Nhân
quyền Việt Nam: Tại sao phương Tây và Mỹ 'mềm mỏng' với Hà Nội?
BBC News Tiếng Việt
17 tháng
12 2021
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-59693704
Sau khi
chính quyền Việt Nam tiếp tục mở các phiên tòa kéo dài nửa ngày xét xử các nhà
bất đồng chính kiến với án tù nặng, một số nhà quan sát quốc tế đã chỉ ra rằng
có vài nguyên nhân mấu chốt khiến Mỹ và phương Tây nhẹ tay với nhân quyền Việt
Nam.
Một số nhà
quan sát cho rằng "Tầm quan trọng chiến lược của Hà Nội đối với Hoa Kỳ và
các đồng minh đã cho phép Đảng Cộng sản Việt Nam có nhiều không gian hơn trong
việc bịt miệng những người chỉ trích."
Tầm quan trọng chiến lược của VN
Trong bài
phân tích mới đây trên The
Diplomat, David Hutt nhắc lại việc nhà báo Phạm Đoan Trang bị bắt
tháng 10/2020 đúng vào ngày cuối cùng của cuộc thảo luận nhân quyền và tự do
ngôn luận Mỹ - Việt và cho rằng việc này không khiến giới phê bình - những người
từng cáo buộc các chính phủ phương Tây đã không làm gì để phản đối hồ sơ nhân
quyền tồi tệ của Việt Nam - ngạc nhiên.
Bản án Phạm Đoan Trang:
Ngoại giao bốn nước G7 bất bình
Từ phiên tòa Phạm Đoan
Trang, VN chờ đợi gì ở Mỹ trong vấn đề nhân quyền?
Việt Nam
hiện là bạn thân của phương Tây vì có chung lập trường chống lại sự xâm lược của
Bắc Kinh ở Biển Đông, cũng như tầm quan trọng về kinh tế và vị trí then chốt
trong chuỗi cung ứng toàn cầu của nước này, David Hutt phân tích.
Tuyên bố
ngầm mà nhiều chính phủ phương Tây đưa ra là khi họ hợp tác nhiều hơn với Việt
Nam, và khiến nước này ngày càng phụ thuộc vào các quan hệ kinh tế với phương
tây, họ sẽ có thêm đòn bẩy để gây áp lực buộc Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) phải
cải cách chính trị có chủ đích.
Các
nhà bất đồng chính kiến đã và sẽ được đưa ra xét xử từ nay đến cuối năm 2021:
(từ trái qua) Cấn Thị Thêu, Trịnh Bá Tư, Trịnh Bá Phương, Nguyễn Thị Tâm
Nhưng cái
gọi là "thay đổi thông qua thương mại" đã không hiệu quả. Khi thương
mại của phương Tây với Việt Nam gia tăng, các quyền chính trị ở Việt Nam trở
nên tồi tệ hơn, vẫn theo David Hutt.
Liên tiếp
từ 14-16/12, Việt Nam bỏ tù 4 nhà hoạt động, trong đó có Phạm Đoan Trang, Trịnh
Bá Phương, với án tù từ 6 - 10 năm.
Hiện có
khoảng khoảng 170 tù nhân lương tâm hiện đang bị giam giữ tại Việt Nam, một con
số cao kỷ lục trong lịch sử gần đây, theo số liệu năm 2020 của Tổ chức Ân xá Quốc
tế. Trong khi Dự án 88 khẳng định rằng hiện có 217 nhà hoạt động trong tù và
306 người khác đang gặp nguy hiểm.
Bà
Phạm Đoan Trang tại phiên tòa 14/12/2021 (ảnh chụp qua màn hình)
Freedom
House, trong cuộc khảo sát mới nhất về các quyền chính trị trên toàn thế giới,
đã hạ bậc Việt Nam xuống 19/100, thấp thứ hai ở Đông Nam Á, sau Lào - cũng là
nước cộng sản.
Phil
Robertson, Phó giám đốc Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, nói bản án dành
cho Phạm Đoan Trang là " một bản cáo trạng nhức nhối... của Việt Nam độc
tài. "
Trong khi
đó, Bill Hayton, một cựu phóng viên tại Việt Nam và hiện đang làm việc cho
Chatham House, được trích lời trong bài viết của David Hutt, nói rằng bản án tù
dành cho bà Đoan Trang là 'ngón tay thối' của Bộ Công an Việt Nam cho Hoa Kỳ và
những nước khác từng chỉ trích hồ sơ nhân quyền của Việt Nam."
"Ban
lãnh đạo Việt Nam biết rằng họ có thể bỏ tù những nhà hoạt động như Trang vì Việt
Nam đã trở thành một thành phần quan trọng trong chiến lược của các cường quốc
bên ngoài ở Đông và Đông Nam Á," theo lời ông Bill Hayton.
'Mỹ ưu tiên địa chính trị hơn các giá trị
khác'?
Joshua
Kurlantzick, nhà nghiên cứu về Đông Nam Á ở Council on Foreign Relations (CFR),
Washington, DC, nói với BBC News Tiếng Việt rằng tầm nhìn chiến lược đang là ưu
tiên hàng đầu.
"Mặc
dù chính quyền Hoa Kỳ, ở một mức độ nào đó, sẽ tập trung vào nhân quyền, nhưng
tôi không nghĩ đó sẽ là ưu tiên trong quan hệ với Việt Nam, bởi vì các khía cạnh
chiến lược của mối quan hệ Việt - Mỹ ở thời điểm này vượt trội hơn hầu hết các
vấn đề khác, bao gồm cả vấn đề nhân quyền."
Phil
Robertson, từ Human Rights Watch, cũng cho BBC hay rằng căng thẳng Mỹ - Trung
có tác động tới cách Hoa Kỳ và Việt Nam giao thiệp.
Vì sao chính phủ VN vẫn
nhìn ‘nhân quyền’ rất khác thế giới?
Án tù 9 năm cho nhà báo
Phạm Đoan Trang
Hiệp hội Nhà xuất bản Quốc
tế: 'Kính phục Đoan Trang, lên án chính phủ VN'
"Khi
quan hệ kiểu chiến tranh lạnh giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng xấu đi, Việt Nam
đang chơi một trò chơi khôn ngoan bằng cách thu hút đảm bảo an ninh từ Mỹ, đồng
thời gạt bỏ những chỉ trích của chính phủ Mỹ về nhân quyền."
"Hoa
Kỳ cần khẩn trương hành động để đảo ngược xu hướng này, và cần nói rằng nên có
những cải thiện nghiêm túc đối với nhân quyền, dân chủ và quản trị tốt ngay từ
bây giờ để giúp cho cả nhà nước Việt Nam và người dân Việt Nam," ông Phil
Robertson cho biết quan điểm.
Còn theo
David Hutt, sự xuống dốc của nhân quyền tại Việt Nam liên quan đến các chính
sách cứng rắn hơn được đưa ra sau khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng giành vị thế
tại Đại Hội đại biểu toàn quốc năm 2016.
Chính sách
này được duy trì cho tới nay - sau khi ông Trọng giành được nhiệm kỳ thứ ba tại
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 vào tháng Giêng.
VIDEO :
Phạm Đoan Trang: 'Tôi chưa bao giờ ân
hận vì đã về Việt Nam'
Tuy nhiên,
theo David Hutt, "quá dễ dàng để đổ lỗi cho ông Trọng, vì nếu vậy có nghĩa
người ta mặc định rằng Phương Tây thực hiện phương pháp 'thay đổi thông qua
thương mại' với Việt Nam từ trước năm 2016. Nhưng không phải vậy."
"Phải
thừa nhận rằng trong những năm trước năm 2016, ĐCSVN bắt giữ ít nhà hoạt động
hơn. Nhưng các chính sách cứng rắn của ông Trọng đã tồn tại trong Đảng rồi.
Thương mại tăng với Hoa Kỳ và Châu Âu rõ ràng không ngăn cản họ thực hiện chính
sách này. Và các chính phủ phương Tây cũng chỉ dựa vào những lời hứa cải cách của
Hà Nội, mà không cần đợi xem điều đó có thực sự xảy ra hay không," David
Hutt phân tích.
Về phía Mỹ,
theo David Hutt, dù Tổng thống Biden tuyên bố chính sách đối ngoại của Mỹ dựa
trên nền tảng dân chủ, nhưng lại đang thực hiện một cách tiếp cận hai hướng.
Việt Nam
không được mời tham dự trong Thượng đỉnh dân chủ mới đây của Mỹ.
Nhưng cùng
lúc đó, Việt Nam - nước có cùng quan điểm với Mỹ: coi Trung Quốc là đối thủ - lại
tránh được bị Mỹ trừng phạt do độc tài và vi phạm nhân quyền. Trong khi các quốc
gia thân với Trung Quốc hơn, như Campuchia, thì lại đang bị một loạt các lệnh
trừng phạt của Mỹ.
Các giá trị
là quan trọng, nhưng chúng sẽ luôn là thứ yếu trong các mối quan tâm về địa
chính trị của Hoa Kỳ, theo David Hutt.
Đời sống nước Mỹ đang xáo trộn
Trong cuộc
trả lời phỏng vấn BBC Tiếng Việt trước phiên tòa xét xử nhà báo
bất đồng chính kiến Phạm Đoan Trang, ông David Brown, cựu nhân viên Bộ Ngoại
giao Hoa Kỳ tại Việt Nam, nói rằng Mỹ hiện còn đang rối bời bởi các vấn đề nội
bộ thì các nước khác có thể chờ mong gì được ở họ.
"Vai
trò của Mỹ đối với vấn đề nhân quyền Việt Nam ư? Đời sống chính trị của Mỹ cũng
đang xáo trộn, phần lớn là do hậu quả của bốn năm quản trị tồi tệ của những người
theo chủ nghĩa Trump. Sự tôn trọng đối với các thể chế và sự lãnh đạo của Mỹ đã
bị xói mòn nhiều."
"Qua
lịch sử của chúng ta, người Mỹ đã tự hào về việc trở thành tấm gương tốt. Điều
đó bây giờ rất khó thực hiện. Cho đến khi Mỹ có thể tự điều chỉnh lại la bàn đạo
đức của mình, không thể mong đợi họ gây ảnh hưởng như đã từng đối với các vấn đề
thế giới. Tôi đã thất vọng vô cùng khi nhìn vào những thách thức do biến đổi khí
hậu, do các hệ tư tưởng dân túy và do đại dịch hiện nay gây ra," cựu nhân
viên ngoại giao Mỹ tại Việt Nam, David Brown, nói.
Giáo sư về
quan hệ quốc tế Robert Sutter,
từ Elliott School of International Affairs, Đại học George Washington, Hoa Kỳ,
nói với BBC News Tiếng Việt hôm 17/11/2021 rằng nhân quyền vẫn là quan tâm của
chính phủ Joe Biden.
"Ông
Biden và đảng Dân chủ của ông rất quan tâm đến nhân quyền và dân chủ. Tuy
nhiên, ông Biden cũng muốn mối quan hệ với Việt Nam tiến xa hơn vì họ có nhiều
điểm chung. Vấn đề nhân quyền là quan trọng đối với chính quyền hiện nay nhưng
nó không phải là trở ngại lớn để tăng cường quan hệ với Việt Nam."
Quan điểm về nhân quyền của Việt Nam
Đầu tháng
12/2021, các báo VN đăng lời phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu quan
điểm về nhân quyền như sau:
"Nhân
quyền lớn nhất ở Việt Nam là lo cho 100 triệu dân ấm no và hạnh phúc, dân chủ,
cuộc sống bình yên, an ninh, an toàn, an dân, đó là điều quan trọng nhất, phát
huy tối đa yếu tố con người.
Đồng thời
giữ vững ổn định chính trị. Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN,
không hy sinh an sinh xã hội, môi trường, tiến bộ và công bằng xã hội để chạy
theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần."
Hôm cuối
tháng 10/2021, khi nói chuyện với cộng đồng Việt tại Anh trong chuyến thăm đến
Scotland dự hội nghị COP26, ông Chính nói:
"Nhân
quyền lớn nhất là chúng ta ổn định chính trị. Để bảo vệ nhân quyền thì phải có
pháp quyền, và chúng ta đang nỗ lực xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN."
No comments:
Post a Comment