịnh Nguyễn.
Năm 2017, Đoan Trang viết sách “Chính trị bình
dân” trong những ngày bị giam lỏng tại nhà ở Hà Nội. Tháng 7/2017, để tránh bị
công an sách nhiễu, cô đã rời khỏi Hà Nội và đến Sài Gòn.
Ngày 22/9/2017, sách “Chính
trị bình dân” của Đoan Trang ra mắt độc giả. NXB Giấy Vụn và nhóm Green
Trees đã xuất bản cuốn sách này. Đây là một cuốn sách nhằm phổ biến các kiến thức
chính học căn bản đến tất cả mọi người, nhất là các bạn trẻ hoạt động xã hội,
và nhân quyền.
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/16-1.jpg
Bìa sách Chính trị
bình dân. Ảnh: NXB Tự Do.
“Tôi đã viết nó trong những ngày bị canh chặt ở
Hà Nội, đến mức không thể đi đâu, làm gì được, và luôn cảm thấy khó thở – nghĩa
đen… Ở một nơi khác, sếp của họ, ngồi phòng lạnh, đang chỉ đạo họ theo dõi ‘đối
tượng’ chặt chẽ, nghiên cứu thói quen, lịch làm việc hàng ngày, đường đi lối lại
vào nhà và cách bài trí đồ đạc trong nhà…
Nếu không có cây đàn guitar luôn đặt ở bên, có
lẽ tôi đã phát điên… Tuy nhiên, với tôi, tất cả những cái đó không quan trọng;
điều quan trọng là càng có nhiều người đọc cuốn sách càng tốt.”
Năm 2017 và 2018, Đoan Trang cho biết sách
“Chính trị bình dân” đã bị công an Đà Nẵng tịch thu ít nhất 300 cuốn khi sách
được vận chuyển từ Ba Lan về Việt Nam.
Link mua sách: Amazon (bản in), Smashwords (bản
mềm).
----------------------------------------------------------------------------------
Nhận Giải thưởng Homo
Homini
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/17-2.jpg
Đoan Trang trong
phim tài liệu được chiếu trong buổi trao giải thưởng Homo Homini ở thành phố
Praha, Cộng hòa Séc. Ảnh: People In Need.
Tháng 2/2018, tổ chức phi lợi nhuận nổi tiếng
thế giới có trụ ở Cộng hòa Séc People in Need quyết định trao tặng cho Đoan
Trang giải thưởng Homo Homini. Đây là giải thưởng thường niên nhằm vinh danh
các nhà báo, nhà hoạt động về nhân quyền và chính trị quả cảm trên thế giới.
Đoan Trang không thể rời khỏi Việt Nam để nhận giải thưởng này.
-------------------------------------------------------------------------------
Những ngày kinh
hoàng
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/18-2.jpg
Ảnh: People In
Need.
Tháng 2/2018, Đoan Trang bị công an bắt cóc và
thẩm vấn về sách “Chính trị bình dân”, rồi bị giam lỏng tại nhà khi cô trở về
Hà Nội ăn Tết Nguyên Đán cùng gia đình.
Đầu tháng Ba, công an tiếp tục bắt giữ cô khi
cô tìm cách rời khỏi Hà Nội. Cuối cùng, Đoan Trang cũng thoát khỏi Hà Nội để đến
Sài Gòn khi sức khỏe đang rất yếu.
Một đêm vào cuối tháng Năm, Đoan Trang trở về
Hà Nội. Khi cô vừa xuống xe buýt tại Hà Nội thì công an đã đợi sẵn. Cô tiếp tục
bị giam lỏng tại nhà vì công an sợ cô sẽ “kích động” quần chúng biểu tình để chống
hai dự thảo luật là Luật Đặc khu Kinh tế và Luật An ninh mạng.
Với sự giúp đỡ của bạn bè và độc giả, Đoan
Trang một lần nữa thoát khỏi được công an Hà Nội để vào Sài Gòn. Lần trốn thoát
này, đôi tay của cô bị thương nặng do đã leo qua các bức tường cao trong khi
hai đầu gối vẫn còn đau.
---------------------------------------------------------------------------------
Cuốn sách kế tiếp
Từ trái qua Nguyễn
Anh Tuấn, Phạm Đoan Trang và Trịnh Hữu Long. Ảnh: Luật Khoa Tạp chí.
Vào tháng 6/2018, trong lúc những cuộc biểu
tình chống hai dự thảo của Luật Đặc khu Kinh tế và Luật An ninh mạng nổ ra,
Đoan Trang cùng luật gia Trịnh Hữu Long và nhà hoạt động Nguyễn Anh Tuấn đã bắt
tay vào viết cuốn sách “Học
chính sách công qua chuyện đặc khu”. Giữa tháng 12/2018, cuốn sách này được
Luật Khoa Tạp chí xuất bản.
---------------------------------------------------------------------------------
Nhập viện vì
bị công an đánh đập
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/20-1.jpg
Đoan Trang nhập viện
sau đêm nhạc của ca sĩ Nguyễn Tín. Ảnh: Phạm Đoan Trang.
Ngày 15/8/2018, Đoan Trang bị công an mặc thường
phục đánh đập khi đến nghe đêm nhạc của ca sĩ Nguyễn Tín. Đêm ca nhạc bị công
an giải tán, những người tổ chức và tham gia bị công an thẩm vấn và đánh đập.
Đoan Trang tường thuật rằng cô bị sáu công an
mặc thường phục đánh cô bằng mũ bảo hiểm và một hung khí tự chế của họ. Máy
tính và giấy tờ cá nhân của cô bị công an tịch thu trong vụ việc này.
Ngày hôm sau, cô phải nhập viện vì bị chấn thương
ở vùng đầu. Trong bệnh viện, công an đã canh chừng cô như canh giữ phạm nhân,
không bạn bè, độc giả nào được nói chuyện với cô. Ba tuần tiếp theo, cô phải nằm
liệt trên giường.
Sau này, Đoan Trang được biết đêm ca nhạc đó bị
công an triệt phá vì nghi cô lợi dụng hôm đó để phát tán sách “Chính trị bình
dân” và những tài liệu chống nhà nước khác.
---------------------------------------------------------------------------------
Vô gia cư
Việc cư trú ngày càng khó khăn cho Đoan Trang
vì cô không có bất kỳ giấy tờ tùy thân nào, và công an lùng sục cô ở khắp nơi.
Hệ thống đăng ký cho người tạm trú đã hoạt động hiệu quả trong việc gây khó
khăn cho một nhà báo độc lập như Trang. Cô tin rằng công an còn buộc hàng xóm của
cô ở Hà Nội phải ký giấy cam kết rằng họ sẽ khai báo ngay lập tức khi nhìn thấy
cô.
Tháng 1/2019, vườn rau Lộc Hưng – nơi cô đang ở
– đã bị chính quyền giải tỏa. Từ đó, một nửa thời gian và sức lực của cô phải
dành cho việc tìm chỗ ở và trốn chạy công an với đôi tay và đôi chân thương tật.
Với thương tật như vậy, Trang không thể đi bộ trong vài trăm mét và không thể
đi xe máy.
Người phụ nữ đang bị thương tật ấy đã cảm thấy
rằng sự nghiệp báo chí của cô phải khép lại trước sự săn lùng khốc liệt của
chính quyền.
------------------------------------------------------------------------------------
Không thể sống
bình thường
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/21-1.jpg
Đoan Trang và nghệ
sĩ Saxophone Đặng Vũ Lượng tại huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh vào tháng 3/2017. Ảnh:
Pham Doan Trang/FB.
Trong hơn ba năm kể từ tháng 7/2017, Đoan
Trang đã sống ở ít nhất 60 chỗ ở khác nhau ở khắp các tỉnh thành. Cô đã đi lại
hơn ba năm qua cùng với đôi chân thương tật, và nỗi sợ hãi nặng nề đeo bám, bị
đánh đập, bị hành hung, bị công an bao vây bất cứ lúc nào.
“Một nhà báo và tác giả độc lập dưới chế độ độc
tài toàn trị có nghĩa là bạn có thể bị bắt và thẩm vấn, thậm chí bị hành hung bất
cứ lúc nào mà không có bất kỳ biện pháp bảo vệ, không thể đi lại trong nước…
Bạn cũng có thể bị quản thúc tại gia hoặc gần
như trở thành người vô gia cư. Bạn có thể không thể đi chơi, đi lại bình thường
trên phố vì có thể ai đó đang theo dõi bạn hoặc tệ hơn là ai đó bạn không quen
biết có thể bất ngờ tấn công bạn từ phía sau.
Gia đình bạn bị theo dõi chặt chẽ, bạn bè và
những người ủng hộ bạn cũng có thể bị cảnh sát quấy rối… Bạn phải sống trong nỗi
ám ảnh thường trực rằng bạn là kẻ thù của đáng bị trừng phạt của nhà nước…
Chắc chắn bạn khó có thể chết, vì họ không có
chủ ý giết bạn. Nhưng bạn không thể sống bình thường như những người khác hoặc
như trước kia. Nỗi đau khổ, trầm cảm và suy sụp tinh thần chồng chất sẽ tàn phá
và giết chết bạn dần dần.”
------------------------------------------------------------------------------------
Nhận Giải thưởng Tự
do Báo chí của Phóng viên Không biên giới
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/36.jpg
Đoan Trang được
trao giải Tự do Báo chí của tổ chức Phóng viên Không biên giới, ngày 12/9/2019.
Ảnh: Trịnh Hữu Long / Luật Khoa.
Ngày 12/9/2019, tổ chức Phóng viên Không biên
giới đã quyết định trao giải thưởng Tự do Báo chí năm 2019, hạng mục Ảnh hưởng
cho Đoan Trang.
Trả lời BBC Tiếng Việt, Đoan Trang đã nói về
mong muốn của mình sau khi nhận giải thưởng này: “Tôi mong là trong tương lai gần,
ở Việt Nam tiếp tục có thêm nhiều người mạnh dạn lên tiếng, nói lên quan điểm,
chính kiến của mình trong các vấn đề chính trị xã hội.
Đặc biệt, tôi rất mong đợi sẽ có sự xuất hiện
của thêm nhiều cây viết, nhiều nhà báo tự do, nhà báo độc lập, các blogger có
nghề viết chuyên nghiệp, kể cả các nhà báo ‘lề phải’, tham gia vào công cuộc vận
động dân chủ hóa xã hội thông qua con đường truyền thông.”
------------------------------------------------------------------------------
Không thể sống mà
không thể viết
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/37.jpg
Đoan Trang cùng nhạc
sĩ Tuấn Khanh và nhà hoạt động Phạm Thanh Nghiên. Ảnh: Tuan Khanh/FB.
Đoan Trang không thể sống mà không thể viết
ngay cả trong những ngày tháng khó khăn nhất của mình.
Tháng 2/2019, Đoan Trang sáng lập và làm biên
tập viên cho Nhà xuất bản Tự Do.
Trong năm 2019, NXB Tự Do đã xuất bản hai cuốn
sách của Đoan Trang là “Politics
of a Police State” (tạm dịch “Chính trị của một nhà nước cảnh sát”) và “Phản
kháng phi bạo lực”; Luật Khoa cũng xuất bản cuốn “Cẩm nang
nuôi tù” của cô.
Tháng 7/2020, Đoan Trang cùng các dịch giả
khác công bố sẽ xuất bản cuốn sách “Tội ác phải
bị trừng phạt”, dịch từ cuốn sách của tổ chức Safeguard Defender về hướng dẫn
sử dụng Luật Magnitsky để trừng phạt những kẻ vi phạm nhân quyền. Ngoài ra, NXB
Tự Do còn xuất bản nhiều ấn phẩm về nhân quyền, chính trị và dân chủ khác.
Sau khi phát hành các cuốn sách và báo cáo,
công an đã tìm mọi cách triệt phá các hoạt động của NXB Tự Do. Nhiều người giao
sách, nhận sách đã bị chính quyền theo dõi, đe dọa và hành hung.
---------------------------------------------------------------------------
Báo cáo về vụ việc
tại xã Đồng Tâm
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/24.jpg
Bìa sách Cánh đồng
Sênh: Báo cáo về vụ tấn công Đồng Tâm. Ảnh: NXB Tự Do.
Tháng 2/2020, một tháng sau vụ cảnh sát cơ động
bắn người dân xã Đồng Tâm vào giữa đêm, NXB Tự Do đã xuất bản cuốn sách song ngữ
Anh – Việt “Cánh đồng Sênh: Báo cáo về vụ tấn công Đồng Tâm”.
Báo cáo “Cánh đồng Sênh…” có năm tác giả, bao
gồm: Đoan Trang, nhà hoạt động Will Nguyễn, nhà hoạt động Cấn Thị Thêu cùng hai
con trai của bà Thêu là Trịnh Bá Phương và Trịnh Bá Tư. Bà Thêu và hai con trai
đã bị bắt trước lúc diễn ra phiên tòa xét xử sở thẩm vụ án giết người và chống
người thi hành công vụ tại xã Đồng Tâm.
---------------------------------------------------------------------------------------
IPA vinh danh NXB
Tự Do
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/25-1.jpg
Đoan Trang trong
phim tài liệu chiếu trong buổi lễ nhận giải thưởng Prix Voltaire 2020. Ảnh: Chụp
màn hình.
Đầu tháng 6/2020, liên minh lớn nhất thế giới
của các nhà xuất bản (International Publishers Association) đã trao giải thưởng Prix
Voltaire 2020 cho NXB Tự Do. Đây là giải thưởng vinh danh tinh thần tự
do xuất bản của IPA dành cho các tổ chức xuất bản trên thế giới.
Đầu tháng 7/2020, Đoan Trang tuyên bố rút khỏi
NXB do “sức khỏe kiệt quệ” và “mối đe dọa về an ninh đối với các thành viên
NXB”.
Vài tuần sau đó, một vụ bê bối lớn xảy ra với
NXB Tự Do khi Đoan Trang tố cáo một quản lý cấp cao của NXB về hành vi tham
nhũng, mở ra một cuộc tranh cãi kéo dài, với bên còn lại tố cáo Đoan Trang cáo
buộc sai sự thật. Vụ việc cho đến nay chưa ngã ngũ, nhưng người bị Đoan Trang tố
cáo cũng đã tuyên bố rút khỏi NXB Tự Do.
-------------------------------------------------------------------------------------
Bị bắt sau báo cáo
thứ ba về Đồng Tâm
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/26-1.jpg
Đoan Trang bị công
an đưa ra khỏi nhà vào khuya ngày 6/10/2020 tại thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh:
Pham Doan Trang/FB.
Vào lúc 23:30 ngày 6/10/2020, công an thành phố
Hồ Chí Minh đã bắt giữ Đoan Trang và di lý về thành phố Hà Nội vào ngày hôm
sau.
Công an đã khởi tố bị can đối với cô với cáo
buộc “tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều 88, Bộ luật Hình sự 1999 và “làm,
tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống
nhà nước” theo Điều 117, Bộ luật Hình sự 2015
Vụ bắt giữ Đoan Trang được công an tiến hành
ngay sau buổi đối thoại cùng ngày về nhân quyền thường niên giữa Việt Nam và
Hoa Kỳ.
https://2xjs7y10oiyz26vqxu2hok6y-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2020/10/27-1.jpg
Đoan Trang trong phim tài liệu về NXB Tự Do chiếu ở
Frankfurter Buchmesse. Ảnh: Chụp màn hình/IPA.
Không lâu trước vụ bắt giữ này, Đoan Trang và
Will Nguyễn đã công bố “Báo cáo về Đồng Tâm” bằng song ngữ Anh-Việt.
Đoan Trang đã giới thiệu về báo cáo này trên
Facebook của mình: “Ngày 25/9, ấn bản lần thứ ba, đầy đủ nhất từ trước tới nay
của ‘Báo cáo Đồng Tâm’ ra mắt độc giả, cũng song ngữ, và dày gấp đôi ấn bản tháng
Hai. Và mình vẫn kịp lập một kỷ lục cá nhân kỳ lạ: Sụt 7kg trọng lượng cơ thể”.
Vụ bắt giữ này cũng được tiến hành trước khi
cô kịp tham gia thảo luận trực tuyến tại sự kiện uy tín nhất thế giới dành cho
các nhà xuất bản – Frankfurter
Buchmesse – từ ngày 14 – 18/2020. IPA đã thông báo trên website của
mình về sự tham dự của Đoan Trang trong sự kiện này từ tháng 9/2020.
----------------------------------------------------------------------------------------
Phản ứng quốc tế về
vụ bắt giữ
https://www.facebook.com/Tomas.Petricek.Sedmicka/photos/a.173255099950930/701726040437164/
Vụ bắt giữ và khởi tố nhà báo Phạm Đoan Trang
của chính quyền Việt Nam đã gây ra một làn sóng phản ứng quốc tế rộng rãi.
Sau vụ bắt giữ Đoan Trang, Ngoại trưởng Cộng
hòa Séc Tomáš Petříček đã nhắc lại trên tài khoản
Twitter và Facebook của
mình rằng bà Đoan Trang đã được trao giải thưởng Homo Homini vì lòng dũng cảm
và các đóng góp trong việc bảo vệ nhân quyền.
Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ đặc trách Dân chủ,
Nhân quyền và Lao động, ông Robert A. Destro đã viết trên Twitter rằng
Mỹ lên án chính quyền Việt Nam về việc bắt giữ nhà hoạt động Phạm Đoan Trang và
kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho cô.
Các báo chí quốc tế như The
New York Times, The
Guardian, AP, Reuters, Washington
Post, Economist, Bloomberg, Al
Jazeera, DW, VOA, BBC, Bangkok
Post, Independent…
không chỉ đưa tin về vụ bắt giữ nhà báo Phạm Đoan Trang mà còn khắc họa sự đàn
áp nhân quyền ở đất nước cộng sản như Việt Nam.
Nhiều tổ chức uy tín trên thế giới đã chỉ
trích chính quyền Việt Nam vi phạm nhân quyền trắng trợn sau vụ bắt giữ Đoan
Trang. Sau đây là một số tổ chức nhân quyền và xuất bản đã yêu cầu chính quyền
Việt Nam trả tự do ngay lập tức Đoan Trang: PEN
International, Tổ
chức Phóng viên Không biên giới (RSF), Ủy
ban bảo vệ các nhà báo (CPJ), Liên Đoàn Các Nhà xuất
bản châu Âu (FEP), Tổ
chức Ân xá Quốc Tế (Amnesty International), Front
Line Defenders, International
Federation for Human Rights, International
Federation of Journalists, Institute
for War and Peace Reporting…
------------------------------------------------------------------------------------
“Tôi trông cậy vào
các bạn”
Đoan Trang có lẽ không mong muốn rằng cô bị bắt
nhưng cô biết rằng chuyện bắt giữ và kêu án đối với cô sẽ xảy ra vào một ngày
nào đó. Và cô đã chuẩn bị từ trước cho việc này.
Ngay sau khi Đoan Trang bị bắt, những người bạn
của cô đã công bố bức thư mà Trang để lại. “Kịch bản lý tưởng là tôi được trả tự
do mà vẫn ở Việt Nam (không bị tống xuất ra nước ngoài) và những mục đích tôi đề
ra đều được hoàn thành”, cô viết.
Đoan Trang đã đề cập đến ba mục đích mà cô hy
vọng độc giả có thể tận dụng việc cô đi tù để hoàn thành.
Thứ nhất là gắn việc cô đi tù với vận động cho
luật bầu cử mới và luật tổ chức quốc hội mới.
Thứ hai là quảng bá những cuốn sách mà cô đã
viết.
Thứ ba là giới dân chủ phải tận dụng việc cô
đi tù để đàm phán với chính quyền Việt Nam về thực thi dân chủ ở đất nước, đặc
biệt là thông qua luật bầu cử mới và luật tổ chức quốc hội mới.
***
Năm 2011, dư âm từ việc bắt giữ năm 2009 vẫn
còn ảnh hưởng đến Đoan Trang. Lúc đó, Trang vẫn có thể rẽ sang một hướng khác với
cuộc sông êm đềm hơn nhưng cô đã không lựa chọn như vậy.
Trong một bài viết năm 2011, cô tự hỏi người
ông quá cố của mình rằng: “Ông ơi, sinh thời, có bao giờ ông nghĩ, lớn lên cháu
sẽ thành một trong những phần tử ‘bất mãn’, ‘chống phá’, từng bị quy kết là
‘xâm hại an ninh quốc gia’ không, ông của cháu?… Rồi tôi sẽ hỏi ông: Người ta
có nên yêu nước, nên gắn bó với đất nước không ông?”
Cho đến hôm nay, Đoan Trang chắc hẳn đã có câu
trả lời của mình.
(Nguồn: https://www.luatkhoa.org/2020/10/pham-doan-trang-la-ai/)
No comments:
Post a Comment