17/04/2021
https://baotiengdan.com/2021/04/17/kho-than-luu-quang-vu/
Cách đây 3 năm, nhân 70 năm ngày sinh Lưu
Quang Vũ, nhiều người chia sẻ lại bài thơ “Những điều sỉ nhục và căm giận” để
phong thánh Lưu Quang Vũ.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2021/04/0-84.jpg
Chân dung nhà thơ
Lưu Quang Vũ. Ảnh do gia đình nhà thơ cung cấp/ Báo QĐND
Hàng trăm, hàng ngàn bình luận phong thánh cho
Lưu Quang Vũ khi nói rằng Vũ là nhà tư tưởng lớn, nhà tiên tri thời cuộc, dám vạch
trần những điều xấu xa bỉ ổi nhất của miền Bắc XHCN. Có người còn xem Lưu Quang
Vũ không chỉ là nhà viết kịch vĩ đại mà còn là nhà cách tân thi ca trong cái
dàn đồng ca của thi ca ngoài Bắc.
Mới đọc đoạn đầu, tôi đã nhận ra ngay, bài thơ
không thể nào mang nội dung tố cáo chế độ XHCN ở miền Bắc. Những câu như: “nhà
tù lớn hơn trường học/ một dân tộc có nhiều gái điếm nhất thế giới/ có những
cái đinh để đóng vào ngón tay/ có những người Việt Nam/biết mổ bụng ăn gan người
Việt…” chỉ có thể nói về miền Nam dưới chế độ Việt Nam Cộng hòa. Bởi những
hình ảnh ấy nhan nhản trong sách giáo khoa thời tôi đi học, kể cả trên báo chí
và thơ ca tuyên truyền ngoài Bắc.
Để không phải nghi ngờ, tôi lật quyển Di cảo
thơ Lưu Quang Vũ ra tra. Thì ra người ta đã cố tình cắt đoạn đầu:
những điều sỉ nhục và căm giận
một dân tộc đã sinh ra
Trần Ích Tắc, Lê Chiêu Thống
Hoàng Cao Khải, Nguyễn Văn Thiệu…
Tôi đưa nguyên văn bài thơ ra cho mọi người
xem và bình: “Ôi, sao người ta có thể mượn Lưu Quang Vũ với bài thơ này để
chống Cộng nhỉ?” Và tôi cũng nói luôn, cả bài thơ không khác dàn đồng ca của
thi ca ngoài Bắc. Cứ đọc lại Tố Hữu, Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Huy Cận… thời đó
xem sao? So với các nhà thơ kia, Vũ trút căm thù một cách dễ dãi bằng ngôn từ
khẩu hiệu, bài thơ không tứ, chỉ có liệt kê tội ác của giặc bên giới tuyến,
hình ảnh toàn cóp nhặt từ báo chí tuyên truyền…
Cuối bài thơ ghi rõ: Di cảo 1972-1975, thời điểm
Vũ vừa xuất ngũ làm hợp đồng cho nhà xuất bản Giải phóng, chấm công trong một đội
cầu đường, vẽ pa-nô, áp-phích cổ động tuyên truyền. Vũ chỉ bức xúc với thời cuộc
vào những năm 1980. Các vở kịch trước đó, khi làm biên tập viên cho Tạp chí sân
khấu vẫn là tuyên truyền: Sống mãi tuổi 17, Hẹn ngày trở lại, Nếu anh không đốt
lửa… Kể cả Hồn Trương Ba da hàng thịt, Tôi và chúng ta… cũng chỉ là những trăn
trở về xây dựng chủ nghĩa xã hội, về cái nghịch lý giữa con người cá nhân và
làm chủ tập thể. Vũ không chống Cộng. Mà chống Cộng với lời thơ như vậy thì chắc
gì đã lớn? Miền Bắc XHCN thời ấy làm gì có gái điếm mà bịa ra “nhiều gái điếm
nhất thế giới”?
Tôi không đánh giá thấp Lưu Quang Vũ, nhưng
cũng không xem ông là Thánh. Khổ thân ông khi cái gì của ông còn lại cũng thành
“hạt ngọc”! Nói thật, nếu xét về nghệ thuật, tôi chỉ đánh giá cao Hồn Trương Ba
da hàng thịt. Đây mới là tác phẩm để đời…
Chu Mộng Long
———–
Nguyên bài thơ Những điều sỉ nhục và căm giận:
những điều sỉ nhục và căm giận
một dân tộc đã sinh ra
Trần Ích Tắc Lê Chiêu Thống
Hoàng Cao Khải Nguyễn Văn Thiệu…
những điều sỉ nhục và căm giận
một đất nước luôn có kẻ dẫn đường
cho người ngoài kéo đến xâm lăng
cho những cuộc chiến tranh
đẩy con em ra trận
những điều sỉ nhục và căm giận
một xứ sở
nhà tù lớn hơn trường học
một dân tộc có nhiều gái điếm nhất thế giới
có những cái đinh để đóng vào ngón tay
có những người Việt Nam
biết mổ bụng ăn gan người Việt
một đất nước
đến bây giờ vẫn đói
không có nhà để ở
không đủ áo để mặc
ốm không có thuốc
vẫn còn những người run rẩy xin ăn
nỗi sỉ nhục buốt lòng
khi thấy mẹ ta bảy mươi tuổi lưng còng
phải làm việc mệt nhoài dưới nắng
khi thấy lũ em ngày càng hư hỏng
khi người mình yêu
nói vào mặt mình những lời ti tiện
khi bao điều tưởng thiêng liêng trong sạch
bỗng trở nên ngu xuẩn đê hèn
khinh mọi người và tự khinh mình
như chính tay ta đã gây ra mọi việc
và tất cả không cách nào cứu vãn
nỗi sỉ nhục ngập tràn trái đất
khi lẽ phải luôn thuộc về kẻ mạnh
những nền văn minh chạy theo dục vọng
những guồng máy xấu xa chà đạp con người
đi suốt một ngày
giữa rác rưởi và chết chóc
luôn thấy bị ném bùn lên mặt
nói làm sao được nữa những lời yêu
nghĩ về cha, con sẽ chẳng tự hào
nỗi tủi nhục làm cha nghẹn thở
nỗi tức giận làm mặt cha méo mó
trong hận thù không thể có niềm vui
nhưng không thể sống yên, không thể được nữa rồi
nỗi tủi nhục đen sì mỗi cành cây
nỗi tủi nhục của đứa trẻ chạy trốn
nỗi tục nhục trên mỗi bậc thang lười biếng
trong cốc nước đưa lên môi lạnh ngắt
trên mỗi dòng tin mỗi ống quần là phẳng
mỗi chiếc hôn ướt át thì thầm
mỗi nấm mồ bị vùi dập lãng quên
trên bàn tay đưa ra trên mỗi bức tường
nỗi tủi nhục tội lỗi nỗi tủi nhục kinh hoàng
trên vệt máu bầm đen trên nụ cười thoả mãn
cha chẳng có gì để lại cho con
ngoài một cửa sổ trống trơn
ngoài một tấm lòng tủi nhục và căm giận
ngoài kỷ niệm về những năm tàn khốc
cho một ngày con được sống thương yêu.
Di cảo 1972-1975
======================================
.
.
https://www.facebook.com/nhan.ton.50/posts/5340475896023897
Mấy hôm nay, nhân dịp sinh nhật của kịch tác
gia, nhà thơ Lưu Quang Vũ, tôi thấy nhiều người trên Facebook đã đăng lại bài
thơ “Những điều sỉ nhục và căm giận” để tưởng niệm và vinh danh ông. Điều kỳ lạ
là bài thơ vẫn bị cắt xén theo ý đồ biến đổi nó từ một bài thơ chống Mỹ và
chính quyền miền Nam thành bài thơ có nội dung chống những thứ xấu xa, thậm chí
chống đảng CS, trong giai đoạn hiện nay; biến Lưu Quang Vũ thành một người khác
với chính ông theo ý đồ của họ.
Hành vi này là một trò gian lận.
Mấy năm trước tôi đã viết bài Di Cảo dưới đây.
Nay, tôi đăng lại một lần nữa để phản ứng với trò lưu manh văn hoá này.
***
DI CẢO
Gần đây tôi thường được đọc trên mạng, và nghe
đọc, bài thơ dưới đây của nhà thơ Lưu Quang Vũ. Và dường như nó được in lại
trong cuốn Di Cảo của ông. Bài thơ được phổ biến rộng, và được cho là có tinh
thần yêu nước, chống xâm lăng, phản kháng với tình trạng đạo đức xã hội xuống cấp,
bất công, băng hoại của Việt Nam ngày nay. Bài thơ như thế này:
NHỮNG ĐIỀU SĨ NHỤC VÀ CĂM GIẬN
Một đất nước luôn có kẻ dẫn đường
Cho người ngoài kéo đến xâm lăng
Cho những cuộc chiến tranh
Đẩy con em ra trận
Những điều sĩ nhục và căm giận
Một xứ sở
Nhà tù lớn hơn trường học
Một dân tộc có nhiều gái điếm nhất thế giới
Có những cái đinh để đóng vào ngón tay
Có những người Việt Nam
Biết mổ bụng ăn gan người Việt
Một đất nước
Đến bây giờ vẫn đói
Không có nhà để ở
Không đủ áo để mặc
Ốm không có thuốc
Vẫn còn những người run rẩy xin ăn
Nỗi sĩ nhục buốt lòng
Khi thấy mẹ ta bảy mươi tuổi lưng còng
Phải làm việc mệt nhoài dưới nắng
Khi thấy lũ em ngày càng hư hỏng
Khi người mình yêu
Nói vào mặt mình những lời ti tiện
Khi bao điều tưởng thiêng liêng trong sạch
Bỗng trở nên ngu xuẩn đê hèn
Khinh mọi người và tự khinh mình
Như chính tay ta đã gây ra mọi việc
Và tất cả không cách nào cứu vãn
Nỗi sĩ nhục ngập tràn trái đất
Khi lẽ phải luôn thuộc về kẻ mạnh
Những nền văn minh chạy theo dục vọng
Những guồng máy xấu xa chà đạp con người
Đi suốt một ngày
Giữa rác rưởi và chết chóc
Luôn thấy bị ném bùn lên mặt
Nói làm sao được nữa những lời yêu
Nghĩ về cha, con sẽ chẳng tự hào
Nỗi tủi nhục làm cha nghẹn thở
Nỗi tức giận làm mặt cha méo mó
Trong hận thù không thể có niềm vui
Nhưng không thể sống yên, không thể được nữa rồi
Nỗi tủi nhục đen sì mỗi cành cây
Nỗi tủi nhục của đứa trẻ chạy trốn
Nỗi tủi nhục trên mỗi bậc thang lười biếng
Trong cốc nước đưa lên môi lạnh ngắt
Trên mỗi dòng tin mỗi ống quần là phẳng
Mỗi chiếc hôn ướt át thì thầm
Mỗi nấm mồ bị vùi dập lãng quên
Trên bàn tay đưa ra trên mỗi bức tường
Nỗi tủi nhục tội lỗi nỗi tủi nhục kinh hoàng
Trên vệt máu bầm đen trên nụ cười thỏa mãn
Cha chẳng có gì để lại cho con
Ngoài một cửa sổ trống trơn
Ngoài một tấm lòng tủi nhục và căm giận
Ngoài kỷ niệm về những năm tàn khốc
Cho một ngày con được sống thương yêu
Thơ Lưu Quang Vũ - Di cảo 1972-1975.
***
Thật ra, bài thơ này đã bị cắt mất, và thủ
tiêu, bốn dòng ở khổ đầu tiên, các bạn có thể cắt dán bốn câu dưới đây vào bài
thơ trên rồi đọc lại cho trọn vẹn:
“Những điều sĩ nhục và căm giận
Một dân tộc đã sinh ra
Trần Ích Tắc, Lê Chiêu Thống
Hoàng Cao Khảo, Nguyễn Văn Thiệu"
Khi bằng một thủ pháp đơn giản cắt mất bốn câu
này đi thì người ta biến bài thơ mang nội dung chửi Mỹ và chính quyền VNCH trở
thành nội dung lên án xã hội xuống cấp, bất công, lên án nhà cầm quyền hiện nay
bán nước; đánh tráo một bài thơ tuyên truyền của miền Bắc trong thời chiến
tranh Quốc Cộng thành bài thơ phản kháng chống Tàu trong thời bình ngày nay; đánh
tráo một Lưu Quang Vũ chống Mỹ thành một Lưu Quang Vũ chống Tàu.
Thử Google tên bài thơ thì sẽ thấy nó được
đăng lại ở rất nhiều nơi với văn bản bị cắt mất bốn câu đó. Điều này cho thấy
việc khổ thơ ấy thật sự bị thủ tiêu là có chủ đích đánh tráo chứ không phải ngẫu
nhiên. Làm vậy thì oan cho Lưu Quang Vũ lắm, và đồng thời cũng khiến vô số
người thưởng thức phải thơ giả.
Có người cho rằng Lưu Quang Vũ có cái nhìn
tiên tri, có những dự cảm thấu thị về thời cuộc. Tôi lại nghĩ đó là một sự gán
ghép khiên cưỡng, là họ đang đội cho nhà thơ cái vương miện hào quang mà thật sự
ông không có. Hẳn ông đã tin và viết ra những điều mình tin về một miền Nam tệ
hại. Niềm tin này tiệp màu với sự điều hướng của chính quyền cộng sản miền Bắc
trong giai đoạn đó, nó không khác với vô số tác phẩm mang mục đích tuyên truyền
cho ý chí sắt máu của rất nhiều nhà thơ cùng thời. Và đối tượng mà ông nhắm tới
không hề là nhà cầm quyền cộng sản hôm nay.
Có người cho rằng bài thơ có lợi cho tinh thần
yêu nước, chống Trung cộng xâm lược, và có lợi cho tinh thần phản kháng, đấu
tranh cho tự do và dân chủ. Tôi lại nghĩ, dù họ yêu quý Lưu Quang Vũ như thế
nào đi nữa, muốn mượn thơ ông để làm phương tiện đấu tranh, thì cũng phải tôn
trọng sự thật. Một công cuộc đấu tranh cho những điều đẹp đẽ như tự do, công
bình, dân chủ luôn phải tôn trọng và đồng hành với sự thật.
Chúng ta đã từng biết di chúc của lãnh tụ bị cắt
xoá cho thích hợp với ý chí của đảng, giờ lại có thêm di cảo của nhà thơ cũng bị
cắt xoá cho thích hợp với tinh thần yêu nước.
Bao giờ chúng ta mới trưởng thành để biết ngán
ứ những món văn hóa mạo hóa?
THẬN NHIÊN
• Đây là đường link đến văn bản của nguyên tác
có bốn câu chưa bị cắt, được đọc:
Bài thơ: NHỮNG ĐIỀU SỈ NHỤC VÀ CĂM GIẬN (Lưu Quang Vũ)
Jul 19, 2018
https://www.youtube.com/watch?v=EZiWZgArdJ4
NHỮNG ĐIỀU SỈ NHỤC VÀ CĂM GIẬN (Lưu Quang Vũ)
Những điều sĩ nhục và căm giận
Một dân tộc đã sinh ra
Trần Ích Tắc, Lê Chiêu Thống
Hoàng Cao Khảo, Nguyễn Văn Thiệu
Một đất nước luôn có kẻ dẫn đường
Cho người ngoài kéo đến xâm lăng
Cho những cuộc chiến tranh
Đẩy con em ra trận...
No comments:
Post a Comment